Sự đa dạng hóa thông tin đồng thời với chuyên biệt hóa đối tượng của báo chí

Đề bài: Trình bày sự đa dạng hóa thơng tin đồng thời với sự chuyên biệt hóa
đối tượng của báo chí Việt Nam hiện nay. Nêu ví dụ cụ thể để chứng minh.
1.

Các khái niệm

Để hiểu rõ về sự đa dạng hóa thơng tin đồng thời với sự chun biệt hóa đối
tượng của báo chí hiện đại thì trước hết cần phải hiểu phải hiểu những khái
niệm sau:
•

Sự đa dạng hóa thơng tin: là q trình mà các nhà báo hoặc nhà truyền
thông tăng nhiều nguồn tiếp nhận thông tin, thu thập và truyền tải nhiều
loại thông tin khác nhau, làm cho số lượng thông tin trở nên dồi dào,
phong phú

•

Chun biệt hóa đối tượng là: sự phân chia, đặc biệt hóa,cá nhân hóa
các loại thơng tin sao cho phù hợp với từng đối tượng tiếp nhận cụ thể

Như vậy đa dạng hóa thơng tin đồng thời với chun biệt hóa đối tượng tiếp
nhận chính là hai q trình diễn ra song hành cùng nhau, khi đó báo chí
truyền thơng vừa làm phong phú nguồn tin, tăng số lượng thông tin để cung
cấp cho độc giả vừa phân tách thông tin thành từng nhóm cụ thể cho phù hợp
với những đối tượng độc giả khác nhau.
Sự phát triển để trở thành đa dạng hóa thơng tin đồng thời với chun biệt
hóa đối tượng tiếp nhận thơng tin là kết quả của việc tăng nhanh số lượng và
chủng loại các sản phẩm báo chí truyền thơng cũng đồng thời là hệ quả tất
yếu của những tác động từ yếu tố kinh tế, chính trị - xã hội và kỹ thuật - cơng
nghệ trong q trình thực hiện chính sách đổi mới ở nước ta.

2.

Sự đa dạng hóa thơng tin

Sự đa dạng hóa thơng tin có được là do sự mở rộng mạnh mẽ các nguồn tin
trong và ngồi nước.
•

Trong nước: trình độ dân trí của nhân dân ngày càng nâng cao khiến
cho người dân quan tâm hơn đến báo chí, quan tâm hơn đến các tin tức
trong và ngoài nước. Đồng thời họ cũng trở thành nguồn thông tin ngày
càng rộng lớn, tích cực cho báo chí khai thác. Mặt khác những chính


sách mở rộng và phát huy dân chủ của nhà nước đã thực sự tạo ra
khơng khí cởi mở trong xã hội, tạo cho người dân ngày càng nhiều khả
năng và điều kiện thực tế để tham gia nhiều hơn và việc thảo luận, phát
biểu ý kiến về các vấn đề chung của cộng đồng, của đất nước.
Bên cạnh đó, sự ra đời của luật báo chí năm 1989 (có hiệu lực từ ngày
02/01/1990) và đường lối “phát triển đi đơi với quản lý báo chí” của
Đảng Cộng sản Việt Nam đã tạo ra hành lang pháp lý cùng một không
gian tự do rộng lớn cho sự phát triển mở rộng phạm vi và năng lực
thông tin của hệ thống báo chí truyền thơng quốc gia. Cụ thể, bộ luật đã
nêu ra những quy định về vai trò, chức năng của báo chí, đảm bảo
quyền tự do báo chí, quyền tự do ngơn luận trên báo chí, báo chí khơng
bị kiểm duyệt trước khi in hoặc phát sóng, báo chí hoạt động trong
khuôn khổ pháp luật và được nhà nước bảo hộ, các tổ chức có quyền và
nghĩa vụ cung cấp thơng tin cho báo chí trong phạm vi quyền hạn
nhiệm vụ của mình giúp báo chí đưa tin chính xác kịp thời tới cơng
chúng. Nhờ những thay đổi đó mà báo chí truyền thơng có cơ hội tiếp

nhận được nhiều nguồn tin hơn nhằm đa dạng hóa thơng tin truyền tải.
Song, đến lượt nó, chính sự phát triển của báo chí cũng đặt ra yêu cầu,
khuyến khích và thúc đẩy việc mở rộng nguồn thông tin - một điều kiện
vô cùng quan trọng trong tác nghiệp của người làm báo.
•

Trên phạm vi quốc tế: sự mở rộng các quan hệ kinh tế, chính trị, ngoại
giao của nước ta với các nước trên thế giới kéo theo việc mở rộng khai
thác, trao đổi thơng tin báo chí của nhà nước cũng như nhân dân dưới
nhiều hình thức khác nhau như: thông qua trao đổi tin tức thông tấn,
mở thêm mạng lưới phóng viên thường trú nước ngồi, trao đổi các
đồn báo đi tham quan, nghiên cứu, trao đổi các sản phẩm báo chí, các
chương trình phát thanh, truyền hình,.. Tính đến thời điểm hiện tại, Việt
Nam đang có rất nhiều các cơ quan truyền thơng, báo chí ở nước ngồi
như: thơng tấn xã Việt Nam hiện đang có 30 cơ quan thường trú ở nước
ngồi, đài truyền hình quốc gia Việt Nam (VTV) hiện có 8 cơ quan
thường trú tại nước ngồi, duy trì và phát triển quan hệ với gần 30 đài
truyền hình và hơn 10 tổ chức truyền hình quốc tế.

Những sự thay đổi đó đã mang đến cho báo chí cơ hội để tiếp cận với số
lượng thơng tin dồi dào ở cả trong và ngồi nước. Sự mở rộng nguồn tin tất
yếu sẽ dẫn đến sự đa dạng hóa thơng tin chuyển tải trên hệ thống báo chí.


Trên các trang báo, tạp chí, trong các chương trình phát thanh, truyền hình,
các trang thơng tin điện tử, lượng thơng tin bao qt tồn diện trên tất cả các
lĩnh vực từ không gian địa lý đến các lĩnh vực đời sống xã hội, các chiều
hướng tính chất, các tầng nấc ý nghĩa chính trị - xã hội.
3.

Sự chuyên biệt hóa đối tượng

Sự đa dạng hóa thơng tin của báo chí truyền thơng phát triển theo chiều
hướng chung là ngày càng chun biệt hóa thơng tin cho từng đối tượng cụ
thể.
Các đối tượng của thơng tin được phân hóa theo những tiêu chí chung như:
lứa tuổi, nghề nghiệp, địa lý, trình độ văn hóa, đặc điểm thị hiếu,... song đồng
thời cũng phải tính tới những yếu tố, điều kiện, yêu cầu mục đích tác động
thơng tin. Tùy vào những mục đích khác nhau mà người làm báo sẽ viết báo
theo những cách khác nhau để hướng tới những đối tượng cụ thể khác nhau.
Ví dụ như các bài báo đưa tin chính trị - xã hội thì sẽ có văn phong trang
trọng, từ ngữ tường minh còn các bài báo các tạp chí cho thiếu nhi thì sẽ viết
theo lối hóm hỉnh, dễ hiểu và có nhiều chuyên mục giải trí như: báo Hoa Học
Trị, báo Mực Tím, báo Thiếu Niên Tiền Phong,... Do sự phát triển của báo
chí theo chiều hướng này mà ở một mức độ nhất định đã xuất hiện hiện tượng
cạnh tranh và trên thực tế đã có nhiều sản phẩm báo chí tự điều chỉnh mơ
hình thơng tin để tìm kiếm khai thác cơng chúng tạo cơ sở cho sự tồn tại và
phát triển nhất là đối với các tờ báo tư nhân.
4.

Các ví dụ chứng minh

a.

Báo Nhân Dân

Một ví dụ cụ thể cho sự phát triển theo hướng đa dạng hóa thơng tin đồng
thời với sự chun biệt hóa đối tượng của báo chí Việt Nam hiện nay chính là
tờ báo “Nhân Dân”. Báo Nhân Dân là cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản
Việt Nam. Báo Nhân Dân ra đời số báo đầu tiên vào ngày 11 tháng 3 năm

1951 tại chiến khu Việt Bắc. Sau khi nước nhà hoàn toàn thống nhất, tờ báo
này đã lần lượt khai trương các điểm truyền tin và in báo tại khắp các tỉnh
thành trong nước. Đến ngày 21 tháng 6 năm 1998, báo Nhân Dân điện tử
được ra đời và tính đến 21 tháng 6 năm 1914, báo Nhân Dân điện tử có các
phiên bản ngôn ngữ tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Trung Quốc và tiếng Pháp.


Việc không ngừng đưa ra các thể loại báo và thành lập các điểm truyền tin ở
khắp nơi là minh chứng rõ ràng cho việc tờ báo này định hướng phát triển
theo hướng đa dạng hóa thơng tin để truyền tải cho độc giả.
Bên cạnh đó, cùng với việc đa dạng hóa thơng tin, báo Nhân Dân cũng
chun biệt hóa đối tượng tiếp nhận theo từng loại thông tin cụ thể, ví dụ như
có báo in dành cho nho những người già, những người thích đọc báo giấy và
chủ yếu đề cập đến các thơng tin chính trị - xã hội, tun truyền các thơng tin,
chính sách của Đảng và nhà nước, những sự việc quan trọng ảnh hưởng đông
đảo tới nhân dân,... bên cạnh đó cũng có báo Nhân Dân điện tử vừa tiện lợi
vừa miễn phí dành cho người trẻ hoặc những người khơng có thói quen đọc
báo giấy. Báo nhân dân điện tử thì có đa dạng các chun mục hơn, nó vừa có
các tin chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, pháp luật, giáo dục... vừa có các tin
giải trí như thể thao, du lịch và cịn có cả phần radio để thính giả nghe tin tức.
Báo Nhân Dân điện tử cịn cập nhật thơng tin một cách rất nhanh chóng đáp
ứng được nhu cầu đa dạng của người dùng.
b.

Báo điện tử Kênh 14

Báo điện tử Kênh 14 là trang báo tư nhân và là một trong những trang báo
mạng có lượt truy cập nhiều nhất tại Việt Nam. Mặc dù thường xuyên phải
nhận chỉ trích về nội dung thơng tin đăng tải, về việc người viết bài cho trang
báo này thiếu các nghiệp vụ và đạo đức báo chí song khơng thể phủ nhận việc

trang này làm khá tốt việc đa dạng hóa thơng tin và chun biệt hóa đối
tượng tiếp nhận thơng tin. Nội dung của Kênh 14 đa phần là về chủ đề người
nổi tiếng, về các thơng tin giải trí xã hội nên đối tượng chính mà kênh này
hướng đến là các độc giả trẻ tuổi. Cách đặt tiêu đề gây hiểu lầm, giật tít và
những thơng tin bới móc đời tư của các thần tượng, các nghệ sĩ có lẽ cũng là
một cách để trang báo này thu hút đối tượng độc giả chính của mình.
Như vậy, việc đa dạng hóa thơng tin đồng thời với chun biệt hóa đối tượng
tiếp nhận là xu hướng phát triển tất yếu của báo chí hiện nay. Phải làm được
điều này thì báo chí mới có thể thu hút được người đọc và phát triển được
nhất là khi báo chí đang dần tự chủ về tài chính.