Bài giảng Quản trị ngân hàng thương mại

17/04/2020

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHỆ ĐỒNG NAI
KHOA KẾ TỐN- TÀI CHÍNH

Giảng viên:
ThS. Lương Huỳnh Anh Thư
0937.150.727
Email:


QUẢN TRỊ
NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI

MỤC TIÊU CỦA MƠN HỌC KẾ TỐN NGÂN HÀNG
Giới thiệu về mặt kỹ thuật quản trị ngân hàng ở các lĩnh
vực như:
Quản trị chiến lược kinh doanh ngân hàng, quản trị vốn,
nợ, tài sản, rủi ro, kết quả tài chính, cơng tác quản lý
nhân sự và Marketing ngân hàng
Từ đó giúp tiếp cận với các công nghệ ngân hàng và kỹ
thuật quản trị ngân hàng.
Vận dụng kỹ thuật quản trị ngân hàng tiên tiến ở các nước
phát triển vào thực tế hệ thống ngân hàng ở Việt Nam.

1


17/04/2020

NỘI DUNG
Chương 1: Tổng quan về quản trị ngân hàng
Chương 2: Quản trị vốn tự có và sự an tồn của ngân hàng.
Chương 3: Quản trị nợ.
Chương 4: Quản trị tài sản
Chương 5: Quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng
Chương 6: Quản trị kết quả tài chính của NHTM

CƠ SỞ PHÁP LÝ
•
•
•
•
•

Luật các Tổ chức tín dụng.
Luật Ngân hàng Nhà nước.
Nghị định 457.
Nghị định 493.
Thông tư 13, 19.

2


17/04/2020

TÀI LIỆU
1.Tài liệu bắt buộc:
[1]/[GT1] PGS.TS. Trần Huy Hồng, Giáo trình Quản trị ngân hàng thương mại, NXB
Lao động xã hội, Trường Đại Học Kinh Tế TP HCM, 2018.

2.Tài liệu tham khảo:
[1]/[TL1] PGS.TS Trầm Thị Xuân Hương và cộng sự, Giáo trình Câu hỏi và bài tập
nghiệp vụ Ngân hàng thương mại, NXB Kinh tế TP HCM, Trường Đại Học Kinh Tế
TP HCM 2018.
[2]/[TL2] PGS.TS Nguyễn Đăng Dờn và cộng sự, Giáo trình Nghiệp vụ ngân hàng
thương mại, NXB Lao Động, Trường Đại Học Kinh Tế TP HCM 2014.

3


17/04/2020

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHỆ ĐỒNG NAI
KHOA KẾ TỐN- TÀI CHÍNH

Quản trị
ngân hàng
thương mại
Giảng viên:
ThS. Lương Huỳnh Anh Thư

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ NGÂN HÀNG

1


17/04/2020

MỤC TIÊU CỦA CHƯƠNG 1
Nêu bật sự cần thiết của hoạt động quản trị ngân hàng.

Giới thiệu và làm rõ các khái niệm : quản trị, quản trị ngân
hàng, chức năng của quản trị kinh doanh ngân hàng.
Phác họa bức tranh toàn diện về các lĩnh vực quản trị ngân
hàng.
Đi sâu vào việc phân tích hoạt động hoạch định chiến lược
kinh doanh ngân hàng, các bước của quá trình này cũng
như việc tổ chức công tác hoạch định trên như thế nào.

NỘI DUNG
1

Hoạt động kinh doanh của NHTM

2

Quản trị và quản trị kinh doanh ngân hàng

3

Hoạch định chiến lược kinh doanh ngân hàng

4

Tổ chức công tác hoạch định chiến lược kinh doanh

2


17/04/2020

HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NHTM

Những vấn đề chung về ngân hàng thương mại

Các nghiệp vụ của ngân hàng thương mại
Đặc điểm kinh doanh ngân hàng
Những khuynh hướng ảnh hưởng đến hoạt động
kinh doanh NH

QUẢN TRỊ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG

1

• Khái niệm về quản trị

2

• Các nguyên tắc quản trị

3
4
5

Chức năng của quản trị kinh doanh ngân hàng
Sự cần thiết của quản trị kinh doanh ngân hàng
Các lĩnh vực của quản trị ngân hàng

3

17/04/2020

HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH NGÂN HÀNG

Nội dung:
2. Tác dụng của
hoạch định chiến lược
kinh doanh ngân
hàng

1.Tổng quan về hoạch định
chiến lược kinh doanh
ngân hàng
3. Cơ sở để xây dựng chiến
lược kinh doanh ngân hàng

4. Mối liên hệ giữa chiến lược kinh doanh của NHTM
với chiến lược của NHTW

TỔ CHỨC CÔNG TÁC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH
1.Phân cấp hoạch định
2. Xây dựng mối quan hệ giữa các cấp hoặc định

Nội dung

3. Thông báo kế hoạch.

4. Tổ chức kiểm tra và điều chỉnh.

4

17/04/2020

HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NHTM
1.Những vấn đề chung về ngân hàng thương mại
1.1. Khái niệm về ngân hàng thương mại
Luật các tổ chức tín dụng Việt Nam :
“Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực
hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh
doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi
nhuận”.

KHÁI NIỆM VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

Hoạt động ngân hàng: Là họat động kinh doanh tiền tệ và
dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền
gửi, sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung ứng các
dịch vụ thanh toán.

5


17/04/2020

KHÁI NIỆM VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Theo luật các TCTD, hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung
ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ sau đây :

Nhận tiền gửi

Cấp tín dụng

Cung ứng dịch vụ thanh
tốn qua tài khoản.

KHÁI NIỆM VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Nhận xét :

Ngân hàng thương mại
là một loại hình doanh nghiệp.
Ngân hàng thương
Ngân hàng thương mại là một doanh
mại là một trung
nghiệp đặc biệt.
gian tài chính

Nguồn lực do NH kiểm sốt và có thể thu được lợi ích kinh
tế trong tương lai
6


17/04/2020

CÁC LOẠI HÌNH NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Căn cứ vào hình thức sở hữu: NHTM nhà nước, cổ
phần, liên doanh, chi nhánh nước ngoài, nước nggoài.
Căn cứ vào sản phẩm ngân hàng
cung cấp cho khách hàng: Bán
buôn, bán lẻ, bán buôn và bán lẻ.

Phân loại

Căn cứ vào lĩnh vực hoạt động: Chuyên doanh, kinh
doanh tổng hợp.

CƠ CẤU TỔ CHỨC BỘ MÁY NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

7


17/04/2020

CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Các nghiệp vụ trong
bảng tổng kết tài sản
Các nghiệp vụ của
ngân hàng thương mại

Các nghiệp vụ ngoài bảng tổng kết tài sản

CÁC NGHIỆP VỤ TRONG BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN

Các nghiệp vụ trong
bảng tổng kết tài sản

8


17/04/2020

NGHIỆP VỤ NGUỒN VỐN (NGHIỆP VỤ NỢ)
Vốn tự có của ngân hàng thương mại bao gồm:
Vốn tự có cơ bản (Vốn cấp 1)
Vốn tự có bổ sung (Vốn cấp 2)

NGHIỆP VỤ NGUỒN VỐN (NGHIỆP VỤ NỢ)
Vốn tự có cơ bản (Vốn cấp 1): Vốn điều lệ thực có
(vốn đađược cấp, vốn đagóp), quỹ dự trữ bổ sung
vốn điều lệ, quỹ dự phịng tài chính, quỹ đầu tư phát
triển nghiệp vụ, lợi nhuận không chia.

9


17/04/2020

NGHIỆP VỤ NGUỒN VỐN (NGHIỆP VỤ NỢ)
Vốn tự có bổ sung (Vốn cấp 2): Phần
gía trị tăng thêm của tài sản cố định và
của các loại chứng khóan đầu tư được
định gía lại, Trái phiếu chuyển đổi hoặc
cổ phiếu ưu đai do tổ chức tín dụng
phát hành có thời hạn dài, cc giấy nợ
thứ cấp.

NGHIỆP VỤ NGUỒN VỐN (NGHIỆP VỤ NỢ)
Dịch vụ ngân quĩ, dịch vụ uỷ thác, tổ chức thanh tốn khơng
dùng tiền mặt cho khách hàng, nhận quản lý tài sản qúy giá theo
yêu cầu khách hàng, kinh doanh vàng bạc, đá qúy, ngoại tệ, mua

bán hộ chứng khốn, phát hành hộ cổ phiếu, trái phiếu cho các
cơng ty, xí nghiệp, tư vấn về tài chính, đầu tư…

10


17/04/2020

NGHIỆP VỤ NGỒI BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN
• Là những giao dịch không được ghi chép trên
bảng Cân đối kế tốn của ngân hàng:

Các hợp đồng bảo lãnh tín dụng, trong đó
ngân hàng cam kết đảm bảo hồn trả khoản
vay của khách hàng cho người thứ ba là người
cho vay

NGHIỆP VỤ NGOÀI BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN

Các hợp đồng trao đổi lãi suất, trong đó
ngân hàng cam kết trao đổi các khoản
thanh toán lãi của các chứng khoán nợ với
một bên khác.

11


17/04/2020

NGHIỆP VỤ NGOÀI BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN

Các hợp đồng tài chính tương lai và hợp
đồng quyền chọn lai suất, trong đó ngân
hàng đồng ý giao hay nhận nhưng chứng
khốn từ một bên khác tại một mức giá
được bảo đảm.

NGHIỆP VỤ NGOÀI BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN

Hợp đồng cam kết cho vay, trong đó ngân
hàng cam kết cho vay tối đa tới một số vốn
nhất định trước khi hợp đồng hết hiệu lực.

12


17/04/2020

ĐẶC ĐIỂM KINH DOANH NGÂN HÀNG

 Điển hình và tiêu biểu của định chế tài
chính trung gian.
 Chịu sự điều tiết của luật và các quy định
của nhà nước.
 Có sự cạnh tranh đặc biệt (năng lực và thị
trường dành riêng)
 Rủi ro cao.

ĐẶC ĐIỂM KINH DOANH NGÂN HÀNG

 Hoạt động ngân hàng thường mạnh về cấp
tín dụng và yếu về huy động vốn.
 Thiếu đảm bảo trước đổi mới và khơng có
sự ưu đãi về ra đời trước hoặc sau.
 Sản phẩm ngân hàng tồn tại dưới dạng dịch
vụ và rất trừu tượng, phức tạp đối với khách
hàng

13


17/04/2020

ĐẶC ĐIỂM KINH DOANH NGÂN HÀNG

 Quan hệ với khách hàng dựa trên sự tín
nhiệm liên tục và kéo dài.
 Cung cấp sản phẩm trực tiếp, không qua
trung gian.

NHỮNG KHUYNH HƯỚNG ẢNH HƯỞNG
ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NH

Tài khoản kế toán ngân Hàng
Chứng từ kế toán ngân hàng
Tổ chức hồ sơ - sổ sách kế toán ngân hàng

14

17/04/2020

NHỮNG KHUYNH HƯỚNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG
KINH DOANH NH
 Sự nới lỏng các quy định của nhà nước.
 Số lượng ngân hàng ngày càng tăng.
 Sự nảy sinh nhanh chóng các dịch vụ ngân hàng.
 Sự thành thạo trong việc sử dụng các dịch vụ ngân hàng của khách hàng ngày
càng gia tăng.
 Sự cải tiến công nghệ ngân hàng
 Sự gia tăng chi phí nghiệp vụ.
 Sự gia tăng tính nhạy cảm của lãi suất nguồn vốn huy động.
 Xu hướng sát nhập và hợp nhất ngân hàng.
 Xu hướng quốc tế hoá các hoạt động ngân hàng


QUẢN TRỊ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG

Khái niệm về quản trị :
Quản trị là sự tác động của các chủ thể
quản trị lên đối tượng quản trị nhằm đạt
được các mục tiêu nhất định đã đặt ra trong
điều kiện biến động của môi trường kinh
doanh.

15


17/04/2020

QUẢN TRỊ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG

Nhận
xét

 Quản trị là một qui trình khơng phải là một hành vi
nhất thời
 Mục tiêu của quản trị là với một nguồn tài nguyên sẵn
có phải đạt được các mục tiêu với một hiệu qủa cao
nhất
 Quản trị phải gắn liền với môi trường kinh doanh

 Quản trị vừa là khoa học, vừa là một nghệ thuật

QUẢN TRỊ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG

Đặc điểm :
Chủ thể
quản trị

Tác động quản trị

Đối tượng
quản trị

Thông tin phản hồi

16

17/04/2020

KHÁI NIỆM VỀ QUẢN TRỊ

Đặc điểm :
Mục tiêu quản trị

Đất đai
Lao động
Vốn

KHÁI NIỆM VỀ QUẢN TRỊ
Đặc điểm :

• Sự vận dụng kiến thức tích lũy từ nhiều lĩnh vực.

KHOA HỌC

• Tổ chức bộ máy điều hành, bố trí, sắp xếp cơng việc một cách hợp lý, bố trí
nhân sự phù hợp.

NGHỆ
THUẬT

• Cách thức áp dụng các kiến thức tổng hợp.
• Nghệ thuật quản trị bộ máy điều hành và nhân sự nhằm đạt mục tiêu chung một cách
có hiệu quả nhất.

17

17/04/2020

QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG
Khái niệm quản trị kinh doanh ngân hàng

1

Quản trị kinh doanh ngân hàng là việc thiết
lập một chương trình hoạt động kinh doanh
dài hạn và ngắn hạn cho một doanh nghiệp
ngân hàng, xác định các nguồn tài nguyên
sẵn có từ đó lãnh đạo nhân viên ngân hàng
thực hiện các mục tiêu đã đề ra

KHÁI NIỆM QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG
Quản trị ngân hàng là việc thiết lập các chương trình hoạt
động kinh doanh để đạt các mục đích, mục tiêu kinh doanh
dài hạn và ngắn hạn của ngân hàng, là việc xác định và điều
hịa các nguồn tài ngun để thực hiện chương trình, các mục
tiêu kinh doanh, đó là việc tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra nhân
viên của ngân hàng thực hiện chương trình, các mục tiêu đã
đề ra

18


17/04/2020

KHÁI NIỆM QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG

Quản trị kinh doanh Ngân hàng là hệ thống các hoạt động thống nhất,
phối hợp và liên kết các quá trình lao động của các nhân viên trong mỗi
Ngân hàng, nhằm đạt được các mục tiêu kinh doanh ở mỗi thời kỳ, với
phương châm tối thiểu hố các chi phí và hao tổn về nguồn lực được sử
dụng trong tồn bộ q trình đó.

KHÁI NIỆM QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG

Hoạch định chiến
lược kinh doanh

Xác định các
nguồn tài nguyên

Xây dựng, bố trí,
lãnh đạo các
nguồn lực

19


17/04/2020

CÁC NGUYÊN TẮC QUẢN TRỊ

 Phân chia công việc.
 Thẩm quyền và trách nhiệm.
 Kỷ luật.
 Thống nhất chỉ huy.

 Thống nhất điều khiển.
 Cá nhân thuộc lợi ích chung.

CÁC NGUYÊN TẮC QUẢN TRỊ










Tập trung và phân tán.
Cấp bậc, tuyến hoặc “xích lãnh đạo”.
Trật tự hoặc sắp xếp người và vật đúng chỗ cần thiết.
Công bằng.
Ổn định nhiệm vụ.
Sáng kiến.
Tinh thần đoàn kết.
Thù lao.

20


17/04/2020

ĐẶC ĐIỂM CỦA QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG
Quản trị theo quan điểm truyền thống luôn bao gồm bốn yếu tố

cơ bản:

1) Mục
đích
(hướng tới
các mục
đích).

2) Con
người
(việc thực
hiện các
mục đích
ln
thơng qua
con
người).

3) Bằng
những kỹ
thuật công
nghệ nhất
định;

4) và là những hoạt
động bên trong tổ
chức, thiết lập và duy
trì các quan hệ, các quy
tắc làm việc bên trong
tổ chức nhằm đảm bảo

cho tổ chức hoạt động
có hiệu quả.

ĐẶC ĐIỂM CỦA QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG

Việc chỉ ra những nét đặc trưng của quản trị trong lĩnh
vực kinh doanh ngân hàng là công việc rất khó khăn, tuy
nhiên cũng có thể nêu ra vài điểm cơ bản:
 Thứ nhất: Quản trị ngân hàng hướng tới sự phối, kết
hợp các nguồn lực con người và vật chất trong các quá
trình sản xuất, cung ứng các dịch vụ ngân hàng.

21


17/04/2020

ĐẶC ĐIỂM CỦA QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG

 Thứ hai: Quá trình cung cấp dịch vụ của ngân hàng là
việc tiến hành nhiều hoạt động khác nhau mà qua đó
lợi ích của các bên liên quan đến ngân hàng được đáp
ứng. Những dịch vụ này không tồn tại hữu hình, khơng
tồn trữ được, dễ thay đổi, gắn bó và không tách rời với
người hoặc thiết bị làm ra dịch vụ.

ĐẶC ĐIỂM CỦA QUẢN TRỊ KINH DOANH NGÂN HÀNG

 Thứ ba: Trong thời đại ngày nay trình độ kythuật,
cơng nghệ trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ ngân

hàng phát triển ở mức độ cao, Nhà quản trị ngân
hàng cần nhìn nhận công việc mà họ phải thực hiện
như là quá trình tổ chức, lanh đạo cơng việc sản
xuất và cung cấp thông tin.

22