Nước đại việt ở thế kỉ XIII (9)

Tiết 20

CHỦ ĐỀ: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(THẾ KỈ XIII- XIV) (Tiết 1)
I. SỰ THÀNH LẬP NHÀ TRẦN VÀ SỰ CỦNG CỐ CHẾ
ĐỘ PHONG KIẾN TẬP QUYỀN

1. Nhà Trần thành lập
a.Nhà Lý sụp đổ:



*Thảo luận nhóm 2: (3 phút)
Tổ 1, 2: Em cho biết tình hình nước ta
cuối thời Lý như thế nào?
Tổ 3, 4: Trước tình hình đó vua Lý đã
làm gì ?


“Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thở
mợc khơng ngừng, nghe nói ngồi kinh thành có
giặc cướp, cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ
ham thích của cải. Các bầy tơi (quan lại) đều bắt
chước, tranh nhau bán quan bn ngục, ngồi ra
khơng cịn nghĩ ờn viờc gỡ.
Chính sự ngày một đổ nát, đói
kém xảy ra luôn luôn. Nhân dân
cùng quẫn, khốn khó, giặc cớp nổi
lên ở nhiều nơi"

(Khõm inh Viờt s thụng giỏm cng mục)


Huệ Tông cuối đời say khớt ngủ cả ngày, không
quan tâm đến triều chính, vua không có con
trai, có hai cô công chúa. Chị là Thuận Thiên
công chúa gả cho Trần Liễu. Em là: Chiêu Thánh
Tông công chúa lên 7 tuổi đợc lập thái tử, sau
đó 10/1224 Lý Huệ Tông đi tu ở chùa chân
Giao. Lợi dụng tỡnh hỡnh ấy quan lại nổi dậy
tranh chấp quyền hành, bóc lột nhân d©n...


Trong ngày lễ lên ngôi của Trần
Cảnh, in tiền chỉ huy sứ Trần
Thủ nhấn mạnh: Hiện nay, giặc
cớp đều nổi, hoạ loạn mỗi ngày
một tng nhà Lý suy yếu, thế n
ớc nghiêng đổ, nguy ngập. N chúa
.
Chiêu Hoàng không thể gánh vác
nổi mới uỷ thác cho chng
=>Việc Nhà Lý suy yếu phải dựa
(Khâm định Việt sử thông giám c
vào thế lực họ Trần đà tạo điều
ơng mục)
kiện và thời cơ Họ Trần buộc Lý
Chiêu Hoàng nhờng ngôi cho Trần
->
Hợp quy luật lịch sử

Cảnh.


Hồng đế Trần Thái Tơng

Trần Thái Tơng (9 tháng 7 năm 1218
 – 5 tháng 5 năm 1277), tên khai sinh
là Trần Cảnh là vị hoàng đế đầu tiên
của Hoàng triều Trần nước Đại Việt.
Ơng giữ ngơi từ ngày 10 tháng 1
 năm 1226 tới ngày 30 tháng 3 năm 
1258, sau đó làm Thái thượng hồng
 cho đến khi qua đời năm 1277.
Trần Cảnh sinh ra vào thời Lý, quê ở
làng Tức Mặc (Thiên Trường). Lên 7
tuổi, ông được người chú họ, Điện
tiền Chỉ huy sứ Trần Thủ Độ tiến cử
làm Chi hậu chính chi ứng cục, hầu
hạ cho nữ hoàng nhỏ tuổi Lý Chiêu
Hoàng. Cuối năm 1225 – đầu
năm 1226, Trần Thủ Độ buộc Lý
Chiêu Hồng cưới và nhường ngơi
cho Trần Cảnh, tức Hồng đế Trần
Thái Tông.


Đền thờ Lý Chiêu Hoàng


Di tích đền nhà Trần

Triều Lý tồn tại sau 215, trải
qua 9 đời vua thỡ tan rÃ. Việc nhà
Trần thay nhà Lý có thể nói là một
sự kiện lịch sử đặc biệt. Trong
lịch sử, việc thay thế một triều
đại đều phải qua các cuộc đấu
tranh. Nhng ở thời Trần, việc thay
đổi triều đại không xảy ra đổ
máu. Mọi việc đều diễn ra dới sự
sắp đặt khôn khéo của Trần Thủ
ẹộ nên rất êm thấm, nhẹ nhàng,
hợp lý. ẹiều đó chứng tỏ Trần Thủ


Tiết 20
CHỦ ĐỀ: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ
KỈ XIII- XIV)
(Tiết 1)
I. SỰ THÀNH LẬP NHÀ TRẦN VÀ SỰ CỦNG
CỐ CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN TẬP QUYỀN
1. Nhà Trần thành lập
a.Nhà Lý sp :
b. Nhà Trần củng cố chế độ phong
kiến tËp quyÒn


Thảo luận: (5 phút)
Bộ máy quan lại thời Trần được tổ chức như thế

nào? Vẽ sơ đồ


SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN
Vua
Thái Thng Hoàng

Cấp triều ỡnh

Quan
vn

Quan
võ

(Họ Trần)

(Họ Trần)

Các cơ quan
Quố
c
Sử
viện

Thái
Y
viện

Các chc quan

Tôn
nhâ
n
phủ

Hà
đê
sứ

12 lộ

Khyế
n
nông
sứ

( Chánh, phó An phủ
sứ)
Phủ

đồn
điề
n
Sứ

Các đơn vị
hành chính
trung gian

( Tri phủ)

Châu, huyện
( Tri châu, tri
huyện))

XÃ
( XÃ quan)

Các đơn vị
hành chính Cơ
sở


SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN

SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI lý

Vua
(Thái Thợng Hoàng)

Quan
vn

Quan
võ

(Họ Trần)

(Họ Trần)

Các cơ quan
Quố
c sử
viên

Thái
y
viên

Tôn
nhâ
n
phủ

Vua
Quan
vaờn

Quan vn

Các chức quan
Hà
đê
sứ

Khuy ồn
ến
điề
nông n sứ

sứ

12 lộ
(Chánh, phó an phủ sứ)
Phủ
(Tri phủ)

24 lộ, phủ
(Tri phủ, tri châu)
Huyện

Hơng, XÃ

Châu, huyÖn
(Tri chËu tri
huyÖn)
X·
(X· quan)

? So với bộ máy nhà nước thời Lý, thời
Trần có gì giống và khác? Nhận xét?


NhËn xÐt
* Nội dung:
+ Giống: Bộ máy quan lại.
+ Khác:
- Nhà Trần thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng.
- Các quan đại thần phần lớn do họ Trần nắm giữ.
- Đặt thêm các cơ quan, chức quan để trông coi

sản xuất.
- Cả nước chia làm 12 lộ.
* Nhận xét: Bộ máy nhà Trần hoàn chỉnh, chặt chẽ
hơn nhà Lý. Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm
tới nhiều mặt của đất nước. Năng lực quản lý của
nhà Trần được nâng cao.


c/ Pháp luật thời Trần.
- Ban

hành bộ luật mới: Quốc triều
hình luật.
- Đặt

cơ quan Thẩm hình viện đê
xét xưử̉ việc kiện cáo.

Em hãy so sánh với bộ luật
thời Lý?

Nhà Trần đã ban
hành bộ luật nào?
Nội dung cơ bản


Chuông ở điện
Long Trì

Vua đi thăm các địa phương

Luyện tập
Câu 1: Ý nào dưới đây không phải nguyên
nhân kiến nhà Lý sụp đổ?
   A. Chính quyền khơng chăm lo đến đời
sơng nhân dân, quan lại ăn chơi sa đọa.
   B. Hạn hán, lụt lội, mất mùa liên tiếp xảy
ra, đời sống nhân dân cực khổ. Khởi nghĩa
nông dân nổ ra ở khắp nơi.
   C. Quân Tống tiến công xâm lược nước
ta và lật đổ nhà Lý.
   D. Các thế lực phong kiến địa phương
nổi dậy chống lại triều đình.


Câu 2: Nhà Trần được thành lập năm bao
nhiêu?
   A. Năm 1225.
   B. Năm 1226.
   C. Năm 1227.
   D. Năm 1228.


Câu 3: Bộ máy nhà nước thời Trần được tổ
chức theo chế độ nào?
   A. Trung ương tập quyền.
   B. Vừa trung ương tập quyền vừa phong
kiến phân quyền.
   C. Vua nắm quyền tuyệt đối.

   D. Phong kiến phân quyền.


Vận dụng, mở rộng:
Với mỗi từ khóa hãy viết một câu hoàn chỉnh để giới
thiệu về sự thành lập nhà Trần.
- Thế kỉ XII:
……………………………………………………
- Cực khổ:
……………………………………………………………
- Lý Chiêu Hoàng:
……………………………………………………………
- Trần Cảnh:
…………………………………………………………
- Năm 1226:
……………………………………………………………


* Dặn dò:
- Học bài
- Chuẩn bị phần II tiếp theo
+ Em có nhận xét gì về qn đội thời Trần
+ Nhà Trần đã làm những gì để phục hồi
và phát triển kinh tế sau những năm suy
thoái cuối thời Lý?