Nước đại việt ở thế kỉ XIII (1)

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1. Theo lệnh nhà Trần, nhân dân Thăng Long đã thực hiện chủ trương gì trong
cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên? Em hãy cho biết tác dụng
của chủ trương đó.
Đáp án câu 1

- Nhân dân Thăng Long thực hiện chủ trương “vườn không nhà trống”.
- Tác dụng: dồn quân giặc vào thế bị động, khó khăn, thiếu lương thảo
ni qn, tạo thời cơ để quân dân nhà Trần phản công tiêu diệt quân
xâm lược.
Câu 2. Chiến thắng nào đánh dấu sự kết thúc ba lần kháng chiến chống quân xâm
lược Mông-Nguyên? Em hãy cho biết ý nghĩa của chiến thắng đó.
Đáp án câu 2

- Chiến thắng Bạch Đằng năm 1288
- Ý nghĩa: Tiêu diệt ý đồ xâm lược và thơn tính Đại Việt của đế chế Nguyên


II. CÁC
CUỘC
KHÁNG
CHIẾN
CHỐNG
NGOẠI
XÂM
DƯỚI
THỜI
TRẦN

1. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống

quân xâm lược Mông Cổ (1258)
2. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống
quân xâm lược Nguyên (1285)
3. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống
quân xâm lược Nguyên (1287 - 1288)
4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa của
ba lần kháng chiến


04

4. Nguyên nhân thắng
lợi và nghĩa lịch sử
của ba lần kháng
chiến.


TRẦN QUANG KHẢI

“Chương Dương cướp giáo giặc,
Hàm Tử bắt quân thù.
Thái bình nên gắng sức,
Non nước ấy ngàn thu”.
-Tụng giá hoàn kinh sư-


Trận Bạch Đằng


4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống

quân xâm lược Mông – Nguyên
a. Nguyên nhân thắng lợi
HOẠT ĐỘNG NHÓM (4’)
Câu 1: Nêu một số dẫn chứng để thấy
các tầng lớp nhân dân thời Trần đều
tham gia kháng chiến chống quân xâm
lược Mông-Nguyên?

Câu 2: Nêu những việc làm của nhà
Trần chuẩn bị cho ba lần kháng chiến
chống quân xâm lược Mông-Nguyên?
Nhận xét về sự chuẩn bị đó?

Câu 3: Người có đóng góp lớn nhất
trong ba lần kháng chiến chống quân
xâm lược Mông-Nguyên là ai? Vì sao?

Câu 4: Cách đánh giặc của nhà Trần
trong ba lần kháng chiến chống qn
xâm lược Mơng-Ngun có điểm gì
giống và khác nhau?


Câu 1: Các tầng lớp nhân dân tham gia:
-Nhân dân Thăng Long nhanh chóng thực hiện “vườn khơng nhà
trống”
- Triệu tập hội nghị các vương hầu, quan lại ở Bình Than (Hội
nghị Bình Than) để bàn kế đánh giặc.
- Mở Hội nghị Diên Hồng mời các bậc phụ lão có uy tín trong cả
nước về Thăng Long họp bàn cách đánh giặc.

- Thành lập các đội dân binh
- Quân lính thích vào cánh tay hai chữ “Sát Thát”(giết giặc Mơng
Cổ)
-Trần Quốc Toản tập hợp gia nô và thân thuộc hơn 1000 người,
làm binh khí, đóng chiến thuyền và may cờ đề 6 chữ: Phá cường
địch, báo hoàng ân.


“Phá
cường
địch,
báo
hồng
ân”

TừTrần
tấm Quốc
gươngToản
dũng (1267-1285).
cảm của TrầnTháng
Quốc Toản
5/1285,
màơng
phong
cùng
trào
Chiêu
TrầnThành
Quốc Toản
Vương

đã ra
và đời
tướng
vào
tháng
2/1948
do Bác
Hồtan
đề giặc
xướng,
ban Kết
đầu (Hưng
là đi đánh
giặc
vàđó
lậpchỉ
nhiều
cốt
Nguyễn
Khối
đánh
ở Tây
n),
sau
huy chiến
qn cơng
thamnhưng
dự trận
tham
gia kháng

chiến
để giúp
đỡ đồng
bào. Khải chỉ huy, tiến về giải phóng Thăng Long.
Chương
Dương
(HàlàNội)
do Trần
Quang
Phong trào
đầu được
THCS
Hợp
Đức, Tân
Bắcmai
(nay
là Bắc
Khilần
Thốt
Hoanphát
rút động
qntại
vềtrường
Kinh Bắc
(Bắc
Ninh),
ơng n,
đượcHà
lệnh
phục

ở
Giang).
trào Nguyệt
hoạt động
thiếtCầu).
thực ởGiặc
cả 2 cuộc
chiến
Pháp và
Mĩ. quyết liệt.
vùng Phong
sông Như
(sông
qua kháng
đây, ông
chỉchống
huy quân
đánh
Ngày thua
nay, phong
tràochiến
Trần thắng
Quốc Toản
triển mạnh
mẽ với
hình
Giặc
to, trong
oanh vẫn
liệt phát

đó, người
anh hùng
18nhiều
tuổi đã
hi thức
sinh.phong
Vua
phú
như:
tìmthương
địa chỉtiếc,
đỏ”,đã
“Áo
lụabài
tặng
bà”,
“Những
gạch
hồng”,
Trần
vơ“Đi
cùng
làm
văn
tế và
phongviên
tước
vương
cho“Đền
ơng. ơn đáp nghĩa”,

“Uống nước nhớ nguồn”, “Biển đảo quê em”,… thông qua những cơng việc cụ thể như: chăm
sóc mộ liệt sĩ, đến thăm gia đình thương bệnh binh, thăm mẹ Việt Nam anh hùng,…


Câu 2: Sự chuẩn bị của nhà Trần:
-Sắm sửa vũ khí, thành lập các đội dân binh,
luyện tập, canh giữ nơi hiểm yếu…
-Cử Trần Quốc Tuấn làm Tổng chỉ huy cuộc
kháng chiến chống Quân Nguyên.
-Duyệt binh, huy động toàn dân tham gia kháng
chiến
-Chăm lo sức dân, tìm hiểu cuộc sống của dân,
tạo sự đồn kết triều đình với dân…
*Nhận xét: chuẩn bị chu đáo mọi mặt


Vua Trần hạ lệnh sắm sửa vũ khí, ngày đêm luyện tập võ nghệ…


Tiết 27 - Bài 14
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN
(THẾ KỈ XIII) - (tiếp theo)

Câu 3: Người có đóng góp lớn nhất: Trần
Quốc Tuấn, vì:
- Nhà lí luận quân sự tài ba.
-Tác giả bài Hịch tướng sĩ.
-Tổng chỉ huy cuộc kháng chiến.
- Giải quyết bất hòa…
- Nghĩ ra cách đánh sáng tạo, độc đáo.

•

“...Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ
gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ
giận chưa thể xả thịt, lột da, ăn gan, uống máu
quân thù, dẫu cho trăm thân ta phơi ngồi nội
cỏ, nghìn thây ta bọc trong da ngựa, cũng
nguyện xin làm...”
• “...Nay ta bảo thật các ngươi: nên lấy việc đặt
mồi lửa dưới đống củi nỏ làm nguy; nên lấy
điều kiềng canh nóng mà thổi rau nguội mà
sợ, phải huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung
tên.......có thể bêu đầu Hốt Tất Liệt dưới cửa
khuyết, làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo
Nhai. Như thế chẳng những thái ấp của ta mãi
mãi vững bền mà bổng lộc các ngươi cũng
suốt đời tận hưởng....”
(Trích trong “Hịch tướng sĩ”- Trần Quốc Tuấn)


Câu 4: Cách đánh giặc của nhà Trần trong ba lần kháng chiến:
*Giống nhau:
- Tránh thế giặc mạnh lúc đầu.
- Chủ động vừa đánh chặn giặc vừa rút lui để bảo tồn lực
lượng.
- Chờ thời cơ để phản cơng tiêu diệt giặc.
- Thực hiện “vườn không nhà trống”.
*Khác nhau:

- Lần 1,2: Chờ giặc lâm vào thế nguy cấp ta mới đánh.
- Lần 3:
+ Tập trung tiêu diệt đoàn thuyền lương, làm cho giặc khơng có
lương thảo ni qn…
+ Chủ động bố trí trận địa bãi cọc ngầm trên sơng Bạch Đằng.


4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống
quân xâm lược Mông – Nguyên
a. Nguyên nhân thắng lợi
- Tất cả các tầng lớp nhân dân, thành phần dân tộc tham gia đánh giặc,
trong đó quý tộc, vương hầu là hạt nhân.
- Chuẩn bị chu đáo mọi mặt cho mỗi cuộc kháng chiến…
- Tinh thần hi sinh, quyết chiến quyết thắng của toàn dân, nòng cốt là
quân đội.
- Chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo…


4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống
quân xâm lược Mông – Nguyên
b. Ý nghĩa lịch sử

Ba lần kháng chiến chống quân
xâm lược Mơng – Ngun giành
thắng lợi có ý nghĩa gì?

* Trong nước
- Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược của đế chế Nguyên.
- Nâng cao lòng tự hào, tự cường dân tộc…
- Xây đắp truyền thống quân sự Việt Nam.

- Để lại nhiều bài học trong cuộc đấu tranh chống xâm lược.


HÌNH ẢNH MINH HỌA

Tượng đài Trần Quốc Tuấn (Trần Hưng
Đạo) tại Nam Định

Tượng đài Trần Quốc Tuấn (Trần Hưng
Đạo) tại Trường Sa (Khánh Hòa)


Miếu thờ Hưng Đạo Vương tại thành phố Hồ Chí Minh

Sau khi mất, nhân dân tôn thờ ông là Đức thánh Trần và lập đền
thờ ở nhiều nơi trên đất nước ta.


Tên Trần Quốc Tuấn (Trần Hưng Đạo) giờ đây đã trở thành tên trường, tên
đường quen thuộc đối với người dân Việt Nam. Là thế hệ sau, ta mãi ghi nhớ
công ơn to lớn và nguyện học tập tốt để xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc.


4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống
quân xâm lược Mông – Ngun
Chiến thắng qn Mơng-Ngun có ý
nghĩa như thế nào đối với tình hình thế
b. Ý nghĩa lịch sử
giới?
* Trong nước

- Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược của đế chế Nguyên.
- Nâng cao lòng tự hào, tự cường dân tộc…
- Xây đắp truyền thống quân sự Việt Nam.
- Để lại nhiều bài học trong cuộc đấu tranh chống xâm lược.

* Thế giới
- Ngăn chặn quân Nguyên xâm lược các nước khác.


4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm
lược Mông – Nguyên

Nguyên
nhân
thắng lợi

Tất cả nhân dân, dân tộc đều
đánh giặc, quý tộc, vương
hầu là hạt nhân.
Chuẩn bị chu đáo mọi mặt.
Tinh thần hi sinh, quyết
chiến quyết thắng của toàn
dân, quân đội là nòng cốt.
Chiến lược, chiến thuật đúng
đắn, sáng tạo.

Đập tan tham vọng và ý chí
xâm lược của đế chế Nguyên.
Ý
nghĩa

lịch sử

Nâng cao lòng tự hào, tự
cường dân tộc…
Xây đắp truyền thống quân
sự Việt Nam.
Ngăn chặn quân Nguyên xâm
lược các nước khác.


Em hãy chọn câu trả lời đúng nhất
Câu 1. Ý nào dưới đây không phải nguyên nhân thắng lợi của ba lần
kháng chiến chống qn Mơng-Ngun?
   A. Nhân dân ta có lịng u nước nồng nàn và ln tích cực, chủ
động tham gia kháng chiến.
   B. Nội bộ tầng lớp lãnh đạo nhà Trần đồn kết và có sự chuẩn bị rất
chu đáo tiềm lực về mọi mặt cho mỗi cuộc kháng chiến.
   C. Nhà Trần có đường lối chiến lược, chiến thuật đsung đắn, sáng
tạo và có những danh tướng tài ba.
   D. Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên của
nhà Trần đều được nhân dân Cham-pa giúp sức.


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. Học bài, trả lời 2 câu hỏi cuối bài.
2. Chuẩn bị phần tiếp theo III. Kinh tế - văn hóa thời Trần (bài 15: Sự phát
triển kinh tế và văn hóa thời Trần)
1. Sự phát triển kinh tế:
* Tình hình kinh tế sau chiến tranh:
- Nơng nghiệp: nêu chính sách khuyến khích sản xuất nơng nghiệp thời

Trần? Nhận xét.
- Thủ công nghiệp: kể tên các nghề thủ cơng? Quan sát hình ảnh, nhận xét.
- Thương nghiệp: trao đổi, bn bán diễn ra như thế nào?
* Tình hình xã hội sau chiến tranh:
- Xã hội thời Trần có những tầng lớp nào?