Lập dàn ý bài văn nghị luận (4)

Chào mừng q thầy cơ
về dự giờ lớp 10A5
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: NGUYỄN THỊ THU HÀ
GIÁO SINH THỰC TẬP

: NGUYỄN THỊ LỆ VY


Tình huống sau:
Một học sinh khi làm bài với yêu cầu :

•Viết bài văn bày tỏ suy nghĩ của em về hiện tượng nghiện Facebook của giới trẻ hiện nay.
•HS trình bày các ý như sau:
+Facebook là gì?
+ Cách tạo facebook – hướng dẫn cách chơi facebook.
+ Ứng dụng của facebook.....


Các ý trên khơng đúng vì người viết khơng phân tích, tìm hiểu đề dẫn đến lạc
đề. Ý chính là bàn về hiện tượng nghiện facebook.


Tiết 81:

LẬP DÀN Ý
BÀI VĂN NGHỊ LUẬN


I. Tác dụng của việc lập dàn ý

1.

Khái niệm:

Lập dàn ý là công việc lựa chọn, sắp xếp những nội dung cơ bản dự định triển khai
vào bố cục ba phần của văn bản.


2. Tác dụng:
-Giúp người viết bao quát được những nội dung chủ yếu, những luận điểm, luận cứ cần triển khai,
phạm vi và mức độ nghị luận.
-Tránh tình trạng xa đề, lạc đề, lặp ý, bỏ sót hoặc triển khai ý khơng cân xứng
- Phân bố thời gian hợp lí khi làm bài.


II. Cách lập dàn ý bài văn nghị luận
Lập dàn ý cho một bài văn gồm 2 bước cơ bản:
+Bước 1: Tìm ý
+Bước 2: Lập dàn ý

1. Tìm ý cho các bài văn
- Tìm ý là tìm hệ thống luận điểm , luận cứ cho bài văn.
Các bước trong tìm ý cho bài văn: gồm 3 bước
+Xác định luận đề
+Xác định các luận điểm
+Tìm luận cứ cho các luận điểm


a. Xác định luận đề
Vấn đề cần nghị luận(yêu cầu của đề)
Yêu cầu của đề:

Sách là phương tiện cung cấp tri thức cho con người, giúp con người
trưởng thành về mặt nhận thức.


Luận điểm chính

b.

Luận điểm1: Sách là

Luận điểm2: Sách mở

Luận điểm3: Cần có

sản phẩm tinh thần kì

rộng những chân trời

thái độ đúng với sách và

diệu của con người

mới.

việc đọc sách.


C. Tìm luận cứ

+Sách là sản phẩm tinh thần của con

Luận điểm1: sách là
sản phẩm tinh thần kì
diệu của con người

người
+Sách là kho tàng tri thức.
+Sách giúp ta vượt qua thời gian,
không gian


+Sách giúp ta hiểu biết mọi lĩnh
vực tự nhiên và xã hội.
Luận điểm 2: sách mở
rộng những chân trời mới.

+Sách là người bạn tâm tình gần
gũi, giúp ta hồn thiện mình về
nhân cách.


+ Đọc và làm theo sách tốt và phê phán sách có hại.
Luận điểm3: cần có thái
độ đúng với sách và
việc đọc sách.

+Tạo thói quen lựa chọn sách, hứng thú và làm theo
các sách có nội dung tốt.
+ Học những điều hay trong sách bên cạnh học trong
thực tế cuộc sống.

2.Lập dàn ý

Mở bài:
+ Vai trò của sách
+ Ý kiến của M. Go-rơ-ki
Thân bài:
Triển khai các luận điểm và các luận cứ đã có ở phần
tìm ý
Kết bài
+ Khẳng định giá trị ý kiến của M.Go-rơ-ki
+ Khẳng định vai trò của sách
+ Làm sao để duy trì thói quen đọc sách?


* Lập dàn ý : 3 bước

- Mở bài: Nêu luận đề(trực tiếp hoặc gián tiếp) nhằm đưa ra phương hướng
cho bài văn nghị luận.

- Thân bài :Trình bày các luận điểm, luận cứ (hợp lí, có trọng tâm, theo
trật tự logic)
- Kết bài:
+ Nên kết bài theo kiểu đóng hay mở
+ Khẳng định những nội dung nào?
+ Mở ra những nội dung nào để người đọc tiếp tục suy nghĩ.


Bài tập

1. Bài tập 1
a. Bổ sung ý kiến:

- Đức và tài có quan hệ khăng khít với nhau trong mỗi con người.
- Cần phải thường xuyên học tập, rèn , phấn đấu để có cả tài lẫn đức.


b. Lập dàn ý
*Mở bài :
+ Dẫn dắt vấn đề
+Giới thiệu lời dạy của chủ tịch Hồ Chí Minh .

*Thân bài:
- Giải thích khái niệm tài và đức.
+ Tài: tài năng, kiến thức, hiểu biết, kỹ năng, kinh nghiệm sống của con người để hồn thành
cơng việc của mình một cách tốt nhất.
+ Đức: đạo đức, tư cách, tác phong, lịng nhiệt tình, khát vọng “Chân, Thiện, Mỹ” trong mỗi
con người.


- Có tài mà khơng có đức là người vơ dụng.
+Một số người có tài mà khơng có đức thì chẳng thể làm được những việc có ích. Có tài mà hành
động trái đạo đức cịn có thể gây hại cho cộng đồng.
-Có đức mà khơng có tài thì làm việc gì cũng khó.
+ Những người có phẩm chất đạo đức tốt thì khó có khả năng hồn thành tốt cơng việc, nhất là
những việc khó khăn.


- Đức và tài có quan hệ khăng khít với nhau trong mỗi con người.

-Cần phải thường xuyên học tập, rèn luyện, phần đấu để có cả tài
lẫn đức.


*Kết bài:
+Khẳng định lại vấn đề được nói tới: Tài và đức luôn song hành và tồn
tại mới tạo nên thành công của mỗi người.
+ Khẳng định thế hệ trẻ cần phải được định hướng đúng đắn trong rèn
luyện và tu dưỡng để hoàn thiện nhân cách là một người có tài, có đức
và có ích.


2. Bài tập 2

* Mở bài
- Thực tế với nhiều khó khăn hạn chế khả năng của con người-> “Cái khó
bó cái khơn”


* Thân bài
- Ý nghĩa của câu tục ngữ
+ Cái khó: khó khăn trong cuộc sống
+ Bó: sự trói buộc
+ Cái khơn: khả năng suy nghĩ, sáng tạo.

-> Những khó khăn trong cuộc sống hạn chế việc
phát huy tài năng, sức sáng tạo của con người.


- Bài học trên có mặt đúng và chưa đúng .

Mặt đúng: sự phát triển chủ quan chịu ảnh hưởng của hồn cảnh khách quan.

Mặt chưa đúng: chưa đánh gía đúng mức sự nỗ lực chủ quan của con người.


Bài học q:
Khi tính tốn cơng việc cần tính đến điều kiện khách quan
nhưng không lệ thuộc vào điều kiện đó.

Trong hồn cảnh nào cũng đặt lên hàng đầu sự nỗ lực chủ quan.


* Kết

luận: cần khẳng định:

- Hồn cảnh khó khăn ta càng phải quyết tâm khắc phục
- Khó khăn chính là môi trường rèn luyện bản lĩnh, giúp ta thành công trong cuộc sống
“Gian nan rèn luyện mới thành công” Hồ Chí Minh
Hoặc “cái khó ló cái khơn” như cha ơng ta đã dạy.