Xu huong phat trien cua bao phat thanh

Mục lục
Phần mở đầu
1.Lý do chọn đề tài
2.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.Đối tượng nghiên cứu
4.Phương pháp nghiên cứu
5.Cấu trúc đề tài
Phần nội dung
Chương I: Những vấn đề chung
1. Lịch sử hình thành và phát triển của báo phát thanh
1.1 Trên thế giới
1.2 Việt Nam
2. Đặc trưng của phát thanh
3. Chức năng phát thanh
3.1 Khái niệm chức năng
3.2 Các chức năng của phát thanh
Chương II: Xu thế phát triển của phát thanh báo chí trên Thế giới và
Việt Nam
1. Khái niệm xu thế
Bối cảnh phát thanh trong hoàn cảnh mới
2. Xu thế phát triển của phát thanh trên thế giới
3. Xu thế phát triển của phát thanh Việt Nam
Xu thế phát triển phát thanh ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương
PHẦN KẾT LUẬN
Tài liệu tham khảo


1. Lý do chọn đề tài
Xu hướng phát triển của báo phát thanh trên thế giới và Việt Nam là đề
tài hay và hấp dẫn. Nó là mảnh đất vơ cùng mới mẻ mà chúng em chưa
được tiếp cận nhiều. Mong rằng với đề tài tiểu luận này của tôi sẽ giúp

ích thật nhiều cho mơn học và các bạn sinh viên.
2. Lịch sử vấn đề
Trên cơ sở đề tài “Xu hướng phát triển của báo phát thanh hiện đại” của
các bạn Lã Thị Hương Dịu, Nguyễn Thị Bình… trường ĐHKHXH – NV
Hà Nội, tôi phát triển đề tài sâu và rộng hơn rất nhiều. Nó khơng chỉ gói
gọn ở xu thế phát triển chung của báo phát thanh trên thế giới mà cịn lập
luận một cách lơgich triệt để toàn diện từ Lịch sử ra đời và phát triển…
đến xu thế phát triển của báo phát thanh trên thế giới cũng như Việt Nam.
3. Đối tượng vấn đề
Đề tài của tơi làm rõ hai nội dung chính:
1. Xu thế phát triển của báo phát thanh trên thế giới
2. Xu thế phát triển của báo phát thanh Việt Nam
4. Phương pháp nghiên cứu
Tổng hợp tài liệu.
Phân tích, đánh giá và đưa đến kết luận.
Lập luận lô gich
5. Bố cục đề tài
Gồm 3 phần: Phần mở đầu
Phần nội dung
Phần kết luận


Phần nội dung
CHƯƠNG I: Những vấn đề chung
1. Lịch sử ra đời và phát triển của báo phát thanh
1.1Trên thế giới
Báo phát thanh là một loại hình báo chí sử dụng kĩ thuật sóng điện từ và
hệ thống truyền thanh truyền đi âm thanh, trực tiếp tác động vào thính giác
của người tiếp nhận. Là một loại hình truyền thơng độc đáo, hấp dẫn, có khả
năng tạo được sức hút và thiện cảm đối với đông đảo công chúng, báo phát

thanh có tầm quan trọng rất lớn trong cơng tác tuyên truyền, cổ động, nhất là
trong các lĩnh vực nhạy cảm như giáo dục, y tế….
Sau đây là phần khái quát về lịch sử hình thành và phát triển của báo phát
thanh trên thế giới và Việt Nam.
Trên thế giới
Công nghiệp hóa trong thế kỷ XIX thúc đẩy các ngành kỹ thuật phát triển
đã tạo cơ sở vật chất cho sự đổi mới kỹ thuật truyền thông đại chúng. Nguồn
gốc sâu xa của radiô xuất phát từ ý tưởng ban đầu là truyền tin không cần
dây của Ambrose Fleming – cố vấn khoa học của nhà bác học Halia
Marconi. Những tiến bộ vật lý sau đó với tên tuổi của các nhà khoa học nổi
tiếng Farađây, Maxwell mở ra khả năng về mặt lý thuyết cho việc phát hiện
ra sóng điện tử.
Báo phát thanh tuy ra đời muộn hơn so với báo in song phát thanh có
những bước phát triển nhanh chóng đáng kinh ngạc. Từ việc xuất hiện manh
mún ban đầu khi mà Alexandre phát minh ra ăngten vô tuyến điện năm
1895. Trải qua những bước mày mị, tìm kiếm ứng dụng thì đến năm 1913


phát thanh chính thức góp mặt trên thế giới truyền thông bằng sự kiện là
những buổi phát ca nhạc của đài Lacken (Bỉ).
Sau đó trong chiến tranh thế giới lần thứ I, phát thanh được sử dụng rộng rãi
trong công tác truyền tin.
Rồi một loạt các đài phát thanh ra đời đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ
phát thanh trên tồn thế giới. Cho đến nay thì tất cả các quốc gia trên thế giới
phát thanh đều đã góp mặt.
Ngồi việc sử dụng các cách làm cũ thì phát thanh cịn bắt đầu ứng
dụng các cơng nghệ cao vào trong phát thanh nhằm nâng cao chất lượng
phục vụ công chúng.
Ở các quốc gia phương Tây, phát thanh rất phát triển, với ưu thế là gọn nhẹ
chỉ cần một thiết bị thu tín hiệu nhỏ là cơng chúng có thể theo dõi các

chương trình phát thanh, nên phát thanh đã trở nên quen thuộc trong cuộc
sống bận rộn. Mỗi sáng, trên đường đi làm, ở trong ơ tơ khán giả có thể bật
đài để nghe tin tức, tình hình giao thơng… Các đài phát thanh ở phương tây
cũng đang tích cực thay đổi để đáp ứng công chúng. Trong xu thế cạnh tranh
giữa các loại hình báo chí với nhau, phát thanh cũng đang phải tìm lối đi cho
mình.
Cụ thể: Theo số liệu thống kê năm 1988, ước tính dân số Mỹ có
khoảng 270 triệu 300.000 người. Trung bình cứ 1 người dân Mỹ sở hữu tới
2 radio và 1 tivi. Để đáp ứng nhu cầu thông tin của số lượng máy thu khổng
lồ này, nước Mỹ có 1.285 đài truyền hình và hơn 10.000 đài phát thanh
(1994). Đại bộ phận đài phát thanh và truyền hình Mỹ thuộc sở hữu tư nhân.
Ở Anh: Trung bình mỗi người dân ngồi trước màn hình 3 giờ rưỡi để
thu nhận thơng tin. Hơn 97% hộ gia đình Anh có tivi màu, 73% có đầu máy
video. Nhà nào cũng có radio và có tới 70% người Anh bắt sóng radio hàng
ngày. Đài phát thanh và truyền hình Anh (BBC) cung cấp thuê bao duy nhất


với 2 kênh truyền hình BBC1, BBC2, 5 đài phát thanh phủ sóng tồn lãnh
thổ. Hệ thống điện tử Anh tăng trưởng với tốc độ chóng mặt về số lượng với
3 kênh truyền hình tư nhân, 3 đài phát thanh tư nhân phát sóng tồn quốc và
khoảng 200 đài khu vực.
Theo số liệu thống kê 1996 cứ 1000 người dân Pháp thì có 943 radio và 596
tivi, đài phát thanh: 41 đài AM và 846 đài FM.
Trung bình 1000 người Nhật có 684 tivi và 957 radio.
Ở châu Phi, Radio là hình thức truyền thơng phát triển nhất, có vai trị
thống trị các loại hình truyền thơng khác. Các đài phát thanh xuất hiện dưới
nhiều hình thức: đài phát thanh trực thuộc nhà nước, chính quyền các vùng,
miền, là tiếng nói của các cơ quan quyền lực nhà nước; đài phát thanh cộng
đồng, phát thanh cá nhân, phát thanh thương mại và đài phát thanh tôn giáo.
.

Bảng số liệu tỉ lệ người nghe radio ở một số nước châu Phi
Nhiều
Nghe một lần một tuần

Angola
Bostwana

Cameroon

DRC
Ethiopia
Ghana

%
2000
64 (chỉ

Tăng
2002-5 %
72.3
63 (chỉ

ở

ở

thành

thành

thị)
38.2
92

thị)
28.4
45
91

30

17.8
-1

hơn 1

Nghe một lần một ngày

lần
%
2004-5
-

%
2000
-

Tăng
2002-5 %
72.3

-

-

51.9

-

38.2
-

45
68.91

18
-

73
(2002)
72
91


Kenya
Mozambique
Nigeria
Senegal
Sierra Leone
Somalia
Southu Afica

Tanzania
Uganda
Zambia
Zinbabue

87.7
79.5
90
85
50
83.3

91
91
88.4
4.7
92.1
95
93
71
85.3

5
11
6
9
42
2

91

91
88
90
91.8
90
93
71
67

66
62.8
56.5

76.7
69
60.4
75.8
68
79.3
45
64.9
48.9
66.6

16
-4
18

Bảng số liệu sự phát triển các đài phát thanh ở châu phi

Angola
Bostwan
a
Cameroo
n

Thương mại

Thương mại tôn

quốc gia
số
Tăn

giáo
số

lượng
g
lượng
20
20
20
20
04 # %
04 #
00
00
-6
-6

0 0 0 0 5 -

Ethiopia

20

0

0 0

0

2

0

0

0 0

0

12 61 49

1
0

6

5 0

8

0

0
0 0

-

2

%

0

5
DRC

Tăng

0

15 14 17
0

2

75

0

-

-

Quốc gia
số

Tôn giáo
Tăn

số lượng Tăng

lượng
g
20
20
200
04 # %
00
0
-6
1 1 0 0 18
2

20
04 # %
-6
16 0 0

2

0 0 0

0

1

1 0 0

12

1

1

0 0 10

1

1

0 0 15

40
8

Công đồng

0 0
1
4

2

Số

Tăn

lượng

g

20 200
00 4-6

# %

0

0

0 0

0

0

0 0

17 2

3 14

1 50
1
14
12 2 20 10 152 4
20
2
20 5 33 0 2
2 20


Ghana

0

0

0 0
1

-

84 -

Kenya

4

10 6 5

4

20 16

0
Mozamb

40
0

0

0

0 0

-

56 -

Nigeria

0

0

0 0

8

17 9

Senegal

0

0

0 0

20 35 15 75

0

0

0 0

2

5

1

1

0 0

-

16 -

1

1

0 0

14 13 -1 -7

ique

Sierra
Leone
Somalia
Southu
Afica

3

11
3

15
0
-

11 -

8

0

2

2

-

38

- -

1

1

1

0

3

3

0 0 0

5

1

1

0 0 11

11 0 0

1

1

0 0 44

84

2

2

0 0 12

15 3 25 7

19

0

0

0 0 6

6

0 0

0

24

0

0

0 0 1
-

-

-

-

-

4

5

5

0 5 13

14 1 7

0

93

0

2

5

4
0

-

-

1

50
0

91 0

0
2

Tanzania 0

2

2 0

Uganda

0

0

0
0 0

Zambia

1

0

0 0

0

0

0 0

Zinbabu
e

-

-

0
- -

8

32 34

30
0

0
2

20

1

- 0 0

0

2

0

0 0

10 12

0

47 72 25 53
50
1 6 5
0

2

2

1
0 0 0

2

2

0 0 1

1

0 0

7

14

0

4

4

0 0 0

0

0 0

0

0

0

0

0

1.2 Việt Nam
Trước cách mạng tháng Tám 1945, Việt Nam chưa có đài phát thanh
với tính chất là cơ quan truyền thơng đại chúng của một quốc gia có chủ

20
0

10
0

1

63
2
2 24
4 00
- 9 93
3 00

2

20
0

2 20
10
7
0
0 0

quyền, mà chỉ có đài phát thanh tư nhân với công suất nhỏ để quảng cáo
thương mại hoặc đài của thực dân Pháp phục vụ chính sách cai trị.
Đài tiếng nói Việt Nam phát sóng chương trình đầu tiên vào hồi 11h30 ngày
7 tháng 9 năm 1945. Chương trình phát thanh đầu tiên được bắt đầu bằng
câu: “Đây là tiếng nói Việt Nam, phát thanh từ Hà Nội, thủ đơ nước Việt
Nam dân chủ cộng hòa” do bà Dương Thị Ngân xướng và ông Nguyễn
Văn Nhất xướng lại. Đằng sau hai phát thanh viên là 10 thanh nữ do Hội
phụ nữ cứu quốc cử đến hát bài Diệt phát xít của tác giả Nguyễn Đình Thi.
Sau lời phi lộ, ơng Nguyễn Văn Nhất trang trọng đọc bản Tuyên ngôn độc
lập và danh sách các thành viên của Chính phủ lâm thời. Sau bản tin thời sự
30 phút là 30 phút chương trình “ca nhạc sống” do Đồn qn nhạc ngồi ở
ngồi sân biểu diễn. Tiếp đến là chương trình tiếng Anh 15 phút và chương
trình tiếng Pháp 15 phút. Như vậy, buổi phát thanh đầu tiên của Đài tiếng nói
Việt Nam gồm 4 chương trình: Thời sự, Ca nhạc, Tiếng Anh và Tiếng Pháp
với tổng thể thời lượng là 90 phút. Buổi ban đầu khơng có máy ghi âm nên
mọi chương trình, kể cả Ca nhạc đều đọc và phát trực tiếp.
Từ buổi khó khăn ban đầu đầy thử thách ấy, đến tháng 3 – 2000, cả nước ta
có một hãng thơng tấn, một đài truyền hình quốc gia, ba đài truyền hình khu
vực, 61 đài phát thanh truyền hình tỉnh, thành phố, 606 đài phát thanh,
truyền thanh cấp huyện, trong đó có 288 đài huyện, thị xã phát sóng FM và
hàng nghìn trạm truyền thanh xã, phường … Cơng suất thời lượng phát sóng
và diện tích phủ sóng phát thanh, truyền hình ngày càng tăng. Đã có 80 % số
hộ dân được nghe Đài Tiếng nói Việt Nam và 70 % số hộ dân trong cả nước
được xem các chương trình của Đài Truyền hình Việt Nam.
Hiện nay, Đài Tiếng nói Việt Nam phủ sóng trên 95 % cả nước và số thính
giả thường xun từ 70 nước. Có thể nói, Đài Tiếng nói Việt Nam tiếp tục là


một trong những phương tiện truyền thông rộng khắp và có hiệu quả nhất

hiện nay, là cầu nối gần gũi với cơng chúng nghe đài trong và ngồi nước.

Bản đồ phủ sóng của VOV – Đài Tiếng nói Việt Nam
(Trích từ trang Web:VOV Đài Tiếng nói Việt Nam).
Có nhiều ý kiến cho rằng, phát thanh là loại hình truyền thơng lạc hậu
và sẽ sớm bị đào thải trong xã hội hiện đại. Nhưng thực tế, ở nhiều nước trên
thế giới, phát thanh vẫn đang phát huy cao thế mạnh của mình và chiếm
được một lượng khán giả lớn. Đặc biệt với sự ủng hộ của công nghệ thông


tin, phát thanh ngày càng phát triển một cách đa dạng và phong phú, với
những tiến bộ rõ rệt. Phát thanh đã chứng tỏ được sự tồn tại bền bỉ của nó,
với những đặc trưng và thế mạnh riêng.
2. Đặc trưng của báo phát thanh
Radio chính là linh hồn và làm nên đặc trưng của báo phát thanh. Loại
hình báo chí phát thanh đã được tác giả Lois Baird phân tích và nêu ra 11
đặc điểm của loại hình báo chí này. Đó là:
1. Radio hình ảnh
2.Radio là thân mật, riêng tư.
3. Radio dễ tiếp cận và dễ mang.
4.Radio là trực tiếp.
5.Radio có ngơn ngữ riêng của mình.
6.Radio có tính tức thời.
7.Radio khơng đắt tiền.
8.Radio có tính lựa chọn.
9.Radio gợi lên cảm xúc.
10. Làm công việc thông tin và giáo dục.
11. Radio là âm nhạc.
Những đặc trưng này thể hiện quan điểm khác nhau giữa báo phát
thanh và những loại hình báo chí khác: Thứ nhất, báo phát thanh khơng dùng

hình ảnh nhưng thơng qua những phương tiện âm thanh để diễn đạt, chuyển
tải ý nghĩa của thông điệp một cách chính xác, hình tượng. Thứ hai, báo phát
thanh vơ cùng gần gũi , thân mật vì những phát thanh và kĩ thuật viên sẽ sử
dụng một loạt những âm thanh hết sức trung thực, gần gũi và đời thường.


Báo phát thanh tỏa sóng rộng khắp, vì vậy thính giả vô cùng dễ tiếp
cận và dễ mang đi, phát thanh khơng có giới hạn về khoảng cách (tốc độ phủ
sóng 300000km/s). vì thế nó mang tính xã hội hóa rất cao.
Báo phát thanh thông tin nhanh, tiếp cận đồng thời và lấy âm thanh một cách
trực tiếp từ hiện trường khác hẳn với báo in, cùng một lúc, cùng thời điểm,
hàng triệu dân chúng có thể nghe cùng một lúc.
Vơ cùng sống động, riêng tư và thân mật vì với báo phát thanh, công
chúng được nghe thông tin qua giọng đọc, tức là bằng giọng nói của chính
những con người cụ thể, giống như họ đang ngồi ngay cạnh nên rất thân mật.
Nhưng mỗi thính giả lại lắng nghe radio với tư cách cá nhân, mỗi người có
một lời nhận xét, đánh giá riêng. Yêu cầu đặt ra cho báo phát thanh lúc này
là: Hãy nói với cơng chúng như nói với một người.
Sử dụng âm thanh tổng hợp (bao gồm lời nói, tiếng động và âm nhạc). Âm
thanh khơng bị phụ thuộc vào hình ảnh, chữ in nên khơng ảnh hưởng gì đến
trình độ văn hóa. Có thể coi đây là đặc điểm của cả báo truyền hình, thậm
chí, báo truyền hình cịn có những đặc điểm cịn sinh động hơn nhiều so với
phát thanh. Tuy nhiên, vẫn có một điểm khác biệt: đối với truyền hình, hình
ảnh ln giữ vị trí số 1, âm thanh chỉ có nhiệm vụ bổ trợ cho những phần mà
truyền hình chưa nói hết. Bởi lẽ đó, nếu xét riêng trong sự so sánh với báo
truyền hình thì báo phát thanh nổi lên ở đặc điểm quan trọng nhất, đó là việc
sử dụng âm thanh tổng hợp (bao gồm lời nói, tiếng động, âm nhạc) tác động
vào thính giác. Như vậy, đây khơng chỉ là phương thức tác động duy nhất
mà cịn là đặc trưng cơ bản của báo phát thanh trong tương quan so sánh với
các loại hình báo chí khác.

3. Chức năng của báo phát thanh
3.1 Khái niệm chức năng


Chức năng (tiếng Latinh: Functio – mục đích, cơng dụng, tác
dụng) được hiểu là tổng hợp những vai trò và tác dụng của một hoạt động
nào đó trong tự nhiên và xã hội.
Ngày nay, hệ thống báo chí bao gồm nhiều loại hình: báo in, báo phát
thanh, báo truyền hình, báo internet. Báo phát thanh là một loại hình báo chí
có lịch sử phát triển muộn hơn so với loại hình báo in. Ra đời 1917, báo phát
thanh gắn bó chặt chẽ với khoa học kỹ thuật, mở ra một thời kỳ mới trong
lịch sử phát triển của các phương tiện truyền thơng. Xét vai trị của báo phát
thanh như một tiểu hệ thống trong hệ thống báo chí nói riêng và hệ thống xã
hội liên tục vận động và phát triển nói chung, báo phát thnh có những chức
năng cơ bản như sau: chức năng thông tin, chức năng tư tưởng, chức tổ chức
quản lý xã hội, chức năng phát triển khai sáng và giải trí, chức năng chỉ đạo
giám sát xã hội.
Các chức năng của báo phát thanh
3.2 Các chức năng báo phát thanh
3.2.1 Chức năng thông tin
Nhiệm vụ hàng đầu và cũng là lý do ra đời của báo chí là thơng tin.
Có thể nói, thơng tin là chức năng khởi nguồn, chức năng cơ bản nhất của
báo chí nói chung và của phát thanh nói riêng. Thông tin là nhu cầu sống của
con người và xã hội. Xã hội càng phát triển thì nhu cầu thơng tin càng cao và
do đó, báo chí nói chung và báo phát thanh nói riêng càng phải nỗ lực hơn
nữa trong việc đáp ứng nhu cầu thông tin cho xã hội.
3.2.2 Chức năng tư tưởng:
Cơng tác tư tưởng có vai trị đặc biệt quan trọng đối với các chính
đảng, các hệ thống xã hội cũng như các giai cấp nắm quyền lãnh đạo xã hội.
Mục đích của cơng tác tư tưởng là nhằm tác động vào ý thức xã hội, hình

thành một hệ thống tư tưởng thống trị với những định hướng nhất định. Đây


chính là một phương thức để phát huy những quyền lực trong các lĩnh vực
kinh tế xã hội, tập hợp lực lượng quần chúng, phát huy được những tiềm
năng to lớn của nhân dân nhằm xây dựng xã hội theo con đường đã định.
Với khả năng tác động một cách rộng lớn, nhanh chóng và mạnh mẽ vào xã
hội, hoạt động báo chí nói chung cũng như của phát thanh nói riêng có vai
trị và ý nghĩa rất lớn trong công tác tư tưởng. Các phương tiện truyền thông
đại chúng tác động vào quần chúng, lôi kéo, tập hợp thuyết phục họ và tổ
chức họ thành lực lượng cách mạng để thực hiện những mục tiêu cụ thể
trong từng thời kỳ.
3.2.3 Chức năng tổ chức – quản lý xã hội
Báo chí nói chung và phát thanh nói riêng đang hàng ngày hàng giờ
tham gia vào công tác tổ chức, quản lý xã hội. Phát thanh góp phần tuyên
truyền những chủ trương chính sách của của đảng và nhà nước, đồng thời
cũng là diễn đàn để phản ánh những tâm tư nguyện vọng của người dân.
Phát thanh là kênh thông tin hai chiều để mọi chính sách mà Đảng và Nhà
nước đề ra đều phù hợp với nguyện vọng của nhân dân. Báo chí được coi là
“quyền lực thứ tư trong xã hội” vì nó tạo sức mạnh dư luận thơng qua thơng
tin. Trên báo phát thanh hiện nay có những chương trình đặc biệt thu hút
được sự quan tâm của đơng đảo thính giả như: hộp thư pháp luật, Diễn đàn
trẻ… Đó là những chương trình mà tính cơng khai dân chủ được thể hiện rất
rõ ràng.
3.2.4 Chức năng giải trí – văn hóa
Có thể nói, chức năng phát triển văn hố, giải trí là một trong những
chức năng quan trọng của phát thanh, là yếu tố có tính quyết định đến sự
phát triển của loại hình này. Thơng qua các chương trình ca nhạc, câu hỏi
chun mục an tồn giao thơng khán giả vừa có điều kiện giải trí, vừa có

điều kiện nâng cao kiến thức của mình về mọi lĩnh vực trong đời sống xã
hội.
2.2.6 Chức năng chỉ đạo, giám sát xã hội.
Báo chí tiền thân ra đời và phát triển từ khi xã hội chưa phân chia giai
cấp. Từ khi xã hội phân chia thành giai cấp, Nhà nước ra đời và báo chí ln
ln thuộc về một giai cấp, một lực lượng chính trị nhất định. Một cơng cụ
lợi hại như báo chí, các giai cấp và lực lượng chính trị tìm mọi cách để
chiếm giữ, thậm chí lũng đoạn. Này nay, báo chí cịn là cơng cụ quan trọng
của các tập đoàn kinh tế trong cuộc đấu tranh, cạnh tranh giành giật ảnh
hưởng, chiếm lĩnh thị trường. Bởi vì, trong quá trình đấu tranh giành và giữ,
cùng cố địa vị xã hội, các lực lượng chính trị sử dụng báo chí như một cơng
cụ lợi hại, không chỉ để truyền bá tư tưởng, tuyên truyền ảnh hưởng mà quan
trọng là chỉ đạo cuộc đấu tranh trong việc giành và giữ quyền lực chính trị
của mình.
Chức năng chỉ đạo của báo chí, chủ yếu xuất phát từ nhu cầu của chủ thể
quản lý, lãnh đạo nhằm thúc đẩy công việc theo mục tiêu đã đề ra, uốn nắn
những lệnh lạc hay cổ vũ mọi người tập trung thực hiện các chỉ tiêu kế
hoạch trọng tâm trong từng thời gian.
Chương II: Xu thế phát triển của báo phát thanh trên thế giới và Việt
Nam
1. Khái niệm xu thế
Theo từ điển tiếng Việt (Viện khoa học xã hội Việt Nam năm 1992 trang 1135),      “Xu hướng” có nghĩa là xu thế thiên về một chiều nào đó.
Sự thiên về những hoạt động nào đó nhằm một mục tiêu có ý nghĩa đối với
bản thân trong một thời gian lâu dài.


Từ định nghĩa đó, ta có thể hiểu Xu hướng báo chí đó là xu thế thiên
về một chiều hướng nào đó của báo chí, có mục tiêu, ý nghĩa và ảnh
hưởng trong thời gian dài. Tác động đến hệ thống báo chí của thế giới.

2. Các xu thế phát triển của báo phát thanh hiện đại trên thế giới
Phát thanh trong bối cảnh mới
Cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ XXI, trên cơ sở của sự phát triển vượt bậc
của khoa học kỹ thuật đã lần lượt xuất hiện các loại hình báo chí mới: báo
mạng điện tử, truyền hình kỹ thuật số…
Trước đó, các loại hình báo chí truyền thống (báo in, phát thanh,
truyền hình) phát triển tương đối độc lập, mỗi loại hình có những ưu thế
riêng không bị lấn át. Nhưng internet ra đời kéo theo sự ra đời của báo
mạng, thông tin được cung cấp cho cơng chúng theo hình thức đa phương
tiện sinh động, hấp dẫn hơn và đang là sự lựa chọn số 1 của lớp công chúng
trẻ và tiếp tục ảnh hưởng tới lớp công chúng kế cận  Tương lai báo chí
thuộc về truyền thơng đa phương tiện (đi cùng sự phát triển của internet)
Có thể hiểu, “multimedia” hay “truyền thơng đa phương tiện” là sự
kết hợp của ngôn ngữ viết, ảnh, video, âm thanh, thiết kế đồ họa và các
phương thức tương tác khác trên trang web nhằm truyền tải một câu
chuyện, một vấn đề một cách đa diện, mỗi hình thức thể hiện góp phần tạo
nên câu chuyện thuyết phục nhất và đầy đủ thông tin nhất. Đối với ngành
báo chí nói riêng, đặc biệt là báo điện tử và các kênh truyền hình trực tuyến,
phóng sự đa phương tiện chính là tương lai của sự phát triển.
Theo hình thức truyền thông thông thường (media), thông tin được
truyền – phát đi bằng cách nghe, nhìn. Ví dụ một bản tin được đăng trên báo
in, công chúng đọc tờ báo và tiếp nhận thông tin ấy. Nhưng cũng cùng thông
tin ấy, khi thể hiện chúng trên Wedsite, ngoài bản text cịn đính kèm hình
ảnh, đoạn video có liên quan,… Cơng chúng tiếp nhận thông tin bằng nhiều


giác quan khác nhau, với những hình thức thơng tin khác nhau, đó là truyền
thơng đa phương tiện.

Multimedia = văn bản + hình ảnh + giọng nói + âm nhạc + video…= hiệu

quả truyền thông - www.thecommunicationsgroup.com
Phát thanh hiện đang được coi là loại hình truyền thơng hiện đại và có
sức ảnh hưởng lớn tới dư luận xã hội, có được một lượng thính giả rộng rãi.
Phát thanh hiện đang cạnh tranh mạnh mẽ cùng các loại hình truyền thơng
khác.
Ngồi việc sử dụng các cách làm cũ thì phát thanh cịn bắt đầu ứng dụng các
cơng nghệ cao vào trong phát thanh nhằm nâng cao chất lượng phục vụ công
chúng.


2.1. Chuyển đổi sang phát thanh kĩ thuật số
Cũng như truyền hình, phát thanh cũng đang từng bước chuyển đổi
hình thức phát sóng từ dạng Analog sang hình thức kỹ thuật số.
Để phát triển rộng thì khơng thể thiếu yếu tố này, vì một đài phát thanh
mạnh khơng thể có diện phủ sóng hẹp, chất lượng âm thanh kém, sự chuyển
tải thông tin hay bị gián đoạn…
Phát thanh hiện đại sẽ ứng dụng kĩ thuật số vào tất cả các khâu, các
công đoạn; từ việc trang bị các phương tiện tác nghiệp cho phóng viên, đến
việc xử lí, dựng các tác phẩm hồn chỉnh, hay truyền phát sóng…
Khi nguồn thu nhập thơng tin tốt, khả năng xử lí thơng tin, khả năng
truyền dẫn tốt thì chắc chắn sẽ tạo một chương trình phát thanh tốt. Hiện nay
phát thanh kĩ thuật số ra đời đang mở ra cho phát thanh một tương lai mới:
đó là chất lượng âm thanh tốt như CD. Khơng có nhiễu, giao thoa, hay sự
cản trở bởi các yếu tố tự nhiên
Khi được sử dụng một cách đồng bộ sẽ tạo ta chất lượng phát sóng rất cao
với các loại hình khác như PT-TH; PT- Điện Tử.
2.2. Xây dựng các chương trình phát thanh mở
Mục đích là để thơng tin nhanh, để thính giả có thể tham gia trực tiếp
vào nội dung chương trình, làm tăng tính đời thường của chương trình, tính
gần gũi của phát thanh, làm cho phát thanh giống như người bạn, một diễn

đàn nơi mà mọi người có thể chia sẻ quan niệm, ý kiến. Kinh nghiệm của
các đài phát thanh lớn là khi thực hiện được cơng việc này thì sẽ tạo ra sức
hút rất lớn với cơng chúng.
Các chương trình mở có một đặc điểm đó là thơng tin ở đó khơng chỉ
do phóng viên cung cấp mà do cả cơng chúng, những người tham gia vào
chương trình qua trao đổi cung cấp do vậy nguồn tin sẽ đa dạng. Hơn thế


thơng tin ở đây có tính chân thực, khách quan và có khả năng thu hút thính
giả theo dõi nhiều hơn.
Khi có sự góp mặt, đóng góp cơng sức của cơng chúng theo dõi vào
chương trình thì sẽ có nhiều thông tin mới, thông tin đắt giá được khai thác,
và hơn thế trách nhiệm về thông tin được chia đều cho cả phóng viên lẫn
người trực tiếp cung cấp.
Khi các chương trình mở được thực hiện địi hỏi phải có một êkíp thực
hiện chun nghiệp, có trình độ, có khả năng ứng biến cao và các phương
tiện, trang thiết bị hiện đại.
2.3. Thay đổi trong cách thức truyền thông tin
- Thơng tin nhanh và chính xác
Nhanh chính là lợi thế của phát thanh so với các loại hình báo chí
khác. Nếu như báo in bị hổng thông tin 24 giờ thì từ số ra ngày hơm trước
tới số ra ngày hôm sau, các sự kiện, sự việc diễn ra trong thời gian giữa 2 số
báo sẽ phải lưu lại cho tới số sau. Truyền hinh thì cần yếu tố cần thiết cho
việc ghi hình, việc truyền dẫn do các cơng đoạn thực hiện phức tạp hơn, có
nhiếu cơng đoạn xử lý và phụ thuộc vào nhiều yếu tố máy móc mới có thể
đêm thơng tin tới cho cơng chúng được.
Cịn thơng tin trên phát thanh thì có thể chảy liên tục trong suốt
khoảng thời gian phát sóng. Thơng tin của phát thanh được cung cấp liên tục
và có thể đưa ra cho công chúng ở mọi lúc, mọi nơi. Từ việc cung cấp cho
công chúng những thông tin ngắn gọn ban đầu (tin) hay đưa ra những lời

bình luận, đánh giá ban đầu. Phát thanh cịn có thể cung cấp thơng tin bên
ngồi thơng qua trật tự tuyến tính về thời gian, theo tiến trình phát triển của
sự kiện, sự việc.
Muốn thơng tin nhanh thì người làm phát thanh phải giỏi về nghiệp vụ
và có hỗ trợ đắc lực của các phương tiện kỹ thuật. Các công đoạn, thao tác


thực hiện phải chuyên nghiệp, nhanh nhẹn, chủ động đối phó và xử lí thơng
tin. Có hỗ trợ đắc lực của các phương tiện kỹ thuật sẽ giúp cho công việc của
phóng viên có thể diễn ra nhanh và thuận lợi, tăng tính chuyên nghiệp và
hiệu quả của tác phẩm báo chí trên phát thanh.
Cách cung cấp thơng tin nhanh nhất là phát thẳng tức là thông tin
được truyền tới thính giả đồng thời cùng lúc với sự kiện đang diễn ra…
Phương thức phát thanh trực tiếp hiện nay đang ngày càng phổ biến hơn
trong phát thanh hiện đại.
Để chuyển từ phương thức sản xuất thông thường, truyền thống sang phát
thanh trực tiếp thì cần có sự hỗ trợ đắc lực của cơng nghệ, phương tiện kỹ
thuật. Do đó cần được đầu tư đồng bộ, có một êkíp làm việc ăn ý, chuyên
nghiệp.
Khi sản xuất chương trình mà phải in ra băng từ thì việc thực hiện một
chương trình phát thanh trực tiếp sẽ khó thực hiện do muốn lấy được một
đầu băng đúng chỗ phải quay đi quay lại nhiều lần.
Phát thanh hiện đại ngày nay đã khắc phục nhược điểm đó bằng cách
sử dụng vi tính. Thiết bị số cho phép tính thời gian chính xác đến từng %
giây.
Thơng tin nhanh nhưng cần phải chính xác bởi đó là yếu tố làm nên hình ảnh
đẹp cho phát thanh, tạo nên niềm tin cho công chúng vào phát thanh. Thơng
tin chính xác chính là đáp ứng u cầu thơng tin sự thật của công chúng, là
sự tôn trọng của phóng viên đối với cơng chúng của mình.
- Viết ngắn, nói ngắn, nói rõ

Thơng tin trên phát thanh là thơng tin chỉ trôi qua một lần, không thể
đọc lại như trên báo in. Cộng với việc theo dõi bằng thính giác có giới hạn
về số lượng, tốc độ âm thanh. Do vậy một người làm phát thanh chuyên
nghiệp phải nắm rõ được đặc điểm này để có thể tạo ra một chương trình


phát thanh hấp dẫn. Khi nói trên phát thanh cần coi đó như là một cuộc trị
chuyện, là một cuộc trị chuyện với bạn tri kỉ.
Ngơn ngữ chuẩn cho phát thanh là ngơn ngữ có sự kết hợp giữa ngơn ngữ
nói và ngơn ngữ viết. Nếu như trên báo in thì cơng chúng đọc bằng mắt, và
văn bản được soạn thảo để nói cho nhiều người nghe. Cịn phát thanh là viết
cho tai nghe, viết để nói chứ khơng để đọc.
Văn bản viết cho phát thanh là văn bản viết dành riêng cho phát thanh
chứ không thể sao chép hay copy từ báo in sang. Văn bản phát thanh cần rõ
ràng, tránh lối nói vịng vèo, quanh co.
Khi trình bày văn bản cho phát thanh cần tuân theo quy tắc chung
như: không in lên 2 mặt, phải đánh dấu các ý quan trọng, căn lề, làm tròn
số…
Các tin phát thanh hiện đại thường chỉ dài 1 phút: Phóng sự thu thanh thì từ
5 – 6 phút; phỏng vấn từ 3-4 phút; bình luận từ 2-3 phút là hợp lí…
Khi đã viết ngắn rồi thì nên nói ngắn tức là lời dẫn cần hợp lí, vừa đủ
Khi nói cần rõ ràng bởi giọng đọc là phương tiện chính để truyền tải nội
dung của tác phẩm phát thanh tới thính giả, do đó góp phần tạo nên sự hấp
dẫn cho tác phẩm đó.
Các phần mục, đoạn trong tác phẩm phát thanh khơng được phân cách bằng
cách ngắt hơi, dừng hơi của người đọc. Do vậy để đảm bảo tính chính xác
của thơng tin nên đọc rõ.
- Khai thác, sử dụng triệt để đặc điểm của phát thanh
Việc khai thác để các yếu tố bổ trợ trong phát thanh giúp cho phát
thanh tránh tình trạng đài là nơi đọc báo cho cơng chúng nghe. Phải biến

chương trình phát thanh thành một chương trình sinh động, hấp dẫn chứ
không phải là đọc dịch từ báo in mà ra.
Các yếu tố bổ trợ đắc lực cho lời phát thanh là:


Tiếng động hiện trường:
Tiếng động hiện trường có hai dạng cơ bản: Tiếng động thực của hiện
trường và tiếng động được lưu giữ trong các băng dữ liệu.
Để có thể có được chất lượng âm thanh tốt thì phải ln có kho dự trữ âm
thanh
Phát thanh sử dụng tiếng động hiện trường nhằm tạo sự hấp dẫn cho
nội dung, tính chân thực, thuyết phục cho thơng tin của mình, Khi tiếng
động hiện trường được sử dụng tốt sẽ tạo ra giao diện lớn đối với thính giả,
tạo sự sinh động cho tác phẩm. Nó giúp truyền tải ý đồ của tác giả và khả
năng liên tưởng của độc giả được nâng cao hơn. Do khơng được phụ trợ bởi
hình ảnh nên có thể tạo ra khả năng hình dung, tưởng tượng cho thính giả
được coi là một thành cơng.
Âm nhạc:
Âm nhạc được sử dụng trong phát thanh nhằm tạo tính linh hoạt mềm
mại cho thông tin và giúp thông tin đến với công chúng dễ dàng hơn. Theo
nhà nghiên cứu của Úc thì trong một chương trình phát thanh thì âm nhạc
chiếm tới 35 – 45% là phù hợp nhất.
Âm nhạc có thể làm thành một chương trình riêng hoặc làm nền cho các
chương trình khác. Nhặc cắt, nhạc hiệu, nhạc nền… giúp cho các chương
trình thêm đa dạng, làm nên cái riêng, cái đặc trưng, là yếu tố hỗ trợ tạo khả
năng thu hút cao hơn cho các chương trình.
Trong chương trình phát thanh hiện đại do có các phương tiện kỹ thuật
số do đó âm nhạc được xử lí và cắt, ghép một cách trơn tru quá, đang làm
giảm dần đi tính hấp dẫn của những âm thanh mộc mạc.
- Kết hợp giữa thông tin đời thường, thông tin giải trí và thơng tin chiến

đấu


Tức là cần chú trọng tới nội dung của chương trình. Đây là yếu tố
quan trọng hàng đầu quyết định tới việc thành bại của chương trình phát
thanh.
Khi xây dựng kịch bản cho chương trình phát thanh thì nên chú ý kết hợp
các yếu tố sao cho thật phù hợp
Để phản ánh đa dạng cuộc sống, đáp ứng được yêu cầu thơng tin của
cơng chúng thì phát thanh phải lựa chọn thông tin để phản ánh sao cho thật
hiệu quả. Thông tin ấy không chỉ thiên về một lĩnh vực mà phải phản ánh đa
diện về cuộc sống, đáp ứng nhu cầu thơng tin. Do đó việc kết hợp các yếu tố
trên là vô cùng quan trọng.
Nếu thông tin đời thường cung cấp cho công chúng thông tin về cuộc sống
xung quanh thì thơng tin giải trí đáp ứng nhu cầu tinh thần và thông tin chiến
đấu sẽ định hướng cho dư luận về những vấn đề có tầm quan trọng…
Khi khai thác đầy đủ thơng tin trên thì phát thanh đã làm được nhiệm
vụ là trở thành một người tri kỉ, một người dẫn đường, phù hợp với nhiều
đối tượng thính giả, thuộc mọi lứa tuổi, mọi nghề nghiệp…
Việc dung hồ tính thời sự và giải trí sẽ giúp cho người nghe dễ tiếp thu và
không chịu áp lực khi theo dõi thơng tin. Chỉ có xây dựng một kịch bản hay
thì mới thu hút được thính giả.
Trên đây là các xu hướng phát triển của báo Phát thanh hiện đại
Tuy nhiên đây chỉ là những xu hướng phát triển chung mà thơi,
cịn trong tuỳ từng trường hợp, hồn cảnh, điều kiện cụ thể sẽ xuất hiện
các xu hướng khác nhau. Để phát thanh phát triển thì khơng nên áp
dụng một cách khô cứng khuôn mẫu mà phải biết chủ động, linh hoạt,
sáng tạo.
3.Xu thế phát triển của báo phát thanh Việt Nam

3.1. Phát thanh theo format
Đây vốn là phong cách làm phát thanh và cả truyền hình đặc trưng và
rất khổ biến ở tất cả các nước, tất cả các đài phát thanh – truyền hình hiện
nay. Phát thanh theo format là chương trình phát thanh được làm theo khung
kịch bản cho trước, chỉ khác nhau về nội dung đề tài cần đề cập. Đây là một
cách phát thanh đơn giản nhưng rất dễ gây nhàm chán nếu không biết thay
đổi nội dung, khung chương trình một cách linh hoạt.
Để làm nên một chương trình phát thanh theo format thì điều đầu tiên là
người làm phát thanh phải tạo ra được một khung chương trình chuẩn, hấp
dẫn và phù hợp với u cầu chung. Sau đó là đi tìm tư liệu, đề tài để lắp
ghép vào khung kịch bản đó và thực hiện thành chương trình phát thanh.
2. Phát thanh theo yêu cầu hoặc phát thanh tương tác
Mọi tác phẩm báo chí ln cần sự phản hồi và tương tác với cơng
chúng. Thế nên việc tạo ra chương trình phát thanh theo yêu cầu là rất cần
thiết để tạo nên sự thân mật với người nghe đài. Phát thanh theo yêu cầu là
chương trình thu nhận những ý kiến, thư từ của cơng chúng để từ đó tổng
hợp lại và làm nên chương trình phát thanh.
Hiện nay, đa phần những chương trình phát thanh theo yêu cầu thường là các
chương trình ca nhạc. Trong những chương trình này, thính giả gửi thư yêu
cầu bài hát, đài phát thanh sẽ thực hiện cho đăng phát bài hát đó. Hoặc
chương trình phát thanh có sự tương tác với thính giả qua điện thoại (phoneins), thính giả gọi điện đến chương trình đưa ra những ý kiến thắc mắc, giao
lưu hay nói về một vấn đề nào đấy… Những chương trình như vậy thường
thu hút một lượng thính giả đơng đảo bởi sự hấp dẫn, ngẫu hứng của người
tham gia. Hơn nữa qua những chương trình như thế này, họ sẽ tìm được sự
đồng cảm, những thắc mắc hay ý kiến chung mà họ cũng đang quan tâm.


3. Phát thanh trực tiếp
Đây là một hình thức khá mới mẻ và không dễ khi thực hiện, đặc biệt

rất dễ xảy ra sai sót khi thực hiện khơng đầy đủ hoặc khơng có sự chuẩn bị
kĩ lưỡng. Tuy nhiên, một chương trình phát thanh trực tiếp sẽ tạo được tính
chất gần gũi, sinh động do độ xác tín cao của thông tin nên sẽ gây được sự
hấp dẫn và được đơng đảo khán giả ủng hộ.
Hình thức phát thanh trực tiếp đã cho phép chuyển tải những sự kiện nóng
được cập nhật nhanh chóng và đã tạo ra một kênh thơng tin dân chủ hơn, đời
sống hơn, tiếng nói của người dân được đến với diễn đàn phát thanh dễ dàng
hơn. Nếu trước đây, cách làm chỉ phát băng một chiều, nay, với hình thức
phát thanh trực tiếp, người dân trong khu vực có thể đặt câu hỏi từ những
thắc mắc về nơng nghiệp, y học, tình u hơn nhân gia đình, chế độ chính
sách, u cầu ca nhạc, giao lưu với các khách mời là những nghệ sĩ, chuyên
gia, nhà quản lý đến việc phản ánh những sự kiện hiện tượng tốt và xấu
trong đời sống…
Thế nhưng, hình thức phát thanh trực tiếp đòi hỏi người làm phải có trình độ
chun mơn cao, khả năng ứng biến nhanh nhạy và có cơ sở hạ tầng kỹ thuật
phù hợp. Trong một chương trình phát song trực tiếp, chỉ một sai sót nhỏ
thơi cũng có thể gây nên những hậu quả khơn lường, khó có thể khắc phục
được. Tại Việt Nam, phát thanh trực tiếp vẫn còn là một phương thức hoàn
toàn mới, được thực hiện theo phong cách mở với sự hợp tác đào tạo của
Thụy Điển, Pháp, Úc, Hà Lan...
4. Phát thanh trên Internet
Sự phát triển mạnh mẽ của Internet, đã tạo ra những cơ hội kinh doanh
đa dịch vụ truyền thông mới... Một trong những ứng dụng nổi bật xu hướng
hội tụ là dịch vụ phát thanh truyền hình trực tuyến, truyền hình tương tác
cung cấp video theo yêu cầu (VOD) trên mạng. Hiện nay, phát thanh hoạt


động trên Internet được đánh giá cao do khơng địi hỏi đăng ký băng tần,
thiết lập các đài phát thanh và bộ truyền tín hiệu mà vẫn có thể gửi thông tin
tới mọi nơi trên thế giới

Tại Việt Nam, từ tháng 11/2003 VTC đã là đơn vị đầu tiên đi tiên
phong trong việc ứng dụng công nghệ nén chuẩn MPPEG 4 (H264) tiên tiến
nhất thế giới vào cung cấp dịch vụ truyền phát trực tuyến các chương trình
phát thanh, truyền hình quảng bá trên mạng Internet phục vụ nhiệm vụ thông
tin tuyên truyền đối ngoại dành cho cộng đồng người Việt Nam ở nước
ngồi.
Đài Tiếng nói Việt Nam đã chính thức hồ mạng Internet 4 hệ chương
trình phát thanh: VOV1 (Hệ Thời sự - Chính trị Tổng hợp), VOV2 (Hệ các
chương trình Văn hố, đời sống, xã hội), VOV3 (Hệ Âm nhạc và Thơng tin
giải trí), VOV6 (Hệ chương trình phát thanh đối ngoại tầm xa, phát bằng 11
thứ tiếng). Gần như ngay từ khi ra đời, VOVNews đã làm hài lịng bạn đọc
khơng chỉ qua những thơng tin, những bài viết cập nhật, chính xác, tin cậy
mà cịn bằng kho âm thanh khổng lồ với nhiều thể loại khác nhau, đáp ứng
mọi nhu cầu của bạn nghe đài.
Do đó, khơng có gì là q xa xơi đối với sự phát triển của phát thanh
trên Internet tại nước ta hiện nay.
5. Phát thanh có hình
Phát thanh có hình khơng hẳn là chương trình phát thanh cũng khơng
hẳn là chương trình truyền hình, mà đúng như tên gọi của nó là hệ phát
thanh có hình. Hiểu một cách đơn giản thì đây là chương trình mà tiếng nói,
âm thanh là ngơn ngữ chính, hình ảnh là phụ, trong đó có cả hình động và
hình tĩnh.
Ưu thế của hình thức phát thanh này chính là tận dụng được thế mạnh
của phát thanh, độ nhanh nhạy có thể thơng tin lập tức vấn đề thời sự nóng