Phép xã giao kinh doanh ở Châu Âu
Hàng ngày, bạn nhận được rất nhiều thư chào hàng, trao đổi kinh doanh
từ Helsinki, Hamburg, London, Lisbon. Thêm vào đó, những chuyến công du
kí kết hợp đồng đang trở thành một hoạt động bình thường. Nếu bạn đang làm
ăn buôn bán với các thành viên thuộc Liên minh châu Âu, có nhiều tập quán,
phong tục mà bạn cần để tâm. Từ Glasgow tới Warsaw và từ Oslo tới Athens,
bạn sẽ thấy một sự đa dạng về đặc tính từng vùng và các phong tục khác nhau
khắp châu lục.
Trước đây cũng đã từng có bài viết về Phép xã giao kinh doanh ở châu
Á. Những nghiên cứu về văn hoá cũng đóng một vai trò quan trọng trong kinh
doanh tại châu Âu. Sau đây là một vài lời khuyên để tránh những hiểu lầm về
văn hoá và giúp bạn xây dựng một hình ảnh chuyên nghiệp.
Tạo ấn tượng tốt
Nói chuyện với mọi người một cách trực tiếp
Nếu bạn chưa từng được cho phép sử dụng tên (first name) của khách
hàng của bạn, đừng dùng nó với tư cách cá nhân. Người châu Âu rất hình thức.
Luôn luôn giới thiệu từ người kém quan trọng nhất cho tới người quan trọng
hơn: bạn có thể nói “Ông Schmidt, liệu tôi có thể giới thiệu đồng nghiệp của
tôi, John Brown được không?” Ngoài trường hợp đặc biệt, hãy gửi tới họ lời
chào mừng trước khi đưa ra bất cứ câu hỏi nào. Công việc kinh doanh của bạn
có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng với sự vi phạm nghi lễ xã giao vô tình. Sự
tuân thủ quy tắc và tôn trọng người khác là rất quan trọng.
Đúng giờ
Sự chú ý của bạn dành cho thời gian có thể tác động tới hình ảnh của
bạn. Hãy lập kế hoạch cho buổi họp và cuộc hẹn tại các nước Bắc Âu, Đức và
Ôxtrâylia, đây là những nơi mà sự đúng giờ được quan tâm hàng đầu.
Tại Anh, bạn hãy đến sớm hơn. Tuy nhiên ở Pháp, bạn nên đến trễ
khoảng 10 phút. Ở Italia, bạn có thể phải đợi nhưng đừng nghĩ là các nước khác
cũng thế. Tại Tây Ban Nha, thời gian biểu linh hoạt hơn.
Bắt tay hay hôn?
Hãy đứng thẳng, nhìn thẳng vào mắt và bắt tay chắc, nhanh, tin tưởng
khi chào hỏi ai đó và vào cuối buổi gặp gỡ. Người Italia rất hay bắt tay. Khi
chào một người đã quen, nếu theo nghi thức của người Đức, họ có thể cúi đầu
nhẹ. Hãy gật đầu nhưng đừng cố gắng bắt chước họ.
Tại Ôxtrâylia, bạn có thể hôn nhẹ tay của phụ nữ. Cố gắng bắt chước
cách của họ có thể khiến bạn bị biến thành trò cười. Bạn hãy chuẩn bị đón nhận
cho hai cái hôn má, thậm chí từ một người đàn ông khác nhưng hãy đợi chủ
nhà châu Âu bắt đầu trước sau khi mối quan hệ công việc đã được thiết lập
chắc chắn.
Quan sát ngôn ngữ hình thể của bạn
Trong khi người Đan Mạch thích có nhiều không gian hơn trong lúc nói
chuyện thì người Tây Ban Nha lại thích đứng gần nhau hơn. Đừng lùi lại để
tăng khoảng cách nếu bạn không muốn họ mất lòng. Đừng đút tay vào túi nếu
bạn ở Pháp, Thuỵ Sỹ và Thuỵ Điển.
Kiềm chế điệu bộ cử chỉ
Búng ngón tay tại Bỉ được coi là hành động tục tĩu. Khi bạn ở trong một
đất nước khác, luôn luôn ý thức hạn chế thái độ bồn chồn và đừng bao giờ nghĩ
rằng các cử chỉ nước mình cũng có cùng một ý nghĩa khi ở nước ngoài. Trong
khi bạn giới thiệu, trình bày nếu người Pháp gửi đến bạn dấu hiệu OK, điều đó
có nghĩa là “vô ích”. Cử chỉ đồng ý là ngón tay cái chỉ lên trên.
Những hoạt động ngoài lề
Uống vừa đủ
Thích thú với loại bia địa phương, nhưng bạn phải giữ được trí khôn cho
mình. Bia của Bỉ mạnh hơn bia vùng Bắc Mỹ, và một số mối quan hệ làm ăn có
thể đã bị phá vỡ bởi bạn uống quá nhiều và nói quá to.
Bạn nên đề phòng loại rượu ouzo (rượu có mùi hồi) của Hy Lạp. Tại
Anh, công việc luôn được thảo luận sau khi hai bên uống được hơn 1 lít bia ở
câu lạc bộ. Rượu được coi là đồ uống không thể thiếu trong bữa trưa và bữa tối
tại Pháp và Italia, nó có thể được phục vụ mà không cần bạn yêu cầu. Đừng từ
chối mà dễ gây phiền lòng, thỉnh thoảng hãy nhấm nháp một chút cũng không
sao.
Nâng cốc chúc mừng
Chủ nhà người châu Âu sẽ luôn là người nâng cốc đầu tiên. Hãy nâng
cốc của bạn và đáp trả bằng lời "skal" ở Copenhagen, "prost" ở Dusseldorf hay
Vienna, "santé" ở Paris hay Geneva, và "salute" ở Venice. Nhìn thẳng vào mắt
họ trước khi nhấp môi. Ở Thuỵ Sỹ, bạn nên chạm cốc với mọi người sau khi
nâng cốc. Đáp trả bằng cách nâng cốc cám ơn vào cuối bữa tiệc.
Thanh toán hoá đơn
Tại Đan Mạch, bạn có thể được mời tới dự cơm tối ở nhà một ai đó. Nếu
như vậy, hãy mang theo hoa hoặc sôcôla địa phương như một cách để cảm ơn.
Những nước châu Âu còn lại, bữa tối với các đối tác kinh doanh thường được
mời tại nhà hàng, nơi chủ nhân có thể thanh toán hoá đơn. Việc giành nhau trả
tiền được coi như hành động không đẹp, đặc biệt tại Đức.
Tuy nhiên thường thì người phục vụ Đức có thể hỏi để biết đó có phải là
một hoá đơn hay không, sau đó đối tác của bạn có thể sẽ trả lời rằng đó là hai
hoá đơn riêng biệt. Vì vậy hãy chuẩn bị tiền để trả nếu bạn không được mời
như một vị khách.
Câu thành ngữ "Going Dutch?" có nghĩa là gì? Đó là từ ngữ cổ của Anh
được dùng để nhạo báng Hà Lan. Chia tiền hoá đơn, thực tế không được dùng
tại Hà Lan, vì vậy đừng có đùa cợt điều đó.
Vui vẻ khám phá món ăn
Tại châu Âu, món ăn ngon và uống trong một không khí vui vẻ được coi
như rất quan trọng. Hãy tỏ ra thích thú với đồ ăn địa phương. Hãy thưởng thức
món trai và khoai tây rán ở Brussels, món cốt-lết bê rán ở Vienna. Ban nên nói
đến bất cứ sự dị ứng món ăn nào hay chế độ ăn kiêng trước một bữa ăn, đừng
nói sau khi nó đã được dọn ra bàn. Nếu món ăn đã được chuẩn bị trước, rất có
thể bạn sẽ khiến cho chủ nhà và chính mình lúng túng.
Lưu ý đến cách xử sự
Đừng bao giờ để tay lên vạt áo nếu bạn ở Italia, Thuỵ Sỹ, Bỉ hay ở
Ôxtrâylia. Hãy để tay lên bàn nhưng khuỷu tay thấp xuống dưới. Tại các nhà
hàng Đức và Hà Lan, đừng ăn bằng tay. Dù thịt có còn dính với xương cũng
đừng gặm chúng. Tại Ôxtrâylia, dùng dĩa để cắt thức ăn, cắt cả thịt, bất cứ khi
nào có thể. Dùng dao là hàm ý lăng mạ vì người ta sẽ hiểu rằng bạn chê thức ăn
bị dai.
Tỏ ra ân cần chu đáo
Tạo mối quan hệ
Tốt nhất là được giới thiệu bởi người thứ ba. Người Italia và người Thuỵ
Sỹ thích biết ai đã giới thiệu bạn và công ty bạn. Làm ăn ở châu Âu coi trọng
hình thức, thái độ kín đáo và có thứ bậc. Bạn cần phải giành được sự tôn trọng,
chứng tỏ bạn là người trung thực và tạo sự tin cậy. Một buổi trò chuyện thông
minh có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc giải quyết công việc kinh doanh.
Dù người châu Âu có thể phản ứng thân mật trong buổi gặp và trong khi đưa ra
lời phê phán, bạn nên luôn duy trì tính chuyên nghiệp trong giao tế.
Có ý thức văn hoá
Người châu Âu rất có học thức và rất lịch sự trong ăn mặc và thái độ cư
xử. Hãy thể hiện rằng bạn cũng không thua kém họ về mặt này. Người Pháp rất
hay ngắt lời nhau. Điều đó không có nghĩa là bạn cũng nên làm như thế. Hãy
cẩn thận với những lời nói đùa. Sự hài hước và công việc kinh doanh không
bao giờ đi cùng nhau ở Đức. Thái độ làm như biết mọi việc sẽ nhanh chóng
khiến cho những người khách và đồng nghiệp châu Âu của bạn chán ngán, và
trầm trọng hơn là có thể phá hỏng hình ảnh chuyên nghiệp của bạn.
Xin lỗi khi điều đó được mong chờ
Nếu bạn không chủ tâm gây ra sự xúc phạm, hãy xin lỗi một cách chân
thành. Đừng bao giờ tỏ ra bảo thủ. Nếu bạn mắc lỗi và sẵn sàng chấp nhận lời
khiển trách, đối tác châu Âu của bạn sẽ tha thứ cho bạn dù bạn có mắc bất cứ
lỗi gì. Họ sẽ nhanh chóng cùng bạn giải quyết và sẽ tôn trọng nét văn hoá riêng
của bạn.
Tế nhị và khéo léo trong ngoại giao
Đừng bao giờ trách mắng một người Anh trừ phi nó gây ra sự hiểu lầm
nghiêm trọng.
Tránh hỏi những vấn đề liên quan đến cá nhân. Câu hỏi chuẩn mực vùng
Bắc Mỹ "What do you do?", lại được coi là thô bỉ tại Pháp, Italia và Anh.
Người châu Âu thích nói về chính trị và nhiều người còn nhiễm ý kiến
dựa vào niềm tin chính trị của bạn. Hãy luôn cập nhật các vấn đề chính trị và
chuẩn bị trả lời khi được hỏi nhưng cố gắng càng tỏ ra trung lập càng tốt. Chủ
đề an toàn cho những cuộc nói chuyện ngắn còn gồm nghệ thuật và kiến trúc.
Đưa ra những lời ca tụng là một sự lựa chọn khôn ngoan.
Tin vào bản năng của bạn
Kinh doanh tại châu Âu có thể là một kinh nghiệm rất bổ ích. Hãy lịch
thiệp nhất có thể và chấp nhận sự khác biệt trong phong cách để tránh sự xích
mích và những sai lầm không đáng có khác. Nếu chưa chắc chắn điều gì, hãy
quan sát những người khác và tin vào sự lựa chọn của bạn.
Với một chút chuẩn bị trước, thái độ cởi mở với những kinh nghiệm mới
và thiện ý cư xử tuân thủ đúng quy tắc, tôn trọng và sự lịch thiệp chuyên
nghiệp, bạn sẽ có một phong thái đẹp trong mối quan hệ kinh doanh ở châu Âu.