Trường Đại học Cơng nghiệp thành phố hồ chí minh
Viện công nghệ sinh học và thực phẩm
Bộ môn dinh dưỡng và khoa học thực phẩm
Vitamin D
và hệ miễn dịch
04
Trương
Hoài
Trương
Hoài Ngân
Our
Team
Ngân
02
Lê
Vi Hạ
Lê Vi Hạ
Nguyễn Thái Nguyên
Đặng Thị Tú Thảo
Mục lục
01
Tổng quan
02
Nguồn vitamin D cho cơ thể
03
Vitamin D và hệ miễn dịch
04
Nhu cầu khuyến nghị
01
Tổng quan
Vitamin nhóm D là một
một hoạt chất ảnh hưởng
đến sự phát triển xương
Thiếu hụt vitamin nhóm
D làm tăng khả năng
mắc một số bệnh
Nồng độ
Ảnh hưởng
>150 ng/mL
Độc tính
100 ng/mL
Giới hạn trên tối đa
40–70 ng/mL
Phạm vi lý tưởng
>30 ng/mL
Hợp lý
21–29 ng/mL
Không đủ
<20 ng/mL
Thiếu
Bảng 1. Ảnh hưởng của nồng độ Vitamin D (ng/ml) lên cơ thể theo
Weydert, J. A. (2014). Vitamin D in children’s health.
Nồng độ
Ảnh hưởng
>250 nmol/l
Thừa
75-250 nmol/l
Bình thường
50-75 nmol/l
Thấp
20-50 nmol/l
Thiếu
<20 nmol/l
Thiếu nặng
Bảng 2. Ảnh hưởng của nồng độ Vitamin D (nmol/l) lên cơ thể
Thục, L. T. M., Hà, N. T., Ánh, B. T. N., & TắT, T. Thiếu hụt vitamin d ở trẻ 6-11 tuổi tại bệnh viện nhi trung ương và một số yếu tố liên quan.
Tỷ lệ thiếu hụt
46
Bệnh phổ biến
ở các nước đang phát triển
Tỷ lệ mắc bệnh thay đổi từ 30 - 90%.
nghiên cứu
Châu Âu, Bắc Mỹ, Đơng Nam Á
và Nam Thái Bình Dương
30 - 80%
dân số có nồng độ vitamin D thấp
1. Yến, N. T. N., Thủy, V. T., & Thức, Đ. V. (2021). ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ, LÂM SÀNG CỦA BỆNH THIẾU VITAMIN D Ở TRẺ EM DƯỚI 5 TUỔI
TẠI TRƯỜNG THỌ, AN LÃO, HẢI PHỊNG, NĂM 2017. Tạp chí Y học Việt Nam, 505(2).
Hình 1. Thống kê tỷ lệ thiếu hụt vitamin D ở các độ tuổi khác nhau của một số quốc gia
phát triển
Cashman, K. D. (2020). Vitamin D deficiency: defining, prevalence, causes, and strategies of addressing. Calcified tissue international, 1-16.
Cuộc điều tra vi chất ở 19 tỉnh của Việt Nam năm
2010
Khẩu phần vitamin D hàng ngày
8,0%
Phụ nữ
Viện dinh dưỡng quốc gia, thiếu vitamin D ở trẻ em, 2014
RDA
10,6 %
RDA
Trẻ em (1-3 tuổi)
Tỷ lệ thiếu vitamin nhóm D ở thành thị và nông thôn
Phụ nữ
Trẻ em
59,3%
56,2%
62,1%
53,7%
Thành thị
Nông thôn
Thành thị
Nông thôn
Viện dinh dưỡng quốc gia, thiếu vitamin D ở trẻ em, 2014
02
Nguồn vitamin
nhóm D cho cơ thể
Định nghĩa
Thuật ngữ vitamin D
là một cách viết sai
Không phải là Vitamin
một loạiD
vitamin thực sự vì cơ thể
con người có khả năng
tổng hợp cholecalciferol
của riêng mình
Demer, L. L., Hsu, J. J., & Tintut, Y. (2018). Steroid hormone vitamin D: implications for cardiovascular disease. Circulation research, 122(11),
1576-1585.
Địn
vita
mộ
sec
Xe
ho
ho
Cấu trúc hóa học
của vitamin nhóm D
Kotake-Nara, E., Komba, S., & Hase, M. (2021). Uptake of Vitamin
D2, D3, D4, D5, D6, and D7 Solubilized in Mixed Micelles by Human
Intestinal
Cells,
Caco-2,
an
Enhancing
Effect
o
Lysophosphatidylcholine on the Cellular Uptake and Estimation o
Vitamins D’Biological Activities. Nutrients, 13(4), 1126.
UVB
Thận
Da
25(OH)D
25(OH)D-1-α-hydroxylase
7-Dehydrocholesterol
Vitamin D3
Gan
1,25-(OH)2D3
Huyết thanh
25(OH)D
Vitamin D3 (D2)
1,25-(OH)2D3
25(OH)D-1-α-hydroxylase
Ruột
25(OH)D
Vị trí ngồi thận
Hình 2. Sơ đồ tổng hợp Vitamin D trong cơ thể
Peterlik, M. et al. (2009). Vitamin D and calcium insufficiency-related chronic diseases: an emerging world-wide public health problem.
UVB
UVA
10 phút
35–50%
Hình 3. Cấu trúc của da và mơ dưới da
1. Godar, D. E., et al. (2009). Increased UVA exposures and decreased cutaneous Vitamin D3 levels may be responsible for the increasing
incidence of melanoma.
2. D. Feldman, Vitamin D, 4 ed., vol. 1, 2018.
3. Webb, A. R., Decosta, B. R., & Holick, M. F. (1989). Sunlight Regulates the Cutaneous Production of Vitamin D3 by Causing Its
Photodegradation*
UVB
Da
7-Dehydrocholesterol
Pre-vitamin D3
Vitamin D3
Hình 4. Tổng hợp pre- vitamin D3 ngồi giờ ở
4 vùng khác nhau ở vương quốc Ả Rập Xê Út
Bắc, Nam và Tây:
8:30-10:30,14:00-16:00
Đông:
8:30-10:00,13:00-14:30
Ibrahim, A. K., Almalki, M. H., Al-Daghri, N. M., & Holick, M. F. (2015). Optimum sun exposure times for vitamin d status correction in Saudi Arabia
Hình 5. Các nhóm
đối tượng có khả
năng thiếu vitamin
nhóm D
Nair, R., & Maseeh, A. (2012). Vitamin D: The “sunshine” vitamin.
Nhóm nguy
cơ
03
Vitamin nhóm D
và hệ miễn dịch
Vai trò của vitamin D
đối với hệ miễn dịch
Liên quan đến tín
hiệu miễn dịch bẩm
sinh.
Mã hóa peptit
cathelicidin
(CAMP/LL37) và
HBD2/DEFB4.
↓Th1 và Th17 gây
viêm, ↑Th2 và T
cell.
Tăng cường
phản ứng miễn
dịch.
Đại thực bào
Thành phần quan trọng trong nhiều khía
cạnh của phản ứng miễn dịch.
Tế bào đuôi gai
1,25D: 1,25(OH)2D3
25D : 25(OH)D
Hình 6. MốI liên hệ giữa vitamin D với Đại thực bào
và tế bào Đuôi gai
Mailhot, G., & White, J. H. (2020). Vitamin D and immunity in infants and children. Nutrients, 12(5), 1233.
•
•
•
•
Cancer
Breast
Colon
Lung
Prostate
1,25-(OH)2D3
•
•
•
•
•
↓ Th1 response
Relevant in autoimmune diseases such as:
Type 1 dieabetes
Imflammatory bowel disease
Multiple sclerosis
Rheumatoid anthritis
•
Type II pneumocytes
Affect fetal lung development
and surfactant secretion
•
Airway smooth muscle cells
Modulate gene expresstion and
chemokine secretion
Microphages
↑ Cathelicidin, an antimicrobial peptide
Th2 response (IL-4, IL-5, and IL-13)
↓ or ↑ depending on timing, dose and
other factors
Relevant to allergy and asthma
•
•
•
•
Regulatory T cell
↑ IL-10 (anti-inflammatory)
↓ Airway hyper-responsiveness
↓ Airway inflammation
Other regulation of immune system
Hình 7. Tác động của Vitamin D đối với hệ miễn dịch cơ thể
Lange, N. E., Litonjua, A., Hawrylowicz, C. M., & Weiss, S. (2009). Vitamin D, the immune system and asthma.
Mối liên quan giữa thiếu vitamin nhóm D và bệnh tật
Nhiễm trùng đường
Ảnh hưởng
Cơ chế
hô hấp
đến bệnh tật
Nhiễm trùng đường ↓ Các cytokine tiền viêm ↓ Nguy cơ phát
hô hấp cấp tính
trong phổi
triển bệnh
Viêm phổi cấp tính ở
Khơng có ảnh
_
trẻ em
hưởng đáng kể
VAP
↓ IL-6
↓ Tỷ lệ tử vong
Bảng 3. Tác động của vitamin nhóm D đối với các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp
Panfili, F. M., et al (2021). Possible role of vitamin D in Covid-19 infection in pediatric population.
Mối liên quan giữa thiếu vitamin nhóm D và bệnh tật
Bệnh tự miễn
Đa xơ cứng
Viêm khớp dạng thấp
Lupus ban đỏ hệ thống
Bệnh Crohn
Tác động đến bệnh tật
Phòng ngừa khởi phát, nồng độ kháng thể kháng thể
huyết thanh, chậm phá hủy tế bào β trong giai đoạn đầu
của bệnh
Phòng ngừa khởi phát
Phòng ngừa khởi phát, giảm hoạt động bệnh
Phòng ngừa khởi phát, giảm hoạt động bệnh
Phòng ngừa khởi phát
Viêm tuyến giáp
Phòng ngừa khởi phát
Bệnh vẩy nến
Viêm đa khớp dạng thấp
Viêm dạ dày tự miễn dịch
Phòng ngừa khi khởi phát
Phòng ngừa khởi phát
Phịng ngừa khởi phát
Điều hịa giảm tín hiệu TGF-β / Smad (tác dụng chống xơ
cứng giai đoạn đầu của bệnh)
Đái tháo đường týp 1
Bệnh xơ cứng toàn thân
Bảng 4. Tác động của vitamin nhóm D đối với các bệnh tự miễn
Panfili, F. M., et al (2021). Possible role of vitamin D in Covid-19 infection in pediatric population.
Vitamin nhóm D và hệ miễn dịch
Vitamin D có thể
liên quan đến các
rối loạn chức năng
miễn dịch của con
người.
Sự thiếu hụt
vitamin D có thể
làm suy giảm chức
năng miễn dịch.
Lucas, R. M., Gorman, S., Geldenhuys, S., & Hart, P. H. (2014). Vitamin D and immunity. .
04
Nhu cầu khuyến
nghị