Đôi khi chúng ta chúng ta mong muốn truy cập một tập hợp bên trong một lớp
như thể bản thân lớp là một mảng. Ví dụ, giả sử chúng ta tạo một điều khiển
kiểu ListBox tên là myListBox chứa một danh sách các chuỗi lưu trữ trong một
mảng một chiều, một biến thành viên private myStrings. Một List Box chứa các
thuộc tính thành viên và những phương thức và thêm vào đó mảng chứa các chuỗi của
nó. Tuy nhiên, có thể thuận ti
ện hơn nếu có thể truy cập mảng ListBox với chỉ mục
như thể ListBox là một mảng thật sự. Ví dụ, ta có thể truy cập đối tượng ListBox
được tạo ra như sau:
string theFirstString = myListBox[0];
string theLastString = myListBox[myListBox.Length - 1];
Bộ chỉ mục là một cơ chế cho phép các thành phần client truy cập một tập hợp chứa
bên trong một lớp bằng cách sử dụng cú pháp giống như truy cập mảng ([]). Chỉ mục
là mộ
t loại thuộc tính đặc biệt và bao gồm các phương thức get() và set() để xác
nhận những hành vi của chúng.
Chúng ta có thể khai báo thuộc tính chỉ mục bên trong của lớp bằng cách sử dụng cú
pháp như sau:
<kiểu dữ liệu> this [<kiểu dữ liệu> <đối mục>]
{ get; set; }
Kiểu trả về được quyết định bởi kiểu của đối tượng được trả về bởi bộ chỉ mụ
c, trong
khi đó kiểu của đối mục được xác định bởi kiểu của đối mục dùng để làm chỉ số vào
trong tập hợp chứa đối tượng đích. Mặc dù kiểu của chỉ mục thường dùng là các
kiểu nguyên, chúng ta cũng có thể dùng chỉ mục cho tập hợp bằng các kiểu dữ liệu
khác, như kiểu chuỗi. Chúng ta cũng có thể cung cấp bộ chỉ mục với nhi
ều tham số để
tạo ra mảng đa chiều.
Từ khóa this tham chiếu đến đối tượng nơi mà chỉ mục xuất hiện. Như một thuộc
tính bình thường, chúng ta cũng có thể định nghĩa phương thức get() và set() để xác
định đối tượng nào trong mảng được yêu cầu truy cập hay thiết lập.
Ví dụ 9.9 khai báo một điều khiển ListBox, tên là ListBoxTest, đối tượng này chứa một
mảng
đơn giản (myStrings) và một chỉ mục để truy cập nội dung của mảng.
Ghi chú: Đối với lập trình C++, bộ chỉ mục đưa ra giống như việc nạp chồng toán tử
chỉ mục ([]) trong ngôn ngữ C++. Toán tử chỉ mục không được nạp chồng trong ngôn
ngữ C#,
và được thay thế bởi bộ chỉ mục.
Ví dụ 9.9: Sử dụng bộ chỉ mục.
namespace Programming_CSharp
{
using System;
// tạo lớp ListBox
public class ListBoxTest
{
// khởi tạo ListBox với một chuỗi
public ListBoxTest( params string[] initialStrings)
{
// cấp phát không gian cho chuỗi
strings = new String[256];
// copy chuỗi truyền từ tham số
foreach ( string s in initialStrings)
{
strings[ctr++] = s;
}
}
// thêm một chuỗi
public void Add(string theString)
{
if (ctr >= strings.Length)
{
// xử lý khi chỉ mục sai
}
else
strings[ctr++] = theString;
}
// thực hiện bộ truy cập
public string this[int
index]
{
get
{
}
set
{
}
}
if ( index < 0 || index >= strings.Length)
{
// xử lý chỉ mục sai
}
return strings[index];
if ( index >= ctr)
{
// xử lý lỗi chỉ mục không tồn tại
}
else
strings[index] = value;
// lấy số lượng chuỗi được lưu
giữ public int GetNumEntries()
{
return ctr;
}
// các biến thành vịên lưu giữ mảng cho bộ chỉ mục
private string[] strings;
private int ctr = 0;
}
// lớp thực thi
public class
Tester
{
static void Main()
{
// tạo một đối tượng ListBox mới và khởi tạo
ListBoxTest lbt = new ListBoxTest(“Hello”,”World”);
// thêm một số chuỗi vào lbt
lbt.Add(“Who”);
lbt.Add(“is”);
lbt.Add(“Ngoc”)
;
lbt.Add(“Mun”);
// dùng bộ chỉ mục
string strTest = “Universe”;
lbt[1] = strTest;
// truy cập và xuất tất cả các chuỗi
for(int i = 0; i < lbt.GetNumEntries(); i++)
{
Console.WriteLine(“lbt[{0}]: {1}”, i, lbt[i]);
}
}
}
}
Kết quả:
lbt[0]: Hello lbt[1]:
Universe lbt[2]:
Who lbt[3]: is
lbt[4]: Ngoc lbt[5]:
Mun
Trong chương trình trên, đối tượng ListBox lưu giữ một mảng các chuỗi myStrings và
một biến thành viên ctr đếm số chuỗi được chứa trong mảng myStrings.
Chúng ta khởi tạo một mảng tối đa 256 chuỗi như sau:
myStrings = new String[256];
Phần còn lại của bộ khởi dựng là thêm các chuỗi được truyền vào tham số, và đơn giản
dùng lệnh lặp foreach để lấy từng thành phần trong mảng tham số đưa vào myStrings
Ghi chú: N
ếu chúng ta không biết số lượng bao nhiêu tham số được truyền vào
phương thức, chúng ta sử dụng từ khóa params như đã mô tả trong phần trước của
chương.
Phương thức Add() của ListBoxTest không làm gì khác hơn là thêm một chuỗi mới vào
bên trong mảng myStrings.
Tuy nhiên phương thức quan trọng của ListBoxTest là bộ chỉ mục. Một bộ chỉ mục thì
không có tên nên ta dùng từ khóa this:
public string this [int index]
Cú pháp của bộ chỉ mục cũng tương tự như những thuộc tính. Chúng có thể có
ph
ương thức get() hay set() hay cả hai phương thức. Phương thức get() được thực thi
đầu tiên bằng cách kiểm tra giá trị biên của chỉ mục và giả sử chỉ mục đòi hỏi hợp lệ,
thì phương thức trả về giá trị đòi hỏi:
get
{
if (index < 0 || index >= myStrings.Length)
{
// xử lý chỉ mục sai
}
return myStrings[index];
}
Đối với phương thức set() thì đầu tiên nó sẽ kiểm trả xem chỉ mục của đối tượng cần lấy
có vượt quá số lượng của các đối tượng trong mảng hay không. Nếu giá trị chỉ mục hợp
lệ tức là tồn tại một đối tượng có chỉ mục tương đương, phương thức sẽ bắt đầu thiết lập
lại giá trị của
đối tượng này. Từ khóa value được sử dụng để tham chiếu đến tham số
đưa vào trong phép gán của thuộc tính:
set
{
if ( index >= ctr)
{
// chỉ mục không tồn tại
}
}
Do vậy, nếu chúng ta viết:
myStrings[10] = “Hello C#”;
trình biên dịch sẽ gọi phương thức set() của bộ chỉ mục trên đối tượng và truyền vào
một chuỗi “Hello C#” như là một tham số ngầm định tên là value.
Bộ chỉ mục và phép gán
Trong ví dụ 9.9, chúng ta không thể gán đến một chỉ mục nếu nó không có giá trị.
Do đó, nếu chúng ta viết:
lbt[10] = “ah!”;
Chúng ta có thể viết điều kiện ràng buộc bên trong phương thức set(), lưu ý rằng chỉ mục
mà chúng ta truyền vào là 10 lớn hơn bộ đếm số đối tượng hiện thời là 6.
Dĩ nhiên, chúng ta có thể sử dụng phương thức set() cho phép gán, đơn giản là phải xử
lý những chỉ mục mà ta nhận được. Để làm được điều này, chúng ta phải thay đổi
phương thức set() để kiểm tra giá trị
Length của bộ đệm hơn là giá trị hiện thời của bộ
đếm số đối tượng.
Nếu một giá trị được nhập vào cho chỉ mục chưa có giá trị, chúng ta có thể cập nhật bộ
đếm như sau:
set
{
if ( index >= strings.Length)
{
// chỉ mục vượt quá số tối đa của mảng
}
else
{
strings[index] = value;
if ( ctr < index+1)
ctr = index+1;
}
}
Điều này có thể cho phép chúng ta tạo một mảng phân mảng các giá trị, khi đó ta có
thể gán cho đối tượng có chỉ mục thứ 10 mà không cần phải có phép gán với đối
tượng trước có chỉ mục là 9. Điều này hoàn toàn thực hiện tốt vì ban đầu chúng ta
đã cấp phát mảng 256 các phần tử. Do đó chỉ cần truy cập đến đối tượng có chỉ mục
từ 0 đến 255 là hợp lệ. Khi đó ta có th
ể viết:
lbt[10] = “ah!”;
Kết quả thực hiện tương tự như sau:
lbt[0]: Hello lbt[1]:
Universe lbt[2]:
Who lbt[3]: is
lbt[4]: Ngoc lbt[5]:
Mun lbt[6]:
lbt[7]:
lbt[8]:
lbt[9]:
lbt[10]: “ah!”
Sử dụng kiểu chỉ số khác
Ngôn ngữ C# không đòi hỏi chúng ta phải sử dụng giá trị nguyên làm chỉ mục
trong một tập hợp. Khi chúng ta tạo một lớp có chứa một tập hợp và tạo một bộ chỉ mục,
bộ chỉ mục này có thể sử dụng kiểu chuỗi làm chỉ mục hay những kiểu dữ liệu khác
ngoài kiểu số nguyên thường dùng.
Trong tr
ường hợp lớp ListBox trên, chúng ta muốn dùng giá trị chuỗi làm chỉ mục
cho mảng string. Ví dụ 9.10 sau sử dụng chuỗi làm chỉ mục cho lớp ListBox. Bộ chỉ
mục gọi phương thức findString() để lấy một giá trị trả về là một số nguyên dựa
trên chuỗi được cung cấp. Lưu ý rằng ở đây bộ chỉ mục được nạp chồng và bộ chỉ
mục từ ví dụ
9.9 trước vẫn còn tồn tại.
Ví dụ 9.10: Nạp chồng chỉ mục.
namespace Programming_CSharp
{
using System;
// tạo lớp List Box
public class ListBoxTest
{
// khởi tạo với những chuỗi
public ListBoxTest(params string[] initialStrings)
{
// cấp phát chuỗi
strings = new String[256];
// copy các chuỗi truyền vào
foreach( string s in
initialStrings)
{
strings[ctr++] = s;
}
}
// thêm một chuỗi vào cuối danh sách
public void Add( string theString)
{
strings[ctr] = theString;
ctr++;
}
// bộ chỉ mục
public string this [ int index ]
{
get
{
if (index < 0 || index >= strings.Length)
{
// chỉ mục không hợp lệ
}
}
set
{
}
}
return strings[index];
strings[index] = value;
private int findString( string searchString)
{
for(int i = 0; i < strings.Length; i++)
{
if ( strings[i].StartsWith(searchString))
{
return i;
}
}
return -1;
}
// bộ chỉ mục dùng chuỗi
public string this [string index]
{
get
{
if (index.Length == 0)
{
// xử lý khi chuỗi rỗng
}
}
set
{
}
}
return this[findString(index)];
strings[findString(index)] = value;
// lấy số chuỗi trong mảng
public int GetNumEntries()
{
return ctr;
}
// biến thành viên lưu giữ mảng các chuỗi
private string[] strings;
// biến thành viên lưu giữa số chuỗi trong mảng
private int ctr = 0;
}
public class Tester
{
static void Main()
{
// tạo đối tượng List Box và sau đó khởi tạo
ListBoxTest lbt = new ListBoxTest(“Hello”,”World”);
// thêm các chuỗi vào
lbt.Add(“Who”);
lbt.Add(“is”);
lbt.Add(“Ngoc”);
lbt.Add(“Mun”);
// truy cập bộ chỉ mục
string str =
“Universe”; lbt[1] =
str;
lbt[“Hell”] = “Hi”;
//lbt[“xyzt”] = “error!”;
// lấy tất cả các chuỗi ra
for(int i = 0; i < lbt.GetNumEntries();i++)
{
Console.WriteLine(“lbt[{0}] = {1}”, i, lbt[i]);
}
}
}
}
Kết quả:
l
b
t
[0]: Hi lbt[1]:
Universe lbt[2]:
Who
lbt[3]: is
lbt[4]: Ngoc
lbt[5]: Mun