NV7 bài toán dân số

Tuần 13
Tiết 47

Ngày soạn
Ngày thực hiện
Văn bản
Bài toán dân số

I. Mục tiêu
1. Kiến thức
Thực sự hạn chế gia tăng dân số là con đường tồn tại hay không tồn tại của
chính lồi người, sự chặt chẽ khả năng thuyết phục của cách lập luận bắt đầu bằng
một câu chuyện nhẹ nhàng mà hấp dẫn, ý thức góp phần vào việc tuyên truyền vận
động cho quốc sách của Đảng và Nhà nước ta về phát triển dân số kỹ năng rèn luyện
kỹ năng đọc và phân tích, lập luận chứng minh giải thích trong một văn bản nhật
dụng, kết hợp kể chuyện với lập luận trong việc thể hiện
2. Nội dung
Bài viết tích hợp với phần tập làm văn vận dụng kiến thức đã học ở bài phương
pháp thuyết minh để đọc hiểu nắm bắt được vấn đề, có ý nghĩa thời sự trong văn bản,
vận dụng vào việc viết bài văn thuyết minh
3. Thái độ
Có ý thức cao, tích cực tuyên truyền về vấn đề dân số
II. Chuẩn bị
Giáo viên:
Xem tài liệu soạn bài dự kiến khả năng tích hợp phương pháp thuyết minh lập
luận nghị luận kiến thức, toán học đời sống xã hội
Chuẩn bị đồ dùng dạy học máy chiếu chiếu hình ảnh liên quan đến dân số
chiếu các đoạn văn
Sách giáo khoa phần tổng kết luyện tập
Học sinh:
Nắm vững bài trước, chuẩn bị bài theo hướng dẫn của giáo viên

III. Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Hoạt động 1
Quan sát.
Khởi động mục tiêu tạo tâm thế vào
bài giáo viên trình chiếu hai bức
tranh một gia đình đơng con và một
gia đình xây dựng theo mơ hình từ
1 đến 2 con
Hỏi em nhìn thấy gì ở hai bức tranh
này giáo viên nhận xét
Chốt vào bài: phạm vi mà các em
quan sát chỉ là một gia đình nhỏ
thơi, cịn nếu dân số của một nước
cứ mỗi năm mỗi tăng như biểu đồ

Thời
gian

Nội dung
Giới thiệu văn bản
xuất xứ theo Thái An
báo Giáo dục và
Thời đại Chủ nhật số
28 năm 1995 văn
bản nhật dụng
phương thức biểu

đạt nghị luận tự sự
thuyết minh từ khó
đọc hiểu văn bản
đọc
Tìm bố cục 3 phần


này (vừa nói vừa chiếu biểu đồ dân
số của một nước) thì hậu quả sẽ
như thế nào?
Đó cũng chính là vấn đề mà thái an
đặt ra trong bài viết của chính mình
Ghi tựa bài
Hoạt động 2
Hướng dẫn đọc, tìm hiểu chú thích
Mục tiêu học sinh nắm xuất xứ văn
bản phương thức biểu đạt hiệu từ,
cho biết xuất xứ kiểu văn bản, các
phương thức biểu đạt được sử dụng
phương thức biểu đạt chính
Giáo viên trình chiếu phần giới
thiệu văn bản
Xem lại bố cục
Giải thích từ khó lồng vào phần bài
phân tích
Hoạt động 3
Hướng dẫn đọc tìm hiểu văn bản
Mục tiêu học sinh nắm hiện trạng
dân số hậu quả của gia tăng dân số
và các giải pháp nghệ thuật, lập

luận đặc sắc của tác giả rèn luyện
kỹ năng
Đọc phân tích hướng dẫn đọc to rõ
chú ý nhấn rõ những con số những
mốc thời gian, tên các nước
Giáo viên đọc mẫu
Học sinh đọc
Nhận xét sửa lỗi
Xác định bố cục của văn bản nêu
nội dung chính của mỗi phần
Phần thân bài nêu những ý lớn nào
giáo viên trình chiếu bố cục văn
bản giáo viên chốt bố cục chặt chẽ
hợp lý từ việc dẫn dắt vấn đề đơn
giản ngắn gọn nhưng sâu sắc để đi
đến giải quyết vấn đề gây bức xúc
hiện nay sự bùng nổ dân số cuối
cùng kết thúc vấn đề bằng cách đưa
ra giải pháp để người đọc cùng suy
ngẫm thực hiện rõ ràng văn bản
được bố cục như một bài tập làm
văn có mở bài thân bài kết bài

Suy nghĩ trả lời.
Quan sát nghe.
Ghi tập.
Trả lời.
Nghe.
Một học sinh đọc
nhận xét trả lời 3

phần mở bài: từ đầu
 “Sáng mắt ra”
Nêu vấn đề bài toán
dân số dường như đã
được đặt ra từ thời cổ
đại
Thân bài: tiếp theo 
ô thứ 31 của bàn cờ
Tốc độ gia tăng dân
số thế giới rất nhanh
chóng
Đoạn 1 bài toán cổ
Đoạn 2 dân số thế
giới gia tăng đến hiện
nay
Đoạn 3 thực tế mỗi
phụ nữ có thể sinh
được nhiều con đến
mỗi gia đình có một
đến hai con là khó
thực hiện kết bài còn
lại kêu gọi mọi người
hạn chế sự bùng nổ
gia tăng dân số.
Nghe nắm.
Quan sát trả lời trả lời
lúc đầu khơng tin
nhưng sau đó Sáng
mắt ra
trả lời

Phân tích vấn đề dân
số và vấn đề kế
hoạch hóa gia đình
khơng tin sáng mắt
ra
Tư bản bất ngờ lôi
cuốn gây chú ý
người đọc vấn đề
dân số và kế hoạch
hóa gia đình được
đặt ra từ thời cổ đại
tốc độ gia tăng dân
số bài tốn kén rể
của nhà thơng thái
bàn cờ 64 ơ đặt hạt
thóc vào các ơ theo
cấp số nhân dân số
thế giới gia tăng
theo cấp số nhân
công bởi là hai thực
tế mỗi phụ nữ có thể
xinh hơn hai con
nhất là ở những
nước chậm phát
triển lập luận nhẹ
nhàng chặt chẽ
phương pháp tm
So sánh
Nêu số liệu đáng tin

cậy dân số thế giới
tăng ảnh hưởng đến
tương lai dân tộc và
nhân loại
Lời kêu gọi đừng để
càng hạn chế gia
tăng dân số
Tồn tại hay không
tồn tại
Gọi liên tưởng suy
ngẫm giọng điệu vừa
chân thành vừa như
một mệnh lệnh mọi
người cần có ý thức
về vấn đề dân số
Tổng kết nghệ thuật


Giáo viên kiểm tra
Giáo viên trình chiếu đoạn 1, nhắc
lại ý chính đoạn 1, thái độ của tác
giả về sự ra đời của bài toán dân số
nghệ thuật tác dụng
Điều khiến tác giả “sáng mắt ra” ở
đây là gì?
Giáo viên bình giảng cụm từ “sáng
mắt ra” đặt trong ngoặc kép được
hiểu theo nghĩa hàm ý cảm nhận
của tác giả trong bài văn chính là từ
góc nhìn khơng ngờ bất chợt ấy

bởi làm sao câu chuyện dân số và
kế hoạch hóa gia đình hơm nay lại
có liên quan đến một câu chuyện
cách đây dăm 7 nghìn năm về
trước, ai mà dám tin
Giáo viên chuyển
Từ cách đặt vấn đề này tác giả đi
đến giải quyết vấn đề gì (giáo viên
trình chiếu luận điểm 1 phần 2)
nhắc lại ý chính
Nhắc lại của đoạn này bài tốn của
nhà thơng thái là gì?
Em hiểu như thế nào là cấp số
nhân?
Giáo viên trình chiếu bàn cờ tương
ứng với số thóc theo cấp số nhân,
việc đưa bài tốn cổ vào văn bản có
tác dụng gì?
Giáo viên chốt
Gây sự tị mị chú ý của người đọc
từ đó đưa ra kết luận bất ngờ
Số thóc tưởng ít nhưng lại rất lớn
câu chuyện cổ làm tiền đề để nhấn
mạnh sự tăng trưởng khủng khiếp
của dân số
Khiến người đọc nhận ra tính
nghiêm trọng của vấn đề
Giáo viên trình chiếu (luận điểm 2
phần 2) dân số thế giới gia tăng như
thế nào?

Hiện nay là bao nhiêu?
Giáo viên chốt giảng
Nếu khởi đầu chỉ có hai người thì

Trả lời
Nghe
Quan sát
Trả lời tự sự
Trả lời trả lời chú
thích ba trả lời gây sự
tị mị chú ý của
người đọc
Nghe
Trả lời
Trả lời
Châu phi: nepan,
madagasca, luanda, ...
Châu á: Ấn độ, việt
nam
Trả lời
Nhận xét dân số tăng
với tỷ lệ cao trả lời
nước nghèo chậm
phát triển quan sát
Trả lời đất không sinh
nở người ngày một
đông thiếu đất người
đông các nhu cầu gia
tăng ảnh hưởng đến
kinh tế về môi

trường, việc làm, y tế,
giáo dục
Quan sát trả lời
Quan sát trả lời
Tuyên truyền đẩy
mạnh giáo dục nâng
cao dân trí sự hiểu
biết về hậu quả của
gia tăng dân số
Quan sát
Trả lời
Nghe nắm

lập luận chặt chẽ
Thuyết minh rõ ràng
Cách nêu vấn đề ấn
tượng thu hút
Nội dung ý nghĩa sự
gia tăng dân số rất
đáng lo ngại nhất là
đối với những nước
chậm phát triển
Hạn chế sự gia tăng
dân số là đòi hỏi
sống còn của nhân
loại luyện tập con
đường tốt nhất để
hạn chế sự gia tăng
dân số là giáo dục
dân số thế giới từ

năm 2000 đến 30
tháng 9 năm 2003
tăng gấp bao nhiêu
lần dân số việt nam


đến năm 1995 là 5,63 tỷ, ơ 33 của
bàn cờ
Đó là với điều kiện mỗi gia đình
chỉ có 2 con, nhưng thực tế thì
(giáo viên trình chiếu luận điểm 3
phần 2) đoạn này cho ta biết điều
gì? Các nước kể trên thuộc châu lục
nào?
Nhận xét về dân số các nước này
bằng hiểu biết của mình em hãy
cho biết sự phát triển kinh tế xã hội
của các nước này?
Giáo viên chiếu hình ảnh minh họa
với sự gia tăng dân số, như dự đốn
của tác giả thì sẽ dẫn đến hậu quả
gì?
Trao đổi bàn 2 phút
Giáo viên trình chiếu hình ảnh
minh họa cho câu hỏi trên
Từ hậu quả đó rút ra kết luận gì về
mối quan hệ giữa dân số và sự phát
triển kinh tế xã hội
Giáo viên trình chiếu sơ đồ khép
kín

Giáo viên chốt qua sơ đồ
Nhận xét cách lập luận phần thân
bài
Giáo viên chốt giảng
Người viết không lý luận dài dòng
mà đã chứng minh vấn đề bằng
những con số tường minh chính xác
đáng tin cậy, làm người đọc sửng
sốt, giật mình trước những thực
trạng bài tốn dân số vẫn gia tăng
đều đặn theo cấp số nhân, cịn của
cả lồi người làm ra thì chỉ tăng
theo cấp số cộng, và đất đai chẳng
sinh sôi nảy nở theo cấp số nào
Từ cách lập luận đó khái quát hậu
quả tốc độ gia tăng dân số
Giáo viên chuyển
Từ thực tế về bản chất của bài tốn
dân số xem tác giả muốn nói gì với
chúng ta
Giáo viên trình chiếu phần 3, nhắc


lại ý chính
Tác giả đưa ra giải pháp gì cho vấn
đề nan giải này? Cách kết thúc có
gì độc đáo?
Giáo viên chốt
Tác giả kết thúc bằng cách đưa ra
cách lựa chọn vấn đề để ta tự suy

ngẫm, vì dân số là vấn đề chung
khơng chỉ riêng ai
Chúng ta thử hình dung mỗi người
chỉ cịn diện tích một hạt thóc, trái
đất sẽ nổ tung mà ngịi nổ chính là
sự gia tăng dân số
Đảng và nhà nước ta đã có những
giải pháp nào cho vấn đề này?
Giáo viên trình chiếu một số giải
pháp việt nam đã thực hiện
Em có suy nghĩ gì về những giải
pháp cũng như việc thực hiện giải
pháp của mọi người?
Giáo viên liên hệ giáo dục về tình
bạn tình yêu trong lứa tuổi học sinh
nguyên nhân do đâu?
Giáo viên chốt
Do hạn chế nhận thức do tập quán
lập gia đình sớm ở những vùng
nông thôn, vùng núi do tâm lý cổ
hủ, phải có con trai nối dõi, vì vậy
tình hình dân số trong những năm
gần đây tuy có giảm nhưng chưa
đều ở các vùng miền
Hiện nay việc thực hiện các chính
sách dân số cịn đang đối mặt với
thực trạng mất cân bằng giới tính
(100 nữ có đến 113 nam)
Kế hoạch hóa gia đình là một trong
những giải pháp giảm tốc độ gia

tăng dân số
Tuy nhiên muốn dân số bền vững
phải đảm bảo sự cân đối về tỉ lệ
nam nữ cân đối giữa các vùng
miền, dân số không quá già, cũng
không quá trẻ
Hoạt động 4
Hướng dẫn tổng kết mục tiêu


Khái quát kiến thức khác các nghệ
thuật văn bản
Nhận xét về cách nêu và thuyết
minh vấn đề
Giáo viên trình chiếu phần nghệ
thuật
Văn bản này đem lại cho em những
hiểu biết gì?
Giáo viên trình chiếu phần nội
dung ý nghĩa
Giáo viên chốt phần tổng kết
Hoạt động 5
Mục tiêu: liên hệ thực tế kỹ năng
nhìn nhận vấn đề tùy vào thời gian
thực tế lớp học mà giáo viên có thể
tổ chức thực hiện trên lớp hoặc
hướng dẫn học sinh thực hiện ở nhà
đọc phần đọc thêm
Qua đoạn văn em thấy con đường
nào là con đường tốt nhất để hạn

chế sự gia tăng dân số? Vì sao?
Nhấn thêm tầm quan trọng của gia
đình
Liên hệ thực tế gia đình
Nêu bài tập về nhà
Hướng dẫn lấy số dân có ở mục 3
trừ dân số năm 2000 ở mục 2 sau
đó chia cho dân số việt nam hiện
nay
IV. Hướng dẫn tự học
Nắm vững bài tìm hiểu tình hình dân số của tỉnh nhà
Chuẩn bị bài câu ghép tiếp theo
Xem lại kiến thức bài câu ghép, các quan hệ ý nghĩa của quan hệ từ ngữ văn 7
Đọc các ví dụ tìm các vế xác định cách nối các vế trả lời câu hỏi 1 chuẩn bị
mục 2