(Luận văn thạc sĩ) Quản lý hoạt động trải nghiệm theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGÔ SƠN NGÂN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
Ở CÁC TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC BÁN TRÚ
TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TỦA CHÙA,
TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2021


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGÔ SƠN NGÂN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
Ở CÁC TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC BÁN TRÚ
TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TỦA CHÙA,
TỈNH ĐIỆN BIÊN
Ngành: Quản lý Giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Thị Tuyết Oanh

THÁI NGUYÊN - 2021


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết
quả nghiên cứu là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ cơng trình
nào khác.
Thái Ngun, tháng 9 năm 2021
Tác giả luận văn
Ngô Sơn Ngân

i


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lịng biết ơn và sự kính trọng tới
Lãnh đạo trƣờng Đại học Sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô
giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo
điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trƣờng.
Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến
PGS.TS Trần Thị Tuyết Oanh, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn khoa học và tận
tình giúp đỡ em trong suốt q trình học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh
Điện Biên, Lãnh đạo Phòng Giáo dục & Đào tạo huyện Tủa Chùa, cùng bạn bè,
ngƣời thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong
suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Trong q trình học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn, mặc dù bản
thân em đã luôn cố gắng nhƣng chắc chắn khơng tránh khỏi những khiếm

khuyết. Kính mong đƣợc sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cơ và các bạn
đồng nghiệp.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2021
Tác giả luận văn
Ngô Sơn Ngân

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ................................................................. 2
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 3
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................. 3
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI
NGHIỆM THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ................................................................ 5
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu .................................................................. 5

1.1.1. Những nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm ở nƣớc ngoài ...................... 5
1.1.2. Những nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm ở trong nƣớc ...................... 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 8
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trƣờng ......................................... 8
1.2.2. Hoạt động trải nghiệm ............................................................................. 10
1.2.3. Quản lý hoạt động trải nghiệm ................................................................ 12
1.3. Hoạt động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở
bậc THCS........................................................................................................... 12

iii


1.3.1. Đặc điểm của hoạt động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo dục
THCS năm 2018 ................................................................................................ 12
1.3.2. Mục tiêu, nội dung hoạt động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo
dục phổ thông 2018 ở trƣờng THCS ................................................................. 14
1.3.3. Phƣơng thức tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo
dục phổ thông 2018 ở các trƣờng THCS ........................................................... 15
1.3.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm của học sinh ............. 22
1.3.5. Yêu cầu đối với giáo viên trong hoạt động trải nghiệm theo chƣơng
trình giáo dục phổ thơng 2018 ở trƣờng THCS ................................................. 23
1.4. Nội dung quản lý hoạt động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo dục
phổ thơng 2018 ở trƣờng THCS ........................................................................ 24
1.4.1. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh ..................... 24
1.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm cho HS ở trƣờng THCS ........ 25
1.4.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động trải nghiệm cho HS ở trƣờng THCS ......... 27
1.4.4. Kiểm tra đánh giá thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở
các trƣờng THCS ............................................................................................... 29
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh
ở trƣờng THCS .................................................................................................. 31

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 .................................................................................. 34
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI
NGHIỆM THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018
Ở CÁC TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC BÁN TRÚ TRUNG
HỌC CƠ SỞ HUYỆN TỦA CHÙA TỈNH ĐIỆN BIÊN .............................. 35
2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên....... 35
2.1.1. Điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội của huyện Tủa
Chùa, tỉnh Điện Biên ......................................................................................... 35
2.1.2. Khái quát chung về các trƣờng PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa ......... 36
2.2. Tổ chức khảo sát ......................................................................................... 39

iv


2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 39
2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 39
2.2.3. Đối tƣợng và quy mô khảo sát ................................................................. 40
2.2.4. Phƣơng pháp khảo sát .............................................................................. 40
2.2.5. Xử lý kết quả khảo sát ............................................................................. 40
2.3. Thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm ở các trƣờng PTDTBT
THCS huyện Tủa Chùa tỉnh Điện Biên theo định hƣớng chƣơng trình giáo
dục phổ thông 2018 ........................................................................................... 41
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về ý nghĩa
của hoạt động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ........... 41
2.3.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu hoạt động trải nghiệm theo định
hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .................................................. 44
2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động trải nghiệm theo định
hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .................................................. 47
2.3.4. Thực trạng phƣơng thức tổ chức hoạt động trải nghiệm theo định
hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .................................................. 48

2.3.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm theo định
hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 .................................................. 51
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo dục phổ
thông ở các trƣờng PTDT bán trú THCS huyện Tủa Chùa tỉnh Điện Biên ............ 54
2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động trải nghiệm theo định hƣớng
chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .............................................................. 54
2.4.2. Thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm theo định hƣớng chƣơng
trình giáo dục phổ thông 2018 ........................................................................... 56
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động trải nghiệm theo định hƣớng chƣơng
trình giáo dục phổ thông 2018 ........................................................................... 57
2.4.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá hoạt động trải nghiệm theo định
hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .................................................. 60

v


2.4.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm
theo định hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trƣờng
PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ............................................ 61
2.5. Đánh giá chung ........................................................................................... 63
2.5.1. Những điểm mạnh ................................................................................... 63
2.5.2. Những điểm yếu ...................................................................................... 64
2.5.3. Nguyên nhân ............................................................................................ 65
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .................................................................................. 66
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018 Ở CÁC
TRƢỜNG PHỔ THƠNG DÂN TỘC BÁN TRÚ TRUNG HỌC CƠ
SỞ HUYỆN TỦA CHÙA, TỈNH ĐIỆN BIÊN .............................................. 67
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 67
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu giáo dục THCS .................................................. 67

3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ và hệ thống .......................................................... 67
3.1.3. Đảm bảo tính khả thi của các biện pháp đề xuất ..................................... 68
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 69
3.2. Nội dung các biện pháp .............................................................................. 69
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho CBQL, giáo viên, học sinh và các lực
lƣợng giáo dục khác về hoạt động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo dục
phổ thơng 2018 .................................................................................................. 69
3.2.2. Chỉ đạo xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm theo chƣơng
trình giáo dục phổ thơng 2018 ........................................................................... 72
3.2.3. Tổ chức bồi dƣỡng năng lực cho cán bộ, giáo viên thực hiện hoạt
động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ......................... 75
3.2.4. Chỉ đạo sử dụng hợp lý và an toàn cơ sở vật chất, thiết bị, phƣơng
tiện các điều kiện của nhà trƣờng để phục vụ cho hoạt động hoạt động trải
nghiệm theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018. ........................................ 79

vi


3.2.5. Phối hợp giữa nhà trƣờng với cha mẹ học sinh và cộng đồng tổ
chức các hoạt động hoạt động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo dục phổ
thơng 2018 ......................................................................................................... 81
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 83
3.4. Khảo nghiệm mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản
lí hoạt động trải nghiệm theo Chƣơng trình Giáo dục phổ thơng 2018 ở
các trƣờng PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.......................... 84
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 84
3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 84
3.4.3. Đối tƣợng tiến hành khảo nghiệm ........................................................... 84
3.3.4. Phƣơng pháp khảo nghiệm ...................................................................... 85
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 85

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .................................................................................. 89
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 90
1. Kết luận .......................................................................................................... 90
2. Khuyến nghị................................................................................................... 91
2.1. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo ........................................................... 91
2.2. Đối với Ban giám hiệu các trƣờng PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa,
tỉnh Điện Biên .................................................................................................... 92
2.3. Đối với giáo viên các trƣờng PTDTBT THCS ........................................... 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 93
PHẦN PHỤ LỤC ............................................................................................. 96

vii


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

STT

Nội dung đƣợc viết tắt

1.

CBQL

Cán bộ quản lý

2.

GD

Giáo dục

3.

GV

Giáo viên

4.

HĐTN

Hoạt động trải nghiệm

5.

HS

Học sinh

6.

PTDTBT

Phổ thông dân tộc bán trú

7.

THCS

Trung học cơ sở

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Quy mô mạng lƣới trƣờng, lớp, HS cấp THCS ................................ 37
Bảng 2.2: Tổng hợp chất lƣợng hai mặt giáo dục từ năm học 2017 - 2018
đến năm học 2019 - 2020 ................................................................. 37
Bảng 2.3: Đội ngũ CBQL THCS từ năm học 2017 - 2018 đến năm học
2020 - 2021 ....................................................................................... 38
Bảng 2.4: Thống kê đội ngũ giáo viên các trƣờng THCS từ năm học 2017
- 2018 đến năm học 2020 - 2021 ...................................................... 39
Bảng 2.5. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về ý nghĩa của hoạt
động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ........ 42
Bảng 2.6. Thực trạng thực hiện mục tiêu hoạt động trải nghiệm theo định
hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ................................. 45
Bảng 2.7. Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động trải nghiệm theo định
hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ................................. 47
Bảng 2.8. Thực trạng phƣơng thức tổ chức hoạt động trải nghiệm theo
định hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ......................... 49
Bảng 2.9. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm theo định
hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ................................. 52
Bảng 2.10. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động trải nghiệm theo định
hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ................................. 54
Bảng 2.11. Thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm theo định hƣớng
chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ............................................. 56
Bảng 2.12. Thực trạng chỉ đạo hoạt động trải nghiệm theo định hƣớng
chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ............................................. 58

Bảng 2.13. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm theo định
hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ................................. 60

v


Bảng 2.14. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động trải
nghiệm theo định hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .... 62
Bảng 3.1: Đánh giá của CBQL và GV về mức độ cấp thiết của các biện
pháp quản lý HĐTN theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông
2018 ở các trƣờng PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa ...................... 85
Bảng 3.2: Đánh giá của CBQL và GV về tính khả thi của các biện pháp
quản lý HĐTN theo Chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 ở
các trƣờng PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa .................................. 87

vi


DANH MỤC CÁC HÌNH
Biểu đồ 3.1: Đánh giá của CBQL và GV về mức độ cấp thiết của các
biện pháp quản lý HĐTN theo Chƣơng trình giáo dục phổ
thơng 2018 ở các trƣờng PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa ........ 86
Biểu đồ 3.2: Đánh giá của CBQL và GV về tính khả thi của các biện
pháp quản lý HĐTN theo Chƣơng trình giáo dục phổ thơng
2018 ở các trƣờng PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa................... 88

vi


MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Đảng và nhà nƣớc ta ln nhấn mạnh vị trí, vai trị của giáo dục: “Giáo
dục và Đào tạo là quốc sách, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nƣớc và toàn dân.
Đầu tƣ cho giáo dục là đầu tƣ phát triển, ƣu tiên đi trƣớc trong chƣơng trình, kế
hoạch phát triển kinh tế xã hội”. Chính vì vậy qua các kỳ Đại hội, Đảng ta đã
ban hành các Nghị quyết về giáo dục và Đào tạo trong đó nổi bật là Nghị quyết
số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 “về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào
tạo, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều
kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Đổi
mới căn bản và toàn diện nghĩa là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết,
từ quan điểm, tƣ tƣởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phƣơng pháp, cơ chế,
chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện…
Thực hiện quan điểm chỉ đạo trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành
chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018. Chƣơng trình giáo dục phổ thơng bao
gồm chƣơng trình tổng thể, các chƣơng trình mơn học và hoạt động giáo dục.
Hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp là một nội dung giáo dục bắt buộc
của chƣơng trình phổ thông 2018. Trong những năm qua, hoạt động đổi mới
phƣơng pháp, hình thức hoạt động trải nghiệm theo hƣớng phát triển phẩm chất
và năng lực đƣợc quan tâm thông qua việc tổ chức các hội thảo, các lớp bồi
dƣỡng, tập huấn, đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo cụm, “dựa trên nghiên
cứu bài học, tổ chức hội thi giáo viên giỏi các cấp, triển khai áp dụng phƣơng
pháp “Bàn tay nặn bột”… các hoạt động trên đã từng bƣớc thay đổi nhận thức
của giáo viên và cán bộ quản lý ở các trƣờng THCS song nó cịn nhiều bất cập
do nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì vậy cần thiết phải có những nghiên cứu về
quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trƣờng THCS theo định hƣớng phát triển
phẩm chất và năng lực để tìm ra các biện pháp nâng cao chất lƣợng thực hiện
chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018.

1

Trƣớc yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đặc biệt là nâng
cao chất lƣợng công tác giáo dục và đào tạo đối với vùng đồng bào dân tộc
thiểu số và miền núi góp phần tạo nguồn nhân lực cho địa phƣơng đáp ứng yêu
cầu ngày càng cao của xã hội, đồng thời cá nhân đang giữ vai trị cán bộ quản lí
một cơ sở dạy học công lập, là trƣờng PTDTBT THCS tại huyện Tủa Chùa tỉnh
Điện Biên nên tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động trải nghiệm theo chƣơng
trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trƣờng PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa,
tỉnh Điện Biên” làm đề tại luận văn.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất một số biện
pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018
ở các trƣờng PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên nhằm nâng cao
hiệu quả hoạt động trải nghiệm ở các trƣờng PTDTBT THCS huyện Tủa Chùa,
tỉnh Điện Biên, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn diện cho học sinh
các trƣờng PTDTBT huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trƣờng THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lí hoạt động trải nghiệm cho học sinh theo chƣơng trình giáo dục
phổ thơng 2018 ở các trƣờng PTDTBT THCS thuộc huyện Tủa Chùa, tỉnh
Điện Biên.
4. Giả thuyết khoa học
Q trình quản lí các hoạt động trải nghiệm ở các trƣờng PTDTBT
THCS huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên còn tồn tại những bất cập do một số
nguyên nhân trong đó có ngun nhân thuộc cơng tác quản lý. Nếu thực hiện
các biện pháp quản lý phù hợp, hiệu quả trong quản lý hoạt động trải nghiệm ở
các trƣờng PTDTBT THCS thuộc huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên, thì sẽ góp
phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động trải nghiệm, góp phần nâng cao chất

lƣợng giáo dục học sinh ở các trƣờng này.

2