HC VIN CÔNG NGH BU CHÍNH VIN THÔNG
QUN TR TÀI CHÍNH
(Dùng cho sinh viên h đào to đi hc t xa)
Lu hành ni b
HÀ NI - 2007
QUN TR TÀI CHÍNH
Biên son : ThS. V QUANG KT (Ch biên)
TS. NGUYN VN TN
LI NÓI U
Qun tr Tài chính doanh nghip gi mt vai trò đc bit quan trng trong qun tr kinh
doanh. Trong giai đon hin nay, khi nn kinh t Vit nam đang trong thi k m ca và hi nhp
vào các khu vc nh AFTA, ASEAN, APEC, và gn đây là WTO, mc đ m ca th trng
hàng hoá, dch v, tài chính , ngân hàng, s mnh m hn đ đa nn kinh t Vit nam hi nhp
sâu hn vào nn kinh t
khu vc và trên th gii. Do vy, qun tr tài chính doanh nghip cn phi
đc thay đi vi nhng kin thc v kinh t th trng hin đi đ phù hp vi xu hng phát
trin đó.
Vi mc đích cung cp nhng kin thc c bn có h thng và hin đi v qun tr tài chính
doanh nghip, “Sách hng dn hc t
p Qun tr Tài chính Doanh nghip” đc biên son
nhm đáp ng yêu cu hc tp, nghiên cu ca sinh viên đc bit là sinh viên h đào to t xa,
Chuyên ngành qun tr Kinh doanh, Hc vin Công Ngh Bu chính Vin thông,
Ni dung cun sách đc b cc gm 10 chng do Th.S. V Quang Kt làm ch biên và
biên son các chng IV, V, VI, VII, VIII, IX , X, TS Nguyn Vn Tn biên son các chng I,
II, III Mi chng đc kt c
u thành 4 phn : phn gii thiu nhm gii thiu khái quát ni
dung ca chng; phn ni dung đc biên son theo trình t, kt cu, ni dung ca môn hc mt
cách chi tit, c th, vi nhng ví d minh ho thc t d hiu; phn tóm tt ni dung nhm nêu
bt nhng khái nim c bn, nhng ni dung ct yu ca chng; phn câu h
i và bài tp ôn tp
có đáp án kèm theo giúp sinh viên luyn tp nhm cng c kin thc đã hc.
Mc dù rt c gng đ hoàn thành tài liu này vi ni dung, kt cu hp lý và khoa hc, đáp
ng nhu cu đào to trong giai đon mi. Song do tài liu đc biên son ln đu nên không tránh
khi thiu sót, chúng tôi rt mong nhn đc nhiu ý kin đóng góp ca bn đc, sinh viên và các
ging viên.
Xin chân thành cm n!
Tác gi biên son
THS. V QUANG KT (Ch biên)
TS. NGUYN VN TN
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
1
CHNG I
TNG QUAN V QUN TR TÀI CHÍNH
DOANH NGHIP
GII THIU
Qun tr tài chính đóng vai trò quan trng và có phm vi rt rng ln hin hu trong mi
hot đng ca doanh nghip có tác đng đn tt c các hot đng ca doanh nghip. Hu ht các
quyt đnh quan trng ca lãnh đo doanh nghip da trên nhng thông tin t s phân tích tình
hình tài chính ca doanh nghip nh các hot đng t la chn hình thc t chc doanh nghip,
xây dng chi
n lc kinh doanh đn vic thc hin điu hành các hot đng sn xut kinh doanh
thng xuyên Ni dung chng này đ cp đn các vn đ tng quan v qun tr tài chính doanh
nghip và mi quan h gia tài chính doanh nghip vi th trng tài chính.
NI DUNG
1.1. VAI TRÒ CA QUN TR TÀI CHÍNH DOANH NGHIP TRONG HOT
NG KINH DOANH
1.1.1. Khái nim tài chính doanh nghip và qun tr tài chính doanh nghip
a. Khái nim v tài chính doanh nghip
Tài chính doanh nghip là mt khâu ca h thng tài chính trong nn kinh t, là mt phm
trù khách quan gn lin vi s ra đi ca nn kinh t hàng hoá tin t.
tin hành hot đng kinh doanh, bt c mt doanh nghip nào cng phi có mt lng
vn tin t nht đnh, đó là mt tin đ cn thit. Quá trình hot đng kinh doanh ca doanh
nghip cng là quá trình hình thành, phân phi và s
dng các qu tin t ca doanh nghip.
Trong quá trình đó, đã phát sinh các lung tin t gn lin vi hot đng đu t vào các hot đng
kinh doanh thng xuyên ca doanh nghip, các lung tin t đó bao hàm các lung tin t đi vào
và các lung tin t đi ra khi doanh nghip, to thành s vn đng ca các lung tài chính ca
doanh nghip.
Gn lin vi quá trình to lp, phân phi và s dng các vn tin t ca doanh nghip là các
quan h kinh t biu hin di hình thc giá tr tc là các quan h tài chính trong doanh nghip.
Trong các doanh nghip, có nhng quan h tài chính sau:
- Quan h gia doanh nghip vi nhà nc, đc th hin qua vic nhà nc cp vn cho
doanh nghip hot đng (đi vi các doanh nghip nhà nc) và doanh nghip thc hin các
ngha v tài chính đ
i vi nhà nc nh np các khon thu và l phí v.v
- Quan h gia các doanh nghip đi vi các ch th kinh t khác nh quan h v mt thanh
toán trong vic vay và cho vay vn, đu t vn, mua hoc bán tài sn, vt t, hàng hoá và các dch
v khác.
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
2
- Quan h trong ni b doanh nghip, đc th hin trong doanh nghip thanh toán tin
lng, tin công và thc hin các khon tin thng, tin pht vi công nhân viên ca doanh
nghip; quan h thanh toán gia các b phn trong doanh nghip, trong vic phân phi li nhun
sau thu ca doanh nghip; vic phân chia li tc cho các c đông, vic hình thành các qu ca
doanh nghip
T nhng vn đ trên có th rút ra:
-
Tài chính doanh nghip là quá trình to lp, phân phi và s dng các qu tin t phát sinh
trong quá trình hot đng ca doanh nghip nhm góp phn đt ti các mc tiêu ca doanh
nghip. Các hot đng có liên quan đn vic to lp, phân phi và s dng các qu tin t thuc
các hot đng tài chính ca doanh nghip.
- Các quan h kinh t phát sinh gn lin vi vic to lp, phân phi và s d
ng các qu tin
t ca doanh nghip hp thành các quan h tài chính ca doanh nghip. T chc tt các mi quan
h tài chính trên cng nhm đt ti các mc tiêu hot đng ca doanh nghip.
b. Qun tr tài chính ca doanh nghip.
Qun tr tài chính doanh nghip là vic la chn và đa ra các quyt đnh tài chính, t chc
thc hin các quyt đnh đó nhm đt đc mc tiêu hot đng tài chính ca doanh nghip, đó là
ti đa hoá li nhun, không ngng làm tng giá tr doanh nghip và kh nng cnh tranh ca
doanh nghip trên th trng.
Qun tr tài chính có quan h cht ch vi qun tr doanh nghi
p và gi v trí quan trng
hàng đu trong qun tr doanh nghip. Hu ht mi quyt đnh khác đu da trên nhng kt qu
rút ra t nhng đánh giá v mt tài chính trong qun tr tài chính doanh nghip.
Trong hot đng kinh doanh, hot đng đu t ca doanh nghip, có nhiu vn đ tài chính
ny sinh đòi hi các nhà qun lý phi đa ra nhng quyt đnh tài chính đúng đn và t
chc thc
hin các quyt đnh y mt cách kp thi và khoa hc, có nh vy doanh nghip mi đng vng
và phát trin.
tn ti và phát trin trong hot đng kinh doanh thì các hot đng ca doanh nghip phi
đc đt trên c s v mt chin lc và mt chin thut, v mt chin lc, phi xác đnh ra mc
tiêu kinh doanh, các hot đông dài h
n nhm phát trin doanh nghip và chính sách tài chính ca
doanh nghip. Ví d: vic quyt đnh đa ra th trng sn phm mi vào mt thi đim nào đó,
vic tham ra liên doanh, vic s dng vn c phn ca công ty thay vì s dng ngun vn vay đ
tài tr cho hot đng kinh doanh, vic quyt đnh phát hành thêm c phiu đ huy đng vn góp
đu là nhng quyt đnh có tính chi
n lc.
V mt chin thut, phi xác đnh công vic trong thi hn ngn nhng tác nghip th đ
phc v cho k hoch chin lc ca doanh nghip. Ví d vic đa ra nhng quyt đnh thay th
mt tài sn c đnh mi, vic la chn đa đim thuê ca hàng, vic xem xét gia đi thuê hay mua
mt cn nhà, xem xét giá c c
a hàng hoá lúc mi bán ra thi đim đu v, vic h giá theo
mùa đu là nhng quyt đnh v mt chin thut.
Các quyt đnh v mt chin lc và chin thut đc la chn ch yu da trên c s phân
tích, cân nhc v mt tài chính.
T nhng vn đ trên có th rút ra.
- Qun tr tài chính doanh nghip là mt b phn c
a qun tr doanh nghip thc hin nhng
ni dung c bn ca qun tr tài chính đi vi các quan h tài chính ny sinh trong hot đng sn
xut - kinh doanh nhm thc hin các mc tiêu ca doanh nghip.
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
3
- Qun tr tài chính doanh nghip đc hình thành đ nghiên cu, phân tích và s lý các mi
quan h tài chính trong doanh nghip, hình thành nhng công c qun lý tài chính và đa ra
nhng quyt đnh tài chính đúng đn và có hiu qu.
1.1.2. Các quyt đnh ch yu ca qun tr tài chính doanh nghip.
a. Quyt đnh đu t
Quyt đnh đu t là nhng quyt đnh liên quan đn: (1) tng giá tr tài sn và giá tr tng
b phn tài sn( Tài sn lu đng và tài sn c đnh) cn có và (2) mi quan h cân đi gia các
b phn tài sn trong doanh nghip. C th có th lit kê mt s quyt đnh v đu t nh sau:
- Quyt đnh đu t tài sn l
u đng bao gm: quyt đnh tn qu, quyt đnh tn kho, quyt
đnh chính sách bán chu hàng hoá, quyt đnh đu t tài chính ngn hn.
- Quyt đnh đu t tài sn c đnh bao gm: quyt đnh mua sm tài sn c đnh mi, quyt
đnh thay th tài sn c đnh c, quyt đnh đu t d án, quyt đnh đu t tài chính dài h
n.
- Quyt đnh quan h c cu gia đu t tài sn lu đng và tài sn c đnh, bao gm: quyt
đnh s dng đòn by hot đng, quyt đnh đim hoà vn.
Quyt đnh đu t đc xem là quyt đnh quan trng nht trong các quyt đnh tài chính
doanh nghip vì nó to ra giá tr cho doanh nghip. Mt quyt đnh đu t đ
úng s góp phn làm
gia tng giá tr ca doanh nghip, qua đó gia tng giá tr tài sn cho ch s hu. Ngc li, mt
quyt đnh đu t sai s làm tn tht giá tr doanh nghip, do đó s làm thit hi tài sn cho ch
doanh nghip.
b. Quyt đnh v ngun tài tr
Quyt đnh ngun tài tr gn lin vi quyt đnh la chn loi ngun vn nào cung cp cho
vic mua sm tài sn, nên s dng vn ch s hu hay vn vay, nên dùng vn vay ngn hn hay
dài hn. Ngoài ra quyt đnh v ngun vn còn xem xét mi quan h gia li nhun đ li tái đu
t và li nhun đc phân chia cho các c đông d
i hình thc c tc. Tip theo nhà qun tr phi
quyt đnh làm th nào đ huy đng đc các ngun vn đó. C th có th lit kê mt s quyt
đnh v ngun vn nh sau:
- Quyt đnh huy đng ngun vn ngn hn, bao gm: Quyt đnh vay ngn hn hay quyt
đnh s dng tín dng thng mi, quyt đnh vay ng
n hn ngân hàng hay s dng tín phiu công
ty.
- Quyt đnh huy đng ngun vn vay dài hn, bao gm: quyt đnh n dài hn hay vn c
phn, quyt đnh vay dài hn ngân hàng hay phát hành trái phiu công ty, quyt đnh s dng vn
c phn ph thông hay vn c phn u đãi.
Trên đây là nhng quyt đnh liên quan đn ngun vn trong hot đng ca doanh nghip.
Có đ
c mt quyt đnh đúng đn là mt thách thc không nh đi vi nhng ngi ra quyt
đnh. iu đó dòi hi ngi ra quyt đnh phi có nhng hiu bit v vic s dng các công c
phân tích trc khi ra quyt đnh.
c. Quyt đnh v phân chia li nhun
Quyt đnh v phân chia li nhun hay còn gi là chính sách c tc ca công ty (đi vi
công ty c phn). Trong loi quyt đnh này giám đc tài chính s phi la chn gia vic s dng
li nhun sau thu đ chia c tc hay là gi li đ tái đu t. Ngoài ra giám đc tài chính cn phi
quyt đnh xem doanh nghip nên theo chính sách c tc nào và liu chính sách c tc có tác
đng gì đ
n giá tr ca doanh nghip hay giá c phiu trên th trng ca doanh nghip hay
không.
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
4
d. Các quyt đnh khác
Ngoài ba loi quyt đnh trên còn có nhiu quyt đnh khác liên quan đn hot đng ca
doanh nghip nh quyt đnh v hình thc chuyn tin, quyt đnh v phòng nga ri ro trong
hot đng kinh doanh, quyt đnh v tin lng, quyt đnh tin thng bng quyn chn.
1.1.3. Vai trò ca qun tr tài chính doanh nghip.
Qun tr tài chính doanh nghip có vai trò to ln trong hot đng kinh doanh ca doanh
nghip. Trong hot đng kinh doanh hin nay, tài chính doanh nghip gi nhng vai trò ch yu
sau:
- Huy đng đm bo đu đ và kp thi vn cho hot đng kinh doanh ca doanh nghip.
Trong quá trình hot đng ca doanh nghip thng ny sinh các nhu cu vn ngn hn và
dài hn cho hot đng kinh doanh thng xuyên ca doanh nghip cng nh cho đu t
phát trin.
Vai trò ca tài chính doanh nghip trc ht th hin ch xác đnh đúng đn các nhu cu v vn
cho hot đng kinh doanh ca doanh nghip trong thi k và tip đó phi la chn các phng
pháp và hình thc thích hp huy đng ngun vn t bên trong và bên ngoài đáp ng kp thi các
nhu cu vn cho hot đng ca doanh nghip. Ngày nay, cùng vi s phát trin ca n
n kinh t đã
ny sinh nhiu hình thc mi cho phép các doanh nghip huy đng vn t bên ngoài. Do vy, vai
trò ca tài chính doanh nghip ngày càng quan trng hn trong vic ch đng la chn các hình
thc và phng pháp huy đng vn đm bo cho doanh nghip hot đng nhp nhàng và liên tc
vi chi phí huy đng vn mc thp.
- T chc s dng vn tit kim và hiu qu.
Hi
u qu hot đng kinh doanh ca doanh nghip ph thuc rt ln vào vic t chc s
dng vn. Tài chính doanh nghip đóng vai trò quan trng trong vic đánh giá và la chn d án
đu t trên c s phân tích kh nng sinh li và mc đ ri ro ca d án t đó góp phn chn ra
d án đu t ti u. Vic huy đng kp thi các ngun v
n có ý ngha rt quan trng đ doanh
nghip có th chp đc các c hi kinh doanh. Mt khác, vic huy đng ti đa s vn hin có
vào hot đng kinh doanh có th gim bt và tránh đc nhng thit hi do đng vn gây ra,
đng thi gim bt đc nhu cu vay vn, t đó gim đc các khon tin tr lãi vay.Vic hình
thành và s dng tt các qu
ca doanh nghip, cùng vi vic s dng các hình thc thng, pht
vt cht hp lý s góp phn quan trng thúc đy cán b công nhân viên gn lin vi doanh nghip
t đó nâng cao nng sut lao đng, góp phn ci tin sn xut kinh doanh nâng cao hiu qu s
dng tin vn.
- Giám sát, kim tra cht ch các mt hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
Thông qua các hình thc, chi tin t hàng ngày, tình hình tài chính và thc hin các ch tiêu
tài chính, ngi lãnh đo và các nhà qun lý doanh nghip có th đánh gia khái quát và kim soát
đc các mt hot đng ca doanh nghip, phát hin đc kp thi nhng tn ti vng mc trong
kinh doanh, t đó có th đa ra các quyt đnh điu chnh các hot đng phù hp vi din bin
thc t kinh doanh
1.2. NI DUNG VÀ CÁC NHÂN T NH HNG TI QUN TR TÀI CHÍNH
DOANH NGHIP
1.2.1. Ni dung qun tr tài chính doanh nghip.
Qun tr tài chính doanh nghip thng bao gm nhng ni dung ch yu sau:
- Tham gia đánh giá, la chn, các d án đu t và k hoch kinh doanh.
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
5
Vic xây dng và la chn các d án đu t do nhiu b phn trong doanh nghip cùng hp
tác thc hin. Trên góc đ tài chính, điu ch yu cn phi xem xét là hiu qu ch yu ca tài
chính tc là xem xét, cân nhc gia chi phí b ra, nhng ri ro có th gp phi và kh nng có th
thu li nhun, kh nng thc hin d án. Trong vic phân tích la chn, đ
ánh giá các d án ti u,
các d án có mc sinh li cao, ngi qun tr tài chính là ngi xem xét vic s dng vn đu t
nh th nào; trên c s tham gia đánh giá, la chn d án đu t, cn tìm ra đnh hng phát trin
doanh nghip, khi xem xét vic b vn thc hin d án đu t, cn chú ý ti vic tng cng tính
kh nng cnh tranh ca doanh nghi
p đ đm bo đt đc hiu qu kinh t trc mt cng nh
lâu dài.
- Xác đnh nhu cu vn, t chc huy đng các ngun vn đ đáp ng cho hot đng ca
doanh nghip.
Mi hot đng ca doanh nghip đòi hi phi có vn. Bc vào hot đng kinh doanh, qun
tr tài chính doanh nghip cn phi xác đnh các nhu cu vn c
p thit cho các hot đng ca
doanh nghip trong k. Vn hot đng gm có vn dài hn và vn ngn hn, và điu quan trng
là phi t chc huy đng ngun vn đm bo đy đ cho các nhu cu hot đng ca doanh
nghip. Vic t chc huy đng các ngun vn nh hng rt ln đn hiu qu hot
đng ca mt
doanh nghip. đi đn vic quyt đnh la chn hình thc và phng pháp huy đng vn thích
hp doanh nghip cn xem xét, cân nhc trên nhiu mt nh: kt cu vn, chi phí cho vic s
dng các ngun vn, nhng đim li và bt li ca các hình thc huy đng vn.
- T chc s dng tt các s v hi
n có, qun lý cht ch các khon thu, chi, đm bo kh
nng thanh toán ca doanh nghip.
Qun tr tài chính doanh nghip phi tìm ra các bin pháp góp phn huy đng ti đa các s
vn hin có vào hot đng kinh doanh, gii phóng các ngun vn b đng. Theo dõi cht ch và
thc hin tt vic thu hi bán hàng và các khon thu khác, qun lý cht ch các khon chi tiêu
phát sinh trong quá trình hot đng ca doanh nghip. Tìm các bin pháp l
p li s cân bng gia
thu và chi bng tin đ đm bo cho doanh nghip luôn có kh nng thanh toán. Mt khác, cng
cn xác đnh rõ các khon chi phí trong kinh doanh ca doanh nghip, các khon thu mà doanh
nghip phi np, xác đnh các khon chi phí nào là chi phí cho hot đng kinh doanh và nhng chi
phí thuc v các hot đng khác. Nhng chi phí vt quá đnh mc quy đnh hay nhng chi phí
thuc v các ngành kinh phí khác tài tr, không đc tính là chi phí hot đng kinh doanh.
- Thc hi
n tt vic phân phi li nhun, trích lp và s dng các qu ca doanh nghip.
Thc hin vic phân phi hp lý li nhun sau thu cng nh trích lp và s dng tt các
qu ca doanh nghip s góp phn quan trng vào vic phát trin doanh nghip và ci thin đi
sng ca công nhân viên chc. Li nhun là mc tiêu ca hot đng kinh doanh là mt ch tiêu mà
doanh nghi
p phi đc bit quan tâm vì nó liên quan đn s tn ti, phát trin m rng ca doanh
nghip. Không th nói doanh nghip hot đng kinh doanh tt hiu qu cao trong khi li nhun
hot đng li gim. doanh nghip cn có phng pháp ti u trong vic phân chia li tc doanh
nghip. Trong vic xác đnh t l và hình thc các qu ca doanh nghip nh: qu đu t phát
trin, qu
d phòng tài chính, qu khen thng và qu phúc li.
- m bo kim tra,kim soát thng xuyên đi vi tình hình hot đng ca doanh nghip
và thc hin tt vic phân tích tài chính.
Thông qua tình hình thu chi tin t hàng ngày, tình hình thc hin các ch tiêu tài chính cho
phép thng xuyên kim tra, kim soát tình hình hot đng ca doanh nghip. Mt khác, đnh k
cn phi tin hành phân tích tình hình tài chính doanh nghip. Phân tích tài chính nhm đánh giá
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
6
đim mnh và nhng đim yu v tình hình tài chính và hot đng kinh doanh ca doanh nghip,
qua đó có th giúp cho lãnh.đo doanh nghip trong vic đánh giá tng quát tình hình hot đng
ca doanh nghip, nhng mt mnh và nhng đim còn hn ch trong hot đng kinh doanh nh
kh nng thanh toán, tình hình luân chuyn vt t, tin vn, hiu qu hot đng kinh doanh, t đó
có th đ
a ra nhng quyt đnh đúng đn v sn xut và tài chính, xây dng đc mt k hoch
tài chính khoa hc, đm bo mi tài sn tin vn và mi ngun tài chính ca doanh nghip đc
s dng mt cách có hiu qu nht.
- Thc hin tt vic k hoch hoá tài chính.
Các hot đng tài chính ca doanh nghip cn đc d kin trc thông qua vic lp k
hoch tài chính. Thc hin tt vic lp k hoch tài chính là công c cn thit giúp cho doanh
nghip có th ch đng đa ra các gii pháp kp thi khi có s bin đng ca th trng. Quá trình
thc hin k hoch tài chính cng là quá trình ra quyt đnh tài chính thích hp nhm đt ti các
mc tiêu ca doanh nghip.
1.2.2. Nhng nhân t ch yu nh hng ti qun tr tài chính doanh nghip.
Qun tr tài chính nhng doanh nghip khác nhau đu có nhng đim khác nhau. s khác
nhau đó nh hng bi nhiu nhân t nh: S khác bit v hình thc pháp lý t chc doanh
nghip, đc đim kinh t - k thut ca ngành và môi trng kinh doanh ca doanh nghip.
a. Hình thc pháp lý ca t chc doanh nghip.
Theo t chc pháp lý ca doanh nghip hin hành, nc ta hin có các loi hình thc
doanh nghip ch yu sau:
- Doanh nghip nhà nc
- Công ty c phn.
- Công ty trách nhim hu hn.
- Doanh nghip t nhân.
- Doanh nghip có vn đu t nc ngoài.
Nhng đc đim riêng v hình thc pháp lý t chc doanh nghip gia các doanh nghip
trên có nh hng đn qun tr tài chính doanh nghip nh vic t
chc, huy đng vn, sn xut
kinh doanh, vic phân phi li nhun.
b. c đim kinh t k thut ca ngành kinh doanh.
c đim kinh t và k thut ca ngành kinh doanh có nh hng không nh ti qun tr tài
chính doanh nghip. Mi ngành kinh doanh có nhng đc đim v mt kinh t và k thut khác
nhau. Nhng nh hng đó th hin:
- nh hng ca tính cht ngành kinh doanh:
nh hng này th hin trong thành phn và c cu vn kinh doanh ca doanh nghip, nh
hng ti quy mô ca v
n sn xut kinh doanh, cng nh t l thích ng đ hình thành và s dng
chúng, do đó nh hng ti tc đ luân chuyn vn (vn c đnh và vn lu đng) nh hng ti
phng pháp đu t, th thc thanh toán chi tr.
-nh hng ca tính thi v và chu k sn xut kinh doanh:
Tính thi v và chu k sn xut có nh hng tr
c ht đn nhu cu vn s dng và doanh
thu tiêu th sn phm. Nhng doanh nghip sn xut có chu k ngn thì nhu cu vn lu đng
gia các thi k trong nm thng không có bin đng ln, doanh nghip cng thng xuyên thu
đc tin bán hàng, điu đó giúp cho doanh nghip d dàng đm bo s cân đi gia thu và chi
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
7
bng tin; cng nh trong vic t chc đm bo ngun vn cho nhu cu kinh doanh. Nhng doanh
nghip sn xut ra nhng loi sn phm có chu k sn xut dài, phi ng ra mt lng vn lu
đng tng đi ln, doanh nghip hot đng trong ngành sn xut có tính cht thi v, thì nhu cu
vn lu đng gia các quý trong nm thng có s bi
n đng ln, tin thu v bán hàng cng
không đc đu, tình hình thanh toán, chi tr, cng thng gp nhng khó khn. Cho nên vic t
chc đm bo ngun vn cng nh đm bo s cân đi gia thu và chi bng tin ca doanh
nghip cng khó khn hn.
c. Môi trng kinh doanh.
Bt c mt doanh nghip nào cng hot đng trong mt môi trng kinh doanh nht đnh.
Môi trng kinh doanh bao gm tt nhng điu kin bên ngoài nh hng mi hot đng ca
doanh nghip. Môi trng kinh doanh có tác đng mnh m đn mi hot đng ca doanh nghip
trong đó có hot đng tài chính.
Di đây ch yu xem xét tác đng ca môi trng kinh doanh đn các hot đng qu
n tr
tài chính doanh nghip.
- S n đnh ca nn kinh t.
S n đnh hay không n đnh ca nn kinh t, ca th trng có nh hng trc tip ti
mc doanh thu ca doanh nghip, t đó nh hng ti nhu cu v vn ca doanh nghip. Nhng
bin đng ca nn kinh t có th gây nên nhng ri ro trong kinh doanh mà các nhà qu
n tr tài
chính phi lng trc, nhng ri ro đó có nh hng ti các khon chi phí v đu t, chi phí tr
lãi hay tin thuê nhà xng, máy móc thit b hay ngun tài tr cho vic m rng sn xut hay
vic tng tài sn.
-nh hng v giá c th trng, lãi sut và tin thu.
Giá c th trng, giá c sn phm mà doanh nghip tiêu th có nh h
ng ln ti doanh
thu, do đó cng có nh hng ln ti kh nng tìm kim li nhun. C cu tài chính ca doanh
nghip cng đc phn nh nu có s thay đi v giá c. S tng, gim lãi sut và giá c phiu
cng nh hng ti s chi phí tài chính và s hp dn ca các hình thc tài tr khác nhau. Mc lãi
sut cng là mt yu t
đo lng kh nng huy đông vn vay. S tng hay gim thu cng nh
hng trc tip ti tình hình kinh doanh, ti kh nng tip tc đu t hay rút khi đu t.
Tt c các yu t trên có th đc các nhà qun tr tài chính s dng đ phân tích các hình
thc tài tr và xác đnh thi gian tìm kim các ngun vn trên th trng tài chính.
- S c
nh tranh trên th trng và s tin b k thut, công ngh.
S cnh tranh sn phm đang sn sut và các sn phm tng lai gia các doanh nghip có
nh hng ln đn kinh t, tài chính ca doanh nghip và có liên quan cht ch đn kh nng tài
tr đ doanh nghip tn ti và tng trng trong mt nn kinh t luôn luôn bin đi và ngi giám
đc tài chính phi chu trách nhi
m v vic cho doanh nghip hot đng khi cn thit.
Cng tng t nh vy, s tin b k thut và công ngh đòi hi doanh nghip phi ra sc
ci tin k thut, qun lý, xem xét và đánh giá li toàn b tình hình tài chính, kh nng thích ng
vi th trng, t đó đ ra nhng chính sách thích hp cho doanh nghip.
- Chính sách kinh t và tài chính ca nhà nc đi vi doanh nghi
p.
- S hot đng ca th trng tài chính và h thng các t chc tài chính trung gian.
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
8
1.3. TH TRNG TÀI CHÍNH
1.3.1. Khái nim th trng tài chính.
Nói đn th trng là nói đn hàng hóa, tin t và các loi th trng. Các loi hàng hóa bình
thng đc lu thông (mua bán) trên th trng bình thng, ví d:
- Vt phm tiêu dùng đc lu thông trên th trng hàng tiêu dùng.
- Vt t thit b đc lu thông trên th trng vt t thit b.
- Sc lao đng đc lu thông trên th trng lao đng.
Thc tin đã khng đnh r
ng, th trng tài chính là nhân t khi đu ca nn kinh t th
trng. Cùng vi tin và hot đng ngân hàng, hot đng ca th trng tài chính tác đng trc
tip và gián tip đn li ích ca mi cá nhân, tc đ phát trin ca doanh nghip và đn hiu qu
ca nn kinh t. Vy th trng tài chính là gì? Ti sao nó có tác dng to ln nh vy?
Trong xã hi, xét bt k
mt thi đim nào đó, luôn xy ra đng thi hin tng:
- Có nhng ngi có vn tm thi nhàn ri vì thu nhp ln hn chi tiêu. H mun làm sinh
sôi ny n đng vn d tha ca mình nhng có th cha có c hi t đu t hoc không mun t
b vn đu t vì s ri ro. Nhng ngi d th
a vn cng có th là h gia đình, cá nhân, doanh
nghip và chính ph. Trong đó h gia đình và cá nhân là nhng ngi có vn d tha do tit kim
là nhiu nht. Doanh nghip cng có vn d tha do thu nhp và chi phí không khp hoc doanh
nghip tích lu vn nhng cha có k hoch s dng. Còn chính ph cng có lúc tm thi tha
vn do thu nhp ln hn chi tiêu ca chính ph.
- Bên c
nh nhng ngi có vn tm thi d tha li xut hin nhng ngi cn vn do nhu
cu chi tiêu ln hn kh nng thu nhp ca h. Nhu cu vn chi tiêu ca s ngi này có th đu
t vào sn xut kinh doanh hoc tiêu dùng khác. S ngi cn vn cng có th là h gia đình, cá
nhân, doanh nghip và chính ph. Trong đó, doanh nghip là nhng ngi luôn luôn cn v
n do
nhu cu vn đu t sn xut, kinh doanh ca h thng ln hn thu nhp. Chính ph cng có lúc
thiu vn đu t vào d án, chng trình và k hoch ca mình nhng ngun thu cha đáp ng.
H gia đình và cá nhân cng cn vn đ lp doanh nghip t nhân, sn xut cá th và mua sm
tiêu dùng khác nhng kh nng thu nhp cha đáp
ng.
Hin tng nói trên đòi hi phi điu hòa cung - cu vn đ đng vn đc chuyn t ni
d tha sang ni cn vn. Nhng làm th nào đ điu hòa đc? Ngi có vn d tha không
phi ngu nhiên chuyn vn ca mình cho ngi khác s dng, mà mc đích vic chuyn vn ca
h là to cho đng v
n đó phi ln hn, ngha là có li tc và phi bo đm an toàn. iu này đòi
hi ngi cn vn khi s dng vn phi tr cho ngi có vn mt khon chi phí. Chính chi phí
này gi là giá mua vn. Nh vy thc cht vic điu hòa cung - cu vn là vic t chc ra th
trng đ mua bán vn. Hàng hóa trên th trng này là "vn". Vic mua bán v
n khác vi vic
mua bán mt loi hàng hóa bình thng. Mua bán hàng hóa trên th trng bình thng va mua
quyn s hu va mua quyn s dng hàng hóa đó; còn mua bán hàng hóa - vn, ch mua bán
quyn s dng mà thôi.
c thù ca vic mua bán vn nói trên đã đòi hi th trng mua bán vn phi khác vi mt
loi th trng bình thng mi bo đm cho cung và cu vn gp nhau. Hay nói cách khác, do
tính đc bit ca quá trình mua bán vn đòi hi th trng - ni mua bán vn, phi có th ch t
chc và hot đng trên mt s nguyên tc nht đnh. Ni đó ngi ta gi là th trng tài chính.
Nh vy, th trng tài chính là th trng trong đó vn đc chuyn t nhng ngi hin có
vn d tha mun sinh li sang ngi cn vn theo nhng nguyên tc nht đnh ca th trng.
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
9
Có th mô t th trng tài chính theo s đ sau:
S đ 1.1: Các khu vc ca th trng tài chính
Tính đc bit ca th trng tài chính còn th hin ch phn ln hàng hóa trên th trng
này đc th hin thông qua các công c gi chung là các giy t có giá (hay chng khoán) nh:
tín phiu, trái phiu, c phiu, thng phiu, các chng ch ti
n gi và giy t có giá khác. Các
công c đó không phi là tin tht (tin mt) nhng có giá tr nh tin mt
1.3.2. Cu trúc ca th trng tài chính.
Di các góc nhìn khác nhau, th trng tài chính đc phân thành các th trng b phn
khác nhau. Vic phân loi đó cng ch là tng đi, tu vào điu kin phát trin th trng tài
chính và tp quán mi quc gia. Ví d, th trng tài chính M đc cu trúc bi th trng tin
t và th trng vn, nhng Pháp, th trng tài chính và th trng tin t t
o nên th trng
vn. nc ta hin nay, tuy th trng tài chính cha phát trin hoàn chnh nhng cu trúc th
trng tài chính gn ging nh quan nim M.
a. Cn c theo phng thc vn đng ca lung tài chính.
Vi cn c này, th trng tài chính đc phân chia thành hai th trng b phn là: th
trng tài chính gián tip và th trng tài chính trc tip.
a1 Th trng tài chính gián tip.
Gián tip đây đc hiu là ngi có vn d tha cn cho vay không chuyn vn trc tip
đn ngi cn vn phi đi vay mà chuyn qua mt ngi th ba. Ngi th ba này có chc nng
làm trung gian môi gi
i gia ngi mun cho vay vn và ngi cn vay vn. Trên th trng tài
chính, các trung gian môi gii đó đc gi chung là các trung gian tài chính. Vic làm môi gii
trung gian gia ngi đi vay vi ngi cho vay ca trung gian tài chính hoàn toàn không phi là
môi gii bng "nc bt" đ hng hoa hng, mà h đi vay vn ca ngi cn cho vay và tìm
ngi cn vay đ cho vay li. Giá cho vay - bán vn ca trung gian tài chính bao gi cng cao hn
giá đi vay - mua vn ca h
, bi l h cn phn chênh lch gia chi phí cho vay và đi vay đ trang
tri chi phí làm trung gian và có li tc.
Nh vy, trong th trng tài chính gián tip, ngi có vn cho trung gian tài chính vay và
ngi cn vn đi vay ca trung gian tài chính, gia h không h quan tâm ln nhau. Ngi có vn cho
trung gian tài chính vay ch quan tâm đn mc lãi thu đc, uy tín, kh nng hoàn tr ca trung gian
tài chính và tình hình n đnh giá tr đng tin mà h đã cho vay. Trong khi đó, ngi c
n vn phi đi
vay ca trung gian tài chính thì quan tâm ti mc lãi phi tr, s tin đc vay, thi hn vay, th tc
C¸c trung
g
ian tµi chÝnh
Ngi có vn d tha
- H gia đình, cá nhân
- Doanh nghip.
- Chính ph
- Ngi nc ngoài
Ngi cn vn
- Doanh nghip
- H gia đình, cá nhân.
- Chính ph
- Ngi nc ngoài
Vèn
V
èn
V
èn
C¸c thÞ tr−êng
tµi chÝnh
V
èn
V
èn
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
10
vay và điu kin vay vn,
Các trung gian tài chính trên th trng tài chính gián tip bao gm: ngân hàng thng mi, t
chc tín dng, công ty tài chính và các t chc tài chính phi ngân hàng khác; trong đó ngân hàng
thng mi đóng vai trò ch yu.
Nh s đ (1) nói trên, ngi cho trung gian tài chính vay vn và ngi vay vn ca trung gian
tài chính cng có th bao gm: h gia đình và cá nhân, doanh nghip, chính ph.
Thc tin đã rút ra rng, nhng ngi chuyn vn cho các trung gian tài chính vay trên th
trng tài chính gián ti
p thng là nhng ngi s mo him, mun sinh li đng vn ca mình
nhng mun n chc nên phi chp nhn li tc thp. H ch yu là nhng ngi không có c hi
hoc không mun t đu t, nh: nhng ngi hu trí, công nhân viên chc, h gia đình nh,
các nc phát trin, phn ln dân chúng nu không mua c phi
u thì có mt tài khon tin gi ti
ngân hàng.
a2. Th trng tài chính trc tip.
Khác vi th trng tài chính gián tip, trên th trng tài chính trc tip, vn ca ngi có
vn d tha đc chuyn trc tip đn ngi thiu vn đu t. đây không có s xut hin các
trung gian tài chính, nhng đ vn chuyn đc t ngi có vn sang ngi c
n vn thì bn thân
th trng phi đóng vai trò môi gii, qun lý và hng phí hoa hng.
Trên th trng tài chính trc tip, ngi có vn b tin ra mua các loi chng khoán ca
ngi phát hành - ngi huy đng vn, có th là doanh nghip nhà nc, công ty c phn và
chính ph. Doanh nghip nhà nc phát hành trái phiu công ty đ huy đng vn, ngi mua trái
phiu công ty đó là ngi đu t trên th trng tài chính trc tip. Công ty c
phn phát hành c
phn, ngi mua c phiu ca công ty là đu t trên th trng tài chính trc tip. Tng t nh
vy, chính ph phát hành trái phiu chính ph, vic mua trái phiu chính ph là đu t trên th
trng tài chính trc tip. Cng cn phân tích rõ rng, vic mua trái phiu công ty, trái phiu
chính ph nh nói trên ca mt ngi nào đó, thc cht là đu t gián tip, nhng v
phng
din vn đng ca lung tài chính thì vn li đc chuyn trc tip t ngi có vn sang ngi
cn vn. Vì vy, nó là hot đng trên th trng tài chính trc tip.
Th trng tài chính trc tip là ni đ doanh nghip và chính ph phát hành trái phiu đ
huy đng vn. Tuy vy, th phn ln ca th trng tài chính trc tip chính là ni đ
các công ty
c phn phát hành c phiu huy đng vn ch s hu. Nhng ngi mun có thu nhp n đnh và
ít ri ro thng b vn d tha đ mua trái phiu chính ph và trái phiu công ty. Ngc li,
nhng ngi chp nhn ri ro và mong ch mc li tc ln thng b vn mua c phiu.
b. Cn c theo thi hn thanh toán ca công c tài chính.
Theo cách phân chia này, th trng tài chính đc cu trúc bi th trng tin t và th
trng vn. Hin đi vi nc ta, s phân chia này cha thc rõ ràng và cha th ch ra đâu là
khu vc chuyên môn hóa ca th trng tin t, đâu là khu vc chuyên môn hóa ca th trng
vn. Ví d: cho vay trung và dài hn đang thuc khu vc th trng tin t.
b1. Th trng tin t:
Th trng tin t là th trng trong đó bao gm các giao dch mua bán các công c tài
chính có thi hn thanh toán (đáo hn) t 12 tháng tr xung. Theo thông l quc t, các công c
trên th trng tin t có thi hn thanh toán di 12 tháng.
Th trng tin t bao gm 4 th trng b phn ch yu: th trng tín dng ngn hn; th
trng hi đoái (vàng và ngo
i t); th trng liên ngân hàng; th trng m. Trong đó th trng tín
Chng I: Tng quan v qun tr ti chớnh doanh nghip
11
dng ngn hn v th trng hi oỏi cú quan h trc tip n hot ng huy ng vn v s dng
vn ca doanh nghip. Ch th ca th trng tớn dng ngn hn l cỏc trung gian ti chớnh, nhng
ngi cho trung gian ti chớnh vay l nhng ngi i vay vn ca trung gian ti chớnh. Cỏc trung
gian ti chớnh l ni cung cp cho doanh nghip nhng khon tớn dng ngn hn di cỏc hỡnh thc
cho vay, chit khu, cm c
. V cỏc trung gian ti chớnh l ni doanh nghip gi vn tm thi
nhn ri, cung cp cỏc dch v thanh toỏn, ngõn qu cho doanh nghip. Ch th ca th trng hi
oỏi l ngi c phộp kinh doanh ngoi t, vng bc (trong ú ch yu l ngõn hng thng mi),
cỏc doanh nghip tham gia giao dch hi oỏi, ngõn hng trung ng tham gia th trng thc
hin chớnh sỏch tin t v cỏc cỏ nhõn c phộp giao dch hi oỏi cú nhu cu. Cỏc doanh nghip
cú th m ti khon tin gi ngoi t ti ngõn hng thng mi thc hin giao dch thanh toỏn,
mua bỏn ngoi t phc v mc ớch kinh doanh.
S 1.2: Mụ t c cu th trng ti chớnh phõn loi theo thi hn thanh toỏn
b2. Th trng vn:
Th trng vn l th trng trong ú bao gm cỏc giao dch mua bỏn cỏc cụng c ti chớnh
cú thi hn thanh toỏn trờn mt nm.
Th
trng vn cú 4 th trng b phn l: th trng chng khoỏn; th trng tớn dng
trung v di hn, th trng cho thuờ ti chớnh v th trng cm c bt ng sn.
Cụng c ca th trng vn ch yu l: c phiu; trỏi phiu; hp ng cho thuờ, cho vay
v cm c trung v di hn; cỏc chng khoỏn trung v di hn khỏc.
Trong khu vc th trng vn, th trng chng khoỏn úng vai trũ ch
yu. Cha cú th trng
chng khoỏn, ngi ta cha cú khỏi nim th trng vn.
Bờn cnh th trng chng khoỏn, th trng cho thuờ ti chớnh cng ngy cng cú th phn
quan trng. nc ta th trng tớn dng trung v di hn ang hot ng chung vi khu vc th
trng tin t. i vi th trng cm c bt ng sn cha hot ng m
nh vỡ lut s hu bt
ng sn ca nc ta cha hon thin. Ni dung chng ny ch gii thiu mt s nột c bn ca
th trng chng khoỏn.
c. Cn c theo cỏch thc huy ng vn.
Trờn th trng ti chớnh, doanh nghip cú th huy ng vn u t sn xut, kinh doanh t
cỏc ngun khỏc nhau v di cỏc hỡnh thc khỏc nhau, nhng tng hp li ch cú hai cỏch sau:
- Nhn n vi ngi cú vn cho vay di hỡnh thc mt hp ng tho thun, theo ú sau
mt thi hn ngi nhn n phi tr vn gc v chu thanh toỏn tin lói u n hng thỏng hoc
nm, ti
n lói ú thanh toỏn bng cỏch no ú hai bờn tho thun. Chng hn tin lói cú th tr
Thị trờng tiền t
ệ
Thị trờng ti chính Thị trờng vốn
Thị trờng
tín dụng ngắn
h
Thị trờng
mở
Thị trờng
hối đoái
Thị trờng liên
ngân hng
T.trờng tín dụng
trung v di hạn
Thị trờng
chứng khoán
Thị trờng cho
thuê ti chính
T. trờng cầm cố
bất động sản
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
12
trc, tr sau, tr mt ln hoc chia ra nhiu ln.
- Bán mt t l vn ca doanh nghip cho ngi có tin mun đu t sinh li bng cách
phát hành các c phiu tng ng vi phn vn đó. Vi cách này, doanh nghip huy đng đc
vn đ đu t sn xut, kinh doanh nhng không phi nhn n phn vn huy đng y. Phn v
n
do bán c phiu là vn s hu ca doanh nghip nhng do ngi có vn mua c phiu làm ch s
hu, ngi này gi là c đông ca doanh nghip.
Trong quá trình sn xut kinh doanh, đnh k hàng nm doanh nghip phi thanh toán cho
c đông mt mc tin lãi gi là li tc c phn (c tc) tu theo kh nng li nhun ca doanh
nghip.
T
ng ng vi hai cách huy đng vn nói trên hình thành hai th trng b phn ca th
trng tài chính là th trng n và th trng vn c phn.
c1. Th trng n.
Th trng n là th trng tài chính gia ngi đi vay và ngi cho vay. i vi doanh
nghip khi h huy đng vn trên th trng n s hình thành khon n phi tr th hin trên b
ng
tng kt tài sn.
Th trng n hot đng thông qua các công c tài chính nh: hp đng cho vay, chng ch
tin gi, trái phiu, k phiu ngân hàng, thng phiu và mt s công c khác, thi hn thanh toán
ca các công c tài chính trên th trng n, có th ngn hn, trung hn, dài hn.
Khi nghiên cu đn th trng chng khoán thì th trng n còn đc gi là th tr
ng trái
phiu. Trái phiu là công v vay n ch yu ca doanh nghip các nc đã có th trng chng
khoán phát trin, nó hp dn nhà đu t bi tính thanh khon cao.
c2. Th trng vn c phn.
Th trng vn c phn là th trng gia ngi bán quyn s hu công ty và ngi mua
quyn s hu công ty. Công c tài chính duy nht trên th trng vn c
phn là c phiu và các
công c phát sinh t vic s hu c phiu.
i vi doanh nghip, đim khác c bn ca vic huy đng vn trên th trng n và trên
th trng vn c phn là doanh nghip hình thành vn n phi tr nu huy đng trên th trng
n và hình thành vn ch s hu nu huy đng vn trên th trng v
n c phn. i vi ngi
đu t, khi bán vn trên th trng n đc hng mc li tc khá n đnh, nói chung là bit
trc và không ly trc tip t thu nhp ròng ca doanh nghip; còn bán vn trên th trng vn
c phn có li tc không n đnh, khó có th bit trc và hng trc tip t thu nhp ròng ca
doanh nghip hoc do giá tr
tài sn doanh nghip tng lên.
Th trng vn c phn phát trin gn lin vi quá trình phát trin ca công ty c phn và
công ty c phn hóa. So vi th trng trái phiu, th trng c phiu thng hot đng sôi đng
hn, tuy quy mô có th không ln hn. So vi đu t vào th trng trái phiu, thì đu t vào th
trng c phiu thng có mc l
i tc cao hn nhng không n đnh và phi chp nhn ri ro cao
hn. Vì vy, ngi ta nói nhng ngi đu t vào trái phiu là nhng nhà đu t bo th, còn
nhng ngi đu t vào c phiu là nhng nhà đu t mo him.
d. Cn c vào s ln mua đi bán li ca các công c tài chính.
Vi cn c này, th trng tài chính đc c
u trúc bi th trng s cp hay còn gi là th
trng cp mt và th trng th cp hay còn gi là th trng cp hai.
d1. Th trng s cp.
Th trng s cp là th trng tài chính trong đó nhng công c tài chính ch mi bán ra
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
13
ln đu. Chng hn công ty A phát hành trái phiu, bn b tin ra mua trái phiu ca công ty A là
mua công c tài chính trên th trng s cp.
Th trng s cp là loi th trng không có đa đim c đnh, ngi bán công c tài chính cho
ngi đu t hoc trc tip ti phòng ca t chc huy đng vn, hoc thông qua t chc đi lý. mt s
n
c, chng hn M, th trng s cp là th trng ca các t chc phát hành các công c tài chính và
các ngân hàng làm đi lý tiêu th.
i vi nhà đu t, th trng s cp là ni đ thc hin đu t vn vào các công c tài chính Do
các công c tài chính đc bán trên th trng s cp thng không thông qua đu giá nên vic đnh giá
công c tài chính lúc bán ra ht sc quan trng. Riêng đi vi vi
c bán c phiu ra ln đu, vic đnh giá
đ bán có hai phng thc chính, đó là:
• Phng thc đnh giá c đnh: Ngi bo lãnh phát hành và ngi phát hành tho thun
n đnh giá sao cho bo đm quyn li ca ngi phát hành, li ích ca ngi bo lãnh phát hành.
• Phng thc lp s (book building): ngi bo lãnh phát hành đ ra mt phng án s
b và t chc thm dò các nhà
đu t tim tàng v s lng, giá c c phiu mà h có th đt
mua, sau đó thng kê li s lng phát vi nhng mc giá khác nhau đ cùng ngi phát hành
chn ra nhng phng án ti u.
d2. Th trng th cp.
Th trng th cp là th trng tài chính mà các công c tài chính đã mua bán ln đu trên
th trng s cp đc mua đi bán li.
Th trng th cp có hai chc nng ch yu:
- To tính "lng" cho các công c tài chính th trng s cp, vì vy làm cho các công c
tài chính trên th trng s cp có sc hp dn hn. Không có th trng th cp thì hot đng ca
th trng s cp s khó khn, hn ch.
- Xác đnh giá các công c tài chính đã đc bán trên th trng s c
p. Giá th trng th
cp đc hình thành ch yu da theo quan h cung - cu và thông qua đu giá hoc thng
lng giá trên th trng mt cách công khai hóa.
1.3.3 Vai trò ca th trng tài chính.
- Th trng tài chính là nhân t khi đu ca kinh t th trng. Hot đng ca th trng
tài chính mang li li ích cho c hai ch th tham gia (ngi cho vay và ngi đi vay). Th trng
tài chính là ni to ra môi trng thun li đ dung hòa các li ích kinh t khác nhau ca các
thành viên khác nhau trên th trng.
- iu hòa các ngun vn nhàn ri t ni tha vn đn ni thiu vn t
ng nn kinh t.
- Thúc đy, phn ánh trình đ xã hi hóa sn xut.
- Quyt đnh c cu kinh t t khâu lãi sut, giá, t giá, c cu đu t vn.
- To lp c ch bm - hút tin hp lý nhanh nhy, do đó tc đ vòng quay nhanh, góp phn
làm tng trng kinh t.
- Bà đ cho s ra đi ca doanh nghip mi đy sc sng.
- Là si dây truy
n chuyn giao thc hin v mt kinh t gia ngi s hu và ngi s
dng vn.
Chng I: Tng quan v qun tr tài chính doanh nghip
14
TÓM TT
Tài chính doanh nghip là các mi quan h tin t phát sinh trong quá trình to lp, phân
phi và s dng các qu tin t trong doanh nghip.
Qun tr tài chính doanh nghip liên quan đn vic phân tích và đa ra các quyt đnh ch
yu bao gm: Quyt đnh v đu t, quyt đnh v ngun vn và quyt đnh v phân chia li
nhun. Khi ra các quyt đnh này các giám đc tài chính phi đm bo mc tiêu va t
o ra li
nhun, va đm bo kh nng thanh khon ca doanh nghip.
Các giám đc tài chính cn phi am hiu mi quan h gia tài chính doanh nghip vi h
thng tài chính. Các b phn cu thành h thng tài chính bao gm: th trng tài chính, các t
chc tài chính và các công c tài chính. Ngoài ra các giám đc tài chính cn phi am hiu v hiu
qu ca th trng tài chính. Th trng tài chính đc xem là hiu qu n
u giá c phn ánh toàn
b thông tin liên quan đn tài sn tài chính.
CÂU HI ÔN TP
1. Khái nim tài chính doanh nghip và qun tr tài chính doanh nghip? và các mi quan
h tài chính doanh nghip?
2. Ni dung c bn ca qun tr tài chính doanh nghip?
3. Trình bày và cho ví d minh ho các quyt đnh tài chính ch yu ca doanh nghip?
4. Trình bày các yu t nh hng đn qun tr tài chính doanh nghip ?
5. Trình bày các loi t chc tài chính trong h thng tài chính quc gia?
6. Trình bày các loi th trng tài chính trong h th
ng tài chính ca mt quc gia?
7. Ti sao Vit nam cn phi xây dng và phát trin mt th trng tài chính hiu qu.
Làm th nào đ tng bc gia tng hiu qu ca th trng tài chính.
Chng II: Giá tr theo thi gian ca tin
15
CHNG II
GIÁ TR THEO THI GIAN CA TIN T
GII THIU
Chng này nhm gii thiu khái quát khái nim giá tr theo thi giam ca tin t và hng
dn s dng giá tr theo thi gian ca tin t nh mt công c quan trng trong tài chính. Hu ht
các quyt đnh quan trong trong tài chính t quyt đnh đu t, quyt đnh tài tr đn các quyt
đnh v qun lý tài sn đu liên quan đn gián tr theo thi gian ca tin t. Ni dung c
a chng
s đ cp đn mt s vn đ sau đây:
- Các khái nim v giá tr tng lai, giá tr hin ti ca tin t
- Giá tr hin ti và tng lai ca mt khon đu t
- K hoch tr dn mt khon n
- Mô hình chit khu các dòng tin.
- Tìm lãi sut các khon vay hay đ
u t
NI DUNG
2.1. LÃI N, LÃI KÉP VÀ NG THI GIAN
2.1.1. Lãi đn ( Simple interest)
Lãi chính là s tin thu đc (đi vi ngi cho vay) hoc chi ra (đi vi ngi đi vay) do
vic s dng vn vay. Lãi đn là s tin lãi ch đc tính trên s tin gc mà không tính trên s
tin lãi do s tin gc sinh ra. Công thc tính lãi đn nh sau:
SI = P
0
x i x n
Trong đó SI là lãi đn, P
0
là s tin gc, i là lãi sut mt k hn, n là s k hn tính lãi.
S tin có đc sau n k hn gi là
P
n
= P
0
+ P
0
x i x n = P
0
(1+ i x n) (2.1)
Ví d: mt ngi gi 10 triu đng vào tài khon đnh k tính lãi đn vi lãi sut 8%/nm.
Sau 10 nm s tin gc và lãi ngi đó thu đc là 10+ 10x 0,08 x10= 18 triu đng.
2.1.2. Lãi kép (compound interest)
Lãi kép là s tin lãi không ch tính trên s tin gc mà còn tính trên s tin lãi do s tin
gc sinh ra. Nó chính là lãi tính trên lãi hay còn gi là ghép lãi (compounding). Khái nim lãi kép
rt quan trng vì nó đc ng dng đ gii quyt nhiu vn đ trong tài chính.
Nu ta xem xét vn đu t ban đu là P
0
đu t trong vòng n k hn vi lãi sut mi k là i,
sau 1 k ta s có:
P
1
= P
0
+ i P
0
= P
0
(1+ i )
Lãi đc nhp gc đ tính lãi cho k sau, đ cui k th hai ta s có:
Chng II: Giá tr theo thi gian ca tin
16
P
2
= P
1
+ i P
1
= P
1
(1+ i )= P
0
(1+ i )
2
Mt cách tng quát
P
n
= P
0
(1+ i )
n
(2.1)
Trong ví d trên s tin ngi đó nhn đc sau 10 nm là:
P
10
= P
0
(1+ i )
n
= 10x(1+ 0,08 )
10
= 21,589 triu đng
1.1.3. ng thi gian.
ng thi gian là mt đng thng và đc qui đnh nh sau:
Thi gian 0 10% 1 2 3 4 5
Lung tin -1.000.000
- Thi gian 0 là hôm nay (thi đim hin ti).
- Thi gian 1 là mt giai đon k t hôm nay hay là cui giai đon 1.
- Thi gian 2 là hai giai đon k t hôm nay hay là cui giai đon th 2 .v.v Nu giai đon
đây là 1 nm thì thi gian 0 là hôm nay thi gian 1 là cui nm th 1, thi gian 2 là cui nm
th 2.v.v
Lung tin tc là mt khon tin b
ra hoc nhn đc.
Lung tin vào, là mt khon tin thu đc, nó mang du dng.
Lung tin ra, là mt khon tin chi ra, nó mang du âm.
Lãi sut ca mi giai đon đc ghi bên trên tng ng. Ví d ngày hôm nay ta b ra
1.000.000đ, lãi sut ca giai đon 1 là 10%. Nu lãi sut các giai đon 2,3,4… không đi vn là
10% thì không cn ghi, nhng nu thay đi thì phi ghi.
2.2 GIÁ TR TNG LAI CA TIN.
2.2.1 - Giá tr tng lai.
Giá tr tng lai là giá tr mt s tin s nhn đc trong tng lai. ó là mt s tin s tng
lên nu đu t vi mt t l lãi xut nào đó, trong mt khong thi gian nht đnh. Vi ví d trên
giá tr tng lai ca 1.000.000đ sau 2 nm vi t l 10% là 1.210.000đ.
Ký hiu : PV Là giá tr hin ti ca tng s ti
n ban đu.
FVn : là giá tr tng lai sau n k hn.
i : Là t l li tc d kin (có th là % hay s thp phân).
Ta có FV
1
= PV(1+i) (2.3)
và FV
2
= PV (1+i)
2
(2.4)
Tng t: FVn
= PV(1 + i)
n
(2.5)
Vi công thc trên ta có th tính đc giá tr tng lai ca 1.000.000đ sau mi nm nh
sau:
FV
1
= 1.000.000 (1+0,1) = 1.100.000đ
FV
2
= 1.000.000 (1+0,1)
2
= 1.210.000đ
FV
3
= 1.000.000 (1+0,1)
3
= 1.331.000đ
FV
4
= 1.000.000 (1+0,1)
4
= 1.464.100đ
FV
5
= 1.000.000 (1+0,1)
5
= 1.610.510đ
Chng II: Giá tr theo thi gian ca tin
17
Ta có th ghi trên đng thi gian nh sau:
0 10% 1 2 3 4 5
Tin gi -1.000.000
ban đu
Lãi kim đc
100.000 210.000 331.000 464.000 610.510
Tin có đc
cui nm (FV)
1.100.000
1.210.000 1.331.000 1.464.000 1.610.510
S hng (1+1)
n
đc gi là tha s giá tr tng lai, ký hiu FVF (The Future Value
Factor). Khi PV=1 thì FVn = (1+i)
n
. Tha s này đã đc tính sn di dng bng.
Ngi ta cng ký hiu (1+i)
n
= FVF(i,n).
Công thc (2.3) đc vit li thành FVn = PV.FVF(i,n) (2.6).
2.2.2 - Giá tr tng lai ca dòng tin đu
Trong thc t không phi lúc nào chúng ta cng tính giá tr tng lai cho nhng khon tin
riêng l, thông thng chúng ta phi tính cho c dòng tin. Trong mc này ta hãy xem xét giá tr
tng lai ca mt dòng tin t có nhng khon tin bng nhau mi k.
- Trng hp các lung tin xut hin vào cui mi nm:
Gi s mt ngi có thu nhp hàng nm là 1 triu và gi 1 triu đó vào tit ki
m B, thi
đim cui mi nm và ngi đó thc hin điu này trong 5 nm liên tc và lãi xut hàng nm là
10%. Ngi đó s có bao nhiêu tin vào cui nm th 5.
Ta có:
0 10% 1 2 3 4 5
-1.000.000 -1.000.000 -1.000.000 -1.000.000 -1.000.000
1.000.000
1.100.000
1.210.000
1.331.000
1.464.100
Cng: 6.105.100
FV = 1.000.000 + 1.000.000 (1+0,1)
1
+ 1.000.000 (1+0,1)
2
+
1.000.000 (1+0,1)
3
+ 1.000.000 (1+0,1)
4
= 6.105.100
Nu ta ký hiu khon thu nhp hàng nm là CF (Cash Flow) i là lãi sut, s nm là n và giá
tr tng lai ca dòng tin t đu n nm là FVAn (The Future Value of Annuity) ta có công thc:
FVAn = CF + CF(1+i) + CF(1+i)
2
+ + (CF(1+i)
n-1
.
Hay FVAn = CF[1+(1+i)+(1+i)
2
+ + (1+i)
n-1
]
Biu thc 1 + (1+i) + (1+i)
2
++ + (1+i)
n-1
đc gi là tha s giá tr tng lai ca dòng
tin t đu FVFA(1,n). Tha s này đã đc tính sn di dng bng.
Và ta có FVAn = CF.FVFA(i,n) (2.7)
Ngi ta cng có th tính FVAn bng công thc sau:
FVAn = CF
∑
=
−
+
n
t
tn
i
1
)1(
(2.8).
Chng II: Giá tr theo thi gian ca tin
18
Hay FVAn = CF.
i
i
n
1)1( −+
(2.9)
- Trng hp các lung tin xut hin vào đu nm.
Cng ví d, nhng đây các lung tin xut hin vào đu nm, thì ngi đó s có bao
nhiêu tin cui nm th 5.
0 10% 1 2 3 4 5
-1.000.000 -1.000.000 -1.000.000 -1.000.000 -1.000.000
1.100.000
1.210.000
1.331.000
1.464.100
Cng: 6.715.610
Tng quát:
FVAn = CF.
)1(
1)1(
i
i
i
n
+
−+
(2.10)
Hay FVAn = CF.
i
ii
n
)1()1(
1
+−+
+
(2.11)
2.2.3 - Giá tr tng lai ca dòng tin bin thiên:
Trong thc tin sn xut kinh doanh, din bin ca nhng khon thu nhp hay chi phí
không phi lúc nào cng đu đn mà nó còn ph thuc vào th trng, vào mùa v, vào đc đim
ca quá trình sn xut kinh doanh, t đó s xut hin dòng tin t bin thiên.
tính giá tr tng lai ta có th xét ví d sau:
Công ty A d đnh đu t mt xng ch bin go, công ty d ki
n đu t liên tc trong 5
nm, b vn vào cui mi nm vi s vn ln lt là: 100 đn v, 200 đn v, 300 đn v, 0 đn
v, 500 đn v (đn v là triu đng). Vy tng giá tr đu t tính đn nm th 5 là bao nhiêu. Lãi
xut tài tr là 6% nm.
0 10% 1 2 3 4 5
-100 - 200 - 300 0 500,0000
500,0000
0,0000
337,0800
238,2023
126,2477
Cng: 1.201,5309
Nu kí hiu nhng khon đu t hàng nm là CF ta có:
FVAn=CFn
+ CFn
-1
(1+i) + CFn
-2
(1+i)
2
+ + CF
2
(1+i)
n-2
+ CF
1
(1+i)
n-1
.
Hay: FVAn =
∑
=
−
+
n
t
n
t
iCF
1
1
)1( (2.12)
Chng II: Giá tr theo thi gian ca tin
19
2.3. GIÁ TR HIN TI CA TIN
2.3.1. Giá tr hin ti:
Trong qun lý tài chính, chúng ta có th có nhng dòng tin khác nhau d kin chi phí hoc
thu nhp trong tng lai. Chúng ta không th nào so sánh đc nhng giá tr trong tng lai khác
nhau vi nhau và do vy không th có c s trong vic la chn đánh giá các phng án. iu đó
đt ra vn đ phi tính toán giá tr hin ti.
T công thc (2.1) FV
1
= PV(1+i).
Ta có PV =
i
FV
+
1
1
Ví d: có 1.100.000đ vào cui nm, ngay đu nm phi gi vào tit kim B là bao
nhiêu (lãi xut 10% nm)?
S tin gi là:
000.000.1
1.01
000.100.1
=
+
đ
Mt cách tng quát ta s có:
PV =
n
n
i
FV
)1( +
(2.13)
PV =
n
n
FV
i
.
)1(
1
+
(2.14)
Trong đó :
n
i)1(
1
+
đc gi là tha s lãi hay tha s giá tr hin ti vi t l chit khu i
và n k hn.
Ký hiu:
n
i)1(
1
+
= PVF (i,n)
Ta có PV = FVn . PVF(i,n) (2.15).
Nh vy, mun tìm giá tr hin ti ca mt khon tin trong tng lai, chúng ta ch vic
đem giá tr trong tng lai nhân vi tha s giá tr hin ti tng ng. Tha s giá tr hin ti có
th đc tính bng máy tính tài chính hoc tra bng.
Ví d: Mt sinh viên đi hc H, anh ta rt mun có mt xe máy đ đi làm khi ra trng,
anh sinh viên phi hc tp 5 nm, xe máy d kin là 20.000.000đ trong điu kin lãi xut ngân
hàng là 14%nm. Hi rng khi bt đu đi hc, anh ta phi xin nhà lng tin bao nhiêu, đ đáp
ng yêu cu đó.
Tra bng, có PVF (14%;5) = 0,5194
Ta có PV = 20.000.000 x 0,5194 = 10.388.000đ.
2.3.2. Giá tr hin ti ca dòng đin đu
- Trng hp các lung tin xut hin vào cui mi nm:
PVAn = CF
∑
=
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+
n
t
t
i
1
1
1
(2.16)
Biu thc :
n
iii
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+
++
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+
+
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+ 1
1
1
1
1
1
2
Chng II: Giá tr theo thi gian ca tin
20
đc gi là tha s giá tr hin ti ca dòng tin t đu - PVFA (Present - Value Factor of
Annuity).
PVFA (i, n) =
n
iii
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+
++
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+
+
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+ 1
1
1
1
1
1
2
= PVF(i,1) + PVF(i,2) + +PVF(i,n).
Chúng ta có th tính hoc tra bng PVFA(i,n) vi nhng giá tr khác nhau ca i và n.
Lúc đó công thc 2.14 s tr thành:
PVAn = CF . PVFA(i,n) (2.17)
- Trng hp các lung tin xut hin vào đu nm.
PVAn = CF .
)1.(
)1(
11
i
iii
n
+
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+
−
(2.18)
2.3.3. Giá tr hin ti ca dòng tin t bin thiên.
So vi dòng tin t đu, dòng tin t bin thiên ta gp rt nhiu trong thc t.
Ví d: Mt d án đu t theo phng thc chìa khoá trao tay có các khon thu d kin cui
nm th 1 là 100 triu đ, cui nm th 2 là 200 triu đ, cui nm th 3 là 200 triu đ, cui nm
th 4 là 200 triu đ, cui nm th 5 là 200 triu đ, n
m th 6: 0 và cui nm th 7 là 1.000 triu đ.
T l chit khu ca d án là 6% nm.
0 6% 1 2 3 4 5 6 7
100 200 200 200 200 0 1.000
94,34
178,00
167,92
158,42
149,46
0,00
665,10
Cng: 1.413,24. triu đng
Nh vy:
24,1434
)06.1(
1000
)06.1(
0
)06.1(
200
)06.1(
200
)06.1(
200
)06.1(
200
)06.1(
100
7654321
7
=++++++=PVA triu đ
Hay ta có:
PVA
7
= 100.(PVA(6%,1) + 200.(PVA(6%,2) + 200.(PVA(6%,3) + 200.(PVA(6%,4) +
+200.(PVA(6%,5) + 0.(PVA(6%,6) + 1.000.(PVA(6%,7)
Tra bng ta tìm đc PVA(i,n)
Ta cng có PVA
7
= 1.413,24 triu.
Tng quát:
PVAn =
∑
=
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
+
n
t
t
t
i
CF
1
1
1
(2.19)
Chng II: Giá tr theo thi gian ca tin
21
2.3.4. Giá tr hin ti ca dòng tin vô hn.
Trong thc t, các khon thu nhp t mt d án đu t nào đó có th là mt s hu hn.
iu đó có th do đc đim kinh t k thut ca quá trình sn xut kinh doanh, do tui th ca sn
phm.vv… nên bao gi ngi ta cng ch d kin khon thu sau mt s nm h
u hn. Tuy nhiên
khi đu t mua c phiu ca mt công ty: V mt nguyên tc, thu nhp t li tc c phn là khon
thu nhp vnh vin, bi vì vn đu t đã b vào công ty thì không th rút ra đc. iu đó có
ngha là nu công ty còn tn ti, c đông còn đc hng li tc c phn. Do vy vic xác đnh
giá tr hi
n ti ca mt dòng tin t vô hn là mt vn đ đc đt ra trong thc t.
T công thc (2.15) ta có :
PVFA(i,x) =
n
iii
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+
++
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+
+
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+ 1
1
1
1
1
1
21
=
⎥
⎦
⎤
⎢
⎣
⎡
+
−
n
ii
i
)1(
11
Khi n tin đn +∞ thì h s1/(1+i)
n
s tin đn 0 do đó:
PVFA (i, ∞) =
i
1
(2.20)
2.4 – MÔ HÌNH CHIT KHU DÒNG TIN
Mô hình chit khu dòng tin (DCF- Discounted Cash Flows Model) đc xây dng da
trên nn tng ca khái nim giá tr theo thi gian ca tin và quan h gia li nhun và ri ro. Mô
hình có th biu din di dng biu thc toán hc nh sau:
∑
=
−
−
+
=
+
+
+
++
+
+
+
+
+
=
n
t
t
t
n
n
n
n
k
CF
k
CF
k
CF
k
CF
k
CF
k
CF
PV
0
1
1
2
2
1
1
0
0
)1()1()1(
)1()1()1(
(2.21)
Trong đó CF
t
là dòng tin k vng s có đc trong tng lai, k là sut chit khu dùng đ
chit khu dòng tin v giá tr hin ti, và n là s k hn.
Mô hình DCF đc ng dng rng rãi trong nhiu quyt đnh tài chính doanh nghip, đc
bit là quyt đnh đu t, c th nh:
- nh giá tài sn, bao gm tài sn c đnh hu hình và tài sn tài chính đ ra quyt đ
nh
nêm mua hay bán nó.
- Phân tích, đánh giá và ra quyt đnh đu t vào d án
- Phân tính, đánh giá và quyt đnh nên mua hay thuê tài sn c đnh.
ng dng mô hình DCF, các giám đc tài chính cn chú ý thc hin các bc sau đây:
- c lng chính xác dòng tin qua cá k t 0 đn n.
- c lng chính xác t sut chit khu k dùng đ làm c s xác đnh giá tr hin ti ca
dòng tin thi
đim 0.
- Tính PV hoc NPV
- Ra quyt đnh da vào kt qu PV hoc NPV va xác đnh.
2.5. TÌM LÃI SUT TIN VAY.
Trong rt nhiu trng hp ngi qun lý tài chính bit rõ đc dòng tin di dng ngi
ta cho vay, hoc vay di hình thc tr góp nhng h không cho lãi sut. Do vy ngi qun lý s
không có c s đ so sánh vi lãi sut trên th trng xem có nên vay hay không, cng không th
so sánh vi lãi ca khon vay này so vi khon vay khác đ la chn phng án có li hn. T
Chng II: Giá tr theo thi gian ca tin
22
nhng đòi hi đó, trên c s ca giá tr hin ti và giá tr tng lai ta có th tính toán đ tìm lãi
sut.
2.5.1. Tìm lãi sut theo nm.
a. Tìm lãi sut ca khon tin vay có thi hn bng mt nm.
Ví d: Bu đin Tnh mua mt TSC tr giá 10.000.000 đ nhng vì B Tnh gp khó khn
v tài chính nên mun n đn cui nm mi tr, và ngi bán yêu cu tr 11.200.000 đ. Yêu cu
tìm lãi sut ca khon mua chu.
Ta tìm lãi sut ca khon mua chu (khon vay) nh sau:
FV = PV(1+i).
PV
FV
i =+1 =>
1−=
PV
FV
i (2. 22)
Thay FV = 11.200.000đ. PV = 10.000.000đ, ta có
12,01
000.000.10
000.200.11
=−=i Hay i = 12%
b. Tìm lãi sut theo nm ca khon tin vay có thi hn vay ln hn 1 nm.
T công thc (2.3) FVn = PV(1+i)
n
.
Ta có
()
PV
FV
i
n
n
=+1
và i =
1−
PV
FV
n
n
(2. 23)
Ví d: Bu đin Tnh vay ca ngân hàng mt khon tin 10.000.000đ sau 4 nm phi tr
14.641.000đ. Tìm lãi xut ca khon vay này.
T công thc (2.21) ta có:
i =
1−
PV
FV
n
n
=
%101,01
000.000.10
000.641.14
4 ==−
c. Tìm lãi sut khi mua tr góp.
các phn trên khi có lãi sut và có lung tin đu hoc bin thiên thì ta luôn tính đc giá tr
tng lai và giá tr hin ti. Nhng đây cn tìm lãi sut thì chúng ta ch tìm đc trong điu kin
dòng tin t đu nh trng hp tính lãi sut ca mt khon vay tr góp hay mua tr góp máy móc
thit b, khon tin vay đc hoàn tr vào nhng thi đim đnh trc v
i s tin bng nhau.
Ta đã có công thc 2.16.
PVAn = CF . PVFA(i,n).
- Nu bit đc PVAn, CF và n thì hoàn toàn có th tính đc i.
Ví d: Bu đin Tnh mua tr góp mt TSC giá 3.790,8 triu đ. Ngi bán tr góp yêu cu
B Tnh phi tr cui mi nm 1.000 triu đ trong thi gian 5 nm. Tính lãi sut mua tr góp
trong trng hp này.
Ta có: PVAn = 3.790.000 triu; CF = 1.000 triu; n = 5
Thay vào ta đc:
3.790,8 = 1.000 . PVFA(i,5).
ö PVFA (i,5) =
7908,3
000.1
8,790.3
=