§1. KHÁI NIỆM VỀ KHỐI ĐA DIỆN
Tuần: 1 Tiết:1
I. Mục tiêu:
1. Về kiến thức: - Hiểu được thế nào là một khối đa diện và hình đa diện.
Hiểu được các phép dời hình trong không gian
2. Về kĩ năng: - Biết nhận dạng được một khối đa diện và hình đa diện.
3. Về tư duy và thái độ:
- Biết quy lạ về quen.
- Chủ động phát hiện, chiếm lĩnh tri thức mới.
- Có tinh thần hợp tác trong học tập
II. Chuẩn bị:
1. GV:
- Giáo án, đồ dùng dạy học
- Bảng phụ
2. HS:
- Sách giáo khoa, vở nháp, vở ghi và đồ dùng học tập
- Kiến thức cũ về định nghĩa hình lăng trụ và hình chóp; các phép biến hình, phép dời
hình trong mặt phẳng ở lớp 11
III. Tiến trình bài giảng: (tiết 1)
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số
2. Kiểm tra bài cũ: (5')
Câu hỏi : Hãy nêu định nghĩa hình lăng trụ và hình chóp?
HĐ1: (Treo bảng phụ 1) (10')
Trên bảng phụ này có vẽ hình chóp S.ABCDE và hình lăng trụ ABCDE.A'B'C'D'E' (như
hình 1.4SGK)
Để dẫn dắt đến khái niệm khối chóp và khối lăng trụ và các khái niệm liên quan
Tg Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò
5'
3'
HĐ từng phần 1:
Hày chỉ rõ hình chóp S.ABCD là hình
giời hạn những mặt nào?
+Hình chóp chia không gian làm 2
phần phần trong và phần ngoài
dẫn dắt đến khái niệm khối chóp là là
phần không gian giới hạn bởi hình
chóp kể cả hình chóp đó
(tương tự ta có khối lăng trụ
+Hày phát biểu cho khối chóp cụt
HĐ2: Các khái niệm của hình chóp
,lăng trụ vẫn đúng cho khối chóp và
khối lăng trụ
H/s hãy trình bày
+Tên của khối lăng trụ, khói chóp
+Đỉnh,cạnh,mặt bên,mặt đáy,cạnh
H/s đánh giá được các mặt giới hạn
của hình chóp mà giáo viên đã nêu
+H/s thảo luận và trả lời cho khối
chóp cụt
+Học sinh thảo luận để hoàn thành các
khái niệm mà giáo viên đã đặt ra
+H/s phát biểu thé nào là điểm trong
và điểm ngoài của khối lăng trụ,khối
chóp
2'
bên,cạnh đáy của khối chóp,khối lăng
trụ
+Giáo viên gợi ý về điểm trong và
điểm ngoài của khối chóp,khối chóp
cụt
HĐ2:(15') (hình thành khái niệm về hình đa diện và khối đa diện)
Dùng bảng phụ như trên và kết hợp sách giáo khoa
Tg Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò
5'
3'
2'
5'
HĐtp1:Kể tên các mặt của hình chóp
S.ABCDE và hình lăng trụ
ABCDE.A'B'C'D'E'
+Giáo viên nhận xét,đánh giá
+Hình chóp và hình lăng trụ trên có
những nét chung nào?
+HĐtp2:Nhận xét gì về số giao điểm
của các cặp đa giác sau: AEE
’
A
’
và
BCC
’
B
’
; ABB
’
A
’
và BCC
’
B
’
; SAB và
SCD ?
HĐtp3: Mỗi cạnh của hình chóp hoặc
của lăng trụ trên là cạnh chunh của
mấy đa giác
+Từ những nhận xét trên Giáo viên
tổng quát hoá cho hình đa diện
+Tương tự khối chóp và khối lăng
trụ.Hãy phát biểu khái niệm về khối đa
diện
+Cho học sinh nghiên cứu SGK để
nắm được các khái niệm
điểm trong,điểm ngoài,miền
trong,miền ngoàicủa khối đa diện
+Cách gọi đỉnh, cạnh, mặt, điểm
trong, điểm ngoài của khối đa diện
giống như cách gọi của khối lăng trụ
và khối chóp.
+ Giới thiệu cách nhận dạng những
khối nào đgl khối đa diện, những khối
nào không phải là những khối đa diện
(VD SGK – tr.7)
+Thảo luận HĐ3 sgk trang 8
+Thảo luận và thực hiện hoạt động
trên
+Học sinh thảo luận phát hiện các
hình trên đều có chung là những hình
không gian được tạo bởi một số hửu
hạn đa giác
+Thảo luận và đi đến nhận xét:: không
có điểm chung; có 1 cạnh chung; có 1
điểm chung
+Kết luận:là cạnh chung của hai đa
giác
+H/s phát biểu lại khái niệm hình đa
diện
+Trả lời: Khối đa diện là phần không
gian được giới hạn bởi một hình đa
diện, kể cả hình đa diện đó.
H/s thảo luận vì sao các hình trong ví
dụ là những khối đa diện
+Thảo luận HĐ3(sgk)
Có một cạnh là cạnh chung của bốn đa
giác nên không thoả là hình tứ diên
vậy không phải khối đa diện
IV. Củng cố và dặn dò:(10')
1.Nêu tóm tắt nội dung bài học
2.Hướng dẫn học sinh làm bài tập 1(SGK-Tr12)
§1. KHÁI NIỆM VỀ KHỐI ĐA DIỆN
Tuần: 2 Tiết:2
I.Mục tiêu:
1. Về kiến thức: - Hiểu được thế nào là một khối đa diện và hình đa diện.
Hiểu được các phép dời hình trong không gian
Hiểu được hai đa diện bằng nhau bằng các phép biến hình trong không gian
Hiểu được rằng đối với các đa diện phức tạp ta có thể phân chia thành các đa diện đơn
giản
2. Về kĩ năng: - Biết nhận dạng được một khối đa diện
Biết chứng minh hai khối đa diện bằng nhau nhờ phép dời hình
Biết phân chia và lắp ghép các khối đa diện trong không gian
II.Chuẩn bị:
3. GV:Giáo án, đồ dùng dạy học, Bảng phụ
4. HS:Sách giáo khoa, vở nháp, vở ghi và đồ dùng học tập
Kiến thức cũ về định nghĩa hình lăng trụ và hình chóp; các phép biến hình, phép dời hình
trong mặt phẳng ở lớp 11
III.Tiến trình bài giảng: (tiết 1)
5. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số
6. Kiểm tra bài cũ: (5')
Câu hỏi : +Hãy nêu định nghĩa hình lăng trụ và hình chóp?
+Hãy nêu khái niệm khối đa diện và hình đa diện ?
7.Nội dung bài mới :
HĐ1 (10')
Tiếp cận phép dời hình trong không gian
Tg Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò
5'
HĐtp1:4 phiếu học tập
+Tìm ảnh của đoạn thẳng ABqua các
v
T
r
;
+Tìm ảnh của đoạn thẳng ABqua các Đ
o
;
+Tìm ảnh của đoạn thẳng ABqua các Đ
d
+Tìm2 điểm A'B' sao mặt phẳng (P) là
mặt phẳng trng trực của đoạn AA';BB'
Hđộng này thông qua 4 phiếu học tập
giao cho 8 nhóm học tập
+Giáo viên nhận xét kết quả của các
nhóm
+Giáo viên giới thiệu 3 phép
v
T
;Đ
o;
Đ
d
trên
là phép dời hình trong mặt phẳng
+H/s nhắc lại khái niệm phép dời hình
trong mặt phẳng
+Giáo viên hình thành khái niệm phép
dời hình trong không gian
+Hãy cho ví dụ về phép dời hình trong
không gian
+Các nhóm làm việc và đại diện của
mỗi nhóm lên treo kết quả của nhóm
mình lên bảng
+H/s sẽ phát hiện đó là các phép
-Tịnh tiến theo
v
;
-Phép đối xứng qua mặt phẳng (P)
-Phép đối xứng tâm O
-Phép đối xứng qua mặt đường
thẳng d
5'
+Tương tự các phép dời hình trong mặt
phẳng ta có hai nhận xét về phép dời
hình trong không gian
HĐ2: (treo bảng phụ 2)
Tìm ảnh của hình chóp S.ABC bằng cách thực hiện liên tiếp hai phép dời hình phép đối
xứng trục d và phép tịnh tiến v
Tg Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò
5'
3'
+Từ kết quả của học sinh giáo viên nhận xét
có một phép dời hình biến hình chóp S.ABC
thành hình chóp S''A''B''C''
+Tương tự như trong mặt phẳng giáo viên
nhắc lại
Hai hình được gọi là bằng nhau nếu có một
phép dời hình biến hình này thành hình kia
+Các nhóm làm việc và đại diện
của mỗi nhóm lên treo kết quả của
nhóm mình lên bảng
HĐ3: (7') Thực hiện hoạt động 4 SGK trang 10
Tg Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò
7'
+Giáo viên gợi ý: Phát hiện phép dời hình
nào biến lăng trụ ABD.A'B'D'thành lăng trụ
BCDB'C'D'
+nhận xét gì về điểm O là giao điểm của các
đường chéo
+các nhóm làm việc
+Nhận xét :Gọi O là giao điểm các
dường chéo A'C,AC' thì O chính là
trung điểm của các đoạn
A'C,AC',B'D,BD'.
HĐ4 :(5')(Phân chia và lắp ghép các khối đa diện)
Quan sát Hình 1.13 SGK trang 11 và phát biểu về phân chia hay lắp ghép các khối đa
diện lại với nhau
Tg Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò
Cho h/s quan sát 3 hình (H),(H
1
);(H
2
)
+(H) là hợp của (H
1
)và (H
2
)
+(H
1
)và (H
2
) không có điểm chung
trong nào
HĐ5 (15')
Dùng các mặt phẳng chia khối lập phương ABCD.A'B'C'D' thành sáu khối tứ diện
tg Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò
+Gợi ý:
-Chia khối lập phương thành hai khối
lăng trụ tam giác
-Chia mỗi khối lăng trụ tam giác thành
3 khối tứ diện
+Giáo viên nhận xét
+Phân tích và chỉ rõ hơn bằng ví dụ
SGK
+Các nhóm thực hiện theo gợi ý của
giáo viên
+các nhóm trình bày cách chia của
nhóm mình
IV.Củng cố và dặn dò:(10')
Bài tập: Cho khối chóp Tứ giác đều S.ABCD
a/Lấy 2 điểm M,N với M thuộc miền trong của khối chóp N thuộc miền ngoài của khối
chóp
b/Phân chia khối chóp trên thành bốn khối chóp sao cho 4 khối chóp đó bằng nhau
*Về nhà các em nắm lại các kiến thức trong bài, vận dụng thành thạo để giải các bài tập
2; 3; 4 (Tr 12 trong SGK )