Tải bản đầy đủ (.pdf) (52 trang)

Kỹ năng thuyết trình vấn đề

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (663.33 KB, 52 trang )

2
`L.I NÓI %1U
Thuy4t trình là mt hot 7ng không th: thi4u 7;i v<i sinh viên trong tr=ng 7i h'c
ngày nay. Cùng v<i vi@c 7Ai phng pháp dy h'c, các tr=ng 7i h'c ngày nay trong 7ó có
tr=ng 7i h'c An Giang 7ã chuy:n dHn tI ki:u giJng dy truyKn 7t mt chiKu sang phng
pháp dy h'c lLy ng=i h'c làm trung tâm. Do vNy sinh viên ngày nay 74n l<p không phJi chO
7: nghe giJng bài và ghi chép bài giJng cSa giJng viên. Sinh viên ngày nay th=ng xuyên
7Uc yêu cHu tV tra cWu tài li@u và trình bày tr<c l<p. K nYng trình bày hay thuy4t trình
tr<c nhiKu ng=i vì vNy trZ nên rLt cHn thi4t 7;i v<i sinh viên ngày nay. Có 7Uc nh[ng bài
thuy4t trình thành công tr<c l<p hay tr<c 7ám 7ông s\ góp phHn giúp sinh viên thành công
trong h'c tNp Z tr=ng. K nYng này c^ng rLt cHn thi4t cho sinh viên khi trình bày các công
trình nghiên cWu, khoá luNn, báo cáo khoa h'c, v.v trong và ngoài tr=ng. Sau khi t;t nghi@p,
k nYng thuy4t trình s\ giúp sinh viên tV tin, thành công hn Z ni làm vi@c.
V<i mong mu;n giúp sinh viên tr=ng 7i h'c An Giang, 7_c bi@t là sinh viên thi@t
thòi luy@n tNp k nYng thuy4t trình nham giúp sinh viên thành công trong h'c tNp c^ng nh
trong công vi@c sau này, chúng tôi thi4t k4 tài li@u “k nYng thuy4t trình” 7: sd deng trong các
l<p chuyên 7K “ K nYng thuy4t trình” ti tr=ng 7i h'c An Giang. Tài li@u này cung cLp các
ni dung c bJn vK lý thuy4t dùng kèm theo các hot 7ng trong các l<p chuyên 7K. Mong
rang các l<p chuyên 7K vK k nYng thuy4t trình t<i 7ây s\ thú v" và h[u ích cho các bn sinh
viên.
Chúc các bn thành công.

TS. H Thanh M Phng
Và nhóm cng tác viên

3
M;C L;C
Chng 1: Tj %ÁNH GIÁ Kl NmNG THUYoT TRÌNH.
TV 7ánh giá khJ nYng thuy4t trình ….………………………………………… 4
Khtc phec sV hi hp khi thuy4t trình ………………………………………… 7
Chng 2: CHUuN Bv TRwxC KHI THUYoT TRÌNH


Chuyn b" vK hình dáng bên ngoài ………………………………………………14
Chuyn b" ni dung bài thuy4t trình ………………………………………… 16
Tám b<c cHn thi4t 7: chuyn b" t;t mt bài thuy4t trình ………………………19
Chng 3 : D|NG C| TRjC QUAN
Chuyn b" và sd deng deng ce trVc quan……………………………………… 29
10 cách 7: chuyn b" deng ce trVc quan hi@u quJ ………………………………30
Màu stc dùng trong các deng ce trVc quan ………………………………… 32
Chng 4: LUY•N T€P THUYoT TRÌNH
Cách luy@n tNp thuy4t trình ……………………………………………………35
%iKu khi:n không khí cSa buAi thuy4t trình ………………………………… 36
Chng 5: TIoN HÀNH THUYoT TRÌNH
Cách ti4n hành thuy4t trình ……………………………………………………40
Các lu ý trong khi thuy4t trình ……………………………………………….41
K thuNt 7_t câu hƒi và trJ l=i khi thuy4t trình ……………………………… 46
Chng 6: THjC HÀNH
Ôn tNp các ni dung và thVc hành …………………………………………….50
Danh mec các b<c cHn thVc hi@n 7: có mt bài thuy4t trình thành công…….51

4
Ch7=ng 1: T ÁNH GIÁ K NNG THUYT TRÌNH

5
M@u Ng78i Ac iBm
_____NGw.I TR†N TRÁNH Ng=i thuc dng này luôn tìm cách tr;n tránh
xuLt hi@n tr<c 7ám 7ông và thuy4t trình.
_____NGw.I TH| %‡NG Ng=i thuc dng này luôn rLt sU b" yêu cHu phát
bi:u. Ng=i the 7ng không tr;n tránh vi@c phát
bi:u nhng không bao gi= hWng thú v<i vi@c này.
Khi phát bi:u, h' luôn cJm thLy khó khYn và rLt
miˆn c‰ng.

_____NGw.I CHŠP NH€N Ng=i thuc dng này s\ phát bi:u nhng không
mong mu;n ltm. Ng=i chLp nhNn 7ôi khi ngh‹
rang h' 7ã làm rLt t;t. %ôi khi h' li cJm thLy
thích phát bi:u tr<c 7ám 7ông.
_____NGw.I TÌM CŒ H‡I Ng=i thuc dng này luôn tìm c hi nói tr<c
7ám 7ông. Ng=i tìm c hi hi:u rang sV hi
hp s\ là chLt kích thích làm tYng hWng thú khi
thuy4t trình. H' s\ trZ nên rLt tV tin và thuHn
thec trong giao ti4p vì có c hi nói th=ng
xuyên.

Hãy *3i chiEu xem bIn thuJc m@u ng78i
nào.
6
BLNG T ÁNH GIÁ K NNG THUYT TRÌNH

%: thuy4t trình hi@u quJ, hãy ki:m tra k nYng thuy4t trình cSa bn. BJng 7ánh giá d<i 7ây
s\ cho bn bi4t cHn phJi tNp trung vào nh[ng khía cnh nào 7: phát tri:n nYng lVc cSa bn.
Hãy 7'c các câu sau và khoanh tròn nh[ng s; phù hUp v<i bn nhLt. Sau 7ó chú ý nh[ng ý mà
bn 7ã 7ánh s; 1, 2 hay 3.

Th=ng xuyên Không bao gi=
1. Tôi xác 7"nh các mec tiêu c bJn tr<c khi 5 4 3 2 1
chuyn b" bài thuy4t trình
2. Tôi xem xét tiêu chuyn, nhu cHu, và nh[ng hn 5 4 3 2 1
ch4 cSa ng=i nghe.
3. Tôi vi4t các ý chính tr<c ri chuyn b" bài 5 4 3 2 1
thuy4t trình xoay quanh các ý này
4. Khi bài thuy4t trình 7ã 7Uc stp x4p trNt tV, 5 4 3 2 1
tôi xem 7i xem li các ý chính

5. Tôi xây dVng phHn mZ 7Hu thu hút sV chú ý 5 4 3 2 1
cSa ng=i nghe nhng v•n bJo 7Jm nh[ng thông
tin c bJn cHn thi4t
6. PhHn k4t luNn cSa tôi luôn có liên quan v<i phHn 5 4 3 2 1
mZ 7Hu và n4u thích hUp thì hãy lng vào “mt
l=i kêu g'i hành 7ng”
7. Tôi chuyn b" k các deng ce trVc quan sao cho 5 4 3 2 1
7n giJn, dˆ hi:u,và có tác deng
8. S; lUng các deng ce trVc quan thích hUp s\ 5 4 3 2 1
làm tYng hi@u quJ cSa bài thuy4t trình
9. Lí l\ tôi 7a ra rLt hUp lí và làm rõ các luNn 7i:m, 5 4 3 2 1
nh= 7ó, bài thuy4t trình cSa tôi thuy4t phec 7Uc
ng=i nghe
10. SV hi hp nung 7úc thêm sV hYng say khi thuy4t 5 4 3 2 1
7
trình chW không cJn trZ tôi.
11. Tôi chtc rang bài thuy4t trình cSa tôi s\ thuy4t 5 4 3 2 1
phec ng=i nghe và h' s\ thLy 7Uc nh[ng lUi ích
mà bài thuy4t trình cSa tôi mang li
12. Tôi trình bày h4t sWc nhi@t tình và hYng say 5 4 3 2 1
13. Tôi tNp chú ý vào ng=i nghe và hn ch4 nhìn vào giLy 5 4 3 2 1
14. BJn ghi chú chO có nh[ng “tI khóa” vì vNy tôi tránh nhìn 5 4 3 2 1
vào bJn thJo
15. Tôi tNp thuy4t trình và sd deng các deng ce trVc 5 4 3 2 1
quan trong bài thuy4t trình
16. Tôi chuyn b" tr<c câu hƒi và tNp trJ l=i tr<c 7: 5 4 3 2 1
giJi quy4t nhanh các câu hƒi này
17. Tôi stp x4p ch• ngi (n4u thích hUp) và ki:m tra 5 4 3 2 1
bYng ghi hình cyn thNn tr<c buAi thuy4t trình
18. Tôi luôn nhìn vK phía ng=i nghe 5 4 3 2 1

19. Cd chO cSa tôi tV nhiên và không b" gò bó bZi sV 5 4 3 2 1
hi hp
20. Gi'ng tôi l<n và rõ chW không 7Ku 7Ku 5 4 3 2 1
TMng s3 *iBm
N4u tAng s; 7i:m cSa bn tI 80 74n 100, bn là mt nhà hùng bi@n tài ba, bn
chO cHn gi[ v[ng các k nYng c bJn thôi.
N4u tAng s; 7i:m cSa bn tI 60 74n 80, bn rLt có khJ nYng trZ thành mt diˆn
giJ giƒi.
N4u tAng s; 7i:m cSa bn tI 40 74n 60 thì khoá huLn luy@n này có th: giúp
bn 7áng k: 7Ly
N4u tAng s; 7i:m cSa bn tI 30 74n 40 thì bn cHn phJi luy@n tNp th=ng hn.
N4u tAng s; 7i:m cSa bn d<i 30, hãy xtn tay áo và hành 7ng ngay. ThNt
không dˆ dàng gì nhng bn s\ ti4n b nhanh n4u c; gtng
Khi h'c xong khoá huLn luy@n này, hãy làm bài 7ánh giá này mt lHn n[a và
so sánh 7i:m s;. Bn s\ hài lòng v<i nh[ng ti4n b cSa mình.
8
KHNC PH;C S HPI HQP
Hi hp là trng thái tV nhiên khi b" cYng th“ng. Chúng ta
th=ng cYng th“ng khi thuy4t trình. Nh[ng thay 7Ai tâm sinh
lí s\ gây ra các tri@u chWng nh là hi hp, 7A m hôi, run ryy
tay chân, thZ nhanh, và tim 7Np nhanh.
%Ing lo ltng! N4u bn có các tri@u chWng nh trên tr<c ho_c
trong su;t buAi thuy4t trình thì bn là ng=i bình th=ng 7Ly.
RLt hi4m ng=i không có các tri@u chWng trên. HHu nh tLt cJ
m'i ng=i 7Ku cJm thLy cYng th“ng tr<c khi thuy4t trình hay
thNm chí là khi chO làm mt vi@c 7n giJn nh “tV gi<i thi@u”. Nh[ng cách sau 7ây s\ giúp
bn phát huy h4t khJ nYng.
Khi bn 7ã bi4t cách ch4 ngV sV cYng th“ng, buAi thuy4t trình có th: s\ sôi nAi hn. Nh[ng
trang ti4p theo s\ giúp bn bi4t cách tNn deng sV hi hp và thuy4t trình t;t hn.
Có mt ng=i 7ã nói rang “ Hãy trút bƒ sV bn chn và tNp trung vào mt vi@c”.


Leo là mt k s cSa công ty AT&T. Anh Ly s\ phJi trình bày dV án
mà anh ta 7ang xây dVng tr<c giám 7;c tI các chi nhánh cSa Bell
Labs. Anh Ly bi4t 7K tài, nhng ng=i nghe s\ xem xét rLt k nh[ng
7K xuLt cSa anh, và chtc chtn Leo s\ phJi trJ l=i nh[ng câu hƒi rLt
khó. M•i khi Leo ngh‹ 74n vi@c cHn phJi chuyn b" nói gì thì anh ta trZ
nên rLt cYng th“ng.
9
N4u tr<c khi thuy4t trình mà Leo g_p nh[ng vLn 7K nh vNy thì nh[ng cách sau 7ây
s\ h[u deng.

1. CHURN BS K
Mt trong nh[ng nguyên nhân chính gây sU hãi là thi4u sV chuyn b". PhHn sau cSa tNp
tài li@u này s\ cho bn bi4t nh[ng k nYng rLt 7n giJn cHn thi4t cho công tác chuyn
b" mt buAi thuy4t trình. BZi vì vi@c chuyn b" tr<c mt cách k l‰ng s\ giúp bn có
thêm tV tin và giúp buAi thuy4t trình thành công hn.
2. TUNG TVNG
Hãy tZng tUng bn b<c vào phòng, 7Uc gi<i thi@u, hYng say thuy4t trình, giJi 7áp
các câu hƒi thNt tV tin và nhNn thWc 7Uc rang bn 7ã làm rLt t;t. Thd m=ng tUng
các tình hu;ng nh vNy s\ giúp bn bi4t mình cHn phJi làm gì 7: thành công.

3. LUYXN TYP
NhiKu diˆn giJ 7'c nhym hay chO
m=ng tUng bài thuy4t trình trong
7Hu. Thay vì vNy, bn hãy 7Wng dNy
và luy@n tNp nh th: có khán giJ ngay
tr<c m_t bn và sd deng các deng ce
trVc quan (n4u có). Ít nhLt c^ng cHn
CÁCH GI
L

M H
P
I H
Q
P
10
phJi tNp luy@n hai buAi. N4u có th:, nh= mt ng=i nhNn xét ho_c ghi hình li các buAi
tNp. Xem li bYng ghi hình, ltng nghe nhNn xét và chOnh sda n4u cHn thi4t tr<c buAi
luy@n tNp cu;i cùng. %ây là cách luy@n tNp t;t nhLt.

Tình hu;ng cSa Duyên rLt phA bi4n. N4u bn cJm thLy hi hp ngay tr<c khi thuy4t
trình, hãy thd nh[ng cách sau 7ây vào lHn phát bi:u ti4p theo:

4. NHSP THU
Khi các c btp cSa bn b" cYng ra và bn cJm thLy hi hp, có l\ bn thZ cha 7S sâu.
%iKu 7Hu tiên cHn phJi làm 7ó là thJ lƒng, chân du•i th“ng, th giãn, và hít thZ thNt sâu
mt vài lHn.
5. HÃY TH GIÃN
Thay vì ngh‹ vK sV cYng th“ng-hay cW cYng th“ng. Hãy tV bJo mình “tôi ” khi hít vào
và “th giãn” khi thZ ra. C; gtng 7Ing suy ngh‹ hay lo sU mà hãy lNp li 7i@p khúc ”
tôi - th giãn” trong vài phút.

Duyên là sinh viên l<p Anh vYn nYm thW hai. Hôm nay cô phJi trình bày
tr<c l<p mt ni dung 7ã ti4n hành nghiên cWu. Tâm, bn cùng l<p cSa
cô stp trình bày xong phHn cSa anh ta và trong hai phút n[a Duyên s\
phJi thuy4t trình. Cô ta cVc k™ hi hp khi phJi tNp trung và gi[ bình t‹nh.
11

6. GILI T^A CNG TH_NG
Khi bn cYng th“ng và các c b" cYng ra, bn s\ hi hp nhiKu hn. %iKu này làm cho

tay chân bn run ryy. Tr<c khi thuy4t trình, t;t nhLt là hãy thVc hi@n vài cd 7ng 7:
giJm cYng th“ng.
Btt 7Hu v<i ngón cái và c btp chân, hãy cYng c (ngón chân, bàn chân, btp chân, btp
7ùi, d dày, ngVc, vai, cánh tay và ngón tay) tr<c khi btt tay vào vi@c. Ngay lNp tWc
cYng th“ng s\ 7Uc giJi tƒa và hãy thZ thNt sâu. LNp li các 7ng tác này cho 74n khi
bn cJm thLy h4t cYng th“ng. Nên nh< rang bài tNp này 7Uc thVc hi@n mt cách kín
7áo 7: m'i ng=i không bi4t bn 7ang th giãn!

Anh Quang là k4 toán làm vi@c cho mt tA chWc tài chính l<n. Anh ta
luôn cJm thLy rLt hi hp khi thuy4t trình. Anh ta 7A m hôi, tay run
lyy byy, gi'ng trZ nên 7Ku 7Ku (và có lúc không nghe 7Uc). Anh ta
c^ng không Z yên mt ch• và cW loay xoay v<i chi4c bút, nhìn vào bài
son hay máy chi4u, chW không nhìn vào khán giJ. Anh ta nôn nóng k4t
thúc s<m và trZ vK ch• ngi
12
Tr=ng hUp cSa anh Quang không hi4m. Có l\ bn không mtc phJi tLt cJ các tri@u
chWng trên nhng s\ g_p các tri@u chWng tng tV. Nh[ng k thuNt d<i 7ây s\ có ích
cho bn trong tr=ng hUp này.

7. DI CHUYaN
Bn s\ cYng th“ng n4u chO 7Wng mt ch• và không cd 7ng. %: th giãn, bn cHn giJi
tƒa cYng th“ng bang cách cd 7ng các c btp. N4u bn cJm thLy tay chân b" bó buc
khi trình bày thì hãy tNp th giãn nh th: bn 7ang 7;i thoi v<i ai 7ó cho quen khi
thuy4t trình. Vì bình th=ng bn không th: khoa chân múa tay nhiKu.
Nh[ng cd 7ng Z phHn trên c th: rLt quan tr'ng, nhng di chuy:n bàn chân c^ng góp
phHn làm giJm cYng th“ng. Bn nên b<c qua li ho_c ti4n vK phía ng=i nghe. Khi
7Wng nói trên bec, bn hãy 7i quanh bec 7: to sV chú ý ( n4u micro có th: di chuy:n
7Uc). %iKu này s\ giúp bn th giãn và thu hút sV chú ý cSa ng=i nghe. N4u bn
không th: 7i quanh bec thì thOnh thoJng hãy b<c qua, b<c li 7: b<t cYng th“ng.


8. NHÌN NGI NGHE
Hãy bi4n bài thuy4t trình trZ thành bài 7;i thoi. Nhìn m'i ng=i mt cách thân thi@n.
Bn s\ cJm thLy th giãn và không b" cô lNp n4u nhìn m'i ng=i trong khi thuy4t trình
và 7iKu này s\ giúp m'i ng=i thích bn.
13

ÔN LI VIXC KHNC PH;C S HPI HQP.

Tôi dg *hnh:
 Chuyn b" tài li@u
 TZng tUng ra mình s\ trình bày thNt thành công
 TNp sd deng tLt cJ các deng ce trVc quan trong bài thuy4t trình
 Chú ý nh[ng cách th giãn 7n giJn, kín 7áo
 Luôn h<ng vK ng=i nghe 7: giJm b<t cYng th“ng
 Di chuy:n trong khi nói 7: tV nhiên và th giãn
 Mtt luôn h<ng vK ng=i nghe.

LUYXN TYP Si GIÚP HOÀN HLO HmN
Bn s\ áp deng các mec nào trong bJng sau 7ây vào bài thuy4t trình
14
Ch7=ng 2: CHURN BS CHO BUnI THUYT TRÌNH

15

CHURN BS HÌNH DÁNG BÊN NGOÀI

%ây không phJi là nh[ng h<ng d•n ce th: vK th=i trang mà chO là nh[ng lu ý vK
cách Yn m_c và di@n mo. Nói chung là tránh sV l; b"ch, gi[ khuôn m•u , 7n giJn, hài hòa.
Bn phJi là tr'ng tâm trong buAi thuy4t trình chW không phJi quHn áo bn m_c.


Sau 7ây là mt vài gUi ý khi bn thuy4t trình tr<c mt hi ngh" tr"nh tr'ng

3i vpi ph$ nq
1. QuHn áo phJi vIa v_n, không quá chNt Thông th=ng, bn s\ trông l"ch lãm hn khi
m_c áo dài tay.
2. Ch'n 2-3 màu phù hUp v<i màu da và màu tóc cSa bn. Bn nên tham khJo sách
h<ng d•n vK ch'n màu phù hUp. Bn có th: k4t hUp các phe ki@n khác nhau v<i trang
phec 7: to ra sV 7a dng. Tìm loi vJi t;t và bJo 7Jm không gây ra ti4ng 7ng khi di
chuy:n! Nói chung, tránh màu 7ƒ ti, cam, 7en và trtng vì nh[ng màu này rLt chói
và làm mLt sV tNp trung vào khuôn m_t cSa bn.
3. Tránh sd deng trang sWc lLp lánh, lòng thòng hay phát ra ti4ng n. Khi thuy4t trình,
bn cHn sd deng nh[ng phe ki@n trang nhã. Bông tai, vòng tay khác th=ng 7ôi khi
làm khán giJ khó ch"u và làm h' mLt tNp trung vào bài thuy4t trình.
4. Trang 7i:m 7n giJn và phù hUp v<i trang phec. Trang 7i:m quá 7Nm s\ to Ln tUng
xLu. Trang 7i:m 7šp là khi ki:m soát 7Uc nh[ng vùng bóng nh=n trên gng m_t,
làm nAi bNc nh[ng nét tV nhiên và giúp bn thoJi mái ngay cJ trong mt buAi thuy4t
trình gay go.
5. Tóc c^ng cHn hài hoà v<i hình dáng cSa bn.
3i vpi nam gipi
1. Trang phec phJi 7Uc may cyn thNn. Khi thuy4t trình, trang phec có k› ô vuông, màu
sáng ho_c không tng phJn s\ làm hình tUng cSa bn xLu 7i. Thông th=ng, màu
16
xanh s•m, xám và 7en cài 7n hay cài chéo là an toàn nhLt. Tùy vào 7;i tUng ng=i
nghe, mt chi4c áo khoác th: thao và chi4c quHn hUp màu stc s\ rLt Ln tUng.
2. Áo khoác cSa nam th=ng có nút gài trong khi hHu h4t áo khoác cSa n[ thì không. Bn
có th: gài nút áo vét, không gài nút hay thNm chí có th: cZi áo khoác ra tùy vào tính
trang tr'ng cSa buAi thuy4t trình.
3. Áo s mi phJi vIa v_n và màu không quá sáng. N4u bn sU áo thLm m hôi, hãy m_c
áo phông bang cotton và áo s mi trtng bên ngoài. N4u bn chuyn b" thu hình thì hãy
tránh m_c áo s mi trtng mà hãy sd deng áo màu xám sáng (mu;i tiêu).

4. Cà vt nên ch'n loi nào có th: làm tôn lên gng m_t và 7ôi mtt cSa bn. Ki:u cà vt
7ƒ cA 7i:n có th: không phù hUp v<i bn. Thd ngh‹ xem, cà vt màu 7ƒ s\ thu hút sV
chú ý cSa ng=i nghe và h' không còn chú
ý bn n[a. Cà vt v<i màu d"u hn có th:
s\ phù hUp v<i bn.
5. Giày vIa chân, thoJi mái và 7Uc 7ánh
bóng cyn thNn. Tìm v< phù hUp và có th:
che 7Uc cJ 7ôi chân trHn khi bn ngi
xu;ng.
6. Tóc hUp v<i khuôn m_t và phJi tm tLt,
g'n gàng cho dù 7ó là ki:u gì 7i n[a. Râu
quai hàm c^ng phJi g'n gàng và ria mép phJi 7Uc tOa trên vành môi.

H7png d@n cách st d$ng kính cho cv hai phái

Thông th=ng trong buAi thuy4t trình, bn chO nên mang kính khi cHn nó m<i có th:
nhìn thLy khán giJ và 7'c 7Uc các deng ce trVc quan Bn có th: không 7eo kính
n4u bn không cHn dùng chúng , ho_c bn có th: thay th4 bang kính sát tròng. %ó là vì
kính s\ phJn chi4u ánh sáng trong phòng và khán giJ s\ không nhìn vào mtt bn 7Uc.
C^ng nên tránh sd deng kính sát tròng màu vì khán giJ khó mà nhìn vào mtt cSa bn .
Hi@n nay 7ã có loi kính ch;ng choá. Và các diˆn giJ 7Ku 7Uc khuyên sd deng loi
kính này.

17
CHURN BS NQI DUNG BÀI THUYT TRÌNH

Tr<c tiên, bn nên tV hƒi ti sao bn ti4n hành thuy4t trình hay bn thuy4t
trình vì mec 7ích gì. %áp án cho câu hƒi này có th: giúp bn chuyn b" t;t ni dung bài
thuy4t trình cSa bn.
Ch“ng hn nh bn 7Uc 7K ngh" trình bày tr<c ban giám 7;c vK ngân sách nYm sau

cSa công ty . %Ing btt 7Hu ngi xu;ng và vi4t ra nh[ng gì bn s\ nói. Thay vào 7ó,
hãy ngh‹ xem mec tiêu cSa bài thuy4t trình cSa bn là gì, sau 7ó bn s\ xác 7"nh 7Uc
bn cHn trình bày nh[ng gì 7: 7t mec tiêu 7ó.
Bn có b" chLt vLn vK sV tYng trZng cSa ngân sách không? Hay b" yêu cHu lên k4
hoch giJm chi tiêu không? Hãy ngh‹ vK nh[ng mec tiêu ce th: có liên quan 74n ng=i
nghe tr<c khi chuyn b" bài thuy4t trình.
Bn có th: tZng tUng ra vi@c xây nhà mà không có bJng v\ không? BLt kì ai, tr<c
khi xây nhà 7Ku phJi có bJng v\ 7: dVa vào 7ó mà tính toán vi@c mua vNt t và theo
dõi vNt t 7Uc sd deng nh th4 nào. Gi;ng nh vNy, vi@c chuyn b" t;t ni dung cho
bài thuy4t trình s\ giúp công vi@c trôi chJy và hi@u quJ hn. Xác 7"nh mec tiêu và tìm
hi:u 7;i tUng nghe là hai công 7on rLt cHn thi4t 7: chuyn b" ni dung cho bài thuy4t
trình.

Bi:u 7 này mô tJ m;i liên h@ gi[a hai giai 7on cSa bài thuy4t trình: giai 7on thuy4t
phec (persuasive) và giai 7on cung cLp thông tin (informative) trong bài thuy4t trình.
Chúng không phJi là hai loi riêng bi@t mà là mt quá trình liên tec. TLt cJ nh[ng bài
thuy4t trình thành công 7Ku chWa 7Vng nh[ng thông tin cHn thi4t và các lý l\ thuy4t
phec.
B<c 1-Xác 7"nh mec tiêu
BiBu *w P-I
Thuy4t phec
Cung cLp thông tin
18
Theo h<ng m^i tên bài thuy4t trình càng lúc càng mang tính thuy4t phec hn . Khi
bài thuy4t trình còn trong giai 7on cung cLp thông tin thì bài thuy4t trình chWa 7Vng
nhiKu con s;, sV ki@n, d[ li@u 7: làm rõ hay chWng minh vLn 7K và các d[ li@u này
càng lúc càng mnh m\ hn khi ti4n gHn trung tâm. Khi m^i tên 7ã 7i qua trec tung Z
gi[a, diˆn giJ mu;n nêu ra nh[ng 7iKu cHn phJi thay 7Ai; nh[ng lý l\ thuy4t phec sV
7ng tình hay sV quy4t 7"nh.
Hãy 7_t bn vào v" trí cSa khán giJ!

Khi tìm hi:u khán giJ, bn phJi xem xét b;n khía cnh sau:
1. Giá trh - CHn xác 7"nh 7iKu gì là quan tr'ng 7;i v<i khán giJ? Các tA chWc khác nhau
có nh[ng h@ th;ng giá tr" khác nhau. Thuy4t trình cho nh[ng ng=i ngoài tA chWc cSa
bn s\ khác so v<i trình bày v<i nh[ng ng=i trong cùng 7n v". Ngay cJ nh[ng ng=i
cùng 7n v" nhng tI các b phNn khác nhau c^ng s\ có nh[ng nhNn thWc giá tr" khác
nhau.
2. Nhu cyu - Tìm hi:u nhu cHu cSa nhóm tr<c buAi thuy4t trình là rLt quan tr'ng - có
th: nh[ng gì h' cHn khác h“n v<i nh[ng gì bn ngh‹ . Diˆn giJ phJi tìm cách giJi
quy4t sV khác bi@t này.
3. Sg bó buJc- %ó là nh[ng Wc ch4 ngYn cJn ng=i nghe làm nh[ng gì h' mu;n hay
ntm btt nh[ng gì h' cHn bi4t. Trong 7ó có các m_t sau:
A. Quan *iBm v+ chính trh: Nh[ng quan 7i:m khác nhau vK chính tr" có th: s\
gây ra sV bó buc. N4u bn cHn sV Sng h cSa nhóm 7;i lNp, bn phJi ngh‹ 74n 7iKu
này ngay khi chuyn b" bài thuy4t trình. Thêm vào 7ó, nh[ng mâu thu•n vK tính cách và
nh[ng xung 7t khác s\ cJn trZ sV thành công cSa bài thuy4t trình.
B. Tài chính: BLt cW lúc nào bn 7K cNp vi@c phJi chi phí, bn s\ 7;i m_t v<i sV
ch;ng 7;i. PhJi 7oán tr<c 7iKu này và tìm cách giJi quy4t khi thuy4t trình.
C. KiEn th|c: Nên nh< rang m•i khán giJ có th: chuyên vK mt l‹nh vVc riêng
và không bi4t nhiKu vK l‹nh vVc khác. Vì vNy bn không nên sd deng các thuNt ng[,
B<c 2 – Tìm hi:u khán giJ
19
vi4t ttt, tI chuyên ngành, vân vân làm cho ng=i nghe không hi:u. N4u không chtc là
thuNt ng[ 7ó có thông deng trong khán giJ không bn hãy hƒi khán giJ xem h' có bi4t
các thuNt ng[ 7ó không và nên 7"nh ngh‹a n4u cHn thi4t.
4. Thông tin chung v+ buMi thuyEt trình: bn cHn bi4t s; lUng ng=i nghe, 7"a 7i:m
thuy4t trình, các trang thi4t b" s n có, vv 7: chuyn b" t;t cho buAi thuy4t trình.
.
Phi4u nhNn xét này s\ giúp bn chuyn b" hi@u quJ hn cho bài thuy4t trình

1. Nh[ng mec tiêu có liên quan 74n khán giJ là:

__________________________________________________________________
2. Nh[ng giá tr" cHn phJi quan tâm cSa tIng khán giJ bao gm:

3. Khi trình bày, cHn nhNn ra nh[ng Wc ch4 gì cSa tIng khán giJ ce th:
_________________________________________________________

4. Nh[ng nhu cHu 7_c bi@t cSa ng=i nghe
_________________________________________________________

5. Tôi có th: 7ánh giá ki4n thWc và các thuNt ng[ vK 7K tài cSa ng=i nghe vK chS
7K thuy4t trình:

Cao____ ThLp____ VIa____ Không bi4t____

6. MWc 7 7ng tình cSa ng=i nghe 7;i v<i các ý tZng trình bày cSa tôi:

Cao____ ThLp____ VIa____ Không bi4t____

7. Ng=i nghe 7ánh giá trình 7 thuy4t trình cSa tôi:

T;t____ T@______ VIa________ Không bi4t____

8. Các ví de và các lý l\ có tác deng là:

9. Các ví de và lí luNn có th: gây ra các phJn Wng tiêu cVc là

B¡NG NH€N XÉT V£ KHÁN GI¡
20
TÁM B~C C•N THIT a CHURN BS T€T MQT
BÀI THUYT TRÌNH


Khi chuyn b" mt bài thuy4t trình, chúng ta nên btt 7Hu phHn thân bài tr<c và 7Ing lo ltng vK
phHn mZ 7Hu bZi vì thông th=ng, phHn mZ 7Hu 7Uc rút ra tI nh[ng ý cSa phHn thân bài.
Nh[ng nhà thuy4t trình chuyên nghi@p 7ã h'c 7Uc cách tA chWc phHn trình bày cSa mình 7i
tI tr'ng tâm ra nh[ng vLn 7K có liên quan. Sau 7ây là nh[ng gUi ý có th: giúp bn:
%ng não, suy ngh‹ ra nh[ng ý tZng chính cho phHn trình bày
cSa bn và ghi m•i ý tZng 7ó vào mt m•u giLy. Hãy 7: cho ý
tZng 74n mt cách tV nhiên, 7Ing sda ch[a (b<c này s\ 7Uc
thVc hi@n sau). ¤ b<c này, bn ngh‹ ra càng nhiKu ý tZng càng
t;t.

Khi bn 7ã có khá nhiKu ý tZng, hãy loi bƒ b<t mt vài ý. C; gtng tóm li chO còn tI hai
74n nYm ý chính thôi bZi vì 7ó là cách mà ng=i ta th=ng sd deng khi trình bày. N4u nh
bn có nhiKu hn nYm ý tZng, thì hãy giJm chúng xu;ng bang cách bi4n mt vài ý thành
nh[ng ý nhƒ hn.
VÍ D;
GiJ sd nh bn phJi trình bày v<i Ban Giám %;c cLp trên 7: xin 7Uc cLp thêm 20% ngân
qu cho công ty cSa bn vào nYm t<i. Bn 7ã hoàn thành bJng phân tích ng=i nghe, và bn
bi4t rang bn phJi trình bày thNt thuy4t phec. Bn 7ã suy ngh‹ ra 10 t<i 15 ý tZng chính và
bn c^ng 7ã tóm li thành ba ý l<n nh sau:

B~C 1- Jng não *B có *7‚c nhqng ý t7„ng chính
Chúng tôi cHn phJi
cNp nhNt
h@ th;ng máy vi tính
cSa chúng tôi
Chúng tôi cHn có thêm
nh[ng
lNp trình viên
7: phát tri:n h@ th;ng

cSa chúng tôi
Chúng tôi cHn 7Uc h•
trU vK tài chính
21
Ba ý tZng l<n 7ó chính là nh[ng 7i:m chung mà bn mu;n thuy4t phec khán giJ cSa mình.
Còn nh[ng giJi thích, nh[ng d•n chWng minh h'a và nh[ng lUi nhuNn ce th: s\ là nh[ng ý
nhƒ trong bài thuy4t trình cSa bn.
Mt khi bn 7ã có nh[ng ý chính cho phHn trình bày cSa mình, bn hãy tri:n khai nh[ng ý h•
trU. Nh[ng ý h• trU này có th: bao gm nh[ng giJi thích, nh[ng s; li@u ho_c nh[ng d•n
chWng minh ho 7: làm rõ nh[ng ý chính nh phHn trình bày trong ví de d<i 7ây:

B~C 2- Trình bày nhqng ý ph$
Chúng tôi cHn
phJi
cNp nhNt
h@ th;ng máy vi
tính
cSa chúng tôi
Chúng tôi cHn có
thêm nh[ng
lNp trình viên
7: phát tri:n h@
th;ng cSa chúng
tôi
Chúng tôi cHn
7Uc h• trU vK tài
chính
H@ th;ng c^ l•i
th=i
To ra nh[ng

chng trình 7c
quyKn, chúng ta
s\ ti4t ki@m nhiKu
ti
K
n
CHn thi4t phJi
có h@ th;ng
giao ti4p d[ li@u
Không th: sd
deng phHn mKm
m<i nhLt
S\ ít l@ thuc
vào ng=i bán
bên ngoài
K thuNt m<i
7em li chLt
lUng t;t hn mà
v•n cùng giá
T;n nhiKu tiKn
vì h@ th;ng c^
làm vi@c không
hi@u quJ
Có th: phân
công li tI
nh[ng ng=i
trong công ty
Nhân sV m<i s\
7óng góp nh[ng
ý tZng m<i

GHn 7ây, có
nhiKu thành tVu
S\ giúp chúng
ta tYng tính
cnh tranh
CHn nh[ng
chng trình
m<i
Khó thay th4
các b phNn
Có th: sJn xuLt
nh[ng sJn
phym m<i
Nh[ng máy in
t;c 7 cao s\
giúp sJn xuLt ra
nh[ng sJn phym
m
<
i
Nhqng ý
chính (Khái
quát)
Nhqng ý
ph$ (givi
thích,
minh
h

a

)
22
Bn có th: có nhiKu ho_c ít nh[ng ý nhƒ trong phHn trình bày cSa mình. Mt khi bn 7ã hoàn
thành quá trình này, hãy stp x4p li nh[ng tLm th› cho phù hUp v<i nhu cHu cSa bn. Hãy thd
stp x4p theo nhiKu ki:u khác nhau 7: xem cách nào s\ phù hUp nhLt. Luôn luôn gi[ trong
7Hu nh[ng mec 7ích và quan tâm 74n ng=i nghe.

%: trình bày thuy4t phec, bn cHn phJi nêu tht c th nh[ng lUi ích mà ng=i nghe s\ thu
7Uc n4u h' làm theo yêu cHu cSa bn. Nh[ng lUi ích th=ng 7Uc nêu trong phHn thân bài.
Mt phng pháp khác 7: tA chWc mt phHn trình bày có tính thuy4t phec chính là sd deng
nh[ng lUi ích nh là nh[ng ý chính 7: trình bày. Trong ví de 7ã 7Uc nêu Z phHn tr<c (Ti
sao công ty cSa chúng tôi cHn tYng 20% ngân qu vào nYm t<i), chúng ta có th: tóm ttt nh[ng
lUi ích nh sau:

1. N4u nh công ty cSa chúng tôi có 7Uc nhiKu tiKn 7: 7Hu t cho h@ th;ng máy vi tính
m<i thì s\ làm tYng 7Uc tính cnh tranh trong nKn công nghi@p cSa chúng ta.
2. Và cùng v<i nh[ng lNp trình viên, sV 7Hu t vK m_t tài chánh 7ó s\ làm tYng lUi nhuNn
vì chúng tôi s\ làm vi@c có hi@u quJ hn.
3. Nh= vào h@ th;ng m<i này, chúng tôi s\ có th: nâng cLp nh[ng sJn phym hi@n có c^ng
nh s\ phát tri:n nh[ng sJn phym m<i.

B~C 3- Nêu nhqng l‚i ích
23

Bây gi= bn s\ quy4t 7"nh nên phát tài li@u nào (n4u có) phát cho ng=i nghe trong phHn trình
bày cSa bn. D<i 7ây là nh[ng chWc nYng chính cSa tài li@u phân phát trong phHn trình bày:

1. CSng c; nh[ng thông tin quan tr'ng
2. Tóm ttt nh[ng hot 7ng 7: ng=i nghe có th: theo k"p
3. Cung cLp thêm nh[ng thông tin giúp làm rõ vLn 7K mà không phJi dùng quá nhiKu

deng ce trVc quan

Khi bn 7ã lVa ch'n 7Uc tài li@u phân phát phù hUp, bn phJi quy4t 7"nh khi nào bn nên
phân phát tài li@u. Có ba cách:

PHÁT TÀI LIXU TR~C KHI TRÌNH BÀY

VLn 7K bn s\ g_p khi sd deng cách này là, v<i sV tò mò, ng=i nghe s\ chO tNp trung vào ni
dung cSa tài li@u 7Uc phát ra trong khi bn 7ang nói. Và khi h' 7ang 7'c thì h' không th:
nghe bn nói 7Uc. %: giJi quy4t vLn 7K này, bn nên 7: s n tài li@u Z ch• cSa tIng ng=i
tr<c khi h' b<c vào l<p. Cách này s\ giúp h' 7'c chúng tr<c khi bn btt 7Hu nói. Hn n[a,
bn có th: giJi thích tài li@u và 7áp Wng 7Uc sV tò mò cSa ng=i nghe.
PHÁT TRONG KHI TRÌNH BÀY

Bn nên cyn thNn, chO phát nh[ng tài li@u có liên quan 74n phHn bn 7ang trình bày và phJi
phân phát nhanh chóng. N4u không, nh[ng tài li@u này s\ không giúp ích gì mà làm ng=i
nghe sao lãng.

B~C 4- ThiEt kE tài li u phân phát
24

PHÁT SAU KHI TRÌNH BÀY
Trong khi bn trình bày, bn cHn cho ng=i nghe bi4t rang h' s\ nhNn 7Uc tài li@u vK nh[ng
7i:m mà bn trình bày vào cu;i buAi. Cách này s\ giúp cho ng=i nghe khƒi phJi ghi chú li.
Tuy nhiên, bn nên dVa vào sV phân tích cSa bn 7;i v<i ng=i nghe mà quy4t 7"nh có nên sd
deng cách này hay không. N4u ng=i nghe 7ã quen có s n tài li@u trong khi trình bày thì bn
nên phát s n tài li@u cho h' tr<c khi trình bày, không nên ngYn cJn h'. N4u nh nh[ng tài
li@u này có th: làm h' mLt tNp trung vào phHn trình bày cSa bn (ch“ng hn nh nh[ng bWc
tranh, nh[ng trang gi<i thi@u, v.v…) và c^ng ch“ng giúp ích gì nhiKu cho phHn trình bày cSa
bn thì nên 7Ui 74n cu;i buAi hãy phát chúng ra.


Khi bn 7ã xây dVng 7Uc b; cec cSa bài thuy4t trình, bn cHn quy4t 7"nh bn có cHn sd deng
deng ce trVc quan không, và n4u có thì sd deng nh[ng deng ce gì và sd deng Z 7âu. Nh[ng
h<ng d•n vK cách thi4t k4 và sd deng nh[ng deng ce trVc quan trong mt phHn trình bày s\
7Uc gi<i thi@u Z phHn sau. %iKu quan tr'ng nhLt lúc này là bn phJi xác 7"nh nh[ng deng ce
trVc quan, bn s\ k4t hUp v<i k4 hoch cSa bn nh th4 nào.

Ví de, ý nhƒ thW ba trong ý l<n s; mt cSa phHn ví de 7ã nêu lên rang n4u v•n sd deng h@
th;ng máy vi tính c^ thì công ty s\ phJi trJ rLt nhiKu tiKn. Ý này có th: 7Uc minh h'a bang
mt bi:u 7, ho_c bang mt deng ce trVc quan tng tV, chO ra rõ giá cJ cSa máy vi tính trong
3 nYm qua so v<i khoJn tiKn ti4t ki@m n4u sd deng h@ th;ng máy m<i trong cùng khoJng th=i
gian.
B~C 5- Chu‰n bh d$ng c$ trgc quan
25
Bài thuy t trình thuyt phc là bài thuyt trình có b cc rõ ràng i vi khán
gi.
Hãy ôn li nh[ng ý chính trong phHn trình bày cSa bn. Bn có th: dˆ dàng thVc hi@n 7iKu
này bang cách nói li các ý chính trong bài thuy4t trình. Các câu này không nam trong phHn
mZ bài, mà c^ng không nam trong phHn k4t luNn.
Hãy trZ li 3 ý chính trong ví de cSa chúng ta:

(Trong ví de này mec 7ích cSa chúng ta là thuy4t phec Ban Giám %;c rang công ty cSa bn
cHn tYng ngân qu 20% trong nYm t<i). Câu trình bày cHn nhtc li là “Chúng tôi cn phi cp
nht h thng máy vi tính ca chúng tôi, thuê thêm nhng lp trình viên và h# tr$ v% tài chánh
cho nhng phát trin vì nhng lý do mà tôi s* trình bày v,i các v- hôm nay”. Ngoài ra tr<c
phHn k4t luNn, bn có th: sd deng mt câu tng tV 7: nhtc li nh[ng ý chính 7ó (ch“ng hn:
“Bây gi1 các v- 2ã th4y 25$c l$i ích ca vic cp nht h thng máy vi tính, 2i%u ch6nh nhân
s7 và s7 h# tr$ v% tài chánh cho nhng phát trin”.)

B~C 6- NhŠc lIi các ý chính

Chúng tôi cHn phJi
cNp nhNt
h@ th;ng máy vi tính
cSa chúng tôi
Chúng tôi cHn có thêm
nh[ng
lNp trình viên
7: phát tri:n h@ th;ng
cSa chúng tôi
Chúng tôi phJi h• trU
vK tài chính
cho nh[ng phát tri:n
26

PhHn mZ bài gm có 2 chWc nYng chính:

1. Cung cLp nh[ng thông tin cHn thi4t - Nó có th: bao gm nh[ng thông tin c bJn, nêu
lên sV quan tr'ng cSa chS 7K, gi<i thi@u bJn thân và uy tín cSa bn, nêu lý do bn có
7S t cách trình bày vK vLn 7K này. Bn c^ng có th: bA sung thêm mt vài thông tin
khác phù hUp v<i vLn 7K bn trình bày.

2. Thu hút sV chú ý - Tr<c khi bn trình bày, ng=i nghe có th: nói chuy@n v<i nhau,
7ang ngh‹ ngUi ho_c 7ang 7'c tài li@u mà bn 7ã 7: s n trên bàn cSa h'!
M•i phHn trình bày 7òi hƒi phJi có nh[ng thông tin cHn thi4t, phe thuc vào sV phân tích
cSa bn 7;i v<i ng=i nghe. Tuy nhiên, hHu h4t các phHn trình bày 7Ku 7òi hƒi bn phJi có
cách thu hút ng=i nghe. Nhóm càng nhƒ thì càng cHn phng pháp thu hút ng=i nghe.
Sau 7ây là mt vài cách phA bi4n:
Giai thoIi—
Giai thoi là mt câu chuy@n ngtn dùng 7: minh ho cho mt ý nào 7ó. Thông th=ng thì
7ó là mt câu chuy@n vui, nhng không phJi lúc nào c^ng vNy. Sau 7ây là mt ví de: Con

trai tôi l:i g;p tôi vào m<t ngày n= và nói: “Cha @i, nAu cha tBng ti%n tr$ c4p cho con t,i
200 2ôla, con s* cEt cF nhi%u g4p hai ln m#i tun. Còn nAu cha tBng thêm 10% na, thì
B~C 7- ViEt phyn m„ bài

×