(Luận án tiến sĩ) Quản lý dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt tại các trường đại học

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
---------------------

PHẠM THẾ VŨ

QUẢN LÝ DẠY HỌC THỰC HÀNH
NGÀNH CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT NHIỆT
TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Hà Nội - 2022


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
---------------------

PHẠM THẾ VŨ

QUẢN LÝ DẠY HỌC THỰC HÀNH
NGÀNH CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT NHIỆT
TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC

Ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 9.14.01.14

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS.Phạm Tất Dong
2. TS.Nguyễn Xuân Long

Hà Nội - 2022


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi. Các số
liệu trích dẫn trong luận án đề được trích dẫn trung thực. Những kết luận khoa
học trong luận án chưa được công bố trong bất kỳ cơng trình nào.
Tác giả luận án

Phạm Thế Vũ


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành đến các Lãnh đạo, các phòng ban
của Học viện Khoa học xã hội đã giúp tơi trong q trình học tập và hồn
thành luận án này.
Tơi xin cám ơn sâu sắc GS.TS. Phạm Tất Dong và TS. Nguyễn Xuân
Long những người thầy đã tận tình chỉ bảo và hướng dẫn tơi trong q hồn
thành luận án này.
Tơi xin chân thành cảm ơn đơn vị công tác và các trường đại học đã giúp tơi
trong q trình học tập và hồn thành luận án này.
Tơi xin chân thành cám ơn gia đình và bạn bè đã giúp tơi trong q trình
học tập và hồn thành luận án này.
Nghiên cứu sinh

Phạm Thế Vũ

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ QUẢN
LÝ DẠY HỌC THỰC HÀNH TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC .................................... 8
1.1. Hướng nghiên cứu về dạy học thực hành tại trường đại học ...................... 8
1.2. Hướng nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học thực hành tại trường
đại học .............................................................................................................. 15
1.3. Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết ........................................ 22
Tiểu ết chƣơng 1 .................................................................................................... 24
Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC THỰC HÀNH
NGÀNH CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT NHIỆT TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC ........ 25
2.1. Những vấn đề lý luận về dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật
nhiệt tại trường đại học ..................................................................................... 25
2.2. Những vấn đề lý luận về quản lý dạy học thực hành ngành công nghệ
kỹ thuật nhiệt tại trường đại học....................................................................... 44
2.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý dạy học thực hành ngành công nghệ
kỹ thuật nhiệt tại trường đại học....................................................................... 71
Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................................... 75
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC THỰC HÀNH NGÀNH
CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT NHIỆT TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC............... 76
3.1. Tổ chức và phương pháp nghiên cứu thực tiễn ......................................... 76
3.2. Thực trạng dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt tại các
trường đại học ................................................................................................... 81
3.3.Thực trạng quản lý dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt
tại các trường đại học ....................................................................................... 95
3.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý dạy học thực hành ngành công nghệ
kỹ thuật nhiệt tại trường đại học..................................................................... 121
3.5. Đánh giá chung thực trạng quản l dạy học thực hành ngành công

nghệ kỹ thuật nhiệt tại các trường đại học ..................................................... 125
Tiểu ết chƣơng 3 .................................................................................................. 131


Chƣơng 4: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC THỰC HÀNH NGÀNH
CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT NHIỆT TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC............. 133
4.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp .................................................................. 133
4.2.Giải pháp quản lý dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt ở
trường đại học ................................................................................................. 134
4.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi các giải pháp ....................... 155
4.4. Thử nghiệm một giải pháp ...................................................................... 158
Tiểu ết chƣơng 4 .................................................................................................. 172
KẾT LUẬN V KHU ẾN NGH ....................................................................... 173
DANH MỤC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC ........................................................ 177
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 178
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 188


DANH MỤC CÁC BẢNG
ảng 3.1: Đặc điểm mẫu khách thể khảo sát ............................................................ 76
Bảng 3.2. Mức độ thực hiện mục tiêu dạy học thực hành ngành công nghệ kĩ
thuật nhiệt tại trường đại học ....................................................................... 81
Bảng 3.3. Mức độ thực hiện nội dung, chương trình dạy học thực hành ngành
cơng nghệ kĩ thuật nhiệt tại trường đại học ................................................. 84
Bảng 3.4. Mức độ thực hiện phương pháp tổ chức dạy học thực hành ngành
công nghệ kĩ thuật nhiệt tại trường đại học ................................................. 85
ảng 3.5: Thực trạng giai đoạn chuẩn bị dạy học thực hành ngành công nghệ kĩ
thuật nhiệt của giảng viên ............................................................................ 86
ảng 3.6: Đánh giá thực trạng giai đoạn thực thi dạy học thực hành ngành công
nghệ kĩ thuật nhiệt của giảng viên ............................................................... 87

ảng 3.7: Đánh giá thực trạng giai đoạn kết thúc dạy học thực hành ngành công
nghệ kĩ thuật nhiệt của giảng viên ............................................................... 88
ảng 3.8: Đánh giá thực trạng giai đoạn chuẩn bị học thực hành của sinh viên
ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt .................................................................... 89
ảng 3.9: Đánh giá thực trạng giai đoạn thực thi học thực hành của sinh viên
ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt .................................................................... 90
ảng 3.10: Đánh giá thực trạng giai đoạn kết thúc học thực hành của sinh viên
ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt .................................................................... 91
ảng 3.11: Đánh giá thực trạng mức độ sử dụng cơ sở vật chất, thiết bị, tài
chính phục vụ dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt tại
trường đại học .............................................................................................. 92
ảng 3.12: Đánh giá chung thực trạng dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ
thuật nhiệt ..................................................................................................... 94
Bảng 3.13: Đánh giá mức độ thực hiện quản l đầu vào đối với sinh viên học
thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại trường đại học .................... 95
Bảng 3.14: Đánh giá mức độ thực hiện quản l đầu vào đối với giảng viên dạy
học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt ........................................... 97


ảng 3.15: Thực trạng quản l chương trình dạy học thực hành ngành công
nghệ kỹ thuật nhiệt ....................................................................................... 99
ảng 3.16: Đánh giá mức độ thực hiện quản l cơ sở vật chất, phương tiện, thiết
bị dạy học, tài chính phục vụ dạy học thực hành ngành Công nghệ kĩ
thuật nhiệt ................................................................................................... 102
ảng 3.17: Đánh giá chung thực trạng quản lý các yếu tố đầu vào của dạy học
thực hành .................................................................................................... 105
ảng 3.18: Đánh giá mức độ thực hiện quản l tổ chức q trình dạy học thực
hành ngành cơng nghệ kỹ thuật nhiệt ........................................................ 106
Bảng 3.19: Mức độ thực hiện quản l giảng viên thực hiện nội dung chương trình
dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt tại trường đại học............ 107

Bảng 3.20: Mức độ thực hiện quản l việc chuẩn bị giờ lên lớp của giảng viên
dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt ................................... 109
Bảng 3.21: Mức độ thực hiện quản l giờ dạy trên lớp của giảng viên dạy học
thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt ................................................ 111
Bảng 3.22: Mức độ thực hiện quản l việc giảng viên thực hiện quy chế kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt .. 112
Bảng 3.23: Mức độ thực hiện quản l giai đoạn chuẩn bị học tập thực hành của
sinh viên ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt .................................................. 114
Bảng 3.24: Mức độ thực hiện quản l giai đoạn thực thi học tập thực hành của
sinh viên ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt .................................................. 115
ảng 3.25: Mức độ thực hiện quản lý các yếu tố quá trình dạy học thực hành
ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt ................................................................. 116
Bảng 3.26: Mức độ thực hiện kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học thực hành
của giảng viên ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt .......................................... 117
Bảng 3.27: Mức độ thực hiện quản lý thông tin phản hồi của sinh viên về dạy
học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt tại trường đại học ............ 118
ảng 3.28: Thực trạng đánh giá chung thực trạng quản lý các yếu tố đầu ra ......... 119
ảng 3.29: Thực trạng quản lý bối cảnh dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ
thuật nhiệt tại trường đại học ..................................................................... 120


ảng 3.30: Các yếu tố thuộc về chủ thể quản l tác động tới quản lý dạy học
thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt tại trường đại học ................... 122
ảng 3.31: Thực trạng ảnh hưởng của yếu tố thuộc về giảng viên ........................ 123
ảng 3.32: Thực trạng ảnh hưởng của môi trường quản l và điều kiện làm việc . 124
ảng 3.33 : Đánh giá chung thực trạng các yếu tố ảnh hưởng ............................... 124
Bảng 3.34: Đánh giá chung thực trạng quản l dạy học thực hành ngành công
nghệ kỹ thuật nhiệt tại các trường đại học ................................................. 125
ảng 4.1. Đánh giá tính cần thiết của các giải pháp được đề xuất Các giải pháp .. 156
ảng 4.2. Đánh giá tính khả thi của các giải pháp được đề xuất Các giải pháp ..... 157

ảng 4.3: Đánh giá kết quả trước thử nghiệm giải pháp chỉ đạo cử các chủ thể quản
lý dạy học thực hành ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt đi bồi dưỡng tâp trung . 164
ảng 4.4: Đánh giá kết quả trước thử nghiệm giải pháp chỉ đạo triển khai hoạt
động tự bồi dưỡng năng lực quản lý dạy học thực hành ngành công
nghệ kĩ thuật nhiệt của cán bộ quản l nhà trường .................................... 166
ảng 4.5: Đánh giá kết quả sau thử nghiệm giải pháp chỉ đạo cử các chủ thể quản lý
dạy học thực hành ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt đi bồi dưỡng tâp trung ..... 168
ảng 4.6: Đánh giá kết quả sau thử nghiệm giải pháp chỉ đạo triển khai hoạt
động tự bồi dưỡng năng lực quản lý dạy học thực hành ngành công
nghệ kĩ thuật nhiệt của cán bộ quản l nhà trường .................................... 169

DANH MỤC CÁC BIỂU
iểu đồ 3.4 : Đánh giá chung thực trạng các yếu tố ảnh hưởng ........... 125


MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, Việt Nam đang tiến hành mạnh m sự nghiệp công nghiệp h a, hiện
đại h a đất nước. Do vậy, việc đào tạo nguồn nhân lực trong đ c nguồn nhân lực
công nghệ kỹ thuật nhiệt có chất lượng phục vụ cho sự nghiệp này là vô cùng quan
trọng. C thể n i, nhiệm vụ hàng đầu của các trường đại học là ươm mầm cho xã
hội những tài năng dựa trên ứng dụng năng lực hoạt động nghề thực tế, năng lực
giải quyết những vấn đề thực tế, tình huống khẩn cấp nảy sinh trong quá trình làm
nghề. Điều này đã đặt ra cho các trường đại học đào tạo sinh viên ngành cơng nghệ
nói chung và sinh viên ngành cơng nghệ kỹ thuật nhiệt nói riêng cả những cơ hội và
thách thức. Bởi l , hiện tại các trường đại học này mặc dù đã thay đổi triết lý giáo
dục và đào tạo, hướng hoạt động đào tạo theo tiếp cận chuẩn đầu ra và năng lực
thực hiện nghề của sinh viên sau khi tốt nghiệp, tuy nhiên việc giảng dạy mang tính
thực tiễn, tính ứng dụng cao vẫn chưa thật sự phúc đáp tốt được các yêu cầu của
nghề mà các cơng ty sử dụng lao động địi hỏi. Phần lớn sinh viên tốt nghiệp khơng

thể hồn thành độc lập những gì được giao trong khoảng thời gian khá dài, khi họ
tham gia thực hiện nhiệm vụ tại công ty. Các nghiên cứu đã cho thấy, nguyên nhân
cơ bản dẫn tới kết quả này đ là việc học thực hành của sinh viên ở trường chưa hiệu
quả, sinh viên ít c cơ hội tiếp xúc với các vấn đề nghề nghiệp thực tiễn, nên khi bước
chân vào công việc khơng thể thích nghi ngay được, và khơng thể hồn thành được
nhiệm vụ được giao. Do vậy, để thích ứng tốt hơn với sự phát triển kinh tế, xã hội,
cũng như của các ngành công nghệ đang phát triển nhanh ch ng thì các trường đại học
đào tạo nghề cơng nghệ, công nghệ kỹ thuật nhiệt cần phải giải quyết kịp thời những
vấn đề tồn đọng trong hoạt động dạy học và đặc biệt dạy học thực hành tại nhà trường.
Dạy học thực hành là một hoạt động ngày càng được nhấn mạnh trong bối
cảnh nâng cao chất lượng đào tạo, nhất là ở các trường đại học hiện nay. Dạy học
thực hành trong đào tạo đại học làm tăng sự phù hợp của đào tạo cơ bản ban đầu đối
với các yêu cầu của thị trường lao động, là mối liên hệ, kết nối ưu tiên giữa đào tạo
và việc làm của sinh viên. Dạy học thực hành mang lại những kiến thức mới mẻ có

1


tính đặc trưng và đặc thù cho sinh viên ở các trường đại học chuyên về thực hành,
kỹ thuật, thương mại, xã hội,

Dạy học thực hành, được xem là một hoạt động đưa

sinh viên vào các tình huống nghề nghiệp để chuẩn bị cho hoạt động làm việc nghề
nghiệp tương lai của họ, dạy học thực hành còn đ ng vai trị trực tiếp đối với q
trình chun mơn hóa nghề nghiệp của cá nhân mỗi sinh viên.
Ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt là ngành đào tạo chuyên sâu, nghiên cứu về
các hệ thống kỹ thuật nhiệt, lạnh, ứng dụng khoa học kỹ thuật để thiết kế, vận hành
các hệ thống, trang thiết bị nhiệt, lạnh, các ứng dụng về khoa học kỹ thuật trong quá
trình thiết kế cũng như vận hành trang thiết bị điện lạnh nh m phục vụ cho nhu cầu

cuộc sống con người cũng như sản xuất công nghiệp. Do vậy, đào tạo sinh viên
ngành này cần đặc biệt chú trọng tới dạy học thực hành nh m đảm bảo được mục
tiêu chất lượng đào tạo nghề, đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng và chuyên
nghiệp, có kỹ năng và thái độ tốt làm hài lòng doanh nghiệp và các cơ sở kinh
doanh sử dụng nhân sự.
Quản lý dạy học thực hành ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt tại trường đại học
thông qua tiếp cận CIPO bao gồm quản l đầu vào, quản lý quá trình, quản l đầu ra
và xem xét sự tác động ảnh hưởng của các yếu tố tới quản lý dạy học thực hành
ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt trong giai đoạn hiện nay là rất quan trọng, thực hiện
tốt các nội dung quản lý này s đồng thời kéo theo việc thực hiện tốt dạy học thực
hành ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt tại trường đại học đáp ứng yêu cầu nghề và yêu
cầu của xã hội trong bối cảnh hiện nay.
Nghiên cứu về quản lý dạy học nói chung và quản lý dạy học thực hành tại
trường đại học đã c một một số cơng trình nghiên cứu, song nghiên cứu quản lý
dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt tại trường đại học thì cịn mới và
chưa c nhiều nghiên cứu được triển khai một cách có hệ thống và chuyên sâu từ
g c độ khoa học quản lý giáo dục. Xuất phát từ những l do trên, chúng tôi lựa chọn
đề tài “Quản lý dạy học thực hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt tại các trường
đại học làm đề tài luận án tiến sỹ ngành Quản l giáo dục.

2


2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận và thực trạng về quản lý dạy học thực hành ngành Công
nghệ kỹ thuật nhiệt tại các trường đại học, từ đ đề xuất các giải pháp quản lý dạy
học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại các trường đại học, nh m hình
thành và phát triển năng lực nghề nghiệp cho sinh viên đáp ứng nhu cầu xã hội.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

1 Tổng quan các cơng trình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến
quản lý dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại trường đại học.
2) Xây dựng cơ sở lí luận về quản lý dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ
thuật nhiệt ở trường đại học.
3) Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý dạy học thực hành ngành
Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại các trường đại học và các yếu tố ảnh hưởng đến quản
lý hoạt động này.
4 Đề xuất một số giải pháp quản lý dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ
thuật nhiệt tại các trường đại học đề xuất các giải pháp quản lý dạy học thực hành
ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại các trường đại học, nh m hình thành và phát
triển năng lực nghề nghiệp cho sinh viên đáp ứng nhu cầu xã hội. Khảo nghiệm tính
cần thiết, tính khả thi của các giải pháp đề xuất, và tiến hành thực nghiệm 1 giải
pháp trong thực tiễn.
3. Đối tƣợng, khách thể và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Giải pháp quản lý dạy học thực hành ngành Công nghệ
kỹ thuật nhiệt tại trường đại học trong bối cảnh hiện nay.
3.2. Khách thể nghiên cứu: Quản lý dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt.
3.3. Phạm vi nghiên cứu
3.3.1. Giới hạn n i un n

i n cứu: Có rất nhiều cách tiếp cận, cơ sở khoa

học để xác định các nội dung quản lý dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật
nhiệt tại trường đại học. Tuy nhiên, trong nghiên cứu này chúng tôi xác định các nội
dung quản lý dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại trường đại học

3


theo mơ hình CIPO với các thành tố chính: Quản l đầu vào; quản l dạy học thực

hành quản l quá trình và quản l đầu ra; Quản lý bối cảnh.
3.3.2. Giới hạn đị

nn

i n cứu: Nghiên cứu này thực hiện tại 4 trường

đại học c ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt. Cụ thể: Trường Đại học Công nghiệp Hà
Nội; Trường Đại học Cơng nghiệp thành phố Hồ Chí Minh; Trường Đại học Sư phạm
Kỹ thuật Vĩnh Long; Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh.
3.3.3. Giới hạn khách thể khảo sát:
Tổng số các khách thể luận án tiến hành khảo sát thực trạng là 411 người. Do
thời gian và điều kiện c hạn, nên nghiên cứu này không tiến hành điều tra định
lượng đối với cán bộ, công chức và người lao động tại các đơn vị sử dụng lao động
ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt cũng như cựu sinh viên ngành công nghệ kĩ thuật
nhiệt. Chỉ tiến hành thực hiện phỏng vấn sâu lãnh đạo và cán bộ, người lao động
thuộc các doanh nghiệp sử dụng lao động ngành điện lạnh; cựu sinh viên ngành
công nghệ kĩ thuật nhiệt.
4. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận án
4.1. Phương pháp luận nghiên cứu
Luận án sử dụng các phương pháp tiếp cận vấn đề nghiên cứu sau:
1)

i p cận ệ t n :
Dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại các trường đại học là

kết quả tổng thể của sự kết hợp nhiều yếu tố đầu vào, quá trình dạy học thực hành
và đầu ra và bối cảnh. Đ là kết quả của hoạt động dạy thực hành của giảng viên và
học thực hành của sinh viên. Đ cũng là kết quả quản l của các chủ thể quản l từ
ộ Giáo dục và Đào tạo, các ộ chủ quản, của lãnh đạo nhà trường, các phòng ban

và khoa trong nhà trường và đội ngũ giảng viên ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt.
Các yếu tố trên luôn luôn n m trong mối quan hệ biện chứng với nhau.
2)

i p cận CIPO:

Mơ hình CIPO với các thành tố chính: Quản l đầo vào; quản l dạy học thực
hành quản l quá trình và quản l đầu ra dưới tác động của bối cảnh. Tiếp cận
CIPO cho ph p quản l dạy học thực hành ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt theo một

4


hệ thống hiệu quả nh m tích hợp những thành tốt để làm cho hoạt động dạy học
thực hành đạt hiệu qủa cao nhất.
3)

i p cận t ực ti n
Tiếp cận này xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn sản xuất kinh doanh, nhu cầu

về nguồn nhân lực ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt của các doanh nghiệp, nhu cầu về
nguồn nhân lực ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt của xã hội n i chung. Dạy học thực
hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt phải thỏa mãn nhu cầu nhân lực của đời sống
thực tiễn ở nước ta hiện nay. Đ là công nghiệp h a, hiện đại h a; phát triển kinh tế thị
trường và hội nhập quốc tế và yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
4)Ti p cận năn lực:
Dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại trường đại học phải
chuyển từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận mục tiêu, lấy đầu ra là đích, hướng tới
việc hình thành những năng lực nghề nghiệp cần thiết cho người học để sau khi tốt
nghiệp họ có thể thực hiện được nhiệm vụ ở vị trí việc làm của mình theo chuẩn

nghề nghiệp.
5)Ti p cận trải nghiệm:
Dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại trường đại học theo
tiếp cận trải nghiệm là cách tiếp cận để giảng viên thiết kế và thực hiện dạy học
thực hành ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt nh m mục tiêu tối đa h a các hoạt động
học thực hành của sinh viên tùy thuộc vào bối cảnh thực tế gồm thời gian, địa điểm,
nguồn lực vật chất,... Dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại trường
đại học theo tiếp cận trải nghiệm cũng cần được xem là việc định hướng sinh viên
vào việc giải quyết các vấn đề kĩ thuật mà họ gặp phải trong thực tiễn nghề công
nghệ kĩ thuật nhiệt và tạo ra các môi trường thuận lợi giống với nơi làm việc để sinh
viên trải nghiệm giải quyết các vấn đề thực tiễn của nghề công nghệ kĩ thuật nhiệt,
qua đ tự phát triển năng lực hành nghề theo tiêu chuẩn nghề công nghệ kĩ thuật
nhiệt trong thực tiễn.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
-P ươn p áp n i n cứu văn ản t i liệu
+M c đ c c

p ươn p áp:

Nghiên cứu văn bản tại liệu nh m xây dựng cơ sở l luận và tìm ra cách tiếp cận
nghiên cứu của luận án.

5


+ N i un c

p ươn p áp

Luận án đã nghiên cứu các văn bản pháp luật của nhà nước như Luật giáo dục

sửa đổi năm 2019, các văn bản qui định khác của ộ Giáo dục và Đào tạo, cũng như
các qui định của các trường đại học về đào tạo, dạy học và dạy học thực hành.
Luận án đã tổng quan các cơng trình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến
đề tài để từ đ xác định khung l thuyết và cách tiếp cận nghiên cứu của luận án.
Từ nghiên cứu các tài liệu luận án xác định quản lý dạy học thực hành ngành
Công nghệ kỹ thuật nhiệt tại các trường đại học theo mô hình CIPO.
+Các t ức ti n

n p ươn p áp:

Để nghiên cứu các văn bản tài liệu, chúng tôi đã sử dụng các thao tác nghiên cứu
như: Phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát. Từ đ rút ra những vấn đề mà các
nghiên cứu đã thực hiện và những những vấn đề còn bỏ ngỏ để luận án tiếp tục
nghiên cứu.
-P ươn p áp đi u tr

n

ản

i

-P ươn p áp p n v n s u
-P ươn p áp c uy n i
-P ươn p áp xử lý s liệu b ng th n

toán ọc.

Tại nội dung này, luận án chỉ trình bầy cụ thể về mục đích, nội dung, cách thực
nghiên cứu cịn lại s được trình bày cụ thể tại mục tổ chức và phương pháp nghiên

cứu ở chương 3 và chương 4 luận án.
5. Đóng góp mới về hoa học của luận án
Luận án đã tổng quan được các cơng trình nghiên cứu cùng hướng ở trong và
ngồi nước để xây dựng khung lí luận nghiên cứu sáng rõ, phù hợp. Cụ thể, dựa trên
việc kế thừa các cách tiếp cận khác nhau và tiếp cận chính là tiếp cận mơ hình CIPO
luận án đã xác định được khung lý luận về quản lý dạy học thực hành ngành công
nghệ kĩ thuật nhiệt tại trường đại học phù hợp và tường minh.
Luận án đã chỉ ra được thực trạng quản lý hoạt động dạy học thực hành
ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt tại trường đại học, cho phép nhận diện chính xác
trên bình diện tổng qt và ở những lát cắt cụ thể về thực trạng này thông qua thực
trạng các yếu tố đầu vào; các yếu tố quá trình và các yếu tố đầu ra và sự tác động
của các yếu tố bối cảnh tới đầu vào, quá trình, đầu ra của dạy học thực hành ngành
công nghệ kĩ thuật nhiệt tại trường đại học. Trên cơ sở đ , luận án đã đánh giá được

6


ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế đã tạo lập cơ sở thực tiễn khách quan
cho việc đề xuất 05 giải pháp quản lý dạy học thực hành ngành công nghệ kĩ thuật
nhiệt tại trường đại học theo sát các tiếp cận đã xác định ở khung lý thuyết, đồng
thời hướng đến phát huy những điểm mạnh, khắc phục các bất cập, điểm yếu phát
hiện từ thực trạng. Luận án đã tiến hành thử nghiệm 01 giải pháp trong thực tiễn.
Kết quả cho thấy, giải pháp khi áp dụng trong thực tiễn bước đầu cho thấy có tính
khả thi và hiệu quả. Đây chính là những kiến giải có giá trị cả về lý luận và thực
tiễn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Luận án đã hệ thống và làm sâu sắc hơn l luận về quản l dạy học thực hành
ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt tại trường đại học. Qua đ , g p phần hồn thiện và
phát triển lí luận quản l dạy học thực hành n i chung và quản lí dạy học thực hành
ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt tại trường đại học n i riêng.

Luận án đã đề xuất được các giải pháp quản lý dạy học thực hành ngành
công nghệ kĩ thuật nhiệt tại trường đại học bám sát vào cách tiếp cận CIPO có thể
chuyển giao vận dụng có hiệu quả trong các trường đại học c đào tạo ngành công
nghệ kĩ thuật nhiệt ở nước ta hiện nay, đặc biệt trong quản lý dạy học thực hành
ngành công nghệ kĩ thuật nhiệt đáp ứng yêu cầu hiện nay.
7. Cơ cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục; Nội dung Luận án được trình bày trong 04 chương:
Chương 1. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu về quản lý dạy học thực
hành ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt ở trường đại học; Chương 2. Cơ sở lý luận về
quản lý dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt ở trường đại học;
Chương 3. Thực trạng quản lý dạy học thực hành ngành Công nghệ kỹ thuật nhiệt ở
các trường đại học; Chương 4. Giải pháp quản lý dạy học thực hành ngành công
nghệ kỹ thuật nhiệt ở các trường đại học.

7


Chƣơng 1
TỔNG QUAN CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC THỰC HÀNH
TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Hƣớng nghiên cứu về ạy học thực hành tại trƣờng đại học
Hoạt động dạy học thực hành tại trường đại học là hướng nghiên cứu dành được
sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới cũng như Việt Nam. Các nghiên
cứu về dạy học thực hành tại các trường đại học cũng khá đa dạng, với các cách tiếp
cận nghiên cứu khác nhau và trên các ngành học khác nhau như ngành Y, ngành Sư
phạm, ngành kĩ thuật,

Có thể nêu dẫn một số nghiên cứu cụ thể sau đây:

Theo hướng nghiên cứu những vấn đề chung lí luận và thực tiễn về dạy học
thực hành các tác giả như Tyler, Christine Adu-Yeboah1 and Christopher Yaw
Kwaah, William E. lank đã thực hiện những nghiên cứu công phu, bài bản và đưa
ra những kết quả nghiên cứu thuyết phục về dạy học thực hành tại nhà trường đại
học. Dưới đây s nêu dẫn cụ thể các nghiên cứu này:
Tác giả Tyler (1976) trong cuốn “Qu n điểm v giáo d c Mỹ: Những phản
ánh v quá khứ… t ác t ức c o tươn l i”, (Perspectives on Americ n education:
Reflections on the past…challenges for the future) cho r ng chương trình dạy học
thực hành phải năng động, luôn được đánh giá và sửa đổi, chứ khơng phải là một
chương trình thiết lập tĩnh . Cách tiếp cận năng động này đã thay đổi chương trình
giảng dạy thực hành từ một mơ hình hướng nội dung sang một phương pháp tiếp
cận tập trung vào người học. Phương pháp học tập tập trung vào người học này là
một khái niệm nền tảng của CBE – đào tạo tiếp cận năng lực [116].
Các tác giả Christine Adu-Yeboah1 and Christopher Yaw Kwaah (2018), khi
nghiên cứu về dạy học thực hành cho sinh viên trường đại học sư phạm trước khi
sinh viên đi thực tập đã khẳng định r ng, dạy học thực hành có vai trị vô cùng quan
trọng đối với sinh viên sư phạm trước khi đi thực tập tại trường phổ thông. Dạy học
thực hành mang lại cho sinh viên cơ hội để cải thiện về kiến thức, và rèn luyện được
những kỹ năng sư phạm chung như: soạn giáo án, xác định tốt mục tiêu bài học,

8