Tài liệu Hướng dẫn những quy tắc trong nghệ thuật bonsai docx

Hướng dẫn những quy tắc trong nghệ thuật bonsai

Cũng như tất cả các loại nghệ thuật khác, cách trưng bày bonsai thường
không tuân theo một phong cách truyền thống hay sự chỉ dẫn nào.
Nhưng có một số chỉ dẫn tuyệt vời cho việc tạo ra một cây bonsai đẹp,
và chúng rất có giá trị cho những ai đang theo đuổi nghệ thuật bonsai
đầy quyến rũ này.
Độ khó: Cực dễ
 1
Chậu
- Cây bonsai nên được đặt sau vạch chính giữa của chậu, và bên trái
hoặc bên phải của vạch trung tâm.
- Độ sâu của chậu phải bằng đường kính thân cây, ngoại trừ những cây
có dáng rũ xuống.
- Nên sử dụng những chậu có màu men thích hợp cho việc tưới tiêu và
chăm sóc cây, những màu men đó cần phải hài hòa với màu sắc của
hoa.
- Nên chọn những chậu có chiều rộng gấp 2/3 chiều cao của cây. Với
những cây lùn thì chiều rộng chậu phải gấp 2/3 bề rộng thân cây.
- Kiểu dáng chậu cũng cần phải phù hợp với kiểu dáng của cây bonsai.
Chậu hình chữ nhật thì thích hợp với những cây dáng thẳng không uốn
éo nhiều, còn với những cây thẳng không bình thường, những cây mà
có nhiều điểm uốn trên thân thì chậu hình oval hay hình tròn là thích
hợp nhất. Đối với những cây bonsai lớn thì ta nên trồng chúng sâu
trong những chậu hình chữ nhật.

 2
Chăm sóc
- Cần trộn chung nhiều loại đất vào một chậu, không nên phân ra thành
nhiều lớp đất (Đây là qui tắc mới, vẫn sẽ có nhiều tranh cãi).
- Ta cần bón phân đầy đủ theo nhu cầu của cây (Đây là qui tắc mới, vẫn

sẽ có nhiều tranh cãi).
- Ta nên tưới nước từ trên xuống, tránh để bonsai bị ngập trong nước,
vì điều này sẽ cản trở sự tích tụ muối của cây.
- Ta tăng độ ẩm của cây bằng cách đặt chậu cây vào một khay đựng
nhiều đá cuội và nước hay đặt chậu bonsai ở dưới một cái ghế dài ẩm
ướt, nhưng không được để sương bám trên cây (Đây là qui tắc mới, vẫn
sẽ có nhiều tranh cãi. Vì sương mù làm tăng sự tích tụ muối trên lá, và
thực tế thì nó không có tác dụng gì trong việc làm tăng độ ẩm cho
cây).
- Ta cần dọn sạch hết những hạt cát mịn từ bất kì hỗn hợp đất nào, chỉ
nên sử dụng những hòn đá thô và nhỏ.
- Chỉ tưới nước khi nào cây thực sự cần được tưới, không tưới chúng
theo một thời khóa biểu cố định nào.
- Cho cây tiếp xúc nhiều với nhiệt độ môi trường bên ngoài. Chỉ với
những cây bonsai nhiệt đới và cận nhiệt đới (với hầu hết các bộ phận)
đều thích hợp cho việc để chúng ở trong nhà. Nếu chúng được đặt trong
nhà thì phải đảm bảo rằng nhiệt độ môi trường thấp, phù hợp để có thể
tạo nên tình trạng tiềm sinh cho cây.
 3
Những qui tắc về thân cây và Nebari
- Nên để chiều cao thân cây gấp 6 lần đường kính rễ cây.
- Thân cây nên để hơi nghiêng về phía trước hướng về bên phải người
xem.
- Gốc cây nên được tạo dáng xòe ra và để cho nó nhô lên trên nền chậu,
như thế trông nó giống như đang bám vào đất để giữ cho cây đứng
thẳng.
- Rễ cây nên được để nhô lên từ gốc cây xòe trên nền chậu.
- Không nên để những nút sần mọc trên rễ cây (vì người xem sẽ để ý
nhiều đến nó).
- Nên tạo dáng ngọn cây hơi nghiêng về phía trước hướng về phía

người xem.
- Thân cây nên được giữ thon từ dưới lên trên để trông nó như là đang
mọc vươn lên, nhưng không được làm thon ngược lại từ trên xuống.
- Những chồi ghép nên được ghép với số lượng vừa phải để tạo được
dáng cây hài hòa, hoặc ghép chúng đủ thấp để không nhìn thấy những
mối ghép từ nebari.
- Uốn thân cây sao cho những điểm uốn trên thân không mang hình "ức
bồ câu" (những điểm uốn nên được uốn cong hướng về phía người
xem).
- Nên tạo dáng ngọn cây theo hướng của gốc cây. Độ uốn của cây cần
phải được đảm bảo.
- Không để cây tự mọc ra phía sau. Đây là một trong những qui tắc của
tôi và rất khó giải thích vì sao. Nó liên quan đến độ uốn cong của thân
cây. Nếu một thân cây tự mọc ra phía sau thì sẽ tạo ra một điểm uốn
hình chữ "C".
- Đối với những thân cây thẳng bình thường và thẳng không bình
thường thì ngọn cây nên được giữ sao cho nó mọc cao hơn gốc cây.
- Trên những thân cây thẳng bình thường, nếu có quá nhiều điểm uốn
hình chữ "S" sẽ làm cho cây trông rất nặng nề mất đi vẻ tự nhiên vốn
có của nó.
- Với những cái cây mọc nhọn hướng lên cao thì những điểm uốn nên
được uốn gần nhau (cần để ý đến vị trí của cành cây).
- Một cây chỉ nên mang một ngọn.
- Đối với hai thân cây đôi thì nên được tách ra ở chỗ gốc cây, không để
cây nào cao vượt lên trên cây nào.

 4
Nhánh cây
- Tạo những nhánh cây sao cho chúng không mọc ngang, hoặc không
để những nhánh cây mọc đâm ngang thân cây.

- Trên nhánh không nên để lộ những nút mắt sần (làm cho người xem
chú ý đến nó).
- Nhánh đầu tiên nên được đặt nằm ở khoảng 1/3 chiều cao thân cây
tính từ gốc.
- Còn những nhánh cây được ghép thành công nên để chúng nằm ở
những vị trí trong khoảng 1/3 thân cây còn lại tính đến ngọn cây.
- Nhánh cây cần phải cho chúng mọc ra từ phía bên ngoài của những
điểm uốn (để không làm nhánh cây bị phình ra).
- Đường kính nhánh cây nên được cân đối với thân cây. Những nhánh
cây được xem là quá khổ là những nhánh có đường kính dày hơn 1/3
đường kính thân cây.
- Nếu cho nhánh thứ 1 mọc ở bên trái thì nhánh thứ 2 sẽ để nó mọc bên
phải và ngược lại (khi đó nhánh thứ 3 nên để nó mọc phía sau).
- Nên để những nhánh cây mọc xen kẽ nhau, không nên để chúng mọc
song song.
- Nên giảm bớt kích thước và đường kính của những nhánh cây nếu
không thì chúng sẽ trông như là đang leo lên.
- Nên chừa một khoảng trống đủ rộng giữa những nhánh cây.
- Nên để những nhánh đầu tiên hay những nhánh thứ 2 (còn gọi là
nhánh trái và nhánh phải) hướng về phía trước, phía trung điểm của tầm
nhìn để thu hút
người xem.
- Những nhánh thứ nhất, thứ hai, thứ ba nên được để cách với nhánh ở
phía sau 120o để tránh trường hợp chúng tự che nhau ở phía sau cây.
- Trên thân cây, mỗi vị trí chỉ nên tạo một kiểu nhánh, không nên để
chúng vừa mang hình bánh xe vừa mang hình nan hoa hay là để những
nhánh cây xoắn lại hoặc những nhánh cây thẳng đuộc (vì như thế chúng
sẽ tự làm chúng trông rất vô duyên).
- Nên tạo hình những nhánh cây sao cho chúng tạo thành một hình tam
giác lệch với ngọn cây tượng trưng cho trời, góc ở giữa tượng trưng

cho con người và góc ở phía dưới tượng trưng cho mặt đất.
- Nên để những nhánh thuộc lớp thứ 2 mọc xen kẽ trái và phải và cần
phải tuân theo những qui tắc chính trong cách sắp nhánh cây, ngoài ra,
không để những nhánh cây khác mọc chỉa lên hay chỉa xuống. Như vậy
ta sẽ tạo ra được một lớp đệm lá.
- Để tạo ảo giác cho cây bonsai già, ta để những nhánh phía dưới cây rũ
xuống. Những thân cây tươi trẻ thì có nhiều nhánh mọc vươn lên. Với
những nhánh ở gần ngọn ta nên tạo dáng sao cho chúng nằm ngang
hoặc mọc vươn lên từ khi chúng còn là những nhánh non.
- Nhìn chung ta nên tạo dáng sao cho những nhánh cây đổ xuống tuân
theo các qui tắc dành cho những thân cây thẳng, ngoại trừ thân cây mọc
nghiêng.
- Đối với những cây đôi, không nên để những nhánh cây xen vào giữa
các cây vì chúng sẽ đâm ngang vào thân cây. Khi đó những nhánh cây
gần phía ngoài các cây sẽ tạo nên một hình tam giác "lá".
- Không để những tán lá che khuất "jin".

Lời khuyên & Cảnh báo
Sách Kỹ thuật trồng ghép bonsai I của John Naka được xuất bản
năm 1973, tại học viện bonsai California, là phần luận án hay hơn
mong đợi trong lĩnh vực "những qui tắc" trồng và ghép bonsai mà
tôi đã tìm thấy. Bất kỳ ai đều có thể tạo ra cho mình một cây bonsai
đầy sức thuyết phục khi làm theo những qui tắc trên. Khi chúng đã
được nghiên cứu kỹ lưỡng thì bạn có thể bắt đầu công việc tạo cho
mình một cây bonsai ưng ý, mà không cần phải đắn đo suy nghĩ
nhiều khi áp dụng "Những qui tắc" trên là đúng hay là sai.