(SKKN mới NHẤT) SKKN một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 6 tuổi (1)

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu.
     Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những mục tiêu quan trọng nhất của
giáo dục mầm non. Ngôn ngữ là công cụ để trẻ giao tiếp, học tập và vui chơi. Ngơn
ngữ giữ vai trị quyết định sự phát triển của tâm lý trẻ em. Bên cạnh đó ngơn ngữ
cịn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện bao gồm sự phát triển về đạo
đức, tư duy nhận thức và các chuẩn mực hành vi văn hoá.
      Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi  nói riêng, trẻ rất
nhạy cảm với nghệ thuật ngôn từ. Âm điệu, hình tượng của các bài hát ru, đồng
dao, ca dao, dân ca sớm đi vào tâm hồn tuổi thơ. Những câu chuyện cổ tích, thần
thoại đặc biệt hấp dẫn trẻ. Chính vì vậy cho trẻ tiếp xúc với văn học là con đường
phát triển ngôn ngữ cho trẻ tốt nhất, hiệu quả nhất.
Là những giáo viên được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
Trong q trình chăm sóc ni dạy các cháu do chúng tơi phụ trách thì thấy nhiều
cháu cịn hạn chế nhiều về ngơn ngữ tiếng Việt. Cũng trong q trình thực hiện
nhiệm vụ, chúng tơi đã tìm tịi, nghiên cứu nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý lứa
tuổi, nắm bắt nhu cầu và khả năng của trẻ, nhất là sự phát triển ngơn ngữ, để từ đó
chúng tơi đề ra cho mình nhiệm vụ là phải nghiên cứu làm sao giúp cho trẻ có khả
năng phát triển ngơn ngữ tiếng mẹ đẻ tốt nhất. Vì vậy chúng tơi đã chọn đề tài
“Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5-6 tuổi”. Đây là một đề tài mà đã
đưa lại những thành cơng nhất định cho chúng tơi, nó góp phần khơng nhỏ đưa
chất lượng chăm sóc ni dạy các cháu của nhà trường ngày một đi lên.
Vào đầu mỗi năm học chúng tôi luôn khảo sát đánh giá tình hình thực tế,
đánh giá sự phát triển của trẻ nói chung và đánh giá khả năng ngơn ngữ của từng
trẻ nói riêng. Chúng tơi nhận thấy có những thuận lợi và cịn những khó khăn như
sau:
1

download by :

* Thuận lợi:
Trẻ thích được giao tiếp, trị chuyện, được nói ngơn ngữ của người lớn, biết
giao lưu tình cảm, bày tỏ tình cảm của mình bằng ngơn ngữ.
Trẻ rất hứng thú với sách, tranh truyện, trẻ rất thích được nghe cơ kể truyện,
đọc thơ, đồng dao, thích được đóng vai vào các nhân vật trong truyện, thơ, đồng
dao và thích bắt trước giọng nói của các nhân vật, thích được làm người lớn, thích
bắt trước những hành động, cử chỉ, lời nói, hành vi, ứng xử của người lớn.
Sĩ số học sinh lớp tôi là 34 trẻ, 19 trẻ nữ và 15 trẻ nam, các cháu đều là trẻ em
nông thôn, các cháu đều rất ngoan và ham học.
Trường học nằm ở trung tâm xã, thuận lợi cho việc đưa đón, trả trẻ của phụ
huynh và được sự quan tâm của Ban Giám Hiệu, Ủy Ban Nhân Dân Xã, Phịng
Giáo Dục và Đào Tạo.100% giáo viên có trình độ trung cấp trở lên luôn giúp đỡ
lẫn nhau tạo điều kiện cho việc học hỏi kinh nghiệm.
Giáo viên yêu nghề, mến trẻ, nhiệt huyết với công việc. Nhà trường rất quan
tâm đến việc dạy và học của cô và trẻ, nhà trường luôn tạo điều kiện cho giáo viên
được tham gia dự giờ các chuyên đề để đạt được những phương pháp hình thức đổi
mới. Nhà trường đã lên kế hoạch cụ thể cho từng tiết học và có tài liệu để cho cô
dạy tốt giúp trẻ học tốt.
Về cơ sở vật chất: lớp học được xây dựng kiên cố, khang trang với trang thiết
bị phần nào đã đáp ứng được cho việc dạy và học.
* Khó khăn:
Phụ huynh đa phần là con em nông thôn nên điều kiện kinh tế cịn nhiều khó
khăn cơng việc bận rộn phụ ít có thời gian quan tâm đến trẻ.
Số trẻ trong lớp chưa đồng đều về số lượng, số ít cháu cịn nhút nhát trong khi
thể hiện ý tưởng của mình.
Đa phần các giáo viên dạy với giờ phát triển ngôn ngữ giáo viên vẫn còn dạy
cứng nhắc chưa sáng tạo nên không phát huy hết khả năng tư duy của trẻ, chưa đầu
tư thời gian chuẩn bị đồ dùng trực quan, đồ chơi, trò chơi; sưu tầm những trò chơi
phù hợp để phục vụ cho giờ dạy đạt hiệu quả. Giáo viên thường hay dạy trẻ kể

những nội dung câu chuyện thường ngày quen thuộc một cách đơn điệu, ít tìm tòi
2

download by :


cho trẻ những câu truyện mới lạ, những câu chuyện sáng tạo và những câu chuyện
thần thoại, cổ tích. Bên cạnh đó sự chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi chưa hấp dẫn trẻ,
phương pháp lên lớp của cô chưa linh hoạt sáng tạo nhiều, giọng chưa hay chưa
thu hút lôi cuốn hấp dẫn trẻ. Qua đó khi dạy trẻ kể chuyện trẻ cịn nhút nhát, lời nói
chưa rõ ràng mạch lạc ngơn ngữ vốn từ cịn hạn chế, trong giờ học.
Nhận thức của trẻ:
Lớp tơi có 34 trẻ, tuy trẻ rất ngoan và ham học nhưng ngôn ngữ của trẻ trong
khi giao tiếp vẫn còn hạn chế, 5 tuổi nhưng nhiều trẻ cịn nói ngọng, trình độ nhận
thức của trẻ lớp tôi như sau:
Tỷ lệ trẻ đạt trước khi thực hiện đề
tài

Nội dung

Tốt

khá

TB

5 trẻ

4 trẻ

=73%

=14,7%

=11,7%

21 trẻ

7 trẻ

6 trẻ

=61%

=20,5%

=17,6%

17 trẻ

9 trẻ

8 trẻ

=50%

=26,4%

=23,5%

13 trẻ

7 trẻ

=38,2%

=20,5%

- Khả năng phát âm rõ ràng mạch
lạc của trẻ.
- Khả năng nghe và cảm thụ
TPVH của trẻ (biểu đạt, thể hiện
thái độ)
- Khả năng kể lại truyện

25 trẻ

- Trẻ mạnh dạn tự tin và giao
tiếp tốt

14 trẻ
=44%

Qua khảo sát trên trẻ 34 trẻ 5 - 6 tuổi ở lớp đầu năm, kết quả như sau:
Khả năng phát âm rõ ràng, mạch lạc: 25 trẻ = 73%
Khả năng nghe và cảm thụ tác phẩm văn học: 21 trẻ = 61%
Khả năng kể lại truyện: 17 trẻ = 50%
Trẻ mạnh dạn tự tin và giao tiếp tốt: 15 trẻ = 44%
Từ kết quả trên, chúng tôi băn khoăn, suy nghĩ cần phải làm thế nào để giúp
trẻ phát triển ngơn ngữ, diễn đạt và phát âm chính xác tiếng mẹ đẻ. Bằng kiến thức

3

download by :


đã học và kinh nghiệm giảng dạy chúng tôi đã đề ra một số biện pháp để giúp trẻ
phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5-6 tuổi.
2. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5-6 tuổi”
3. Tác giả sáng kiến: Đồng tác giả
- Họ và tên: 1. Nguyễn Thị Huấn
2. Lưu Thị Tuyết
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Mầm non Lãng Công - Sông Lô - Vĩnh phúc.
- Số điện thoại: 0973.701.932; 0972959190.
- Email: 1.
2.
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:
Nguyễn Thị Huấn; Lưu Thị Tuyết. Trường Mầm non Lãng Công - Sông Lô - Vĩnh
phúc.
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Phát triển ngôn ngữ
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử:
Ngày 10 tháng 9 năm 2018.
7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
*Nội dung của sáng kiến:
Mỗi đứa trẻ có một đặc điểm tâm sinh lí khác nhau, năng lực nhận thức khác
nhau, chính vì thế việc lựa chọn phương pháp và hình thức nhằm phát triển ngôn
ngữ cho trẻ là rất quan trọng. Các tác phẩm văn học giúp trẻ hoàn thiện các kĩ năng
giao tiếp, lời ăn tiếng nói câu từ đủ nghĩa qua đó giúp trẻ mở rộng tầm hiểu biết với
thế giới xung quanh. Trẻ hiểu biết được các mối quan hệ giữa người với người,
giữa người với các sự vật, hiện tượng, thiên nhiên, từ đó hình thành thái độ đúng

đắn về cuộc sống.
Vì vậy khơng thể dùng các phương pháp dạy học cứng nhắc vào các câu
truyện các hình thức cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học lặp đi lặp lại trong
các tiết học dẫn đến việc trẻ ít hứng thú với việc kể chuyện, đọc thơ. Với hình thức
đơn điệu sẽ làm trẻ khơng chú ý nên tập trung vào việc khác hoặc buồn ngủ.
4

download by :


Trong q trình giảng dạy thực nghiệm chúng tơi đã tìm ra một số phương
pháp đơn giản và phù hợp. Sẽ khiến trẻ hứng thú với các tác phẩm văn học từ đó
phát triển ngơn ngữ ở trẻ.
Các biện pháp thực hiện:
Biện pháp 1: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thơng qua HĐ kể chuyện sáng tạo và
trị chơi đóng kịch
Việc cho trẻ kể chuyện sáng tạo và chơi trò chơi đóng kịch có ý nghĩa rất
quan trọng trong việc phát triển ngơn ngữ cho trẻ. Nó khơng chỉ ảnh hưởng trực
tiếp tới sự phát triển ngơn ngữ mà cịn thúc đẩy sự phát triển xúc cảm, tình cảm
thẩm mĩ ở trẻ.
* Thông qua kể chuyện sáng tạo
Qua sự tưởng tượng phong phú và những câu trả lời thông minh dí dỏm, hồn
nhiên ngây thơ của trẻ. Thơng qua tình cảm, tình yêu đối với con người, với thiên
nhiên đã giúp trẻ sáng tạo ra những câu chuyện hay hấp dẫn mang đầy kịch tính
qua các HĐ kể chuyện sáng tạo. Vào thời gian đầu của năm học chúng tôi đã cho
trẻ làm quen với việc kể chuyện sáng tạo qua tranh ảnh, bằng cách cô kể phần đầu,
yêu cầu trẻ kể phần tiếp theo và kết thúc câu chuyện.
VD: Cô và trẻ cùng nghĩ ra một câu chuyện cổ tích “Ngày sinh nhật của
Sóc” Thơng qua bức tranh có nhiều nhân vật như: Thỏ, Sóc,… Chúng tơi tiến hành
kể đoạn đầu và trẻ tự suy nghĩ kể đoạn tiếp theo: Buổi sáng, Sóc dậy sớm, đi ra

thung lũng. Nó mang theo cái trống và đánh rất to. Các con vật nghe thấy ồn liền
kéo ra cả thung lũng. Sóc nói với các bạn “ Các bạn ơi hơm nay là sinh nhật của tớ.
Tớ mời tất cả các cậu tới dự lễ nhé”. Các con thử nghĩ tiếp xem ai đến dự sinh nhật
Sóc, tặng cho Sóc q gì? Chú ý không nhắc lại lời kể của bạn, quà tặng mang đến
cũng khác nhau.
Cháu Linh Hoa: Thỏ con chạy về hang nghĩ khơng biết Sóc thích ăn gì nhất.
Nó đi ra lại đi vào một lúc, bỗng nó reo lên. Ta nghĩ ra rồi, Sóc thích ăn hạt dẻ
nhất.
Cháu Ngọc Bích: Nhím con về hang và nghĩ xem tặng q gì cho bạn. Nghĩ
mãi khơng ra nhím đành hỏi mẹ “ Mẹ ơi khơng biết bạn Sóc thích gì nhất nhỉ? Mẹ
5

download by :


trả lời: Hạt dẻ thì nhà thỏ lúc nào cũng có. Mẹ nghĩ một bó hoa tươi sẽ khiến Sóc
rất cảm động đấy. Cùng với bức tranh đó vào gần giữa năm học chúng tôi lại gợi ý
cho trẻ tự nghĩ ra những câu chuyện có nội dung khác theo một đề tài các cháu tự
chọn. Nhưng đối với những trẻ yếu thì chúng tơi có thể gợi ý trẻ chọn đề tài và
cùng kể với trẻ. Khi những trẻ đó thành thạo hơn và mạnh dạn hơn thì lúc đó
chúng tơi mới khuyến khích trẻ tự nghĩ ra một câu chuyện theo một đề tài chúng
tôi gợi ý hoặc trẻ tự chọn. Để lưu lại những câu chuyện của trẻ đã tự kể sáng tạo ra
chúng tôi đã làm 1 cuốn album, đặt cho chúng cái tên thú vị “Những câu chuyện
hay của các tác giả nhí” Và chúng tơi cịn u cầu trẻ tự tưởng tượng ra các nhân
vật và vẽ tranh minh họa cho các câu chuyện đó. Với hình thức này sẽ là một chiếc
địn bẩy thúc đẩy sự phát triển sáng tạo ở trẻ nhằm mục đích để phát triển ngơn
ngữ và làm giàu vốn từ cho trẻ và có tác động tích cực tới việc chuẩn bị tâm thế
cho trẻ vào trường phổ thông
Ngoài ra tôi còn in những hình ảnh của những câu truyện để trẻ xem và kể
truyện theo tranh có sẵn và chúng tôi chuẩn bị những đồ dùng cho trẻ sáng tạo

trong góc học chữ cái để trẻ nhớ lâu hơn và hứng thú hơn với các chữ cái

6

download by :


Trẻ đọc chụn theo tranh

* Chơi trị chơi đóng kịch
Tổ chức cho trẻ chơi đóng kịch là một phương pháp tốt để phát triển ngôn ngữ
đối thọai cho trẻ. Nội dung kịch được chuyển thể từ các tác phẩm văn học mà trẻ
đã được làm quen. Trẻ làm quen với các mẫu câu văn đã được gọt giũa chọn lọc.
Khi đóng kịch trẻ được thể hiện đúng ngữ điệu, tính cách của từng nhân vật mà trẻ
đóng, giúp cho ngơn ngữ của trẻ khi diễn đạt mang sắc thái biểu cảm rõ rệt.
VD: Chủ đề gia đình, chúng tơi đã lựa chọn câu chuyện “ Ba cô gái” để cho
các cháu tập đóng kịch và chúng tơi cũng lựa chọn các nhân vật sao cho phù hợp
với tính cách của trẻ: Cháu Hờng Ngọc nhỏ nhẹ, yếu ớt đóng vai bà mẹ (giọng dịu
dàng nhưng yếu ớt). Cháu Tiến An nhanh nhẹn, hoạt bát hơn chúng tôi gợi ý cho
cháu đóng vai Sóc con giọng hối hả khi báo tin cho chị cả và giận giữ khi nói câu
“Thương mẹ, thương mẹ mà giặt xong chậu quần áo mới về”. Cháu Minh Hằng
đóng vai chị cả tỏ ra khơng thương mẹ, khơng quan tâm tới mẹ “ Ơi chị buồn quá
nhưng chị phải giặt xong chậu quần áo này đã”…

7

download by :


- Trong khi cho trẻ tập đóng kịch chúng tơi còn chú ý đến một vấn đề tương đối

quan trọng đó là: Đối với những trẻ khá chúng tơi cho đóng vai chính cịn những
trẻ yếu hơn chúng tơi cho đóng vai phụ. Khi được tham gia đóng kịch nhiều lần
những trẻ yếu dần dần được nâng cao lên vai khó. Như vậy những trẻ đó sẽ được
hịa nhập với các bạn trong lớp, giúp trẻ tự tin, mạnh dạn hơn trong mọi hoạt động.
Tóm lại: Thơng qua các hoạt động kể chuyên sáng tạo và tập đóng kịch các
cháu của lớp chúng tôi đã mạnh dạn và tự tin hơn khi giao tiếp với mọi người đồng
thời ngôn ngữ của trẻ cũng được phát triển, trẻ đã phát âm chính xác và nói mạch
lạc hơn.
Biện pháp 2: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua các bài đồng dao, ca dao
Đồng dao, ca dao như một bức tranh với nhiều màu sắc thể hiện sự phong
phú, đa dạng của cuộc sống, từ đời sống sinh hoạt vật chất và tinh thần, tình cảm
của con người, nó có giá trị về mặt trí tuệ, tình cảm và ngơn ngữ, ảnh hưởng rất lớn
đến việc hình thành, phát triển nhân cách trẻ.
Các bài đồng dao có 2, 3, 4, 6 chữ... có vần, với lối ngắt nhịp 1-1 , 2-2,...
thường có nối kết cấu vịng trịn, trùng điệp. Ngơn ngữ trong đồng dao, ca dao là
ngơn ngữ hát, kể, giàu tính nhạc, giàu hình ảnh, có sức tạo hình. Nó rất phù hợp
với việc rèn cho trẻ phát âm, tích lũy vốn từ, hiểu nghĩa từ, nắm ngữ pháp, lối nói
trơi trảy, uyển chuyển.
Để phát huy tính tích cực của ngơn ngữ qua các bài đồng dao, ca dao đối với
sự phát triển ngơn ngữ của trẻ thì việc tổ chức các hoạt động cho trẻ đọc thuộc
đồng dao, ca dao là rất quan trọng. Hiện nay, hoạt động dạy trẻ đọc đồng dao, ca
dao chưa có ở các hoạt động chung, chính vì vậy mà chúng tơi lồng ghép hoạt
động đọc đồng dao, ca dao cho trẻ vào các hoạt động chơi trò chơi dân gian được
tổ chức ở hoạt động ngồi trời, hoạt động đón và trả trẻ, hoạt động sau khi ngủ dậy.
Bên cạnh việc dạy trẻ đọc thuộc những bài đồng dao, ca dao thì chúng tơi ln tìm
tịi những bài đồng dao, ca dao có nội dung cảu các chủ điểm mà trẻ đang học VD:
Chủ điểm gia đình: dạy trẻ đọc bài ca dao:
“ Cơng cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
8

download by :


Một lịng thờ mẹ kính cha
Cho trịn chữ hiếu mới là đạo con”
VD: Chủ điểm Thế giới động vật dạy trẻ đọc bài đồng dao “con vỏi con
voi”.
VD: Chủ điểm thế giới thực vật: Dạy trẻ đọc bài “lúa ngô là cơ đậu nành”
Qua đó chúng tơi thấy được hiệu quả rõ ràng, trẻ hào hứng tham gia trò chơi
đọc đồng dao, ca dao và nhớ bài lâu hơn.
* Tổ chức đọc đồng dao, ca dao cho trẻ ở hoạt động ngoài trời.
Sau mỗi giờ học ở trong trường mầm non là là hoạt động ngọài trời. Hoạt
động ngoài trời thường kéo dài từ 30- 35 phút chính vì vậy chúng tơi đã tận dụng
hoạt động ngồi trời để phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc cho trẻ đọc
đồng dao, ca dao. Bên cạnh việc dạy trẻ đọc đồng dao ca dao chúng tôi lồng ghép
các bài đồng dao vào các trò chơi dân gian để tạo hứng thú cho trẻ khi đọc nhằm
phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách tốt nhất.
VD: Bài “Dung dăng dung dẻ”
Dung dăng / dung dẻ
Dắt trẻ / đi chơi
Đến ngõ / nhà trời
Lạy cậu / lạy mợ
Cho cháu / về quê
Cho dê / đi học
Cho cóc / ở nhà
Cho gà / bới bếp
Xì xà / xì xụp
Ngồi thụp / xuống đây
- Chúng tôi dạy trẻ đọc theo nhịp 2-2

- Cách chơi: Trẻ nắm tay nhau, vừa đi vừa đọc và tay vung theo nhịp của của
bài hát. Đến câu “Ngồi thụp xuống đây” trẻ nắm tay nhau ngồi thụp xuống sau đó
đứng dậy lại đi tiếp.
*Tổ chức đọc đồng dao, ca dao cho trẻ trong giờ đón, trả trẻ
9

download by :


Khi dạy trẻ đọc thuộc đồng dao, ca dao chúng tôi thường đọc đi đọc lại
nhiều lần để trẻ ghi nhớ, học thuộc sau đó chúng tơi u cầu trẻ đọc nhanh dần lên,
tổ chức thi đua đọc nhanh giữa các tổ với nhau. Đó là cách làm cho trẻ rèn luyện
bộ máy phát âm, trau dồi ngôn ngữ, sự nhạy bén, linh hoạt của tư duy. VD: bài
“Lúa ngô là cơ đậu nành”, “Chim ri là dì sáo sậu”, “Con kiến mà leo cành đa” là
những câu hát đồng dao mà trẻ rất thích đọc vì nó đem lại tiếng cười vui vẻ, tạo
khơng khí thi đua tự nhiên, cởi mở.
Ngoài những bài lựa chọn để giúp trẻ học đọc theo chủ đề, chủ điểm, chúng
tơi cịn khích lệ trẻ thi đua đọc ra những câu đồng dao, ca dao trẻ đã thuộc từ cha
mẹ, anh chị, bạn bè trong xóm. Hình thức thi đua là động lực lơi cuốn, thúc đẩy trẻ
cố gắng nỗ lực, tích cực học tập. việc thi đua có thể kéo dài 1 tuần, sau 1 tuần tôi
kiểm tra số lượng bài trẻ thuộc, có tun dương, khen thưởng để khuyến khích trẻ
trong học tập.
*Tổ chức cho trẻ đọc đồng dao, ca dao sau khi trẻ ngủ dậy
Sau khi ngủ dậy, trẻ thường rất mệt mỏi, uể oải vì cịn ngái ngủ nên chúng
tơi thường cho trẻ đọc các bài đồng dao, ca dao quen thuộc để trẻ lấy lại tinh thần
sảng khoái, đầu óc thỏai mái để bước vào giờ học buổi chiều đồng thời, giúp trẻ
phát triển thêm khả năng ngôn ngữ.
VD: bài “Nu na nu nống”
Nu na nu nống
Cái trống nằm trong

Cái ong nằm ngồi
Củ khoai chấm mật
Bụt ngồi bụt khóc
Con cóc nhảy ra
Con gà ú ụ
Bà mụ thổi xơi
Nhà tơi nấu chè

10

download by :


Hình ảnh trẻ chơi trị chơi “ nu na nu nống” sau khi ngủ dậy

Cách chơi: Trẻ ngồi bệt, cùng chiều với nhau, sát cạnh nhau, 2 chân duỗi
thẳng, vừa đọc bài đồng dao, vừa lấy tay đập vào từng cẳng chân, mỗi từ trong bài
đồng dao được đập nhẹ vào một chân theo thứ tự từ đầu đến cuối rồi lại ngược lại
cho đến chữ “rút” chân ai gặp từ “rút” thì co chân lại cứ như thế cho đến khi các
chân co lại hết thì chơi lại từ đầu .
Biện pháp 3: Nghiên cứu tìm tịi các tư liệu, tài liệu liên quan
Để giúp trẻ diễn đạt và phát âm chính xác, chúng tơi đã khơng ngừng đi tìm
tịi nghiên cứu các tư liệu, tài liêu có liên quan. Bởi vì sách báo là kho tàng kiến
thức khổng lồ, phong phú và đa dạng. Nó sẽ rất có ích khi người giáo viên biết
khai thác, vận dụng vào tình hình thực tế của lớp mình.

11

download by :

VD: Qua cuốn sách “Phương pháp phát triển lời nói trẻ em” Tác giả - Đinh Hồng
Thái sẽ giúp cho giáo viên biết được các phương pháp, biện pháp phát triển vốn từ,
phát triển lời nói cho trẻ.
Hiện nay có rất nhiều những cuốn sách ở những thể loại khác nhau như
truyện kể, bài thơ, câu đố… dành cho trẻ MN. Mà theo chương trình GDMN mới
người giáo viên được lựa chọn các đề tài để đưa vào các hoạt động học. Qua
nghiên cứu tài liệu, tư liệu liên quan đến văn học tôi đã mạnh dạn đưa những tác
phẩm văn học mới có nội dung phù hợp với chủ đề, chủ điểm mang tính GD cao
vào giảng dạy.
VD: Chủ đề thế giới thực vật chúng tôi đưa vào câu truyện “ Hạt đỗ ngủ
quên”; Truyện “Qua đường”, “Kiến con đi ơ tơ” ở chủ đề giao thơng.
Bên cạnh đó chúng tơi ln tìm tịi tham khảo những cuốn sách làm đồ dùng đồ
chơi từ nguyên phế liệu để thu hút trẻ cùng chúng tôi làm ra sản phẩm từ ngun
phế liệu. Mục đích là để chúng tơi giáo dục cho trẻ biết tận dụng các nguyên phế
liệu để tạo ra đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các hoạt động phát triển ngôn ngữ của
trẻ.
VD1: Từ vỏ củ lạc chúng tơi có thể hướng dẫn trẻ làm thân con gà trống, các
mảnh xốp vụn làm đuôi gà và mào, cịn vỏ hộp thạch làm chân. Hoặc từ thìa sữa
chua có thể làm thân con chuồn chuồn hay thân con bướm. Sau khi trẻ đã tạo ra
sản phẩm, chúng tôi hỏi lại trẻ cách làm, mục đích là để trẻ tập diễn đạt các cử chỉ
và lời nói sao cho đủ câu và mạch lạc khi giao tiếp cùng cô.
VD2: Từ những vỏ kẹo chúng tơi có thể hướng dẫn trẻ làm những bông
hoa, và những ống hút nước làm thân của những bông hoa. Sau khi trẻ đã làm ra
những sản phẩm, chúng tôi hỏi lại trẻ cách làm như thế nào? và làm hoa gì?
VD3: Từ những vỏ thuốc, hộp thuốc chúng tôi hướng dẫn trẻ làm thân
những chiếc ô tô, những lon bia để làm ô tô chở hàng,… Sau khi trẻ làm xong thì
chúng tôi sẽ hỏi lại trẻ cách làm, hay ý tưởng của trẻ.
Không chỉ nghiên cứu tài liệu sách báo mà chúng tôi cịn thường xun đọc báo
điện tử, vào mạng để tìm kiếm tư liệu liên quan đến vấn đề phát triển ngôn ngữ cho

trẻ như trang:www.mamnon.com; http://nhipđiêu.th,....
12

download by :


Qua nghiên cứu tư liệu, tài liệu liên quan tới việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ
chúng tôi thấy vốn kiến thức của mình được nâng cao. Từ đó chúng tôi đã tự tin
đưa ra các hoạt động học nhẹ nhàng nhưng lại có hiệu quả cao đối với trẻ, giúp trẻ
thêm yêu cuộc sống hơn.
Biện pháp 4: Giúp trẻ phát âm chính xác - lời nói mạch lạc thơng qua các hoạt
động khác ở mọi lúc, mọi nơi.
- Trong quá trình tổ chức các hoạt động ở mọi lúc, mọi nơi tôi quan sát thấy
một số trẻ phát âm khơng chính xác. Chẳng hạn như: Lá – ná; khơng – hông;…
Việc phát âm không đúng của trẻ chủ yếu là do cơ quan phát âm của trẻ chưa linh
hoạt, chưa chính xác trẻ chưa biết điều chỉnh hơi thở và giọng nói phù hợp với nội
dung.
Vì vậy, để trẻ phát âm đúng chúng tôi cần phải linh hoạt lồng ghép cho trẻ
được luyện tập phát âm thường xuyên mọi lúc, mọi nơi và thời gian lâu dài. Sau
một thời gian cho trẻ làm quen với các bài đồng dao, ca dao kết hợp với các trò
chơi đơn giản đã có tác dụng rất tốt cho việc phát triển ngơn ngữ ở trẻ. Bởi vì nó có
tính chất thi đua.
VD: Bài “chi chi chành chành”, “ rồng rắn lên mây”, một số bài đồng dao về
trăng, đồng dao nói ngược, các bài đồng dao như “ lộn cầu vồng”, “vuốt ve”

13

download by :

Hình ảnh trẻ chơi trò chơi

Trong các hoạt động khác chúng tôi cũng thường xuyên đưa vào những bài
đồng dao, ca dao để gây khơng khí vui tươi, phấn khởi. Chẳng hạn trong giờ tập tơ
chữ a, ă, â thì sau mỗi chữ trẻ tập tô xong để chuyển tiếp sang phần tiếp theo chúng
tôi cho cả lớp đứng dậy vừa đi vừa đọc một bài đồng dao . Như vây sẽ giúp trẻ đỡ
mệt mỏi và khơng bị gị bó bởi phải ngồi tập tơ những 3 chữ cái liền. Như vậy
thông qua cách chuyển tiếp bằng các bài đồng dao đó sẽ góp phần giúp cho trẻ
phát âm được chính xác hơn, tích lũy được từ, hiểu nghĩa của từ, lối nói trơi chảy.
Để đưa đồng dao, ca dao … vào tâm hồn ngây thơ của các cháu chúng tôi đã
tận dụng các thời điểm trong ngày để dạy trẻ như: lúc đón trả trẻ, lúc trẻ ngủ dậy.
Với tính chất đặc trưng của đồng dao là: có vần, kết cấu vịng trịn, trùng điệp.
Ngơn ngữ giàu tính nhạc, giàu hình ảnh có sức tạo hình và giọng điệu tươi vui hồn
nhiên dí dỏm. Vì vậy khi trẻ đã đọc thuộc rồi, chúng tôi cho trẻ đọc nhanh dần. Thi
đua đọc nhanh đó là giúp cho việc rèn luyên bộ máy phát âm, trau dồi ngôn ngữ,
sự nhạy bén linh hoạt của tư duy.
- Với các hoạt động khác như: làm quen với tốn, tạo hình, khám phá
14

download by :


khoa học…chúng tôi cũng đều chú trọng đến việc phát triển ngơn ngữ cho trẻ. Ví
dụ : Khi đàm thoại với trẻ về một vấn đề gì đó, nếu trẻ trả lời chưa đủ câu hoặc
phát âm chưa chính xác, chúng tôi đều giúp trẻ trả lời lại sao cho đủ ý và phát âm
chính xác hơn. Như trong giờ khám phá khoa học chẳng hạn, sau khi cho trẻ quan
sát những hình ảnh trên màn hình chúng tơi tiến hành đàm thoại với trẻ. Khi trả lời
các câu hỏi của chúng tôi trẻ thường không diễn đạt đủ ý, do vậy chúng tôi đã sửa
lại ngay cách trả lời sao cho đủ ý và cách diễn đạt sao cho mạch lạc, có biểu cảm…
và cứ sau nhiều lần chúng tôi sửa lại cách trả lời và diễn đạt như vậy cuối cùng các

cháu của lớp chúng tôi đã phát âm được chính xác hơn và biết cách diễn đạt câu
khi trả lời các câu hỏi của cô giáo hoạc khi giao tiếp với mọi người xung quanh.
Biện pháp 5: Phối kết hợp với phụ huynh
Gia đình và nhà trường là nơi giúp trẻ phát triển toàn diện về mặt ngôn ngữ.
Bởi vậy muốn phát triển ngôn ngữ cho trẻ giáo viên cần phối kết hợp chặt chẽ với
phụ huynh.
Vào giờ đón trẻ và trả trẻ chúng tơi thường trao đổi với phụ huynh về tình hình
học tập của trẻ. Đề nghị phụ huynh quan tâm và dành nhiều thời gian cho các cháu
hơn. Chẳng hạn phụ huynh có thể mua cho các cháu những cuốn tranh chuyện của
mầm non. Vào mỗi buổi tối, phụ huynh nên kể cho các cháu nghe hoặc đọc những
bài thơ, những câu ca dao, tục ngữ phù hợp với lứa tuổi. Hoặc có những lúc cả nhà
đơng đủ thì khuyến khích đơng viên trẻ hát, múa, kể truyện, đọc thơ…cho mọi
người cùng được xem. Từ đó trẻ càng ngày càng yêu cuộc sống, yêu mọi người
xung quanh. Đồng thời còn làm giàu vốn từ cho trẻ, giúp trẻ phát âm chính xác và
nói mạch lạc hơn. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một
biện pháp khơng thể thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố quết định trong việc tạo
nguồn nhiên liệu của góc văn học để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm chúng tôi nêu tầm quan trọng của lĩnh vực
phát triển ngôn ngữ cho trẻ, đặc biệt là thông qua các hoạt động kể chuyện sáng
tạo, đọc thơ, đồng dao... Hàng tháng tuyên truyền với phụ huynh qua các biểu bảng
nêu lên nội dung về chủ điểm, về các câu chuyện sáng tạo của cơ và trẻ. Qua đó

15

download by :


phụ huynh thấy được ngôn ngữ của trẻ phát triển như thế nào và có biện pháp kích
thích sự phát triển ngơn ngữ cho trẻ tại gia đình.

Hình ảnh họp phụ huynh đầu năm
Ví dụ: Cơ trao đổi với phụ huynh về những câu chuyện sáng tạo trẻ đã kể, yêu cầu
phụ huynh về nhà cho trẻ kể lại câu chuyện đó hoặc kích thích trẻ kể các câu
chuyện khác. Như vậy ngôn ngữ của trẻ được phát triển một cách phong phú và đa
dạng. Bên cạnh đó chúng tơi đề nghị phụ huynh ủng hộ, giúp đỡ, sưu tầm những
loại tranh chuyện, sách thiếu nhi …có nội dung phù hợp với từng chủ điểm và độ
tuổi của trẻ để xây dựng góc sách. Vào các hoạt động đón trả trẻ, hoạt động góc trẻ
có thể dở sách ra xem và tự sáng tác các câu chuyện hấp dẫn theo nội dung tranh
và kể cho các bạn cùng nghe. Nhờ đó mà ngơn ngữ của trẻ càng ngày càng phong
phú hơn.

16

download by :


Ngồi ra chúng tơi cịn kết hợp với phụ huynh sưu tầm nguyên phế liệu để xây
dựng góc mở cho trẻ.
VD: Hột hạt, vải, giấy cattong, vỏ hộp sữa chua, vỏ hộp kem…để trẻ tự thiết kế
những hình ảnh, những nhân vật trong các tác phẩm văn học mà trẻ đã được làm
quen.
Tóm lại: Biện pháp phối kết hợp với phụ huynh là một yếu tố hết sức quan
trọng. Nhờ đó mà ngơn ngữ của trẻ càng ngày càng phong phú hơn, trẻ phát âm
chính xác và nói mạch lạc hơn.
Kết luận: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua tác phẩm văn học (truyện,
thơ, ca dao,…) không những giúp trẻ mở mang kiến thức về thế giới xung quanh,
bồi dưỡng cho trẻ những tình cảm lành mạnh, giáo dục thẩm mỹ cho trẻ nhận ra cái
hay, cái đẹp trong thiên nhiên, trong các mối quan hệ mà còn phát triển về vốn từ
cho trẻ, giúp trẻ phát âm chính xác hơn, nói mạch lạc hơn. Và giúp trẻ biết cách
diễn đạt những ý muốn chủ quan của mình với bạn bè và mọi người xung quanh.

* Về khả năng áp dụng của sáng kiến: "Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ
cho trẻ 5 – 6 tuổi ". Được áp dụng cho tất cả các lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi trong
trường mầm non Lãng Công. Chúng tôi đã phổ biến khi lên tiết dạy mẫu cho giáo
viên trong trường với lĩnh vực “Phát triển ngôn ngữ” như thông qua tiết kể chuyện,
đọc thơ... được đánh giá cao. Ngồi ra sáng kiến có thể áp dụng rộng rãi cho tất cả
các giáo viên trong và ngoài huyện khi thực hiện môn học này.
8. Những thông tin cần được bảo mật: Khơng có
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Trình độ chun mơn:
Tùy thuộc vào khả năng nhu cầu học tập và kinh nghiệm sống của trẻ để
xác định được mục tiêu, nội dung cụ thể cho phù hợp với trẻ và phù hợp với địa
phương.
Bản thân giáo viên phải tự bồi dưỡng chuyên môn qua các lớp học chuyên đề
do ngành tổ chức, học hỏi đồng nghiệp, tham khảo tài liệu... Ứng dụng khoa học
công nghệ thơng tin trong giảng dạy. Tìm tịi học hỏi cách làm đồ dùng đồ chơi
phục vụ cho dạy và học.
17

download by :


Biết cách sử dụng đồ dùng đồ chơi trong giảng dạy một cách khoa học, hợp lí, tạo
được sự hứng thú của trẻ.
Khảo sát trẻ theo chủ đề và theo dõi sự phát triển của trẻ.
Xây dựng môi trường học tập phù hợp. Kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và
nhà trường trong cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm thông qua các trị chơi đóng kịch, xử lý
các tình huống, tham quan tiếp xúc, quan sát môi trường xã hội gần gũi xung
quanh.
Ln tìm tịi học hỏi những cái hay cái mới để phục vụ cho viêc dạy và học,

trau dồi đạo đức lối sống lành mạnh và chuẩn mực với trẻ và đồng nghiệp.
Cơ sở vật chất:
Tìm tịi sáng tạo đồ dùng, đồ chơi để phục vụ cho tiết dạy
Có ti vi, hay máy tính để cho trẻ xem hình ảnh liên quan đến tác phẩm
10. Đánh giá lợi ích thu được áp dụng sáng kiến:
10.1. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
Trong quá trình triển khai áp dụng một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho
trẻ 5 - 6 tuổi cho trẻ thông qua các câu truyện kể, đọc thơ.... Chúng tơi đã thấy trẻ
có tiến bộ rõ rệt trong việc phát triển ngôn ngữ và thấy trẻ mạnh dạn, tự tin và việc
sử dụng ngôn từ của trẻ chính xác hơn. Kết quả khảo sát trên trẻ sau khi áp dụng
sáng kiến của lớp tôi vào cuối năm như sau.
Kết quả của trẻ: Lớp có 34 trẻ.
Tỷ lệ trẻ đạt trước khi Tỷ lệ trẻ đạt sau khi Tỷ lệ
thực hiện đề tài
thực hiện đề tài
tăng

Nội dung

- Khả năng phát âm
rõ ràng mạch lạc của
trẻ.

Tốt

khá

TB

25 trẻ

5 trẻ

4 trẻ

=73%

=14,7% =11,7%
6 trẻ

Tốt
32 trẻ
=94,1
%

Khá
1 trẻ
=2,9%

- Khả năng nghe và 21 trẻ

7 trẻ

31 trẻ 2 trẻ

cảm thụ TPVH của =61%

=20,5% =17,6% =91,1 =5,8%

TB

1 trẻ

7

trẻ

=2,9%

=20,5%

1 trẻ

10trẻ

=2,9%

=29,4%
18

download by :


trẻ (biểu đạt, thể hiện

%

thái độ)
- Khả năng kể lại
truyện
- Trẻ mạnh dạn tự tin

và giao tiếp tốt

17 trẻ

9 trẻ

8 trẻ

=50%

=26,4% =23,5%

14 trẻ

13 trẻ

=44%

=38,2% =20,5%

7 trẻ

30 trẻ
=88,2
%
31 trẻ
=91,1
%

2 trẻ

2 trẻ

13 trẻ

=5,8%

=5,8%

=38,2%

2 trẻ

17 trẻ

=5,8%

=50%

1 trẻ
=2,9%

10.2. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức,
cá nhân:
Qua một năm thực hiện đề tài chúng tôi ln khơng ngừng học hỏi phấn đấu,
từ những gì vốn có của bản thân cùng học hỏi tiếp thu kinh nghiệm, kiến thức của
bạn bè đồng nghiệp. Chúng tôi đã được tập thể nhà trường nhìn nhận đầu tư để
chúng tôi giảng dạy tiết dạy mẫu và tổ chức tiết dạy mẫu, chúng tơi đã hồn thành
tốt.
Qua một năm học tôi đánh giá khảo sát trẻ qua từng chủ đề trên trẻ chúng

tơi thấy đã có sự thay đổi rõ nét.
- Khả năng nghe và cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ (biểu đạt, thể hiện thái
độ) tăng lên 30,1 % so với đầu năm.
- Khả năng phát âm rõ ràng mạch lạc của trẻ tăng lên 21,1 %
- Khả năng kể lại truyện tăng lên 38,2 %
- Trẻ mạnh dạn tự tin và giao tiếp tốt tăng 47,1 %
Điều đó nghĩa là tất cả trẻ đều thích thú tham gia vào giờ học. Như vậy với
việc áp dụng sáng kiến đã mang lại kết quả cao.
Qua đó chúng tơi nhận thấy sáng kiến có tính sáng tạo phù hợp với nhận thức của
trẻ trong trường mầm non, phù hợp với điều kiện của trường lớp, có thể áp dụng
rộng rãi trong các trường mầm non trong toàn huyện .
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng
sáng kiến lần đầu:
19

download by :


Số

Tên tổ chức/cá nhân

Địa chỉ

Phạm vi/Lĩnh vực

T

áp dụng sáng kiến

T
1

Nguyễn Thị Huấn

Lớp 5 tuổi A1

9 tháng/Phát triển ngôn ngữ

2

Lưu Thị Tuyết

Lớp 3 tuổi A2

9 tháng/Phát triển ngôn ngữ

3

Nguyễn Thị Thu Hà

Lớp 5 tuổi A2

9 tháng/Phát triển ngơn ngữ

4

Hồng Thị Thủy

Lớp 5 tuổi A3

9 tháng/Phát triển ngôn ngữ

5

Nguyễn Thị Tuyết Chinh

Lớp 5 tuổi A4

9 tháng/Phát triển ngôn ngữ

Lãng Công, ngày

tháng

năm 2020

Đồng tác giả sáng kiến

Nguyễn Thị Huấn

Lưu Thị Tuyết

PHỤ TRÁCH TRƯỜNG
PHÓ HIỆU TRƯỞNG

Lương Thị Bích Thủy

............., ngày.....tháng......năm......
Hội đồng sáng kiến cấp cơ sở

(Ký tên, đóng dấu)

20

download by :