(SKKN mới NHẤT) SKKN phương pháp dạy kỹ năng nghe cho học sinh dân tộc trong chương trình tiếng anh 7 hệ 10 năm

1

PHƯƠNG PHÁP DẠY KỸ NĂNG NGHE CHO HỌC SINH DÂN TỘC
TRONG CHƯƠNG TRÌNH TIẾNG ANH 7 HỆ 10 NĂM
A. PHẦN MỞ ĐẦU.
1. Lí do chọn đề tài:
Cùng với sự phát triển của đất nước, là nhu cầu học hỏi của con người
trong xã hội hiện đại ngày càng cao lên. Ắt hẳn trong số chúng ta, ai cũng biết
rằng Tiếng Anh được xem là ngơn ngữ tồn cầu được sử dụng phổ biến nhất
trên tồn thế giới, là ngơn ngữ chính thức của hơn 53 quốc gia và vùng lãnh
thổ. Biết ngoại ngữ là biết thêm được một công cụ giao tiếp mới ngồi tiếng
mẹ đẻ vì “ngoại ngữ là chìa khóa vàng mở ra kho tàng kiến thức của nhân
loại”. Đối với Việt Nam, một đất nước đang phát triển, hội nhập, tồn cầu hố
thì việc học Tiếng Anh lại trở nên quan trọng và cấp thiết hơn nữa. Chính vì
Tiếng Anh mang đến nhiều cơ hội nên tiếng Anh đã được giảng dạy từ rất
sớm cũng như nhiều người trẻ đã nhận thức được tầm quan trọng của nó vì
những lý do như sử dụng thành thạo Tiếng Anh sẽ tìm được một cơng việc
với mức thu nhập cao hơn so với những người có trình độ Tiếng Anh cịn hạn
chế, giao tiếp với thế giới bên ngồi, tiếp cận những nguồn khoa học mà mình
đang theo đuổi. Đó cũng là lý do tại sao nhiều trường Đại học, Cao đẳng hiện
nay tiến hành giảng dạy nhiều nội dung bằng tiếng Anh cũng như quy định
chuẩn đầu ra ngoại ngữ (phổ biến là tiếng Anh) cho sinh viên tốt nghiệp ra
trường. Hiểu được điều đó, nên hệ thống giáo dục của Việt Nam đã đưa Tiếng
Anh là môn học bắt buộc ở nhà trường từ những năm tiểu học. Nhưng thực
trạng học Tiếng Anh của học sinh ở Việt nam nói chung và học sinh dân tộc
nói riêng vẫn còn là vấn đề mang nhiều thách thức.
Như chúng ta đã biết, hiện nay tiếng Anh được sử dụng như một ngôn
ngữ quốc tế. Người dân từ khắp nơi trên thế giới sử dụng tiếng Anh để giao
dịch thương mại, để trao đổi thông tin hiểu biết lẫn nhau. Có rất nhiều những
kho tàng tri thức của nhân loại được viết bằng tiếng Anh, nếu muốn tiếp cận
nguồn tri thức đó, người ta phải biết tiếng Anh. Nói như vậy để chúng ta hình

dung được rằng tiếng Anh cần thiết như thế nào. Hiểu được tầm quan trọng
của ngôn ngữ này cho nên Bộ giáo dục và đào tạo đã quyết định đưa tiếng
Anh vào giảng dạy và học tâp như một bộ mơn bắt buộc.
Điều đó u cầu mỗi giáo viên phải nắm bắt và hiểu được tầm quan
trọng của việc giúp học sinh nắm bắt được môn học tùy theo những kỹ năng
khác nhau. Do đó giáo viên phải biết lựa chọn các kỹ năng phù hợp với trình
độ nhận biết của học sinh vì đây là một bộ mơn khó và quan trọng nên cả

download by :


2

giáo viên và học sinh đều rất coi trọng, đặc biệt là giáo viên luôn muốn giúp
học sinh phát triển tồn bộ 4 kỹ năng quan trọng vốn có của bộ môn. Tuy
nhiên trong đề tài nghiên cứu này tôi khơng muốn nhấn mạnh tới khía cạnh
dạy học mơn Tiếng Anh như thế nào mà tôi muốn đề cập tới một số phương
pháp giúp học sinh dân tộc cải thiện kỹ năng nghe, từng bước giúp các em lấy
lại hứng thú và tự tin hơn trong việc học bộ môn này. Vì hơn ai hết, là một
giáo viên, tơi nhận thấy rằng, nhìn chung học sinh hiện nay rất “sợ”, và “cảm
thấy lúng túng” khi nghe một bài nghe, việc đốn nội dung bài nghe cịn
nhiều hạn chế, thật sự chưa tập trung vào bài nghe vì các em cảm thấy mình
khơng có khả năng để nghe đúng bất cứ từ nào. Đa số các em không đủ kiên
nhẫn để nghe lần thứ hai vì các em cảm thấy rất khó. Một số em hồn tồn bỏ
qua khơng làm phần này vì các em xác định rằng mình sẽ khơng nghe được
hoặc không biết yêu cầu của đề ra như thế nào và mình phải viết thơng tin gì
vào bài.
Là một giáo viên trong nghề, tơi ln tìm tịi và suy nghĩ phải làm cách
nào để giúp đỡ các em vượt qua khó khăn của kỹ năng này,
2. Phạm vi áp dụng của đề tài:

Đề tài “PHƯƠNG PHÁP DẠY KỸ NĂNG NGHE CHO HỌC SINH
DÂN TỘC TRONG CHƯƠNG TRÌNH TIẾNG ANH 7 HỆ 10 NĂM”
được áp dụng trong việc dạy học ở một trường thuộc khu vực miền núi giáp
biên giới của huyện nhà. Nơi mà hơn 97% là người dân tộc thiểu số Bru-Vân
Kiều đang sinh sống. Cuộc sống của người dân nơi đây cịn khó khăn và
nhiều thiếu thốn, thậm chí có gia đình cịn khơng đủ ăn no, đủ mặc ấm, tất cả
miếng cơm manh áo phụ thuộc vào việc giữ rừng, đẵn gỗ. Chính vì vậy, việc
đến trường của con em mình chưa thực sự được quan tâm và xem trọng. Bà
con ở đây sống rải rác khắp các bản, việc giao lưu, tiếp xúc mở mang dân trí
cịn hạn hẹp, do đó dân trí cịn thấp và cịn đâu đó những hủ tục cổ xưa mang
tính chất phong kiến, phó mặc cho thiên nhiên, phó mặc cho trời đất. Con em
sinh ra cuộc sống vẫn chưa có bước phát triển mới, vẫn là nếp sống xưa cũ
quanh năm chỉ biết đến việc đi rẫy, trồng rừng, khai thác gỗ... Tất cả những
yếu tố đó ảnh hưởng trực tiếp đến con em đồng bào – là đối tượng học sinh
của trường từ khi mới lớn lên. Vì thế để cải thiện được năng lực tiếng Anh
cho các em là một việc rất khó khăn và phải trải qua một quá trình rèn luyện
lâu dài, bền bỉ mới mang lại được hiệu quả.
Có thể vì những thiệt thịi đó, nên giờ đây, xã hội ta đang ngày càng
quan tâm đến đồng bào dân tộc miền núi nhiều hơn nữa. Ca dao, tục ngữ Việt

download by :


3

nam có câu “Lá lành đùm lá rách”; “Một miếng khi đói bằng một gói khi no”;
Đảng và Nhà nước ta đã thực sự quan tâm và có nhiều chính sách hỗ trợ cho
đồng bào dân tộc miền núi. Cơ sở vật chất đựơc trang bị đầy đủ phục vụ cho
việc học tập của các em có hiệu quả hơn. Đây chính là nguồn động viên mang
đến niềm vui và hi vọng cho các em vùng dân tộc nói riêng, là chìa khóa cho

sự phát triển giáo dục rộng mở, nâng cao trình độ dân trí và có một bước
ngoặt mới cho nên Giáo dục của đất nước nói chung. Mục tiêu này có được
thực hiện hay khơng địi hỏi nhiều yếu tố góp lại, trong đó có sự giúp sức của
đội ngũ giáo viên. Việc dạy học nói chung và dạy học mơn Tiếng Anh nói
riêng cần những phương pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh và đặc
trưng của vùng, miền. Chính vì mục tiêu này, là giáo viên trực tiếp giảng dạy
các em, tơi ln tìm tịi, tích lũy nhiều phương pháp khác nhau để áp dụng
vào thực tiễn dạy học trên lớp. Tôi chỉ áp dụng các phương pháp này với các
em học sinh khối 7 trường tôi đang trực tiếp giảng dạy.
3. Điểm mới của đề tài:
Điểm mới của đề tài là phương pháp, thủ thuật dạy kĩ năng nghe hiểu
trong dạy học môn tiếng Anh lớp 7 hệ 10 năm cho học sinh đối tượng là
người dẫn tộc Bru Vân Kiều sao cho đạt hiệu quả trong dạy học. Chương
trình và sách giáo khoa môn tiếng Anh 7 hệ 10 năm mới chỉ thực hiện qua
năm thứ hai trong toàn tỉnh, năm thứ nhất đối với các đơn vị cùng sâu vùng
xa. Nội dung dạy học; việc phân bổ hệ thống kiến thức,ngữ liệu; cấu trúc các
tiết học được phân định trong chương trình và sách giáo khoa hồn tồn khác
so với chương trình và sách giáo khoa cũ. Đặc biệt đối với học sinh dân tộc,
những chủ đề chủ điểm, hình ảnh, kiến thức trong sách giáo khoa mới rất lạ
lẫm với các em. Chương trình nghe hiểu được phân bổ đều qua các tiết học
trong từng bài học, chủ đề nhằm rèn luyện kĩ năng ngôn ngũ giao tiếp cho
học sinh thơng qua các chủ điểm. Song kĩ năng nghe nói của học sinh dân tộc
còn rất hạn chế, các em hầu như khơng có điều kiện để hỗ trợ học tập ở nhà
như tài liệu, mạng internet, máy tính, loa đài, ... Việc học của các em phụ
thuộc hoàn toàn vào thiết bị dạy học, tài liệu tham khảo ở nhà trường. Từ
thực tế đó, tơi đã suy nghĩ, tìm tịi, thử nghiệm, loại trừ để tìm ra phương
pháp dạy học kĩ năng nghe hiểu phù hợp, hiệu quả cho học sinh dân tộc nơi
tôi đang công tác trong đề tài này.
B. PHẦN NỘI DUNG.
I. Thực trạng của việc dạy học tiếng Anh đối với học sinh dân tộc.

download by :


4

Nghị quyết số 29 – NQ/ TW ngày 4/11/2013 Hội nghị TW 8 khóa XI về
đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục và đào tạo với mục tiêu “tạo chuyển biến
căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo;”, “giáo dục con
người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng
sáng tạo của mỗi cá nhân; “tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành
phẩm chất, năng lực cơng dân” phần nào đã nói lên hết được cái quan trọng
của giáo dục, lấy người học làm trung tâm, giúp học sinh phát triển một cách
toàn diện chất, thể, mỹ. Nhưng với các em học sinh miền núi, điều kiện phát
triển cịn chưa có, năng lực ngơn ngư của các em cịn nhiều hạn chế khiến cho
tơi gặp khơng ít khó khăn. Đa số các em cảm thấy rằng việc nắm bắt một
ngoại ngữ rất khó nên hầu như các em khơng có đam mê theo đuổi hay có
hứng thú với môn học. Các em chỉ giao tiếp với nhau bằng Tiếng Việt khi
đến trường, còn lại thường giao tiếp với nhau bằng tiếng Bru Vân Kiều. Việc
sử dụng Tiếng Anh với các em hoàn toàn là điều hiếm gặp. Giáo viên có ra
bài tập về nhà cho các em thì các em cũng khơng hồn thành và nhiều ý kiến
cho rằng bài tập quá khó hoặc các em không biết làm, điều này gây cản trở
không nhỏ cho tơi và các giáo viên khác nói chung. Một số em cịn sợ nói sai,
sợ đọc sai, cịn hay mắc cỡ và thiếu tự tin khi diễn tả ý kiến của mình. Việc
hình thành năng lực ngơn ngữ cho các em do đó cịn khó khăn hơn nhiều.
Mỗi một kỹ năng có những phương pháp riêng đặc thù, và việc vận dụng các
phương pháp đó hiệu quả hay khơng phụ thuộc vào giáo viên đứng lớp. Qua
quá trình dạy học, giáo viên đóng vai trị giúp đỡ, là người hướng dẫn học
sinh khám phá, lĩnh hội và thực hành kiến thức trên cơ sở phát huy tính tích
cực chủ động, sáng tạo của học sinh. Nhưng giúp các em lĩnh hội như thế

nào, bằng phương pháp gì, có phù hợp với đối tượng học sinh hay khơng
đóng một vai trị vơ cùng quan trọng trong q trình hình thành kĩ năng ngơn
ngữ.
Việc học cũng như những việc khác, có kiên trì, nhẫn nại, có chịu khó
tìm tịi và luyện tập, chắc hẳn sẽ có kết quả khả quan. Với Tiếng Anh cũng
như thế, phải có sự giao tiếp, thực hành, sử dụng vốn từ và các kỹ năng
thường xuyên mới tự tin giao tiếp và phản xạ nhanh ở tất cả các tình huống.
Nắm vững kiến thức thì các em sẽ tự tin hơn rất nhiều, không phải e dè, ngại
ngần khi thể hiện những quan điểm, ý kiến riêng của cá nhân. Trở ngại của
học sinh dân tộc Bru Vân Kiều chính là khơng được gặp và thực hành giao
tiếp với người bản ngữ. Bên cạnh đó, các em ngại chia sẻ những khó khăn,
vướng mắc các em gặp phải với bạn bè, thầy cô trong việc học bộ mơn. Hiểu
được những điều đó, tơi ln quan sát, gần gũi hỏi han, chia sẻ những kinh

download by :


5

nghiệm cũng như tạo ra một tiết học thoải mái nhưng không kém phần đầy đủ
cho các em, giúp các em hiểu rằng khơng thể học giỏi và nghe nói lưu lốt
mơn Tiếng Anh ngày một ngày hai mà phải qua q trình học tập, rèn luyện
và tích lũy hàng ngày. Như vậy, về lâu dài việc học bộ môn sẽ trở nên đơn
giản và bớt áp lực hơn.
Chương trình sách giáo khoa Tiếng Anh 7 thí điểm có nội dung rất hay,
nhưng khối lượng kiến thức quá nhiều, giáo viên không thể truyền đạt hết tất
cả các phần cho các em, đó cũng là một khó khăn cho cơ và trị nơi mái
trường miền núi xa xơi này. Mơn Tiếng Anh 7, học sinh chỉ được học 3
tiết/tuần và 1 tiết ôn/ tuần không đủ cho việc hệ thống lại kiến thức và thực
hành bài tập luyện tập của 3 tiết đó. Thời gian khơng nhiều ở lớp cho các em

luyện tập các kĩ năng thành thạo. Bên cạnh đó, mơi trường ngoại ngữ trên địa
bàn chưa rộng, các em khơng có cơ hội để rèn luyện ngơn ngữ bên ngoài chỉ
dừng lại ở các tiết học trong chương trình. Vì thế các em cũng gặp khó khăn
trong việc học tập và rèn luyện kĩ năng Anh ngữ.
Năm học 2018 – 2019 tôi giảng dạy Anh văn lớp 6 hệ 10 năm theo
chương trình sách giáo khoa mới tại đơn vị miền núi nơi tôi mới đến nhận
công tác, chất lượng tôi khảo sát kỹ năng nghe cho học sinh lớp 6 (1 bài nghe
tiếng Anh) ở giữa học kì II của năm học như sau:

Lớp

SL

6

23

Khá - Giỏi

TB trở lên

Yếu - Kém

SL

%

SL

%

SL

%

4

17,4%

8

34,8 %

11

47,8 %

Kết quả trên cho thấy rằng, việc nghe Tiếng Anh của các em học sinh
miền núi cịn q thấp, thậm chí có em cịn để bài trống không nghe được bất
cứ từ nào. Thứ nhất, do các em chưa quen với tốc độ đọc, nói trong băng đĩa,
Tôi đã suy nghĩ và đưa ra một số phương pháp giúp học sinh hứng thú trong
một tiết dạy nghe tiếng Anh trong giảng dạy Tiếng Anh ở lớp 7 và bước đầu
đã có những kết quả khả quan đáng phấn khởi. Chúng tôi nhận thức sâu sắc
rằng: Đổi mới phương pháp dạy học là phải tìm ra được giải pháp giúp học
sinh luyện tập phù hợp đối với nội dung bài giảng và đối tượng học sinh của
mình, tạo điều kiện cho tất cả mọi đối tượng học sinh có cơ hội luyện tập.

download by :

6

Trong thực tiễn, các phương pháp giúp các em tạo hứng thú trong tiết
dạy kỹ năng nghe cho học sinh dân tộc đã đem lại kết quả khả quan. Qua quá
trình thực nghiệm sử dụng các giải pháp này vào lớp 7, tơi thấy rằng học sinh
đã có sự chuyển biến tích cực trong phần luyện tập các bài nghe do giáo viên
đưa ra, làm bài kiểm tra cũng như ứng dụng vào các hoạt động giao tiếp. Hạn
chế rất nhiều việc học sinh lúng túng, mất tự tin trong luyện tập. Vấn đề luyện
tập kĩ năng nghe được thực hiện khá đồng bộ, và thường xuyên. Học sinh đã
có hứng thú, tập trung và chủ động trong quá trình luyện các dạng bài tập
thực hành nghe hơn, chủ động trong việc tìm tịi và hỏi han cái mình khơng
biết, chưa rõ.
Từ những suy nghĩ và nhận thức trên, tôi mạnh dạn đưa ra một số ý kiến
cá nhân về các phương pháp tạo hứng thú trong một tiết dạy nghe giúp học
sinh dân tộc luyện tập và cải thiện dần kỹ năng nghe hiệu quả trong chương
trình Anh 7 nhằm nâng cao chất lượng bộ môn, thiết thực tạo nên sự chuyển
biến tích cực đối với bộ mơn này.
II. Một số giải pháp:
Đề tài “PHƯƠNG PHÁP DẠY KỸ NĂNG NGHE CHO HỌC SINH
DÂN TỘC TRONG CHƯƠNG TRÌNH TIẾNG ANH 7 HỆ 10 NĂM ”
1. Lập kế hoạch tiết dạy:
Giáo viên cần nghiên cứu kỹ các nội dung tiết dạy từ sách giáo khoa
(SGK), sách giáo viên (SGV), vì SGK, SGV là cơ sở quan trọng để giáo viên
hoạch định giảng dạy cho tiết học.
Điều này sẽ giúp cho việc giáo viên tổ chức, điều khiển tiết dạy nghe đi
đúng trọng tâm, trọng điểm, phân bố thời gian cho các bước, các giai đoạn
nghe một cách khoa học.
Sau đó, giáo viên nghiên cứu mục đích yêu cầu của tiết dạy: Mục đích,
yêu cầu của tiết dạy là đích mà cả giáo viên và học sinh cần phải đạt được sau
mỗi tiết học.

Đối với tiết dạy nghe, thơng thường mục đích yêu cầu của tiết dạy là
giúp học sinh luyện tập và phát triển các kỹ năng: Listening (nghe); Speaking
(nói); Reading (đọc); Writing (viết) (trong đó kỹ năng nghe là chủ yếu).
Sau khi kết thúc phần nghe học sinh hiểu được nội dung chính của bài
nghe và thực hiện một số u cầu hay bài tập ngơn ngữ nào đó.
Tiếp theo, giáo viên lựa chọn và phối hợp các kỹ thuật dạy nghe
(Listening Techniques) một cách linh hoạt và phù hợp (dựa vào nội dung tiết
dạy, đặc điểm, năng lực của lớp học và các giai đoạn trong tiến trình dạy

download by :


7

nghe: Pre-listening, While- listening, Post- listening).Trong mỗi bước có các
kỹ thuật dạy nghe đặc trưng riêng.
Việc sử dụng tốt các phương tiện, đồ dùng dạy học phục vụ cho tiết dạy
nghe cũng vơ cùng quan trọng.
Ví dụ, khi sử dụng tranh minh hoạ, nên tận dụng đến mức tối đa các
tranh hình trong SGK để giúp học sinh hiểu bài học. Tranh hình minh hoạ
phải có sự liên hệ thực tế gần gũi với nội dung bài học, hoặc tôi thường in
những tranh liên quan với bài nghe để dạy phần Pre – teach vocabulary (Pre –
listeninh). Hoặc với máy cát sét, trước khi thực hiện dạy học cần chuẩn bị
máy tốt, băng và đĩa có chất lượng tốt và pin dự phịng khi mất điện; phải
đảm bảo tính an toàn khi thao tác; xem xét sự cần thiết, hiệu quả mang lại,
thời gian cụ thể cho từng công đoạn…
Hoặc:
Giáo viên cũng cần phải soạn giáo án hợp lý, khoa học, hoạch định rõ
hoạt động của thầy, hoạt động của trò, các yêu cầu của từng bài tập, các
phương án trả lời của học sinh. Trao đổi thảo luận về phương pháp giảng dạy

với đồng nghiệp.
Đối với học sinh, giáo viên yêu cầu học sinh chuẩn bị tốt cho tiết học
sau bằng cách: Ra hệ thống các câu hỏi gợi mở về bài mà các em sắp được
học để học sinh có thời gian suy nghĩ, tìm hiểu tài liệu.
u cầu học sinh thực hiện một số bài tập liên quan đến nội dung tiết
dạy. Khuyến khích, động viên học sinh tự tin, chủ động, sáng tạo nêu ra
những vấn đề, câu hỏi có liên quan đến bài dạy.
Ví dụ: Unit 2 Tiếng Anh 7 phần Skills 2 activity 3, trước khi nghe , tôi
hỏi học sinh :
T: “Can you give me some advice to live healthy with more or less?”
Soe ss raise their hands to answer:
+ “Eat less junk food”
+ “Do more exercise”
+ “Watch less TV”
+ “Sunbathe less”
T: “You’re very good. Now you’ll listen to the interview again and find
out some advice does he give about preparing for the event. Are you ready to

download by :


8

listen?”
Ss answer: “Yes”
Sau đó, giáo viên yêu cầu học sinh tạp trung lắng nghe và tìm ra những
“key advice” cho phần nghe này.
2. Thực hiện tốt và linh hoạt tiến trình dạy nghe: Được thực hiện qua
3 bước:
2. 1. Pre- listening

Mục đích của các hoạt động trong giai đoạn này là nhằm thu hút sự chú
ý của học sinh vào chủ đề trước khi nghe, đặc biệt là đoán trước những nội
dung và thơng tin chính, từ khóa của chủ đề sắp được nghe. Để khắc phục
những khó khăn khi nghe trong tiết học, giáo viên cần giới thiệu chủ đề, ngữ
cảnh, tình huống nội dung có liên quan đến bài nghe, khai thác xem học sinh
đã biết và chưa biết gì về nội dung sẽ nghe, gợi trí tị mò, tạo hứng thú cho
các hoạt động của bài.
- Gợi ý ngữ cảnh và đoán trước những điều sắp nghe trong một ngữ cảnh
nhất định.
- Dạy từ mới, tuy nhiên khơng nên giới thiệu hết mà để học sinh đốn
nghĩa của từ trong ngữ cảnh.
Ví dụ: Tiếng Anh 7, Unit 1: My hobbies phần skills 2, Part 1, để giới
thiệu từ mới “decoration”, tôi hỏi học sinh “You use some colorful bottles to
hang on or put anywhere for what? What do you call this activity? It makes
your home more beautiful”
- Giáo viên nên cho học sinh xem tranh hay câu hỏi trong bài tập để
đốn ra chủ để, thơng tin cần thiết nghe.
- Khi tiến hành các hoạt động nghe, có thể dùng tranh ảnh minh hoạ sẽ
giúp làm rõ ngữ cảnh gợi ý nội dung sắp nghe. Tranh ảnh còn là phương tiện
để kiểm tra mức độ nghe hiểu của học sinh. Có dạng bài nghe xác định tranh
có liên quan sắp xếp theo thứ tự.
Một số thủ thuật dạy trong bước này:
- Open - prediction
- Pre- question
- True / False statements prediction
- Ordering
- Set up the context
- Elicitings

download by :

9

Tùy thuộc vào dạng bài, sở thích, đam mê của học sinh mà giáo viên lựa
chọn những thủ thuật phù hợp để đam lại hiệu quả và gây hứng thú cho các
em để phần nghe có hiệu quả hơn.
Ví dụ: Tiếng Anh 7, unit 4: Music and arts phần Getting started, tơi có
thể dùng phần True/ False như trong sách giáo khoa hoặc tơi có thể thay phần
này bằng phần ordering tự thiết kế như:
Listen and put the places in order (nghe 2 lần, khi nghe gấp sách giáo
khoa lại):
1. The La La Las
2. The Crazy paint
3. The cinema
4. The concert
Nghe xong phần này, tôi cho học sinh mở sách, nghe và kiểm tra đáp án
ban đầu.
Phần này tuy đơn giản nhưng nó giúp cho các em nghe tập trung hơn, và
nắm được một số nội dung quan trọng của bài nghe.
Ví dụ: Unit 6: The first university in Viet Nam part Skills 2 (listening)
part 1:
T asks: Do you know Chu Van An?
Ss say: Yes.
T: “Where does he come from?”
Ss: “ He comes from Ha Noi.
T: “What district does he live?”
Ss: “ I don’t know”
T: “I will show you a short video about Chu Van An. Let’s pay
attention”

Sau khi học sinh xem xong, tôi hỏi HS một số câu hỏi liên quan đến
phần các em vừa xem xong để tạo tình huống cho các em hiểu một số nội
dung liên quan đến bài nghe các em sắp nghe.
Vì kỹ năng nghe của các em học sinh ở trường nơi tôi đang giảng dạy
cịn hạn chế, nên tơi sẽ ơn lại cho các em cách đọc số đếm, cách đọc năm như
thế nào và lấy thêm ví dụ cho các em để các em có thể nghe câu 4 dễ hơn.
“He died in ___________
A. 1370
B. 1373
C. 1337”
Trong SGK Tiếng Anh 7, Unit
2. 2. While- listening

download by :


10

- Mục đích của các hoạt động trong giai đoạn này là nhằm giúp cho học
sinh thực hành kỹ năng nghe qua các bước đã hoàn thành ở phần pre –
listening.
- Cho học sinh thực hành nghe và giáo viên nên giúp học sinh đối chiếu
kết quả và thông tin nghe được với các thơng tin đã đốn trước đó.
- Đối với bài nghe khó và có nội dung dài, giáo viên có thể thiết kế các
dạng bài nghe phù hợp với đối tượng học sinh giúp học sinh không nản lịng
khi bản thân khơng làm được, vì khơng làm được bài này sẽ làm được bài
khác.
- Một số thủ thuật có thể tiến hành trong bước này:
+ Roleplay
+ Decide the statements are True or False

+ Matching.
+ Multiple Choice.
+ Filling in the blanks/ gaps
+ Answering questions
+ Tick the correct answer
+ Complete the table
Ví dụ: Tiếng Anh 7, Unit 3 Community Service, phần Skills 2, part 2, để
giúp học sinh dễ dàng làm được yêu cầu của phần nghe này, tôi soạn câu trả
lời cho 4 câu hỏi với hình thức trắc nghiệm khách quan. Như thế, học sinh
của tôi vừa nghe vừa có thể đốn được nội dung của đoạn “recording”
1. Why does Phuc do volunteer work?
A. Because he wants to help ederly people.
B. Because he thinks it is convenient.
C. Because he thinks it makes a difference in the community
D. Because he thinks it is funny.
2. Why does Phuc feel more self – confident?
A. Because he can work with many people.
B. Because he has made new friends.
C. Because he has got experience from vonlunteer work.
D. Because he has got many soft skills from vonlunteer work.
3. Why does the reporter think Phuc is confident?
A. Because Phuc answered the interview very well.
B. Because Phuc answered the interview very fluently.
C. Because Phuc can do anything.
D. Because Phuc is eager to help the people in need.

download by :


11

4. Why does Mai think volunteering is special?
A. Because Mai can help others, she can see how happy street children
are when they learn.
B. Because Mai wants to do what she likes doing.
C. Because Mai will be able to make a difference in the community .
D. Because Mai wants her parents to feel proud of her.
2. 3. Post- listening
Mục đích của các hoạt động sau khi nghe nhằm:
- Kiểm tra xem học sinh có hiểu những thơng tin được nghe theo u
cầu hay khơng.
- Phát hiện và tìm ra ngun nhân làm cho học sinh không nghe được
hoặc không hiểu được một số phần nào đó trong bài tập nghe, từ đó thay đổi
phương phps dạy học phù hợp với các em hơn.
- Giúp học sinh làm quen với các giọng điệu khác nhau trong những ngữ
cảnh khác nhau của người bản ngữ và ứng dụng với bản thân trong các tình
huống giao tiếp khác nhau.
- Một số thủ thuật trong bước này:
+ Summary
+ Retell the story
+ Ordering sentences
+ Roleplay
Tuỳ theo nội dung từng bài nghe dễ hay khó mà giáo viên áp dụng các
thủ thuật khác nhau giúp tạo hứng thú và thu hút sự chú ý của các em, từng
bước giúp các em nâng cao kỹ năng nghe của mình theo thời gian. Nhờ đó,
các em sẽ cảm thấy tự tin không lo lắng và e sợ khi tới tiết nghe nữa.
Ví dụ: Tiếng Anh 7, Unit 7: Traffic, phần Getting started, sau khi dạy
xong hết các phần, tôi cho một số câu và bảo các em “Role play to make a
similar the diaogue like part 1:
Lan: Hi, Hoa. How …………..you?

Hoa: Hi, Lan. …….OK, thanks. How ……you?
Lan: I’m ………….Yesterday, I went swimming with my brother. It was
interesting.
Hoa: Oh. Really? That’s sound …………By the way, …..do you come to
…..?
Lan: Because my house is quite near school, so I usually go ……. on ……
Hoa: …….is it from your house to your school?
……….

download by :


12

3. Sử dụng giáo cụ trực quan:
Việc sử dụng giáo cụ trực quan trong giảng dạy nói chung và trong việc
dạy ngoại ngữ nói riêng có vai trị rất quan trọng và thiết thực. Trong một tiết
học ngoại ngữ, từ việc giới thiệu, khởi động để đi vào bài mới cho đến khâu
thực hành các hoạt động, chúng có vai trị tạo hứng thú và kích thích sự năng
động sáng tạo của học sinh.
Khi tiến hành các hoạt động nghe, việc dùng tranh ảnh minh họa kèm
theo sẽ có tác dụng hỗ trợ tích cực trong việc gợi ý qua nội dung sắp nghe và
làm rõ ngữ cảnh của bài nghe. Ngồi ra tranh ảnh cịn là phương tiện để kiểm
tra mức độ nghe hiểu của học sinh (Ví dụ: nghe và xác định tranh có liên
quan; nghe và sắp xếp tranh theo trình tự v.v...).
Trong dạy nghe cho học sinh lớp 7, tôi thường áp dụng cách giới thiệu
qua chủ đề, tình huống, nội dung trước khi tiến hành cho các em nghe, sau đó
dùng tranh hình minh họa hoặc vẽ các hình đơn giản lên bảng trong các bài
tập nghe hiểu như: chọn tranh đúng, khớp với nội dung nghe, nghe và điền
tên, câu chú thích phù hợp. Ngoài ra việc sử dụng các vật thật, đồ dùng dạy

học tự làm hoặc sẵn có xung quanh cũng gây hứng thú làm cho bài học trở
nên thú vị và gần với cuộc sống thật hơn.
Thêm vào đó, tơi cịn kết hợp những trò chơi luyện nghe giúp học sinh
trở nên thích thú với mơn học hơn, giúp các em phát triển và rèn luyện kỹ
năng nghe và ghi nhớ từ, đồng thời còn phát triển được phản ứng linh hoạt
nhanh trong mọi tình huống.
Cụ thể một số trị chơi như sau:
+ Ordering picture
+ Introductions
+ Chain game
+ Guessing
Ví dụ về cách tiến hành mợt sớ trò chơi thơng thường:
+ Trị chơi thứ nhất: Chain game
Sử dụng trò chơi “Chain game” để kiểm tra sự ghi nhớ các tính từ chỉ
tính cách trong Unit 3: My friends và Unit 2: My home. Giáo viên chia lớp
thành các nhóm. Giáo viên nói 1 câu, các nhóm lần lượt đặt các câu nối tiếp
câu của giáo viên và của nhóm khác. Nhóm nào đặt được nhiều câu chính xác
hơn sẽ chiến thắng.
Ví dụ 1:
- Teacher: I am friendly.

download by :


13

- Group 1: I am friendly and creative.
- Group 2: I am friendly, creative and active.
Ví dụ 2:
- Teacher: I see a pen on the table.

- Group 1: I see a pen and a notebook on the table.
- Group 2: I see a pen, a notebook and a pencil case on the table.
+ Trị chơi thứ hai: Guessing
Ví dụ : Unit 3, phần “ A closer look 1” lớp 7. Giáo viên cho định nghĩa
và yêu cầu học sinh tìm ra các từ .
Someone who is without a place to live (homless people)
Someone who is unable to use part of their body because of injury or
disease (disabled people).
4. Kỹ năng nghe chịu ảnh hưởng bởi kỹ năng nói
- Nghe được thì mới nói tốt và lưu lốt vì kỹ năng nghe chịu ảnh hưởng
bởi kỹ năng nói , nên tơi thường xun giúp các em học sinh trong lớp luyện
nói nhiều để bù vào kỹ năng nghe. Vì khi luyện nói, học sinh sẽ nhớ được các
từ vựng , các cấu trúc mà các em thường xun tiếp xúc, chính vì thế học sinh
sẽ phát triển được kỹ năng nghe . Hơn thế nữa , trong khi nghe, nếu gặp
những câu dài, khó nghe thì tơi u cầu các em chỉ cần dừng lại ở mức độ
nghe hiểu và cảm nhận ý nghĩa chính của câu nói, khơng cần phải nghe rõ
tồn bộ các từ trong câu. Tơi khuyến khích, động viên các em nghe hiểu chứ
khơng nghe hết tồn bộ nội dung của bài vì số lượng từ mới rất nhiều và cách
phát âm, âm điệu của người bản ngữ khó mà nắm bắt được.
Ví dụ: Khi dạy tiết skills 2 unit 5: Vietnamese food and drink phần 2,
trước khi nghe the yêu cầu của bài, tôi yêu cầu tất cả các em phải đọc và nói
được lưu lốt tất cả những từ ở trong bảng cho sẵn, như vậy khi nghe, dù cho
âm điệu hay cách phát âm của người bản ngữ có khó nghe, các em cũng lờ
mờ nghe và đốn ra được người ta đang đề cập đến “ingredients” nào và hoàn
thành bài nghe với kết quả khả quan..
5. Giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh các nguyên tắc của hoạt
động nghe.
Giáo viên hướng dẫn các nguyên tắc chính của hoạt động nghe một cách
cụ thể, rõ ràng; tạo tâm thế thoải mái, chủ động cho học sinh trước khi nghe
và ln có các câu hỏi để kiểm tra mức độ chú ý của các em. Giáo viên có thể

chỉ bất cứ học sinh nào trong lớp và hỏi các em về các dự đoán ban đầu hay
các nhiệm vụ các em phải làm trong khi nghe.

download by :


14

Ví dụ: Lesson Communication Unit 8: Films Tiếng Anh 7 phần 1: Sau
khi day “Extra vocabulary”, tôi hướng dẫn HS hoạt động nghe 1:
T says: “You’re going to listen a conversation between Duong and Nick
and you have to fill in the blanks with the words you hear. Are you ready?”
Ss: “Yes”
T: “Very good. Let’s me check the instruction.”
“Lan, what are you going to do?”
Lan: listen to the conversation between Duong and Nick.”
T: “Thank you.”
T: “You listen and what else are you going to do Minh?
Minh: “Fill in the blanks”
T: “Well – done. Are you ready to listen?”
Ss: “Yes, we are”
6. Hướng dẫn học sinh cách nghe từ khóa.
Từ khóa là từ quan trọng, thường được nhấn mạnh hoặc nhắc lại nhiều
lần trong bài, là chìa khóa để mở ra đáp án của bài nghe. Nếu học sinh cứ ôm
đồm nội dung của bài nghe thì sẽ rất khó đi đến câu trả lời, ngược lại các em
sẽ thấy mệt mỏi, thậm chí chán nản. Do vậy, giáo viên nên định hướng cho
các em lọc các từ khóa.
Ví dụ: Unit 11: Traveling in the future, lesson Skills 2 phần 3, trước khi
nghe, tơi phân tích 3 câu hỏi cho HS, u cầu các em chú ý nghe con số và
kilometre đối với câu hỏi thứ 2 (How fast can it travel?), nghe năm đối với

câu hỏi số 3 (In which year was it designed?).
7. Sử dụng phương án loại trừ  đúng lúc.
Yêu cầu của bài nghe rất đa dạng, ví dụ: nghe và tick, nghe và đánh số,
nghe và nối,.... học sinh vẫn thường có tâm lý lo lắng khi khơng theo kịp tốc
độ của máy đọc. Giáo viên nên hướng dẫn các em nghe từ dễ đến khó và áp
dụng phương pháp loại trừ các phương án đã chọn để có đáp án hồn chỉnh.
 9. Sử dụng âm nhạc trong dạy nghe.
Bài hát đặc biệt quan trọng, và nhịp điệu bài hát giúp học sinh dễ ghi
nhớ từ và cấu trúc câu.
Trong các khoảng 3 -5 phút còn lại của tiết học, tơi thường mở một số
video hoạt hình Tiếng Anh có phụ đề cho các em xem, vừa để thay đổi khơng
khí, vừa giúp các em luyện nghe, ghi nhớ từ vựng và làm quen với cách phát
âm của người nước ngoài.

download by :


15

Mặt khác, cho các em xem các bộ phim hoạt hình Tiếng Anh cũng là
một cách luyện nghe thú vị và hiệu quả, bởi ngôn ngữ trong phim đa dạng
cùng với hình ảnh sinh động giúp các em hứng thú hơn và các em thích hơn.
Trong q trình giảng dạy, bản thân tôi thấy rằng khi vận dụng các biện
pháp này lớp học trở nên sôi nổi hơn, học sinh hứng thú luyện tập và kết quả
tiếp thu bài của học sinh tốt hơn.
 Qua gần 2 năm trực tiếp giảng dạy Tiếng Anh lớp 6, lớp 7 ở đơn vị
miền núi, tôi đã áp dụng các giải pháp trên vào cơng tác giảng dạy kỹ năng
nghe nói riêng và dạy Tiếng Anh nói chung bước đầu đã thu được một số kết
quả khả quan, tạo được sự chuyển biến tích cực trong chất lượng học tập
tiếng Anh của học sinh ở trường. Kết quả qua khảo sát chất lượng bộ mơn

Anh 7 giữa học kì I năm học 2019-2020 như sau:
Lớp

SL

7

23

Khá - Giỏi
SL
%
6
26,1

TB trở lên
SL
%
10
43.5

Yếu - Kém
SL
%
7
30,4

C. KẾT LUẬN.
1. Ý nghĩa của đề tài
Từ việc áp dụng các phương pháp đa dạng và đầy đủ của tiến trình dạy

một bài nghe,bản thân tơi tự nhận thấy rằng học sinh có sự tiến bộ trong việc
nắm bắt bộ môn. Các em nhanh hơn và phản ứng linh hoạt hơn với các dạng
bài tập nghe khác nhau. Từ chỗ thấy xa lạ với môn học, các em hứng thú với
môn học hơn là điều mà bản thân tôi cảm thấy phấn khởi nhất. Các em đã biết
yêu cầu cô giáo mở các bài hát Tiếng Anh có hoạt hình để vừa nghe, vừa
xem, vừa hát theo và muốn tập hát. Các em háo hức khi được tập một bài hát
Tiếng Anh mới, bài dễ thì các em hay hát, bài khó thì các em vẫn kiên trì tập
hát theo mà khơng bỏ cuộc hay tỏ ra chán nản. Nhờ vậy mà việc dạy học
ngoại ngữ đã trở nên dễ dàng hơn phần nào, kỹ năng giao tiếp của học sinh có
tiến bộ hơn rất nhiều.
- Với việc vận dụng những phương pháp này vào dạy học Tiếng Anh nói
chung và dạy kỹ năng nghe nói riêng, học sinh của tơi đã có nhiều tiến bộ rõ
rệt. Các em hạn chế được rất nhiều sự rụt rè khi luyện tập các kĩ năng trên
lớp, đặc biệt là khi làm việc theo nhóm theo cặp và phát biểu xây dựng bài.
Các em mạnh dạn tự tin hơn trong thực hành nói, khơng cảm thấy sợ hay ngại
khi đến các tiết nghe. Luôn chú ý đến việc hướng dẫn, làm mẫu của giáo viên.

download by :


16

- Học sinh của tơi đã tự giác tích cực trong các hoạt động học tập trên
lớp. Tất cả các em đều được giao nhiệm vụ và được hoạt động. Mạnh dạn
trình bày ý kiến, quan điểm cá nhân trước một vấn đề nào đó. Sẵn sàng đặt
câu hỏi với giáo viên nếu các em chưa hiểu rõ vấn đề.
- Kết quả học tập của các em qua các bài kiểm tra thường xuyên, định kì
đã tiến bộ nhiều. Tỉ lệ điểm yếu kém giảm đi thấy rõ. Học sinh ngày càng u
thích bộ mơn hơn và cẩm thấy thoải mái khi đến tiết.
- Việc vận dụng các giải pháp này vào dạy học trên lớp giúp giáo viên

dần tháo gỡ được những vướng mắc về việc giúp HS cải thiện kỹ năng nghe
khi giảng dạy trên lớp.
2. Kiến nghị, đề xuất.
Để có được những thành tích trên trước hết phải kể đến sự lãnh chỉ đạo
sâu sát đúng đắn của phòng giáo dục đào tạo, của ban giám hiệu nhà trường
đối với công tác đổi mới phương pháp dạy học. Và bên cạnh đó là sự nổ lực,
phấn đấu của giáo viên và học trị trong q trình dạy học tiếng Anh trên lớp.
Để tiếp tục vận dụng phát huy hơn nữa các giải pháp này vào dạy học nhằm
nâng cao chất lượng tiếng Anh cho học sinh dân tộc nhằm góp phần thực hiện
thành cơng đề án dạy học ngoại ngữ giai đoạn 2013-2020 của huyện nhà, tôi
xin mạnh dạn đề xuất thêm một số ý kiến sau:
Thứ nhất, các cấp quản lý giáo dục tiếp tục quan tâm nhiều hơn nữa đến
công tác dạy học tiếng Anh ở các đơn vị trường học nói chung và đơn vị miền
núi nói riêng để mơi trường ngoại ngữ ngày càng được phổ biến và sử dụng
rộng rãi hơn trên khắp mọi miền.
Thứ hai là tăng cường công tác tổ chức tập huấn về đổi mới phương
pháp dạy học để giáo viên có cơ hội trao đổi kinh nghiệm về kiến thức, về
phương pháp giảng dạy cho nhau, tiếp thu lĩnh hội những phương pháp dạy
học mới để vận dụng vào thực tế giảng dạy của bản thân.
Thứ ba là giáo viên giảng dạy tiếng Anh cần phải tích cực trau dồi kiến
thức Anh ngữ, tự bồi dưỡng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ cũng như
phương pháp dạy học của mình để đáp ứng kịp thời quá trình đổi mới phương
pháp giảng dạy trong dạy học..
Từ thực tế bản thân đang giảng dạy Anh văn khối 7, qua học hỏi từ đồng
nghiệp và một số lý thuyết trong quá trình đổi mới dạy học, tôi đã rút ra được
một số kinh nghiệm về “PHƯƠNG PHÁP DẠY KỸ NĂNG NGHE CHO
HỌC SINH DÂN TỘC TRONG CHƯƠNG TRÌNH TIẾNG ANH 7 HỆ
10 NĂM” như trên. Trong bài viết này, chắc chắn còn có nhiều thiếu sót, tơi
mong muốn đồng nghiệp của mình tháo gỡ những khó khăn, bổ sung những

download by :


17

cái cịn thiếu để tơi có những tiết dạy thành cơng hơn. Rất mong sự đóng góp
của đồng nghiệp, các cấp chỉ đạo để bản thân tơi có thêm những kinh nghiệm
chính xác khoa học nhằm hồn thành tốt nhiệm vụ của người giáo viên.

download by :


18

PHỤ LỤC
Một số tài liệu tham khảo
1. Sách giáo khoa Tiếng Anh 7
2. Sách bài tập Tiếng Anh 7
3. Thiết kế bài soạn Tiếng Anh 7
4. Sách giáo viên Tiếng Anh 7
5. Methodology 1 – Module 2 Classroom management – Trường Đại học
ngoại ngữ TT biên soạn và phát hành tài liệu dạy - học.

download by :