Tài liệu Tuyến não thùy (Pituitary gland) pdf

Tuyến não thùy (Pituitary gland)
Tuyến não thùy hay còn gọi là tuyến yên
•
Nằm ở dưới đáy não.
•
Có chức năng điều hòa các tuyến nội tiết khác trong
cơ thể
•
Những thí nghiệm cắt bỏ tuyến não thùy thường làm
gia súc chết  tuyến này rất cần thiết cho đời sống
sinh vật
•
Có hai phần chính: thùy trước và thùy sau. Ngoài ra
còn có một thùy trung gian
Thùy trước tiết ra các thích tố:
•
Kích thích tố tăng trưởng (STH = Somato-Tropin
Hormone)
•
Giáp trạng hưng phấn tố (TSH = Thyroid-
Stimulating Hormone)
•
Kích thích vỏ thượng thận tố (ACTH = Adeno-
Corticotropic Hormone)
•
Kích thích noãn bào tố (FSH = Follicle Stimulating
Hormone)
•
Kích thích hoàng thể tố (LH = Lutinizing Hormone)
•
LTH (Luteotropic Hormone = Prolactin)

Thùy sau tiết ra 2 kích thích tố:
•
ADH (kháng tiểu = Vasopressin)
•
Kích thích tố dục đẻ (Oxytoxin)

Các hormone của tuyến não thùy
Kích thích tố tăng trưởng (STH)
STH: có tác dụng
•
Kích thích sự tăng trưởng của các mô xương mềm và
xương già mà dĩa xụn đầu xương còn phát triển
•
Kích thích sự tiết sữa
•
Kích thích sự biến dưỡng protid
•
Kích thích sự tích lũy acid amin trong tế bào  gia
tăng khối lượng cơ
•
Kích thích sự biến dưỡng carbohydrat, làm gia tăng
lượng đường trong máu
•
Đối với gia súc nếu thiếu STH  chậm lớn, còi cọc;
nếu dư thừa  phát triển bất thường thành khổng lồ
Tác động của STH lên sự phát triển của chuột
A: chuột bình thường; B: chuột đã cắt tuyến não thùy
Giáp trạng hưng phấn tố (TSH)
TSH là một glycoprotein có khối lượng 8.000
-10.000 đvc có tác dụng:

•
Kích thích tế bào tuyến giáp hấp thu iod, tổng
hợp thyroxin và tiết ra thyroxin
•
Kích thích sự phân hủy Thyroglobin 
Thyroxin + Protein
•
Ở người nếu thừa TSH sẽ làm gia tăng khối
lượng mỡ ở nhãn cầu làm mắt lồi ra. Nếu thiếu
TSH thì hoạt động của tuyến giáp trạng sẽ giảm
Sự điều hòa hoạt động của TSH và tuyến giáp
theo cơ chế hồi phản:
Hạ tầng thị giác
(yếu tố giải phóng)
Não thùy trước
TSH Ức chế
Tuyến giáp trạng
Thyroxin


Kích thích vỏ thượng thận tố
(ACTH)
ACTH có tác dụng:
•
Kích thích sự phát triển của các tế bào vỏ
thượng thận
•
Kích thích vỏ tế bào thượng thận tiết ra cortisol,
corticosterol
Sự điều hòa hoạt động của ACTH theo một cơ chế

hồi phản thông qua vùng hạ tầng thị giác giống
như TSH
Kích thích noãn bào tố (FSH)
•
Đối ới gia súc đực: FSH kích thích làm cho
nang noãn trên buồng trứng trở thành nang
noãn trưởng thành
•
Đối với gia súc đực: nhiệm vụ chính của FSH
là kích thích sự tổng hợp protein. Với sự hỗ trợ
của Androgen, FSH còn kích thích việc sinh
tinh trùng.
•
Sự điều hòa của FSH cũng được kiểm soát
bởi cơ chế hồi phản thông qua vùng hạ tầng
thị giác
Kích thích hoàng thể tố (LH)
•
Sự điều hòa hoạt động của LH cũng giống như
FSH
•
Đối với gia súc cái LH có tác dụng: kích thích
những nang noãn trưởng thành trở nên thành
thục, kích thích tiết ra Estrogen (kích thích tố
sinh dục cái), kích thích sự rụng trứng, kích
thích thành lập hoàng thể để phôi làm tổ
•
Đối với gia súc đực kích thích tế bào sinh dục
tiết ra Testosteron
LTH

•
LTH có vai trò quan trọng trong sự tiết sữa
•
LTH hoạt động mạnh vào thời kỳ chữa và sau
đẻ
•
LTH kích thích tuyến vú tiết sữa
•
LTH duy trì hoạt động của hoàng thể và kích
thích hoàng thể tiết ra progesteron
Kích thích tố ADH
•
ADH có tác dụng kích thích, sự gia tăng huyết
áp
•
ADH rất quan trọng trong việc điều hòa cân
bằng nước của cơ thể bằng cách tăng sự hấp
thu nước ở vi quản thận, do đó ADH có tác dụng
kháng lợi tiểu
Sự điều hòa tiết kích thích tố ADH
•
Khi áp suất thẩm thấu của máu tăng (mất
nước do tiêu chảy. Tiêm dung dịch ưu
trương…) thì hạ tầng thị giác sẽ nhận biết
và ADH sẽ được tiết ra làm tăng sự tái
hấp thu nước
•
Khi áp suất thẩm thấu của máu giảm (như tiêm
dung dịch nhược trương…) hạ tầng thị giác sẽ
ức chế sự tiết ADH làm tăng sự loại thải nước

Kích thích tố dục đẻ Oxytocin
•
Oxytocin có tác dụng mạnh đối với hệ cơ trơn
nên có tác dụng kích thích tử cung co bóp, đẩy
bào thai ra ngoài lúc đẻ
•
Oxytocin kích thích tế bào nhũ mô của nhũ
tuyến co bóp và kích thích sự tiết sữa
•
Oxytocin còn làm co các mạch máu nhỏ nhất
là ở tử cung nên dùng để cầm máu