BÀI tập ESTE dùng giảng dạy trực tuyến trên powerpoint

A. LÝ THUYẾT
1. Đồng phân:
CnH2nO2
(n≥ 2)

M

Este (2n-2)
T/d NaOH
nhưng
không td
Na

Axit (2n-3)
T/d Na,
NaOH,CaC
O3

Tổng
T/d
NaOH

60

1

1

2

C3H6O2

74

2

1

3

C4H8O2

88

4

2

6

C2H4O2


A. LÝ THUYẾT
2 . Danh pháp: (RCOOR’)
Tên este :Tên
gốc R’(yl) + Tên gốc axit RCOO ( at)
:






HCOO -:
fomat
CH3COO -: axetat
C2H5COO - : propionat
CH2=CH-COO- : acrylat


BÀI 1: Gọi tên các este có cơng thức sau:
1/ CH3COOCH3
2/ CH3COOC2H5
3/ HCOOCH3
4/ HCOOC2H5
5/ C2H5COOCH3
6/CH3COOCH=CH2
7/ HCOOCH=CH2


BÀI 1: Gọi tên các este có cơng thức sau:
1/ CH3COOCH3 : metyl axetat
2/ CH3COOC2H5 : etyl axetat
3/ HCOOCH3 : metyl fomat
4/ HCOOC2H5 : etyl fomat
5/ C2H5COOCH3 : metyl propionat
6/CH3COOCH=CH2 : vinyl axetat
7/ HCOOCH=CH2
: vinyl fomat

BÀI 2: Viết cơng thức của este có tên gọi sau:
1/ metyl axetat
2/ etyl axetat
 3/ metyl fomat
 4/ etyl fomat
 5/ metyl propionat
 6/vinyl fomat
 7/ metyl acrylat
 8/ phenyl fomat


BÀI 2: Viết cơng thức của este có tên gọi sau:
1/ metyl axetat : CH3COOCH3
2/ etyl axetat : CH3COOC2H5
 3/ metyl fomat : HCOOCH3
 4/ etyl fomat : HCOOC2H5
 5/ metyl propionat : C2H5COOCH3
 6/vinyl fomat : HCOOCH=CH2
 7/ metyl acrylat : CH2 = CHCOOCH3
 8/ phenyl fomat : HCOOC6H5


3. Phản ứng thủy phân.
a. Phản ứng thủy phân trong môi trường axit.
RCOOR’ + H2O

H+ , t o

Este

RCOOH + R’OH
Axit cacboxylic Ancol

* Đặc điểm: Đây là phản ứng thuận nghịch.

CH3COOCH3 + H2O

H+ , t o

metyl axetat
C2H5COOC2H5
etyl propionat

CH3COOH + CH3OH
Axit axetic Ancol metylic

+ H2O

H+ , to

C2H5COOH + C2H5OH
Axit propionic Ancol etylic


Lưu ý:
CH3COOCH=CH2 + H2O
Vinyl axetat

H+, to

CH3COOH + CH3-CHO
Axit axetic
Anđehit axetic

Este có dạng R-COOCH=CH-R’ khi bị thủy phân tạo
ra anđehit
(R’-CH2CHO) , R’ là H hoặc gốc hiđrocacbon.


BÀI 1: Xác định sản phẩm của phản ứng thủy phân este trong môi trường axit:
1/ metyl axetat
2/ etyl axetat
 3/ metyl fomat
 4/ etyl fomat
 5/vinyl fomat


BÀI 1:

H+ , t o

Axit axetic + Ancol metylic

H+ , to

Axit axetic + Ancol etylic

Xác định sản phẩm của phản ứng thủy phân este trong môi trường axit:

1/ metyl axetat +H2O

2/ etyl axetat +H2O
3/ metyl fomat+H2O
4/ etyl fomat +H2O

H+ , t o

Axit fomic + Ancol metylic

5/vinyl fomat+H2O

H+ , t o

Axit fomic + Ancol etylic

H+ , to

Axit fomic + Anđehit axetic


b. Phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm.
RCOOR’ + NaOH
Este

to

RCOONa + R’OH
Muối

dd kiềm

CH3COOCH3 + NaOH

to

metyl axetat
HCOOC2H5
etyl fomat

+ KOH

to

Ancol

CH3COONa + CH3OH
Natri axetat Ancol metylic
HCOOK + C2H5OH
Kali fomat

Ancol etylic


CH3COOCH=CH2 + NaOH

CH3COONa + CH3CHO
Natri axetat

Vinyl axetat
HCOOC6H5 + 2 NaOH
(dư)

Phenyl fomat

to

to

Anđehit axetic

C56ONa
H5OH+ H2O
HCOONa + C6H
Natri fomat

Natri phenolat
2 muối

Este có dạng R-COO-C6H4-R’ (R’ là H hoặc gốc
hiđrocacbon)
khi bị thủy phân tạo ra sản phẩm gồm 2 muối và
nước.


BÀI 2: Xác định sản phẩm của phản ứng thủy phân este trong môi trường bazơ: NaOH
1/ metyl axetat
2/ etyl axetat
3/ metyl fomat
 4/ etyl fomat
 5/vinyl fomat
 6/ phenyl axetat


to

Natri axetat + Ancol metylic

BÀI 2:

Xác định sản phẩm của phản ứng thủy phân este trong môi trường bazơ: NaOH
1/ metyl axetat +NaOH
o

t

Nati axetat + Ancol etylic

2/ etyl axetat + NaOH
3/ metyl fomat+ NaOH

to

Natri fomat + Ancol metylic

to

Natri fomat + Ancol etylic

4/ etyl fomat + NaOH
5/vinyl fomat + NaOH
6/ phenyl axetat +2NaOH

to

Natri fomat + Anđehit axetic
to

Nati axetat + Natriphenolat
+H2O


1/ Số mol: n = m/M; n = Vkhí/22,4; n = CMxVdd(lit)
2/ Khối lượng mol: M = m/n; MA = dA/H2x2 = dA/O2x32=..
3/ Khối lượng chất tan: m = nxM; m= C%xmdd/100
4/Thể tích: V khí = n x 22,4; Vdd(lit) = n/CM; Vdd(ml) = mdd/D(g/ml)
5/ Nồng độ %: C% = (mct/mdd ) x100%
6/ Nồng độ mol/l: CM = n / Vdd

MỘT SỐ CƠNG THỨC TÍNH TỐN TRONG
HĨA HỌC


B. MỘT SỐ DẠNG BÀI TOÁN ESTE
DẠNG : Phản ứng thủy phân
* Phương pháp:
Phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm.
a/ Este + NaOH → Muối + Ancol
RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH

b/ Este + NaOH → Muối + Anđehit
RCOOCH=CHR’ + NaOH → RCOONa + R’CH2CHO

c/ Este + NaOH → 2 Muối + nước
RCOOC6H4R’ + 2NaOH → RCOONa + R’C6H4ONa +
H2O


Một số dạng toán thủy phân este thường gặp:
1/ Dạng 1: Xác định CTCT hay tên gọi este
HD: Tìm R, R’ → RCOOR’
Lưu ý:
H=1; CH3- = 15, C2H5 = 29; C2H3= 27, C3H7- =43
C2H4O2 = 60; C3H6O2 = 74; C4H8O2 = 88;
-COONa= 67;-COOK = 83;
CH3OH = 32; C2H5OH = 46;
-OH = 17


BÀI 1: Thủy phân hoàn toàn 7,4 gam este đơn chức, mạch
hở X cần dùng vừa đủ 100 ml dd NaOH 1M thu được 6,8
gam muối Y và ancol Z. Tên gọi của X là
A. Metyl fomat B. Etyl fomat. C. metyl axetat. D. etyl axetat


BÀI 1: Thủy phân hoàn toàn 7,4 gam este đơn chức, mạch
hở X cần dùng vừa đủ 100 ml dd NaOH 1M thu được 6,8
gam muối Y và ancol Z. Tên gọi của X là
A. Metyl fomat B. Etyl fomat. C. metyl axetat. D. etyl axetat
Giải
RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH
nNaOH = CM .Vdd = 0,1. 1 = 0,1 mol
RCOONa = 6,8: 0,1 = 68 → R= 68 - 67 = 1 (H)

RCOOR’ = 7,4 : 0,1 = 74 (C3H6O2) → HCOOC2H5 (B)


BÀI 2: Thủy phân hoàn toàn 13,2 gam este đơn chức, mạch
hở X cần dùng vừa đủ 150 ml dd NaOH 1M thu được 12,3
gam muối Y và ancol Z. Tên gọi của X là
A. Metyl fomat B. Etyl axetat. C. metyl axetat. D. etyl fomat
Giải


BÀI 2: Thủy phân hoàn toàn 13,2 gam este đơn chức, mạch
hở X cần dùng vừa đủ 150 ml dd NaOH 1M thu được 12,3
gam muối Y và ancol Z. Tên gọi của X là
A. Metyl fomat B. Etyl axetat. C. metyl axetat. D. etyl fomat
Giải
RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH
nNaOH = CM .Vdd = 0,15. 1 = 0,15 mol
RCOONa = 12,3: 0,15 = 82 → R= 82 - 67 = 15 (CH3)
RCOOR’ = 13,2 : 0,15 = 88 (C4H8O2) → CH3COOC2H5
(B) etyl axetat


BÀI 3: Thủy phân hoàn toàn 7,4 gam este đơn chức, mạch
hở X cần dùng vừa đủ 100 ml dd NaOH 1M thu được muối
Y và 4,6 ancol Z. Tên gọi của X là
A. Metyl fomat B. Etyl fomat. C. metyl axetat. D. etyl axetat
Giải


BÀI 3: Thủy phân hoàn toàn 7,4 gam este đơn chức, mạch

hở X cần dùng vừa đủ 100 ml dd NaOH 1M thu được muối
Y và 4,6 ancol Z. Tên gọi của X là
A. Metyl fomat B. Etyl fomat. C. metyl axetat. D. etyl axetat
Giải
RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH
nNaOH = CM .Vdd = 0,1. 1 = 0,1 mol
R’OH = 4,6: 0,1 = 46 → R’= 46 - 17 = 29 (C2H5 )
RCOOR’ = 7,4 : 0,1 = 74 (C3H6O2) → HCOOC2H5 (B)


BÀI 4: Thủy phân hoàn toàn este đơn chức, mạch hở X cần
dùng vừa đủ 100 ml dd NaOH 1M thu được 6,8 muối Y và
4,6 ancol Z. Tên gọi của X là
A. Metyl fomat B. Etyl fomat. C. metyl axetat. D. etyl axetat
Giải


BÀI 4: Thủy phân hoàn toàn este đơn chức, mạch hở X cần
dùng vừa đủ 100 ml dd NaOH 1M thu được 6,8 muối Y và
4,6 ancol Z. Tên gọi của X là
A. Metyl fomat B. Etyl fomat. C. metyl axetat. D. etyl axetat
Giải
RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH
nNaOH = CM .Vdd = 0,1. 1 = 0,1 mol
R’OH = 4,6: 0,1 = 46 → R’= 46 - 17 = 29 (C2H5 )
RCOONa = 6,8: 0,1 = 68 → R= 68 - 67 = 1 (H)
→ HCOOC2H5 (B)