TIN HỌC ĐẠI CƯƠNG Khoa CNTT, ĐH SP HN

TIN HỌC ĐẠI CƯƠNG

Khoa CNTT, ĐH SP HN


NỘI DUNG
 Phần 1. Kiến thức chung (4LT + 3TH)
 Chương 1: Giới thiệu
 Chương 2: Hệ điều hành Windows
 Chương 3: Internet và Tìm kiếm thơng tin trên Internet

 Phần 2: Kiến thức cho khối B (11LT + 22TH)
 Chương 4: Winword
 Chương 5: Excel

04/18/22

2


TÀI LIỆU THAM KHẢO
 Giáo trình Tin học Đại cương, Hồ Sĩ Đàm, NXB Đại học Quốc Gia
 Các sách về Tin học đại cương của NXB Giao thông vận tải và của
một số trường ĐH khác có bán ở các hiệu sách.
 Đọc thêm
[1] M. E. Kabay, PhD (2008), CISSP-ISSMP Program Director, "A Brief History of
Computer Crime: An Introduction for Students", MSIA School of Graduate Studies
Norwich University.
[2] Computer Virus Strategies and Detection Methods (Essam Al Daoud, Iqbal H.
Jebril and Belal Zaqaibeh)

04/18/22

3


ĐÁNH GIÁ – CHO ĐIỂM
 Chuyên cần (10%)
 Không nghỉ học quá 20%
 Chuẩn bị bài + thái độ học tập

Kiểm tra giữa môn (Mid-term) (30%)
Thi hết môn (60%)
 Chú ý: điều kiện được dự thi hết môn: điểm chuyên cần 10, điểm
kiểm tra giữa môn trên 3.

04/18/22

4


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU

NỘI DUNG CHƯƠNG 1
1. Công nghệ thông tin là gì?
2. Phần cứng (hardware)
3. Phần mềm (Software)
4. Mạng máy tính
5. Bảng mã Unicode và bộ gõ tiếng Việt
6. Virus máy tính, cách phịng tránh và diệt
04/18/22

5

www.themegallery.com


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
1.

Cơng nghệ thơng tin là gì?

1.1. Khái niệm thông tin và dữ liệu


Thông tin là sự hiểu biết của con người về một sự
kiện, một hiện tượng nào đó thu nhận được qua
nghiên cứu, trao đổi, nhận xét, học tập, truyền thụ,
cảm nhận....



Dữ liệu chính là các thơng tin được đưa vào máy tính
sao cho máy tính có thể nhận biết và xử lí được các
thơng tin đó.

04/18/22

6

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
1.

Cơng nghệ thơng tin là gì?

1.2. Các tên gọi của Tin học


Khoa học máy tính (Computer Sicence)



Khoa học tính tốn



Tin học (Informatics)



Khoa học thơng tin



Khoa học và công nghệ thông tin



Công nghệ thông tin (Technology)

04/18/22

7


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
1. Cơng nghệ thơng tin là gì?
1.3. Khái niệm
Định nghĩa 1
CNTT là ngành khoa học về thông tin và các hệ thống
xử lý thông tin bằng công nghệ máy tính và truyền
thơng.
Định nghĩa 2
CNTT (Tin học) là một ngành khoa học có mục tiêu là
phát triển và sử dụng máy tính điện tử để nghiên cứu
cấu trúc, tính chất của thơng tin, phương pháp thu thập,
lưu trữ, tìm kiếm, biến đổi, truyền thơng tin và ứng dụng
vào các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội.
04/18/22

8


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
1.

Cơng nghệ thơng tin là gì?

1.4. Phân tích khái niệm
Là ngành khoa học độc lập.

a) Đối tượng: Hệ thống xử lí thơng tin
b) Phương pháp: Kết hợp 3 yếu tố:


Lý thuyết



Thực nghiệm



Công nghệ

04/18/22

9


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
1.

Cơng nghệ thơng tin là gì?
c) Các khối kiến thức
 Kiến trúc máy tính
 Các Hệ điều hành (HĐH)
 Các thuật toán và cấu trúc dữ liệu
 Các ngơn ngữ và phương pháp lập trình
 Cơ sở dữ liệu (CSDL) và tìm kiếm thơng tin
 Tính tốn số và kí hiệu

 Trí tuệ nhân tạo và người – máy
 Công nghệ phần mềm
 Các vấn đề đạo đức xã hội của CNTT

04/18/22

10


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
2. Phần cứng máy tính
2.1. Khái niệm: Phần cứng máy tính là các bộ
phận của máy tính và thiết bị kết nối
2.2. Sơ đồ kiến trúc của MTĐT

Bộ nhớ ngồi

Các thuật ngữ tiếng Anh
• Store Memory: Hard
Disk, CD, DVD, Flash
Device, USB
• ROM, RAM
• CU, CPU, ALU

Bộ xử lí trung tâm
Bộ điều khiển Bộ số học/logic

Thiết bị vào

04/18/22

Bộ nhớ trong

• INPUT
• OUTPUT

Thiết bị ra

11


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
2. Phần cứng máy tính
2.2. Xử lý thơng tin

Thơng tin vào

Mã hóa

Thơng tin ra

Giải mã

Máy tính

Xử lý

04/18/22

12

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
3. Phần mềm máy tính: Giới thiệu
3.1. Khái niệm
Phần mềm máy tính là chương trình hoặc hệ chương trình
máy tính.
Phân loại phần mềm máy tính


Phần mềm hệ thống (PMHT): các chương trình cung
cấp các dịch vụ theo yêu cầu của các chương trình
khác.



Phần mềm ứng dụng (PMUD): các chương trình
máy tính giải quyết các cơng việc cụ thể.

04/18/22

13


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
3. Phần mềm máy tính: Hệ điều hành
3.2. Hệ điều hành
a) Khái niệm HĐH
Hệ điều hành là tập hợp các chương trình được tổ chức thành một hệ
thống với nhiệm vụ đảm bảo tương tác giữa người dùng với máy tính,

cung cấp các phương tiện và dịch vụ để điều phối việc thực hiện các
chương trình, quản lí chặt chẽ các tài nguyên của máy, tổ chức khai
thác chúng một cách thuận tiện và tối ưu.
b) Một số hệ điều hành thơng dụng
• MS- DOS: được sử dụng rộng rãi vào những năm 80.
• Windows: là hệ điều hành được dùng phổ biến hiện nay.
• Unix, Mac: đang ngày càng phổ biến hiện nay.
04/18/22

14


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
3. Phần mềm máy tính: Hệ điều hành
d) Một số khái niệm cơ bản của Hệ điều hành
• Tệp (file)
– Khái niệm
– Quy định đặt tên
– Phân loại tệp
– Các thuộc tính khác.

• Thư mục (folder): là đơn vị tổ chức lưu trữ các tệp trên đĩa.
• Các thao tác với tệp và thư mục.

04/18/22

15


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU

3. Phần mềm máy tính: Phần mềm ứng dụng
Phân loại phần mềm ứng dụng
Phần mềm ứng dụng thông thường: thiết kế dựa trên các yêu cầu
chung của người dùng, ví dụ MS Word, Excel, IE, FF, Auto Cad,
Real Player, ...
Phần mềm công cụ: Chúng hỗ trợ tạo ra các sản phẩm phần mềm,
ví dụ các chương trình phát hiện và sửa lỗi trong lập trình (trình
Debug)
Phần mềm tiện ích: Chúng giúp cho người dùng làm việc với máy
tính thuận lợi, ví dụ: các phần mềm sao chép dữ liệu, sửa chữa đĩa
hỏng, tìm và diệt virus.
04/18/22

16


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
4. Mạng máy tính
4.1. Khái niệm mạng máy tính
Mạng máy tính là một hệ thống bao gồm 3 thành phần:
 Các máy tính
 Các thiết bị mạng đảm bảo kết nối các máy tính với nhau
 Phần mềm cho phép thực hiện việc giao tiếp giữa các máy tính.
Phân tích khái niệm
 Mạng máy tính phải cho phép trao đổi thông tin và chia sẻ tài
nguyên trên mạng
 Các thiết bị mạng như Card mạng, dây nối mạng (cable) và các
giắc cắm (jumper), Modem, Hub, Switch, Repeater, Router, ...
04/18/22

17


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
4. Mạng máy tính
4.2. Phân loại mạng máy tính:
 Theo phạm vi địa lý:
• Mạng cục bộ (LAN- Local Area Network)
• Mạng diện rộng (WAN- Wide Area Network)

 Theo môi trường kết nối: Mạng không dây; Mạng có dây
 Theo vai trị nhiệm vụ của các máy trên mạng
• Mơ hình ngang hàng (Peer- to- Peer)
• Mơ hình khách chủ (Client- Server)

 Theo kiến trúc mạng: Mạng hình bus, hình sao, hình trịn.
04/18/22

18


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
5. Bảng mã Unicode và bộ gõ tiếng Việt
5.1. Tại sao lại cần đến bảng mã Unicode
 Thơng tin trong máy tính điện tử phải được mã hóa theo cách
mà máy tính lưu trữ và xử lý được: dãy bit.
 Thông tin dạng văn bản được mã hóa theo các chuẩn chung.
Một chuẩn phổ biến là bảng mã ASCII: mã hóa được 256 kí tự.
 Để mã hóa được các bảng mã của nhiều nước trên thế giới, có
nhiều hơn 256 (=28) kí tự, cần các bộ mã khác. Bộ mã phổ biến

là Unicode: mã hóa được 65536 (=216) ký tự.

04/18/22

19


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
5. Bảng mã Unicode và bộ gõ tiếng Việt
5.2. Bộ gõ tiếng Việt
 Khái niệm bộ gõ tiếng Việt: Là chương trình điều khiển cho phép
máy tính nhận đúng mã kí tự tiếng Việt được nhập từ bàn phím.
 Bộ gõ tiếng Việt hiện nay: Vietkey, Unikey.
 Các kiểu gõ tiếng Việt: Telex, VNI.
 Các bộ mã tiếng Việt:
• Dựa trên bộ mã ASCII: TCVN 3 (hay ABC) và VNI
• Dựa trên bộ mã Unicode
 Các bộ phông chữ Việt: .VnTime, VNI-Times, Time New Roman
04/18/22

20


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
5. Bảng mã Unicode và bộ gõ tiếng Việt
Giới thiệu bộ gõ tiếng Việt Unikey

04/18/22

21

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
6. Virus máy tính, cách phịng tránh và diệt
6.1. Khái niệm virus máy tính
Một virus máy tính là một chương trình máy tính hay đoạn mã "lây
nhiễm" lên một file thực thi. Sau khi lây nhiễm, các file thực hiện theo
một chức năng vơ hại hoặc có hại như hiển thị một thơng điệp lành tính
trên màn hình, xóa một số hoặc tất cả các file trên ổ cứng, thay đổi các
tập tin dữ liệu.
Hai đặc điểm chính của một virus máy tính
 Chạy tập tin thực thi nhiễm virus sẽ sinh ra một bản sao mới của nó
bằng cách tự gắn nó vào các file thực thi.
 Virus gây hại chỉ sau khi nó đã bị nhiễm một tập tin thực thi và file
thực thi phải được chạy

04/18/22

22


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
6. Virus máy tính, cách phịng tránh và diệt
6.2. Phân biệt các khái niệm : virus, worm computer và Trojan
horse
Virus vs. worm computer:
- Virus lây nhiễm trong một tập tin thực thi, trong khi một worm là một
chương trình độc lập, tự phát tán qua email.
- Virus đòi hỏi hành động của con người để lan truyền trong khi một worm
lan truyền tự động.

Virus & worm computer vs. Trojan horse:
- Trojan Horse là một chương trình độc lập do người dùng chủ động
dùng, nó khơng có khả năng tái tạo như virus và sâu.
Chú ý: Đối với hầu hết virus hoặc sâu, có thể mang lại hậu quả gây hại
giống nhau. Biến thể của sâu có thể là một loại virus. Phiên bản nâng cấp
của Trojan có thể biến nó giống như virus hoặc sâu.
04/18/22

23


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
6. Virus máy tính, cách phịng tránh và diệt
6.3. Các khái niệm liên quan
1. Bomb logic
2. Spyware
3. Adware
4. Ransomware
5. Backdoor
6. Botnet, bots, zoombie
7. Phishing
8. Rootkit
9. Spam
10.Malware
04/18/22

24


CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU

6. Virus máy tính, cách phịng tránh và diệt
6.3. Cách phòng tránh và diệt
a) Sử dụng phần mềm diệt virus


Khái niệm phần mềm diệt virus: tính năng phát hiện, loại bỏ các virus máy tính,
khắc phục (một phần hoặc hoàn toàn) hậu quả của virus gây ra và có khả năng
được nâng cấp để nhận biết các loại virus trong tương lai.



Ký thuật phát hiện: quét và so sánh với mẫu virus trong CSDL; nhận dạng
hành vi đáng ngờ; kiểm soát liên tục.



Ưu điểm: khả năng nhận biết nhiều loại virus máy tính; cần liên tục cập nhật dữ
liệu để phần mềm đó ln nhận biết được các virus mới.

04/18/22

25