suat-dien-dong-cam-ung-sua-de-thi

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Phát biểu nào sau đây là khơng đúng?:
A. Khi có sự biến đổi từ thơng qua mặt giới hạn bởi một mạch điện, thì
trong mạch xuất hiện suất điện động cảm ứng. Hiện tượng đó gọi
là hiện tượng cảm ứng điện từ.
B. Dòng điện xuất hiện khi có sự biến thiên từ thơng qua mạch điện kín gọi là
dịng điện cảm ứng.
C. Dịng điện cảm ứng có chiều sao cho từ trường do nó sinh ra luôn ngược chiều với chiều của
từ trường đã sinh ra nó .
D. Dịng điện cảm ứng có chiều sao cho từ trường do nó sinh ra có tác dụng chống lại ngun
nhân đã sinh ra nó .

2 .Cơng thức dùng để tính suất điện động của nguồn điện?

A.
C.

A

q
 IR N  Ir

B.

 U N  Ir

D. Cả A, B, C đều đúng
1


Điều đã biết

Để sinh ra và duy trì dịng điện trong mạch điện kín thì trong
mạch phải có nguồn điện (tức phải có suất điện động)
Biểu thức suất điện động:



Ang
q

Khi có sự biến đổi từ thơng qua mặt giới hạn bởi một mạch điện
kín, thì trong mạch xuất hiện dịng điện cảm ứng.
Chứng tỏ, tồn tại một nguồn điện trong mạch kín (tức tồn tại
một suất điện động) để sinh ra dịng điện cảm ứng đó

2


I - SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MẠCH KÍN

1.Định Nghĩa

Emứng
hãy
sách
“Suất điện động cảm
(ec)đọc
là suất
điện động sinh ra
dòng điện cảm ứng trong
mạch ra

kín”định
và đưa

2. Định luật Faraday nghĩa

suất điện
động cảm ứng?

3


MỘT SỐ KIẾN THỨC CẦN NẮM
Xét sơ đồ mạch điện, nguồn điện lý tưởng một chiều kí hiệu như
hình a). Ngồi ra nguồn điện cịn được kí hiệu như hình b)
+

TĨM
_ LẠI

a)

- Chiều của suất điện động cùng
b)
chiều dịng điện chạy qua nguồn.
E,

r

=

0

Nhận xét về chiều
suất vị
điện
động
với chiều
dòng
- Đơn
của
suất
điện của
động
làđiện
(V) chạy qua
nguồn?
c)
A
B
Tính UAB =
- Suất điện động tỉ lệ thuận
với
i
E

E

cường độ dịng điện trong mạch kín

Biểu thức định luật Ơm đối với mạch kín


I
RN  r

Cho điện trở mạch điện khơng đổi, nhận xét cường độ dịng
điện I với suất điện
động của nguồn?



I ~

4


I - SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MẠCH KÍN
Trong
đó: ra dòng điện cảm ứng (i )
- Để sinh
c
e
:
là
suất
điện
động
cảm
ứng
(V)

c
Phát biểu định luật (sgk):
trong
mạch điện kín thì từ thơng qua
phải như thế nào?

“Độ thức
Biểu
lớn của
suấtsuất
điện điện
động động
cảm ứng:
cảm ứng xuất mạch
: Tốc độ biến thiên của từ thơng
hiện trong mạch kín tỉ lệ với tốc độ biến thiên 
t qua


(1Wb/1s
1V)
- Để
sinhmạch
ra dịng điện cảm(Wb/s)
ứng (ic)=thì
từ thơng qua mạch
kín
đó”
e c = - m hãy phát biểu
địnhqua mạch biến thiên một

từ
thông
Mời
các
em
xem
phim
t
 suất
 ∆Φ trong
 :khoảng
Độ biếnthời
thiêngian
của∆t.
từ
lượng
luật
Faraday
về
  thông (Wb)
Nếu chỉ xét độ lớn của ecthí
thì: nghiệm và nhận xét

2. Định luật Faraday

độnghệcảm
ứng?
mối
điệnquan
giữa

tốc
độ



t
:Tốc
độxảy
biếnrathiên
của thiên
từ thông
: Thời
gian
độ biến
ec =
mạch(s)
biến
thiên
của
từ thông
t nghĩa
của qua
từ thông
Ý
của
dấu
t
Nếu mạch điện là một khung dây gồm N
và suất
cảm

vịng dây thì:
trừ
trongđiện
biểuđộng
Bằng thực nghiệm Faraday đã CM:
ứng?
  thức?
ec = N

t


ec ~

t
5

Movies


I - SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MẠCH KÍN
1. Định Nghĩa

2. Định luật Faraday
MỘT SỐ CÁCH LÀM BIẾN THIÊN TỪ THƠNG QUA MẠCH
Biểu thức từ thơng:

 B.S . cos  ( B, n)

- Mạch điện đặt trong từ trường (đều) biến thiên:

Từ biểu thức từ thông,
  B .S .Cos  B2  B1 .S .Cos
theo em ta có bao nhiêu
- Mạch điện đặt trong
từ trường
nhưng
cách
làm không
thayđổi
đổi
từ tiết diện S thay đổi
thơng
mạch
 Bqua
. S .Cos
 kín?
B S 2  S1 Cos
- Nếu mạch điện quay trong từ trường (đều)

 B.S . Cos 2  Cos1

6


 , hai vế có cùng đơn vị
e 
t

C2. Nghiệm lại công thức c


t

Wb
s

  B.S cos 
F
B
Il

2

Tm

AF.S.cos

1N.1m = 1J

q  It

1C  1A.1s

1J
1V 
1C

A
1N =

T U 
q
1A.1m
2

Wb Tm
=
s
s

2

N m
=
Am s

Nm
=
As

= J =V
7

C


II. QUAN HỆ GIỮA SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG VÀ ĐỊNH LUẬT LEN -XƠ

Chọn chiều pháp tuyến dương (dựa vào chiều mạch điện) để tính từ
thơng qua mặt kín (C) (là một đại lượng đại số)


 2  1 
ec 
 

t
 t 

n Φ đang tăng


n

Φ đang giảm

VD: Φ1 = -4 (Wb),

-4 (Wb)
< Wb). Em
BΦΦ1 =
Φ hãy
 so
 Wb).
sánh
+ giá trị
của từ thông Φ , Φ  ?

+
ic

e c< 0

ec 8>0

ic


I - SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MẠCH KÍN

1.Định Nghĩa
2. Định luật Faraday
II. QUAN HỆ GIỮA SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG VÀ ĐỊNH LUẬT LEN -XƠ

- Dấu trừ (-) trong biểu thức suất điện động cảm ứng là để phù hợp
với định luật Len-xơ
- Chọn chiều pháp tuyến dương (dựa vào chiều mạch điện) để tính từ
thơng qua mặt kín (C) (là một đại lượng đại số)

-Nếu tăng thì ec < 0: chiều suất điện động cảm ứng (chiều dịng điện
cảm ứng) ngược chiều của mạch.
-Nếu giảm thì ec > 0: chiều suất điện động cảm ứng (chiều dòng điện
cảm ứng) cùng chiều của mạch.
9


C3. Xác định chiều của suất
điện động xuất hiện trong
mạch kín (C)
a)

b) Nam
Nam châm
châm
chuyển động
xuống
đi lên

S

-Nếu  giảm thì ec > 0: chiều
suất điện động cảm ứng (chiều
dòng điện cảm ứng) cùng
chiều của mạch.

N

-Nếu  tăng thì ec < 0: chiều
suất điện động cảm ứng (chiều
dòng điện cảm ứng) ngược
chiều của mạch.


n

C)


10

Movies
III. CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG TRONG HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ

Bản chất của hiện tượng cảm ứng điện từ (do sự dịch chuyển nào đó)
là q trình chuyển hố từ cơ năng thành điện năng.

Theo em bản chất của q
trình chuyển hóa năng
lượng trong hiện tượng
cảm ứng điện từ là từ
dạng năng lượng nào sang
dạng năng lượng nào?

11


Michael Faraday
Sinh:

22/09/1791
London, Anh

Mất:

25/08/1867 (75 tuổi)
Hampton Court, London, Anh

Nơi ở:

Anh

Quốc tịch:

Anh

Ngành:

Vật lý và Hóa học

Nơi cơng tác:

Viện Hồng Gia

Người hướng dẫn LATS:

Humphry Davy

Nổi tiếng vì:

Cảm ứng điện từ, Điện từ,
Định luật Faraday

Giải thưởng:

Hn chương Hồng gia (1846)

Tơn giáo:

Sandemanian

12


CỦNG CỐ LÝ THUYẾT
BÀI 24
SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
I. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
TRONG MẠCH KÍN

II. QUAN HỆ GIỮA SUẤT ĐIỆN ĐỘNG
CẢM ỨNG VÀ ĐỊNH LEN-XƠ

1. Định luật Faraday về suất điện
động cảm ứng

1. Ý nghĩa của dấu trừ trong biểu thức
suất điện động cảm ứng

2. Biểu thức độ lớn suất điện động
cảm ứng, nói rõ các đại lượng.

2. Cách chọn pháp tuyến dương (dựa
vào chiều mạch điện) để tính từ thông
(Chú ý từ thông là một số đại số).


ec 
t

3. Chiều suất điện động cảm ứng với

chiều mạch điện khi:
+

3. Một số cách làm thay đổi từ thông


tăng


+
 giảm

13


VẬN DỤNG
Câu 1:
Phát biểu nào dưới đây là đúng?
Khi một mạch kín phẳng quay xung quanh một trục
nằm trong mặt phẳng chứa mạch trong 1 từ
trường, thì suất điện động cảm ứng đổi chiều một
lần trong

B

A. 1 vòng quay
B. 2 vũng quay
C.
D.

ẵ vũng quay
ẳ vũng quay

n

14


BÀI TẬP VẬN DỤNG
Câu 2:
Một mạch kín hình vng, cạnh a = 10 cm, đặt vng góc với một từ
trường đều có độ lớn thay đổi theo thời gian. Tính tốc độ biến thiên
của từ trường, biết cường độ dòng điện cảm ứng i c = 2A và điện trở
của mạch r = 5Ω
Giải

Tóm tắt

B

 B
ec 

S
t
t

(*)

a = 10cm = 0,1m

Ta có:

ic = 2A

ec
n
Áp dụng định luật Ơm cho mạch kín, ta có: ic 

r = 5

 B, n 00
B
?
t

Suy ra, ec= ric = 5.2 = 10V

a

Từ (*) suy ra, tốc độ biến thiên của từ trường là:

e
e
B
10
 c  c 
10 3 T / s
t
S

a.a
0,1.0,15
1

r