bai-27-cam-ung-dong-vat2_2

Bán cầu đại não

Điền tên
các bộ
phận của
hệ thần
kinh dạng
ống vào
các ô hình
chữ nhật
trên sơ đồ.

Tuỷ sống
Hạch thần kinh
Lưới thần kinh


3) Cảm ứng ở động vật có hệ thần
kinh dạng ống:
a_Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống


Các loài đại diện : lưỡng cư, bò sát, chim và thú.



Cấu tạo : gồm 2 phần

 Thần kinh trung ương

 Thần kinh ngoại biên


a_Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống:
 Bộ phận trung ương gồm não và tuỷ sống
 Bộ phận ngoại biên gồm các dây thần kinh (dây
cảm giác và dây vận động) và hạch thần kinh.


a_Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống:
o Tuỷ sống: gồm chất xám ở giữa bao quanh bởi chất trắng.

Cấu tạo tủy sống


a_Cấu trúc của hệ thần kinh dạng
ống:
• Tuỷ sống: gồm chất xám ở giữa bao quanh bởi chất trắng.
o Não : gồm 5 phần với chức năng khác nhau
+Bán cầu đại não
+Tiểu não
+Não giữa
+Não trung gian
+Hành não

Não
giữ
a

Cấu tạo não bộ

• Số lượng tế bào thần kinh lớn, sự liên kết và
phối hoạt động của các tế bào thần kinh ngày
càng phức tạp, hoàn thiện.
→ hoạt động của động vật ngày càng đa dạng,
chính xác, hiệu quả.


3b_ Hoạt đơng của hệ thần kinh dạng ống
• Hoạt động theo nguyên tắc phản xạ.
• Chia làm hai loại phản xạ:
+ Phản xạ khơng điều kiện
+ Phản xạ có điều kiện


3b. Hoạt đông của hệ thần kinh dạng ống

Loại phản xạ
PXKĐK

PXCĐK

Ví dụ

Đặc điểm


Phân biệt giữa phản xạ (px) có điều kiện và px

không điều kiện
Phản xạ không điều kện là những px sinh ra đã có, khơng
cần phải học tập.
Phản xạ có điều kiện là những px được hình thành trong
đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập rèn luyện.


stt Hành động

PXCĐK PXKĐ
K

01 Ngáp khi buồn ngủ
02 Qua ngã tư thấy đèn đỏ dừng
lại

√
√

03 Trời rét, mơi tím tái, răng va
vào nhau lập cập
04 Chẳng dại gì mà đùa với lửa
05 Thái hành cay chảy nước
mắt

√
√
√

Mối quan hệ: PXKĐK là cơ sở để
thành lập PXCĐK
Lưu ý: PXCĐK dễ thay đổi, tạo điều
kiện thích nghi với điều kiện sống
mới. Nên nếu không được thường
xuyên củng cố pxcđk sẽ mất đi


Sơ đồ cung phản xạ tự vệ ở người
 Phản xạ đơn giản ở động vật có hệ thần kinh dạng ống


Câu hỏi
-Cung phản xạ trên gồm những bộ phận
nào?
 Cung phản xạ trên gồm 5 bộ phận:
+Thụ quan đau ở da
+Sợi cảm giác của dây thần kinh tuỷ
+Tuỷ sống
+Sợi vận động của dây thần kinh tuỷ
+Các cơ ở ngón tay


_Vì sao khi bị kim nhọn đâm vào ngón tay thì
ngón tay co lại?

 Khi bị kim đâm vào thì ngón tay co
lại vì đây phản xạ tự nhiên của người
lẫn động vật.
Khi bị kim châm vào tay, thụ quan

đau ở da sẽ đưa tin về tuỷ sống và từ
đây lệnh được truyền đến cơ ngón tay
làm co ngón tay lại.


• Phản xạ co ngón tay khi bị kích thích
là pxcđk hay pxkđk? Tại sao?
 Đây là phản xạ không điều kiện vì
đó là phản xạ di truyền, sinh ra đã có,
đặc trưng cho lồi và rất bền vững.


Phản xạ phức tạp ở động vật có hệ thần kinh
dạng ống
Câu hỏi tình huống
Giả sử bạn đang đi chơi bất ngờ bạn gặp một con chó dại
ngay trước mặt:
a. Bạn sẽ hành động (phản ứng) như thế nào?
b. Hãy cho biết bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ
phận xử lý thông tin và quyết định hành động, bộ
phận thực hiện phản xạ tự vệ khi gặp chó dại.
c. Hãy ghi lại những suy nghĩ diễn ra trong đầu bạn
khi gặp chó dại.
d. Đây là loại phản xạ nào? Tại sao?


a.

b.
c.

d.

Trả lời

Đối với trường hợp bất ngờ gặp chó dại, mỗi người sẽ
có những phản ứng trả lời khác nhau. Có một số
cách trả lời khác nhau như bỏ chạy, đứng im, tìm gậy
đánh đuổi, nhặt đá ném, khóc…
Bộ phận tiếp nhận kích thích là mắt, bộ phận xử lý
thơng tin và quyết định hành động là não, bộ phận
thực hiện là các cơ chân, tay.
Các suy nghĩ diễn ra trong não có thể khác nhau
như: phải làm sao đây, nếu để bị chó dại cắn sẽ rất
nguy hiểm, nếu bỏ chạy chó dại sẽ đuổi theo…
Đây là px có điều kiện vì phải qua học tập, rút kinh
nghiệm mới biết được chó có dấu hiệu như thế nào là
chó dại. Dựa vào kinh nghiệm đã có mà có cách xử lý
thông tin khác nhau, dẫn đến hành động của mỗi
người cũng khác nhau.


 So sánh các tính chất của PXCĐK và PXKĐK
Tính chất của phản xạ
khơng điều kiện

Tính chất của phản xạ
có điều kiện

1. Trả lời các kích thích tương ứng 1’. Trả lời các kích thích bất kì hay
kích thích có điều kiện

hay kích thích khơng điều kiện
2’. Được thành lập ngay
2.?
2. Bẩm sinh
trong đời sống
3.?
3. Bền

vững

3’. Dễ mất khi không cũng cố

4. Có tính chất di truyền,
mang tính chất chủng loại

4’.
4’. ?Có

5.?Số lượng có hạn
5.

5’. Số lượng khơng hạn định

6. Cung phản xạ đơn giản
7. Trung ương nằm ở trụ não,
tuỷ sống

tính chất cá thể

6’. Hình thành đường liên hệ tạm thời

7’. ?Trung ương nằm ở vỏ não
7’.


3b_ Hoạt đơng của hệ thần kinh dạng ống
• Chia làm hai loại phản xạ:
 Phản xạ không điều kiện
+ Do một số tế bào thần kinh nhất định tham gia.
+ Số lượng hạn chế.
+ Mang tính bẩm sinh, di truyền.
+ Ví dụ: Tiết mồ hơi khi trời nắng,Trời lạnh chim xù lơng …
 Phản xạ có điều kiện
+ Do một số lượng lớn tế bào thần kinh tham gia, đặc biệt là tế
bào thần kinh vỏ não.
+ Số lượng khơng hạn chế.
+ Được hình thành trong đời sống qua q trình học tập và rút
kinh nghiệm.
+Ví dụ: Trời lạnh mặc áo ấm, Vẹt nói tiếng người, Tạo dáng khi
chụp ảnh


Do não phát triển → phản ứng mau lẹ, chính xác và ít tiêu
tốn năng lượng hơn.
 Cùng với sự tiến hoá của hệ thần kinh dạng ống, số lượng
các phản xạ ngày càng nhiều, đặc biệt là các pxcđk
→ động vật thích nghi tốt hơn với mơi trường sống.


1) Hãy cho ít nhất 2 ví dụ cho mỗi loại pxcđk và px kđk
2) Là hình thức cảm ứng do một số lượng lớn tế bào TK

tham gia, đặc biệt là tb TK vỏ não
3) Động vật nào có hệ TK dạng ống:
A-chân khớp, thân mềm
B-bò sát, cá
C-lưỡng cư, chim và thú
D-cả B và C đúng
4 ) Nêu ưu điểm của hệ thần kinh dạng ống so với các hệ
còn lại.


HAPPY FOR EVERY BODY!