nghia-tuong-minh-ham-y

Kiểm tra bài cũ:
Em hãy phân biệt nghĩa tường minh
và hàm ý ?
Nêu một ví dụ về hàm ý?


Phân biệt:
- Nghĩa tường minh: là phần thông báo được
diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
-

Hàm ý: là phần thông báo tuy không
đựơc diễn đạt trực tiếp trong câu
nhưng có thể suy ra từ những từ
ngữ ấy.


Ví dụ:

A: - Tối nay, bạn đi xem phim với mình nhé!
B: - Tối nay, tớ phải làm bài tập.
Nhận xét:
- A mời B đi xem phim vào buổi tối nhưng A đã dùng
hàm ý để từ chối.
- Hàm ý: Tớ bận không đi xem phim cùng bạn được.
=> Đây là cách từ chối khéo léo.



Chị Dậu vừa nói vừa mếu máo:

-Thôi u không n để phần cho con.
Con chỉ đợc n ở nhà ba này na
thôi. U không muốn n tranh của con.
Con cứ n thật no, không phải nhờng
nhịn cho u.
Cái Tí cha hiểu hết ý câu nói của
mẹ, nó xám mặt lại vµ hái b»ng giäng
lng cng:
-VËy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
iểm thêm một giây nức nở, chị
Dậu ngó con bằng cách xót xa:
-Con sẽ n ở nhà cụ Nghị thôn oài.
-Cái Tí nghe nói giÃy nảy, giống nh xét
đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ
và oà lên khóc:
-U bán con thật đấy ? Con van u, con
lạy u, con còn bé bỏng, u đừng đem
bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở
nhà chơi với em con.

Ngời nai chị
Ngời nghe Dậu
cái Tí
-Con chỉ đợc n
ở nhà ba này
na thôi.
Hàm ý: Sau ba
n này, con không
đợc ở nhà na vỡ u
buộc phải bán con.

ó là sự thật đau
lòng nờn ch Dậu
không dám nói
thẳng m dựng hm
-Con sẽ n ở nhà
ý.
cụ Nghị thôn
oài.
Hàm ý: U đà bán
con cho cụ Nghị
thôn oài
Ca y thức đa
hàm y vào
câu nai

Cha hiểu ý
câu nói của
mẹ

à hiểu ý
câu nói
của me.
Ca nng lực
giải đoán
hàm y


Ngời nai chị Dậu
-Con chỉ đợc n ở
nhà ba này na

thôi.
Hàm ý: Sau ba n
này, con không đợc ở
nhà na vỡ u buộc phải
bán con.
ó là sự thật đau
lòng
Dậu
-Conchị
sẽ n
ở nói
nhàtránh
cụ
không
dám nói
thẳng.
Nghị thôn
oài.
Hàm ý: U đà bán con
cho cụ Nghị thôn oài.

Ca y thức đa hàm
y vào câu nai.

Ngời nghe - cái
Tí

Cha hiểu ý câu
nói của mẹ.

à hiểu ý câu
nói của me.

Ca nng lực giải
đoán hàm y.


Ghi nhớ
ĐiỊu kiƯn sư dơng hµm ý
Ngêi nãi
(ngêi viÕt)

Ngêi nghe
(ngêi đọc)

Có ý thức đa hàm ý Có nng lực giải ®o¸n
vào câu nói
hàm ý


Bài tập nhanh: Mẩu chuyện
Anh chồng đi chăn một đàn bò 10 con. Chiều tối anh ta cưỡi
một con bò và lùa những con còn lại về nhà. Đến cổng ,anh
chờng dừng lại để đếm xem có đủ 10 con bò hay không .
Anh ta đếm đi đếm lại mãi vẫn chỉ thấy 9 con. Hoảng quá ,
anh ta thất thanh gọi vợ . Chị vợ lật đật đật chạy ra hỏi:
“ Ai chọc tiết mình mà kêu khiếp thế ?”
Anh chờng mếu máo :Mình ơi …Thiếu mợt con bò !.. .”
Chị vợ cười :” Tưởng gì ? Thừa mợt con thì có !
Xác định câu có hàm ý ?

Nêu hàm ý của câu nói ấy ?


Câu nói có hàm ý: Tưởng gì ? Thừa một con thì có.

Hàm ý : Chê chồng : Đồ ngu như con bò – còn một
con đang cưỡi sao không đếm ?


Câu nói có hàm ý: Tưởng gì ? Thừa một con thì có.

Hàm ý : Chê chồng : Đồ ngu như con bò – còn một
con đang cưỡi sao không đếm ?


Bài tập 1: Thảo luận nhóm (2 phút)
- Người nói, người nghe trong câu in đậm
là ai?
- Xác định hàm ý của câu ấy?
- Theo em, người nghe có hiểu hàm ý của
người nói khơng? Những chi tiết nào chứng
tỏ điều đó?
Nhóm 1,2: đoạn a
Nhóm 3,4: đoạn b
Nhóm 5,6: đoạn c


A
Người
nói:

Người
nghe:
Hàm ý
của
câu in
đậm:
Chi
tiết

B

C


A
Người - Anh thanh
nói:
niên

B

C

- Anh Tấn

- Th Kiều

Người - Ơng hoạ sĩ và - Chị hàng đậu
nghe: cô gái
ngày trước()

- Hoạn Thư

Hàm ý - Mời bác và cô - Chúng tôi
của
vào uống nước. không thể cho
câu in
được.
đậm:

- Câu 1: quyền quý

Chi
tiết

- “ Hồn lạc phách
xiêu” , “Khấu đầu
dưới trướng liệu
điều kêu ca”.

- ” Ông liền theo
anh thanh niên
vào trong nhà” và
“ngồi xuống ghế”.

- “ Thật là càng
giàu có, càng
khơng dám rời
một đồng xu!
Càng khơng dám

rời đồng xu lại
càng giàu có”.

như tiểu thư cũng có
lúc phải đến đây.
- Câu 2: Hãy chuẩn bị
nhận sự báo ốn
thích đáng.


TRÒ CHƠI:

AI ĐÚNG VÀ NHANH HƠN

Luật chơi: Chia lớp làm 2 đội. Mỗi đội cử 1 em.Trong thời
A: Mai
quê với
mình
gianvề
2 phút,
đội nào
tìmđivà! ghi được nhiều câu đúng thì
B:………………………………………………
đội đó thắng.
A: Đành
Điền vậy.
vào lượt lời của B trong đoạn thoại sau đây câu có
hàm ý từ chới.
* Điền: - Mình còn rất nhiều bài tập.
- Mai mình phải trông nhà.

- Mình sắp thi rồi.
- Mình phải đi thăm bà ốm ở
bệnh viện.


Bài 5: Tìm câu có hàm ý mời mọc, câu có hàm ý từ chối
trong đoạn đối thoại giữa em bé với mây và sóng
- Câu có hàm ý mời mọc:
+ “ Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều
tà…”
+ “ Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng
hơn…”
- Câu có hàm ý từ chối:
+ “ Mẹ mình đang đợi ở nhà.”
+ “ Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?”.

* Viết thêm câu có chứa hàm ý mời mọc rõ hơn.
-“Chơi với bọn tớ thích lắm đấy.”
- “Có ai muốn chơi với bọn tớ khơng?”
- “Các bạn nhỏ mà đi cùng thì thích lắm đấy.”


Dùng hàm ý
đảm bảo sự
lịch sự, tế nhị
Vìmột
sao
trong ý mời
Một người
bạn

có
nhã
Từ chối
bằng
câu
em
có sử dụngtrường
hàm ýhợp này
tacậu
nên dùng
Rất
cám
ơn
đến dự sinh nhật nhưng em lại
hàmtớý?
nhưng
chiều
mai
không
cùng bố mẹ về q
thể đến (hoặc không muốn
thăm ngoại rồi..

đến).

Trong trường hợp trên, theo em,
nên dùng hàm ý hay câu
có nghóa
tường minh? Em sẽ nói thế
nào?

Xét đoạn thoại sau và cho biết hàm ý
câu trả lời của Nam?
Dũng: Cậu thích học văn khơng?
Nam: Tớ thích học toán hơn.
Đáp án: Hàm ý câu trả lời của Nam là
Nam khơng thích học văn.

Thưa cơ em đâu
Trong trường hợp này người nói
dễlà
dàng
có Nếu
nói
khơng
có
bạn chối
nói bỏ
u cầu nào đó khi cần, vì khơng
trực
tiếp
thích
họccơVăn,
lại với
giáo nói
là ra điều
mà do người nghe tự suy ra.emNam
chỉ nói
là em

khơng
thích
thích
học học
VănTốn.
thì theo
em Nam sẽ nói
như thế nào?


Cng c
Sử dụng hàm y ca tác dụng
gi?
- Trong giao tiếp:
+ ảm bảo lịch sự, tế
nhị .
+ Dễ dàng chối bỏ yêu
cầu nào đa khi cần vi
không trực tiếp nai ra
điều đa mà do ngời
nghe tự suy ra
- Trong vn học: Nội dung
diễn đạt phong phú &
23tng giá trị biểu c¶m.


Dặn dò: -Làm bài tập còn lại
- Ôn tập kĩ phần văn thơ hiện
đại để tiết sau kiểm tra 1 tiết