TIỂU LUẬN quy luật giá trị những biểu hiện tác động và sự vận dụng quy luật giá trị trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa việt nam

TIỂU LUẬN

NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN
CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN

TP. Hồ Chí Minh năm 2021


Đề tài:
Quy luật giá trị. Những biểu hiện tác động và sự vận dụng quy luật giá trị
trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Giảng viên hướng dẫn: TS. Bùi Thanh Quang
Ngày thuyết trình: 08/12/2021
Thời gian nộp: 23 giờ 00 phút, 10/12/2021
Nhóm thực hiện: Nhóm 4
HỌ VÀ TÊN CÁC THÀNH VIÊN

MÃ SỐ SINH VIÊN

NGƠ NGỌC LAM

SS140389

NGUYỄN THỊ THU HỒNG

SS140418

NGUYỄN THỊ CẨM YẾN (NHÓM
TRƯỞNG)

SS140413

2


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU

4

I. Nội dung của quy luật giá trị, ba tác động của quy luật giá trị
1.1 Nội dung của quy luật giá trị

4

1.2.Tác động của quy luật giá trị

5

a. Điều tiết sản xuất và lưu thơng hàng hố...................................................5
b. Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hố sản xuất, tăng năng suất lao động,
thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển nhanh.....................................6
c. Thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hoá người sản xuất hàng hoá
thành người giàu, người nghèo......................................................................6
II. Tác động và sự vận dụng quy luật giá trị trong nền kinh tế Việt Nam
2.1 Tác động của quy luật giá trị trong nền kinh tế Việt Nam

7

a. Điều tiết sản xuất và lưu thơng hàng hóa...................................................7
b. Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, tăng năng suất lao động,

thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển nhanh.....................................8
c. Thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hoá người sản xuất hàng hoá
thành người giàu, người nghèo......................................................................8
2.2

Vận dụng quy luật giá trị trong nền kinh tế Việt Nam

9

KẾT LUẬN CHUNG

10

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

12

3


MỞ ĐẦU
Chúng tôi thực hiện nghiên cứu và viết nên bài luận này nhằm để hiểu rõ
về quy luật giá trị - quy luật giá trị là quy luật kinh tế căn bản của sản xuất và
lưu thơng hàng hóa. Dựa trên nền tảng lý thuyết căn bản để thấu hiểu hơn về
nội dung của quy luật giá trị từ đó làm rõ hơn về tác động của quy luật này. Từ
những nghiên cứu lý thuyết trên, chúng tôi sẽ vận dụng và đưa ra những đánh
giá biểu hiện tác động và sự vận dụng quy luật giá trị trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bài viết sử dụng những ví dụ
trực quan và gần gũi thể hiện sự rung cảm và thấu hiểu trong q trình nghiên
cứu của nhóm sinh viên thực hiện. Hy vọng qua bài luận này, chúng tơi có thể

truyền đạt đến người đọc một góc nhìn tồn diện về lý thuyết nội dung quy luật
giá trị và các tác động của quy luật giá trị.
I. Nội dung của quy luật giá trị, ba tác động của quy luật giá trị
1.1 Nội dung của quy luật giá trị
Quy luật giá trị là quy luật kinh tế căn bản của sản xuất và trao đổi hàng
hóa. Ở đâu có sản xuất và trao đổi hàng hóa thì ở đó có sự tồn tại và phát huy
tác dụng của giá trị pháp luật.
“Việc sản xuất và trao đổi hàng hoá phải dựa trên cơ sở hao phí lao động
xã hội cần thiết. Giá trị của hàng hóa được quyết định bởi hao phí lao động xã
hội cần thiết” [1, tr.130]. Vì vậy:
- Người sản xuất người sản xuất muốn bán được hàng hóa, thu hồi được
vốn và có thêm nhiều lợi nhuận thì họ phải sản xuất sao cho hao phí lao động

4


cá biệt của mình tương thích, phù hợp với mức chi phí mà xã hội chấp nhận
được.
- Hao phí lao động xã hội cần thiết là cơ sở chính để thực hiện việc trao
đổi hàng hóa, nghĩa là trao đổi theo nguyên tắc ngang giá.
“Sự vận động của quy luật giá trị thông qua sự vận động của giá cả hàng
hoá” [1, tr.130]. Bởi giá trị là cơ sở của giá cả, nên:
- Giá cả phụ thuộc vào giá trị. Hàng hố nào có giá trị càng lớn thì giá cả
của nó sẽ càng cao. Ngược lại, hàng hóa có giá trị ít giá trị thì giá cả của nó sẽ
thấp.
- “Trên thị trường, ngồi giá trị, giá cả cịn phụ thuộc vào: cạnh tranh,
cung cầu, sức mua của đồng tiền. Sự tác động của chúng làm cho giá cả hàng
hố lên xuống xoay quanh trục giá trị của nó. Sự vận động giá cả thị trường của
hàng hoá xoay quanh trục giá trị của nó chính là cơ chế hoạt động của quy luật
giá trị. Thông qua sự vận động của giá cả thị trường mà quy luật giá trị phát huy

tác dụng” [1, tr.130].
1.2.Tác động của quy luật giá trị
Trong sản xuất hàng hố quy luật này có ba tác động chủ yếu:
a. Điều tiết sản xuất và lưu thơng hàng hố
Dưới tác động của quy luật cung cầu, loại tác động này của quy luật giá
trị được nhìn thấy thơng qua sự biến động của giá cả hàng hoá trên thị trường
(sự chênh lệch của cán cân cung cầu). “Nếu ở ngành nào đó khi cung nhỏ hơn
cầu, giá cả hàng hoá sẽ lên cao hơn giá trị, hàng hố bán chạy, lãi cao, thì người
sản xuất sẽ chuyển các yếu tố sản xuất vào ngành ấy. Ngược lại, khi cung ở
ngành đó vượt quá cầu, giá hàng hóa giảm xuống, có thể lỗ vốn, người sản xuất

5


phải thu hẹp quy mô sản xuất hoặc chuyển sang ngành có giá cả cao” [1,
tr.130].
Điều tiết lưu thơng có nghĩa là sự biến động của giá cả trên thị trường.
Điều tiết thị trường có tác dụng làm thu hút luồng hàng từ nơi giá cả thấp đến
nơi giá cả cao, làm cho lưu thơng hàng hố thơng suốt.
Như vậy sự biến động của giá cả trên thị trường là biểu hiện chỉ rõ sự
biến động về kinh tế, bên cạnh đó có tác động điều tiết nền kinh tế hàng hóa.
b. Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, tăng năng suất lao
động, thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển nhanh
“Trong sản xuất hàng hố, người sản xuất nào có hao phí lao động cá biệt
nhỏ hơn hao phí lao động xã hội của hàng hóa sẽ ở thế có lợi, sẽ thu được lãi
cao” [1, tr.131].
Nếu người sản xuất hạ thấp hao phí lao động cá biệt của mình càng thấp,
sao cho bằng hao phí lao động xã hội cần thiết, lợi thế cạnh tranh trong thị
trường của họ càng lớn. Để giảm hao phí lao động cá biệt của mình, họ phải
ln tìm cách cải tiến kỹ thuật, cải tiến tổ chức quản lý, thực hiện tiết kiệm chặt

chẽ, tăng năng suất lao động. Sự cạnh tranh càng quyết liệt thì càng thúc đẩy
quá trình cải tiến sản xuất diễn ra mạnh mẽ hơn. Kết quả là lực lượng sản xuất
xã hội được thúc đẩy phát triển mạnh mẽ.
c. Thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hoá người sản xuất hàng hố
thành người giàu, người nghèo
“Q trình cạnh tranh theo đuổi giá trị tất yếu dẫn đến kết quả là: những
người có điều kiện sản xuất thuận lợi, có trình độ, trang bị kỹ thuật tốt nên có
hao phí lao động cá biệt thấp hơn hao phí lao động xã hội cần thiết, nhờ đó

6


phát tài, giàu lên, mở rộng sản xuất, kinh doanh. Ngược lại, những người khơng
có điều kiện thuận lợi, làm ăn kém cỏi, hoặc gặp rủi ro thì bị thua lỗ dẫn tới phá
sản trở thành nghèo khó.
Tác dụng của quy luật giá trị có ý nghĩa: một mặt, quy luật giá trị chi phối
sự lựa chọn tự nhiên, đào thải các yếu kém, kích thích các nhân tố tích cực phát
triển; mặt khác, phân hoá xã hội thành kẻ giàu người nghèo, tạo ra sự bất bình
đẳng trong xã hội” [1, tr.131].
II. Tác động và sự vận dụng quy luật giá trị trong nền kinh tế Việt Nam
2.1 Tác động của quy luật giá trị trong nền kinh tế Việt Nam
Nhà nước XHCN Việt Nam đang trên đà hướng tới nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây được coi là nền kinh tế nhiều thành phần,
trong đó khu vực kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, với mục tiêu dài hạn là
xây dựng xã hội chủ nghĩa. Định hướng này có các đặc trưng tương ứng với quy
luật giá trị và những đặc điểm đã đã có những tác động đến nền kinh tế Việt
Nam nói chung.
a. Điều tiết sản xuất và lưu thơng hàng hóa
Tại xã Bình Hải, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, người dân sinh sống
bằng nghề chài lưới và ni trồng tơm để mưu sinh. Tuy nhiên, vì hầu hết tại

địa điểm này, mọi người đa số đều nuôi tôm để làm tuyến đầu sản xuất, phát
triển kinh tế, được nhà nước ưu ái về mọi phương diện tuy nhiên khả năng kích
cầu vẫn chưa hiệu quả. Giá cả hàng hóa khi sản xuất và cung cấp cho các bên
mua ở khu vực lân cận trong khu vực tỉnh Quảng Nam cịn q rẻ, lợi nhuận
cho người dân khơng cao, hàng tồn nhiều vì khơng thể xuất khẩu với địn bẩy
lớn. Bên cạnh đó, tơm khi thu hoạch nhiều và hầu như mọi người đều nuôi tôm
nên việc điều tiết lưu thông cho các khu doanh nghiệp, các nhà bán lẻ, các tư
7


nhân,...cịn gặp nhiều khó khăn vì sức cạnh tranh cao, khó lưu thơng thống
suốt. Nói tóm lại, việc ni trồng tơm và giá trị hàng hóa sản xuất cao (cung
cao), nhưng nhu cầu mua và lưu thơng thì hạn chế (cầu thấp) dẫn đến sự biến
động lớn về kinh tế và tác động trực tiếp đến sự điều tiết nền kinh tế hàng hóa
trên đà hướng tới nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
b. Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, tăng năng suất lao
động, thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển nhanh
Tại thời kỳ kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhà nước ta
đã áp dụng nền nông nghiệp 3.0, 4.0 để tạo ra bước đột phá về công nghệ nhờ
áp dụng các công nghệ để tăng cơ sản xuất, phục vụ nhu cầu cho thị trường
khơng những trong nước mà cịn ở nước ngồi. Bên cạnh đó, với hiểu biết về
vấn đề an tồn lương thực và và đảm bảo an ninh lương thực, nhà nước ta đã
tập trung vào sản xuất và đầu tư cho sự phát triển ngành nông nghiệp, lấy nông
nghiệp làm ưu tiên để giải quyết các vấn đề trong xã hội và thế giới. Cụ thể,
công cụ lao động của nơng dân cịn thơ sơ, đa phần phải sử dụng sức người và
tay chân để trực tiếp tham gia vào q trình trồng trọt, chăn ni, canh tác và
sản xuất. Tuy nhiên, nhờ vào quá trình hạ thấp hao phí lao động cá biệt của
mình để tương ứng với hao phí lao động xã hội cần thiết, nhà nước ta đã cải
tiến kỹ thuật và giúp đỡ người dân vận dụng các phương pháp canh tác và
phương pháp cải tiến tổ chức quản lý sao cho tối ưu, chặt chẽ nhằm nâng cao

năng sức lao động. Lấy ví dụ vụ mùa thanh long tại Bình Thuận, người dân đã
có thể áp dụng kỹ thuật cảm biến và thiết bị thông minh được kết nối và điều
khiển tự động. Cây được phơi đèn vào ban đêm và đồng thời có các hệ thống
tưới tự động để hỗ trợ nông dân trong suốt quá trình canh tác. Đồng thời, các
sàn giao dịch nông sản điện tử được thiết lập đã giúp nông dân đẩy mạnh
nguồn cung và hỗ trợ nông dân tiêu thụ sản phẩm.
8


c. Thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hoá người sản xuất hàng hoá
thành người giàu, người nghèo
Trong nền nông công nghiệp Việt Nam, người nông dân áp dụng cơng
nghệ kỹ thuật hiện đại để canh tác, có những kiến thức vững chắc về nông công
nghiệp thường đạt được những thành tựu cao như vụ mùa có sản phẩm đạt
chất lượng, năng suất vụ mùa cao. Ngược lại, những nơng dân khơng có điều
kiện kinh tế, khơng thể đầu tư các trang thiết bị tối tân để phục vụ sản xuất,
không thấm nhuần nguyên tắc, phương pháp và kiến thức canh tác sẽ gặp các
trở ngại và thậm chí thất bại, thơ lỗ lớn trong q trình thu hoạch. Yêu cầu của
người tiêu dùng càng cao, những tiêu chuẩn đánh giá thực phẩm an tồn càng
khắc khe, thì những sản phẩm thu hoạch của người nông dân kể trên càng
không đạt chuẩn : nông sản nhỏ, màu sắc khơng tươi, khơng đẹp, sâu ăn hại
dẫn đến thất thốt số lượng, không đạt chỉ tiêu về chất lượng dinh dưỡng,...
Hiện nay, tại thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng, nhờ vào trình độ kỹ thuật cao và
kiến thức canh tác tốt, kết hợp với điều kiện thời tiết thuận lợi, người dân nơi
đây đã ứng dụng nhà lồng và hệ thống chăm sóc cây trồng tân tiến để sản xuất
ra những sản phẩm rau củ quả, hoa,... có chất lượng đạt chuẩn. Nhờ vào sự
canh tác chuyên nghiệp đó, chất lượng sống của người Đà Lạt được cải thiện,
kinh tế bình ổn, khá giả. Và thực phẩm, nơng sản đến từ Đà Lạt ln được
người dân u thích, ưa chuộng.
2.2Vận dụng quy luật giá trị trong nền kinh tế Việt Nam

Chúng ta có thể thấy rằng, nền kinh Việt Nam những năm gần đây đang
có những bước phát triển nhanh chóng nhờ việc mở cửa hợp tác với các nước
khác. Để có được những bước phát triển đó, nước ta đã vận dụng nội dung và
những tác động của quy luật giá trị một cách hiệu quả. Những vận dụng đó

9


được thể hiện trên những lĩnh vực như sau:
- Về việc hạch toán kinh tế, Nhà nước ta quyết định cổ phần hóa hầu hết
các doanh nghiệp nhà nước (hồn thành vào năm 2020), việc này có nghĩa là
nhà nước khơng cịn sở hữu 100% cổ phần. Kế hoạch này nhằm thu hút nguồn
vốn đầu tư mới từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước, nâng cao năng lực tài
chính, đổi mới cơng nghệ, đổi mới phương thức quản lý nhằm nâng cao hiệu
quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế [2]. Tác động của việc này sẽ giúp cho
làm tăng giá trị hàng hóa cho các cơng ty này.
- Nước ta đã vận dụng lý thuyết về cán cân cung - cầu vào lĩnh vực điều
tiết sản xuất, lưu thơng hàng hóa trong nước và xuất khẩu hàng hóa ra nước
ngồi thể hiện rõ ở chính sách nhà nước về việc phân phối và xuất khẩu cà phê,
gạo và nhiều loại nông sản khác. Việt Nam là nước xuất khẩu lúa gạo và cà phê
đứng 2 trên thế giới [3] [4]. Điều này có nghĩa là Việt Nam là một nước nơng
nghiệp, có nguồn cung về lúa gạo và cà phê cao hơn nhiều lần so với nhu cầu sử
dụng. Để tận dụng triệt để lợi thế nguồn cung dồi dào này, Nhà nước ta đã đẩy
mạnh xuất khẩu các mặt hàng như trên đến các nước khác trên thế giới, những
nơi có nguồn cung thấp hơn nhu cầu.
- Bên cạnh đó, Nhà nước ta đã đưa ra và cập nhật chính sách Bình ổn thị
trường để làm giảm tác động của sự phân hóa giàu nghèo. Nội dung của chính
sách này nhằm giúp giữ bình ổn mặt bằng giá để tháo gỡ khó khăn cho sản
xuất, kinh doanh, lưu thơng hàng hóa phục vụ đời sống của người dân đồng
thời tạo điều kiện rút ngắn đi phần nào sự cách biệt giàu nghèo.

KẾT LUẬN CHUNG
Sau khi chúng tơi tìm hiểu về quy luật giá trị, những biểu hiện tác động và
sự vận dụng quy luật giá trị trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
10


nghĩa Việt Nam, trong bài luận có nội dung dài 2373 từ này, chúng tơi đã trình
bày được những nội dung như sau:
Ở mục I: Quy luật giá trị là quy luật kinh tế căn bản của sản xuất và trao
đổi hàng hóa. Ở đâu có sản xuất và trao đổi hàng hóa thì ở đó có sự tồn tại và
phát huy tác dụng của giá trị pháp luật. Đồng thời, việc sản xuất và trao đổi
hàng hoá phải dựa trên cơ sở hao phí lao động xã hội cần thiết. Giá trị của hàng
hóa được quyết định bởi hao phí lao động xã hội cần thiết.
Quy luật giá trị là một quy luật có tác động lớn trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong sản xuất hàng hóa, quy luật giá trị
có ba tác động sau:
-

Điều tiết sản xuất và lưu thơng hàng hóa

-

Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hố sản xuất, tăng năng suất lao

động, thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển nhanh
-

Thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hoá người sản xuất hàng

hoá thành người giàu, người nghèo

Ở mục II: Làm rõ tác động của quy luật giá trị để nêu bật thực trạng trong
sản xuất và lưu thơng hàng hóa. Đồng thời, vận dụng quy luật giá trị để áp dụng
vào đời sống xã hội Việt Nam qua những ví dụ cụ thể nhằm nêu rõ các phương
pháp gia tăng giá trị kinh tế đất nước của nhà nước Xã hội chủ nghĩa Việt Nam
trong thời gian qua. Chúng tôi đã đưa ra những dẫn chứng cụ thể của nền kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay để làm rõ nội
dung của quy luật giá trị.

11


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Bùi Thanh Quang (2017), Tài liệu học tập môn “Những nguyên lý cơ bản của
chủ nghĩa mác-lênin”
Ngơ Minh Kiểm (2021), Cổ phần hóa DNNN - Những vấn đề đặt ra và vai trị
của

KTNN,

Cổng

TTĐT

Kiểm

tốn

Nhà

nước

Việt

Nam

< />ItemID=1840&l=Nghiencuutraodoi> Xem ngày 7/12/2021
Thông tấn xã Việt Nam (2021), Bộ Nông nghiệp Mỹ dự báo Việt Nam sẽ tiếp tục
đứng thứ 2 về xuất khẩu gạo, báo Tuổi Trẻ online < Xem ngày 7/12/2021
Lê Ngọc (2021), Việt Nam – nhà sản xuất cà phê lớn thứ hai của thế giới, báo
Điện tử đài Tiếng nói Việt Nam < Xem ngày 7/12/2021

12