TIỂU LUẬN PHÁT TRIỂN KINH tế TUẦN HOÀN TRÊN THẾ GIỚI và ở VIỆT NAM HIỆN NAY

BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
----□□----

TIỂU LUẬN
PHÁT TRIỂN KINH TẾ TUẦN HOÀN TRÊN THẾ GIỚI VÀ
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Hà Nội ngày 25 tháng 11 năm 2021

download by :


Phần MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của vấn đề
Xã hội ngày một phát triển và hình thành nhiều vấn đề nan giải trong q trình
phát
triển đó. Nền kinh tế tuyến tính vận hành như một dịng chảy, biến các nguồn tài
nguyên thiên nhiên thành các vật liệu và sản phẩm cơ bản rồi bán ra thông qua một
loạt những bước tạo thêm giá trị gia tăng, theo xu hướng bán được càng nhiều càng
tốt, dẫn tới sự hoang phí khi sử dụng các nguồn tài nguyên trong các thị trường
thường đã bão hòa. Sự gia tăng nhu cầu về nguyên liệu thô, trong khi nguồn nguyên
liệu này ngày càng cạn kiệt, đặc biệt đối với nguồn tài nguyên khoáng sản, nguồn
tài nguyên không thể tái tạo được. Các quốc gia phụ thuộc nước khác về nguyên
liệu thô. Sự phụ thuộc này dẫn đến căng thẳng về chính trị tồn cầu. Chất lượng của
môi trường sống ngày càng giảm đến mức báo động, tác động đến sự biến đổi khí
hậu (phát thải các khí nhà kính, đặc biệt là CO 2) làm gia tăng q trình biến đổi khí
hậu cực đoan, gây nên các hậu quả cực kỳ nghiêm trọng. Giải phát tối ưu, bền vững
được đề ra nhằm giải quyết vấn đề về khan hiếm nguyên liệu, sử dụng năng lượng
bền vững, hạn chế rác thải tối đa trong từng cơng đoạn của vịng đời sản phẩm, tái
sử dụng ngun vật liệu có sẵn,… là thực hiện mơ hình kinh tế mới – kinh tế tuần

hồn. Việc áp dụng mơ hình kinh tế tuần hồn địi hỏi sự đầu tư đáng kể về nguồn
nhân lực khoa học có trình độ, tăng tính cạnh tranh cho nền kinh tế. Gần đây, Bộ
Tài nguyên và Môi trường, cho biết sự chuyển dịch từ kinh tế thẳng (mơ hình kinh
tế đang sử dụng có q trình sản xuất- sử dụng- loại bỏ, gây lãng phí ngun liệu)
sang kinh tế tuần hồn đang trở thành xu hướng trên toàn cầu. Trong bối cảnh hiện
nay, việc chuyển đổi từ kinh tế thẳng sang kinh tế tuần hoàn là thiết yếu đối với tất
cả các quốc gia trên thế giới, khơng ngoại trừ Việt Nam.
Vì vậy em lựa chọn chủ đề nghiên cứu là “ Phát triển kinh tế tuần hoàn trên thế
giới và ở Việt Nam hiện nay”.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lợi ích, quy trình, cơ hội và thách thức khi thực hiện và phát triển
mơ hình kinh tề tuần hồn.

download by :


3. Đối tượng nghiên cứu
Các khía cạnh của mơ hình kinh tế tuần hoàn.
4. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi: Trên thế giới và Việt Nam
Thời gian: 1990- nay

Phần NỘI DUNG
I.

LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TUẦN HOÀN

II.

Một số khái niệm liên quan

1.1 Khái niệm kinh tế tuần hoàn
Kinh tế tuần hoàn (KTTH- Cricular economy) là cách tiếp cận phát triển kinh tế

mới hơn, hướng tới việc kêt nối điểm cuối của q trình, thậm chí khơi phục và tái
tạo các vật chất ở cuối mỗi vòng khai thác, sản xuất, phân phối và tiêu dùng, giữ
cho vật chất được sử dụng lâu nhất có thể (Hình 1).

Hình 1(Nguồn: Dựa theo DeCourcey (2016))
Khái niệm của Kinh tế tuần hoàn đã sớm được đưa ra từ những năm 60
và 70 của thế kỷ trước bởi một số nhà kinh tế môi trường và kinh tế sinh thái
(Stahel &RedayMulvey, 1976). Trải qua nhiều năm, khái niệm này đã có nhiều
bước phát triển và hồn thiện. Ngày nay, có thể

hiểu Kinh tế

tuần hồn như

sau:

download by :


KTTH là ột hệ thống có tính tái tạo và khôi phụcthong qua các kế hoạch và thiết
kế chủ động. Nó thay thế khái niệm “kết thúc vịng đời” của vật liệu bằng khái niệm
khôi phục, chuyển hướng sử dụng năng lượng tái tạo, khơng dùng hóa chất độc hại
gây tổn hại đến việc tái sử dụng và hướng tới giảm thiểu chất thải thông qua thiết kế
vật liệu, sản phẩm, hệ thống kỹ thuật và cả các mơ hình kinh doanh trong phạm vi
của nó (Ellen MacArthur Foundation, 2012, p.7).
1.2 Bản chất của KTTH
Bản chất của KTTH là tính khơi phục (Restorative) và tính tái tạo

(Regenerative), với 3 nội hàm cơ bản sau:
(i) Bảo tồn và phát triển vốn tự nhiên thơng qua việc kiểm sốt hợp lý các tài
nguyên không thể phục hồi và cân đối với các tài nguyên có thể phục hồi, các nguồn
năng lượng tái tạo.
(ii) Tối ưu hóa lợi tức của tài nguyên bằng cách tuần hoàn các sản phẩm và vật
liệu nhiều nhất có thể trong các chu trình kỹ thuật và sinh học.
(iii) Nâng cao hiệu suất chung của toàn hệ thống bằng cách chỉ rõ và thiết kế các
ngoại ứng tiêu cực (thiết kế chất thải, thiết kế ô nhiễm) [5].
Từ 3 nội hàm này, các hoạt động chi tiết cần thực hiện được tổng hợp trong
khung ReSOLVE, gồm các nhóm Tái tạo (Regenerate), Chia sẻ (Share), Tối ưu
(Optimise), Quay vòng (Loop), Ảo hóa (Virtualise) và Trao đổi (Exchange) [6].
Các nội dung của KTTH đã phát triển tương đối phức tạp so với nghĩa tuần hồn
ban đầu. Vì vậy, cần lưu ý một số điểm sau để hiểu đúng và đầy đủ về khái niệm
KTTH hiện nay:
-

KTTH đem lại lợi ích kinh tế. Thật vậy, thực hiện KTTH không phải là hi
sinh lợi ích kinh tế để đạt được các mục tiêu về mơi trường, mà thực hiện
KTTH sẽ có tác động tích cực trong việc tạo việc làm, cạnh tranh kinh tế,
tiết kiệm tài nguyên và năng lượng, giúp gia tăng lợi ích của doanh
nghiệp và cả xã hội

-

KTTH khơng phải là xử lý chất thải, ngược lại, KTTH hướng tới việc
“thiết kế chất thải” (Designing waste), tức là các quy trình sản xuất phải
thay đổi ngay từ đầu, tính tốn sao cho chất thải tạo ra sẽ có thể được tái

download by :

sử dụng, tái chế ở mức độ cao nhất, trở lại thành đầu vào cho sản xuất
[7]. Thậm chí, Ellen MacArthur Foundation cho rằng không tồn tại khái
niệm chất thải trong KTTH [4]
-

KTTH khơng phải là một mơ hình đồng nhất cho cả nền kinh tế, mà
trong một nền kinh tế có chứa nhiều mơ hình KTTH (mơ hình tuần hồn
vật liệu trong sản xuất sản phẩm, mơ hình tuần hồn trong chuỗi cung
ứng, mơ hình tuần hồn trong tiêu dùng, trong cả những hành động nhỏ
nhất,…)

-

Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, doanh nghiệp là động lực trung tâm của
KTTH, các tổ chức và từng người dân đều có vai trị quan trọng trong
việc thực hiện KTTH [8]

-

KTTH khơng phải là mục tiêu hướng đến mà là cách thức, là con đường
để hướng đến phát triển bền vững. Vì thế, khơng có tiêu chí nào để xác
định hay đánh giá một quốc gia, một thành phố “đã là KTTH hay chưa”.
Các chỉ tiêu, chỉ số về KTTH hiện nay là các chỉ tiêu để theo dõi quá
trình thực hiện KTTH, chứ không phải để đánh giá, xếp hạng [9]

III.

Lợi ích của phát triển kinh tế tuần hoàn

Các nguyên tắc cơ bản trong nền kinh tế tuần hoàn
1. Thiết kế để tái sử dụng: Rác thải sẽ không tồn tại nếu các thành phần sinh học
và hóa học trong sản phẩm được thiết kế sao cho có thể đưa chúng vào tái sử dụng
trong một chu trình mới. Nói cách khác, có thể phân tách và/hoặc tái sử dụng các
thành phần này.
2. Khả năng linh động nhờ sự đa dạng: Các hệ thống có sự kết nối nội bộ đa
dạng thường có sức chống chịu cao và linh động trước những tác động bất ngờ từ
ngoại cảnh. Trong nền kinh tế, để có được sự linh động đó, cần phải có sự đa dạng
về các loại hình doanh nghiệp, mơ hình kinh doanh và hệ thống sản xuất, đồng thời
các mạng lưới kinh doanh cũng phải có những mối quan hệ tương hỗ lẫn nhau cũng
như với nhiều nhà cung cấp và khách hàng khác nhau. Các hệ sinh thái tự nhiên là
những ví dụ minh họa sống động nhất cho các hệ thống sản xuất linh động như thế
này.

download by :


3. Sử dụng năng lượng từ các nguồn vô tận: Để giảm tải những tổn thất về sản
phẩm (bằng cách tái chế nâng cấp), cần phải sử dụng thêm năng lượng. Có hai
nguồn năng lượng chính ln sẵn có: năng lượng (năng lượng tái chế) và sức lao
động. Chỉ có thể đáp ứng được các điều kiện của một nền kinh tế tuần hoàn bằng
cách sử dụng các nguồn năng lượng tái chế.
4. Tư duy hệ thống: Tư duy hệ thống tập trung vào các hệ thống phi tuyến tính,
đặc biệt là các vòng lặp phản hồi (feedback loop – là một cấu trúc hệ thống trong đó
đầu ra ở một mắt xích trong cấu trúc này sẽ có tác động lên đầu vào tại chính mắt
xích đó). Trong các hệ thống này, sự kết hợp giữa các nhân tố môi trường không
chắc chắn với sự phản hồi trước các nhân tố đó thường mang lại những kết quả khó
dự đốn trước. Tuy nhiên, để tìm hiểu cách tối ưu hóa các hệ thống này, cần phải
cân nhắc đến những mối quan hệ giữa chúng và đường đi của các nguyên liệu trong
chu trình sản xuất. Để làm được điều này, cần phải có sự định hướng lâu dài. Tại

nhiều cấp độ và quy mô khác nhau trong nền kinh tế tuần hồn, các hệ thống hoạt
động trong đó tác động lẫn nhau, từ đó xuất hiện những mối quan hệ phụ thuộc và
tạo nên những vòng lặp phản hồi giúp củng cố cho tính linh động của nền kinh tế
tuần hồn.
5. Nền tảng sinh học: Càng ngày càng có nhiều hàng hóa tiêu dùng được tạo nên
từ các nguyên liệu sinh học và quá trình sử dụng chúng diễn ra dựa trên quy tắc
“phân tầng”: các thành phần sinh học này được sử dụng cho nhiều mục đích khác
nhau trước khi quay trở về các chu trình sinh quyển.
Từ các ngun tắc cơ bản của mơ hình kinh tế tuần hồn ta thấy được lợi ích của
phát triển mơ hình bao gồm: tiết kiệm tài ngun, bảo vệ mơi trường, thúc đẩy phát
triển kinh tế, lợi ích xã hội.
-Đối với quốc gia: Phát triển kinh tế tuần hoàn là thể hiện trách nhiệm của
quốc gia trong giải quyết những thách thức tồn cầu do ơ nhiễm mơi trường,
biến đổi khí hậu, đồng thời nâng cao năng lực, sức cạnh tranh của nền kinh
tế. Kinh tế tuần hoàn giúp tận dụng được nguồn nguyên vật liệu đã qua sử
dụng thay vì tiêu tốn chi phí xử lý; giảm thiểu khai thác tài nguyên thiên

download by :


nhiên, tận dụng tối đa giá trị tài nguyên; hạn chế tối đa chất thải, khí thải ra
mơi trường.
- Đối với xã hội: Kinh tế tuần hoàn giúp giảm chi phí xã hội trong quản lý,
bảo vệ mơi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu; tạo ra thị trường mới, cơ
hội việc làm mới, nâng cao sức khỏe người dân...
- Đối với doanh nghiệp: Kinh tế tuần hoàn góp phần giảm rủi ro về khủng
hoảng thừa sản phẩm, khan hiếm tài nguyên; tạo động lực để đầu tư, đổi mới
cơng nghệ, giảm chi phí sản xuất, tăng chuỗi cung ứng...
Đặc tính của kinh tế tuần hồn là biến rác thải của ngành này thành nguồn tài
nguyên của ngành kia, đồng thời góp phần làm giảm phát thải khí nhà kính và biến

đổi khí hậu. Theo Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), nền
kinh tế tuần hồn giảm đáng kể tác động tiêu cực đến mơi trường, bảo vệ hệ sinh
thái và sức khỏe con người nhờ quy trình sản xuất “xanh”. Mơ hình kinh tế tuần
hoàn đưa một phần hoặc toàn bộ chất thải về vòng sản xuất cũ, cấu trúc lại và sử
dụng lại, do đó, góp phần giảm tiêu thụ nguyên liệu, thu hồi chất thải cho đầu vào
sản xuất, giảm chi phí sản xuất cho doanh nghiệp. Đặc biệt còn giúp các quốc gia
tránh lệ thuộc vào nền kinh tế bên ngoài, nhất là về nguyên liệu và nhiên liệu phục
vụ sản xuất ở các quốc gia khan hiếm tài nguyên thiên nhiên.
Phát triển kinh tế tuần hoàn trở thành xu hướng của các quốc gia, nhất là khi
nguồn tài nguyên trên thế giới ngày càng cạn kiệt. Trong những năm gần đây, một
số quốc gia đã tiên phong trong việc tái sử dụng các nguồn tài nguyên một cách
hiệu quả thông qua phát triển kinh tế tuần hoàn như: Thụy Điển, Anh, Pháp,
Canada, Hà Lan, Thụy Sỹ, Phần Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore,
Malaysia…

download by :


3. Các cấp độ phát triển kinh tế tuần hoàn
Ở cấp độ thấp, kinh tế tuần hoàn tập trung vào quá trình sản xuất của các doanh
nghiệp và các mặt hàng nơng sản, các nhà sản xuất được khuyến khích và yêu cầu
áp dụng các phương pháp sản xuất sạch hơn và thiết kế sinh thái.
Ở cấp độ cao, cấp độ doanh nghiệp, tồn bộ các cơng đoạn của q trình sản xuất
đều được thiết kế và khơng có chất thải đưa ra môi trường. Chất thải đều được giảm
thiểu tối đa, tái sử dụng và tái chế
IV.

Thực trạng về phát triển kinh tế tuần hoàn trên thế giới và việt nam
1.Trên thế giới

Tại châu Âu, Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua Kế hoạch hành động kinh tế
tuần hoàn vào năm 2015, bao gồm các biện pháp thúc đẩy q trình chuyển đổi sang
nền kinh tế tuần hồn, tăng sức cạnh tranh toàn cầu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
bền vững và tạo việc làm mới. Kế hoạch hành động của EU cho nền kinh tế tuần
hoàn thiết lập một chương trình hành động cụ thể, với các biện pháp bao trùm tồn
bộ chu trình: từ sản xuất và tiêu thụ đến quản lý chất thải và thị trường nguyên liệu
thứ cấp và đề xuất lập pháp sửa đổi về chất thải. Các hành động được đề xuất sẽ góp
phần “đóng vịng lặp” của vịng đời sản phẩm thông qua việc tái chế và tái sử dụng
nhiều hơn, mang lại lợi ích cho cả mơi trường và nền kinh tế. Khung pháp lý sửa
đổi về chất thải đã có hiệu lực vào tháng 7/2018, đặt ra các mục tiêu rõ ràng để
giảm chất thải và thiết lập một lộ trình dài hạn để quản lý và tái chế chất thải. Các
yếu tố chính của đề xuất chất thải sửa đổi bao gồm: Mục tiêu chung của EU để tái
chế 65% chất thải đô thị vào năm 2035; tái chế 70% chất thải bao bì vào năm 2030.

download by :


Ngồi ra, cịn có các mục tiêu tái chế cho các vật liệu đóng gói, cụ thể: Giấy và bìa
cứng: 85%, kim loại màu: 80%, nhơm: 60%, kính: 75%, nhựa: 55%, gỗ: 30%. Mục
tiêu chôn lấp ràng buộc nhằm giảm lượng rác thải xuống mức tối đa 10% chất thải
đô thị vào năm 2035. Thuế môi trường là công cụ nền tảng nhằm thiết lập khung tài
chính – mục tiêu cốt lõi để thúc đẩy phát triển KTTH của Liên minh châu Âu. Thuế
môi trường chỉ chiếm 6,1% tổng doanh thu từ thuế và đóng góp xã hội trong EU
vào năm 20176. Vị thế tài chính mơi trường ở EU được thể hiện rõ nét qua khoản
trợ cấp môi trường độc hại (EHS) với các cuộc tranh luận thường tập trung vào trợ
cấp nhiên liệu hoá thạch trong bối cảnh cần giảm thiểu các tác động của biến đổi khí
hậu. Theo ước tính, kinh tế tuần hồn có thể tạo ra lợi ích khoảng 600 tỷ Euro mỗi
năm cho EU, tạo ra 580.000 việc làm mới và giúp giảm phát thải khí nhà kính.
Thụy Điển là một trong những điểm sáng về phát triển kinh tế tuần hoàn. Thụy
Điển đã phát triển triết lý kinh tế tuần hồn của mình lên tầm cao mới với phương

châm “thay đổi tư duy tiêu dùng ắt dẫn đến thay đổi tư duy sản xuất”. Theo đó,
thành lập một nhóm chuyên gia về kinh tế tuần hồn giúp Chính phủ điều phối và
hỗ trợ doanh nghiệp, người dân; đầu tư nghiên cứu đổi mới trong lĩnh vực tài
nguyên và chất thải.
Chính phủ đã thay đổi nhận thức của người dân, doanh nghiệp song hành với
việc xây dựng hệ thống pháp lý rõ ràng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường
bằng việc đánh thuế cao các loại chất thải, đồng thời, có chính sách ưu đãi với sử
dụng năng lượng tái tạo từ thủy điện và nhiên liệu sinh học… Nền kinh tế tuần hồn
“Vì một tương lai khơng rác thải” ở Thụy Điển được khởi xướng, bắt đầu bằng việc
đổi mới sáng tạo ở doanh nghiệp, thúc đẩy ứng dụng công nghệ sạch, tạo ra các
phương pháp tiếp cận theo hướng thân thiện với môi trường.
Đến nay, 99% tổng lượng rác thải sinh hoạt tại Thụy Điển được tái chế. Các giải
pháp triển khai như: Quy định chặt chẽ về địa điểm tái chế rác thải; xe chở rác chạy
bằng năng lượng tái chế hoặc khí sinh học; phân loại rác theo màu túi đựng rác để
tiết kiệm thời gian với sự tham gia của các doanh nghiệp (nhất là trong các ngành
may mặc, thực phẩm); biến rác thải thành điện năng…
Tại Hà Lan, Chính phủ đã xác định phát triển kinh tế tuần hồn là u cầu thiết
yếu. Theo đó, Hà Lan tiến hành phát triển chương trình hậu thuẫn cho nền kinh tế

download by :


tuần hoàn nhằm mục tiêu đảm bảo cuộc sống và điều kiện làm việc lành mạnh, an
tồn, ít gây hại cho mơi trường. Chương trình này có sự tham gia của nhiều bộ,
ngành liên quan, bao gồm tất cả các chương trình nhằm xử lý ngun liệu thơ hiệu
quả hơn.
Năm 2013, Chính phủ Hà Lan đã triển khai một loạt chương trình và dự án nhằm
biến nước này trở thành “trung tâm tuần hoàn” của châu Âu. Đặc biệt, chương trình
“Kinh tế tuần hồn tại Hà Lan vào năm 2050” đưa ra tầm nhìn, định hướng lộ trình
và mục tiêu cụ thể. Theo đó, 5 lĩnh vực ưu tiên là: Nhiên liệu sinh khối và thực

phẩm, nhựa, chế tạo (tập trung vào vật liệu kim loại và các hóa chất độc hại), xây
dựng (tập trung vào tái chế vật liệu xây dựng và phát triển thị trường vật liệu tái
chế) và tiêu dùng.
Việc chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hồn khơng chỉ mang lại cơ hội kinh tế
mà cịn thúc đẩy phát triển khoa học, cắt giảm khí thải CO2, đảm bảo sức khỏe và
an toàn. Riêng với Hà Lan, mơ hình kinh tế này có thể tạo ra hơn 50 nghìn việc làm,
giảm 10% chất thải ra mơi trường, tiết kiệm 20% nước sử dụng trong ngành công
nghiệp, giảm 25% nhập khẩu các nguồn cơ bản và tạo ra 7 tỷ Euro cho nền kinh tế.
Ngồi ra, Chính phủ Hà Lan cũng cam kết sẽ thực hiện cải cách pháp luật, ưu đãi thị
trường trí tuệ, hỗ trợ tài chính, nâng cao tri thức nhằm thúc đẩy hợp tác quốc tế,
hướng đến phát triển bền vững.
Tại châu Á, Singapore trở thành một điển hình về thúc đẩy kinh tế tuần hoàn từ
rất sớm. Là đảo quốc với nguồn lực tự nhiên rất hạn chế, nên ngay từ năm 1980,
nước này đã phát triển công nghệ biến rác thải thành năng lượng với việc xây dựng
4 nhà máy, xử lý 90% lượng rác thải của cả nước với công suất lên đến 1.000 tấn
rác/ngày. Với 10% lượng rác thải còn lại, Singapore đã sáng tạo biến chúng thành
một hòn đảo rác Semakau - “đảo rác” nhân tạo đầu tiên trên thế giới - đã ra đời.
Những việc làm này của Chính phủ Singapore nhằm hướng đến một xã hội khơng
cịn rác thải, mọi thứ đều được tái chế, đúng theo một trong những nguyên tắc hàng
đầu của kinh tế tuần hồn.
Chính phủ Hàn Quốc đã ban hành luật về loại bỏ chất thải thực phẩm vào năm
2013, quy định cụ thể về tiêu chuẩn thu gom chất thải. Chất thải được bỏ vào các túi
phân hủy sinh học hoặc bỏ trực tiếp vào các thùng kim loại có trang bị thanh đo và

download by :


đầu đọc chíp nhận dạng tần số vơ tuyến. Luật này cũng quy định người dân sẽ phải
trả thêm tiền, nếu lượng chất thải này vượt quá khối lượng cho phép và 60% số tiền
đó được Chính phủ sử dụng để chi trả chi phí cho việc thu gom và xử lý chất thải

phát sinh. Hiện nay, 95% chất thải thực phẩm ở Hàn Quốc được tái chế thành phân
hữu cơ, thức ăn chăn ni hoặc phân bón, cịn lại chất lỏng sau khi ép ra từ rác thải
được lên men thành khí hoặc dầu sinh học để sử dụng. Đây là chu trình khép kín từ
thu gom, xử lý đến tái chế các sản phẩm theo hình thức “cộng sinh”.
Trung Quốc cũng là quốc gia điển hình về tiếp cận mơ hình kinh tế tuần hồn sau
một thời gian sử dụng quá lãng phí các nguồn lực tự nhiên và gây ra nhiều hệ lụy về
môi trường. Năm 2008, Trung Quốc đã thông qua dự luật liên quan đến nền kinh tế
tuần hoàn. Năm 2018, Trung Quốc và EU đã ký biên bản ghi nhớ về hợp tác kinh tế
tuần hoàn. Năm 2019, hợp tác liên lục địa gồm 200 doanh nghiệp của các quốc gia
trên thế giới và của Trung Quốc đã cam kết nền kinh tế tuần hoàn về nhựa… Trung
Quốc xây dựng 3 khâu để phát triển kinh tế tuần hồn gồm: Vịng tuần hồn nhỏ
(thực hiện ở quy mô nhà máy và khu công nghiệp); vịng tuần hồn vừa (mở rộng
quy mơ hơn) và vịng tuần hoàn lớn (thực hiện trên toàn bộ nền kinh tế). Nền kinh
tế tuần hoàn ở Trung Quốc được xây dựng theo lộ trình cụ thể, từ việc xác định
quan niệm phát triển đến mục tiêu phát triển kinh tế tuần hồn đến thơng qua hệ
thống pháp luật có tính bắt buộc đối với các doanh nghiệp...
2.Tại việt nam
Trong những năm qua, mơ hình sản xuất sạch hơn đã được đẩy mạnh triển khai
áp dụng rộng rãi. Theo thống kê của Bộ Cơng Thương, tính đến nay, gần 400 doanh
nghiệp, cơ sở sản xuất đã được hỗ trợ đánh giá nhanh, gần 100 doanh nghiệp được
hỗ trợ áp dụng sản xuất sạch hơn trở thành các mơ hình điểm về áp dụng sản xuất
sạch hơn .
Thông qua các hoạt động này, các doanh nghiệp, đơn vị sản xuất đã nhận thức rõ
hơn và chủ động áp dụng các giải pháp về sản xuất sạch hơn nhằm giảm mức phát
sinh chất thải, tiêu thụ nguyên vật liệu, năng lượng và nước, tiết kiệm chi phí sản
xuất cho doanh nghiệp. Qua đó, các doanh nghiệp, đơn vị sản xuất đã dần chủ động
thực hiện đầy đủ các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường.

download by :

Một số mơ hình điển hình theo hướng kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực sử dụng
năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã được Bộ Công Thương triển khai tích cực trong
thời gian vừa qua, điển hình là: Xây dựng và triển khai thực hiện mơ hình sử dụng
thí điểm các dạng năng lượng thay thế và mơ hình hộ gia đình tiết kiệm năng lượng;
Áp dụng mơ hình quản lý năng lượng tại các cơ sở công nghiệp; Xây dựng, phổ
biến và nhân rộng các mơ hình trình diễn thành công về sử dụng năng lượng thay
thế trong các cơ sở sản xuất kinh doanh tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước; Phát
triển, triển khai nhân rộng các mơ hình trình diễn hộ gia đình sử dụng các dạng
năng lượng tái tạo (như mặt trời, khí sinh học…) tại chỗ quy mơ cơng nghiệp.
Bên cạnh đó, phong trào Hộ gia đình sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả
đã được triển khai quy mô lớn trên địa bàn các tỉnh, thành phố Hà Nội, Thành phố
Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Bà Rịa – Vũng Tàu, Đồng Tháp, Bình Thuận, Cần Thơ,
Tiền Giang, Bắc Ninh...v.v.
Bộ Cơng Thương cũng tổ chức các cuộc vận động, thi đua gia đình tiết kiệm năng
lượng với mục tiêu tạo phong trào phổ biến và thực hiện các giải pháp và sử dụng
các thiết bị gia dụng hiệu suất cao trong mỗi hộ gia đình.
Hiện nay, Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả
giai đoạn 2019-2030 đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành nhằm mục tiêu huy
động mọi nguồn lực xã hội thực hiện mọi giải pháp về sử dụng năng lượng tiết kiệm
hiệu quả để đạt được mục tiêu đến năm 2025. Cụ thể: đạt mức tiết kiệm năng lượng
5,0 đến 7,0 % tổng tiêu thụ năng lượng toàn quốc trong giai đoạn từ năm 2019 đến
năm 2025; giảm mức tổn thất điện năng xuống thấp hơn 6,5%; giảm mức tiêu hao
năng lượng bình quân cho các ngành/phân ngành công nghiệp so với giai đoạn 2015
– 2018. Chương trình cũng đặt ra mục tiêu xây dựng 1 trung tâm dữ liệu năng lượng
Việt Nam và ít nhất 2 trung tâm đào tạo quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm
và hiệu quả cùng với Thành lập quỹ Thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu
quả thơng qua xã hội hóa, tài trợ và hợp tác của cá nhân, tổ chức trong và ngồi
nước.
Gần đây tiếp tục xuất hiện một số mơ hình, mới hướng đến gần hơn với Kinh tế

tuần hồn,đó là các mơ hình khu cơng nghiệp sinh thái tại Ninh Bình, Cần Thơ và

download by :


Đà Nẵng, giúp tiết kiệm 6,5 triệu USD/năm ; sáng kiến “Không xả thải ra thiên
nhiên” (Zero Waste to Nature) do VCCI khởi xướng; sáng kiến tái chế nắp bia Tiger
thành sắt làm cầu tại Tiền Giang (giúp thu hồi sắt); ống hút làm từ cỏ và gạo thay
thế cho ống hút nhựa (giúp giảm phát thải nhựa), sáng kiến KTTH của công ty
HEINEKEN tái sử dụng nắp bia làm sắt và giảm thiểu rác thải, mơ hình tái chế rác
thải nhựa làm vật liệu xây dựng của công ty Upp!; mơ hình chế biến phụ phẩm thủy
sản (vỏ tơm, đầu tôm,…) tạo ra Chitosan và SSE; đặc biệt là sự xuất hiện của Liên
minh Tái chế Bao bì Việt Nam (Pro Việt Nam) gồm 9 công ty: Coca-Cola Việt Nam,
Friesland Campina, La Vie, Nestlé Việt Nam, NutiFood, Suntory PepsiCo Việt
Nam, Tetra Pak Việt Nam, TH Group và URC Việt Nam,…cộng đồng doanh nghiệp
cũng đang rất tích cực hưởng ứng mơ hình kinh tế tuần hồn.Các điển hình này cần
được tổng kết, đánh giá dựa trên những nguyên tắc, tiêu chí cơ bản của kinh tế tuần
hồn, từ đó bổ sung hoàn thiện và nhân rộng.
mất từ 6 đến 12 tuần để phân hủy.

Nestlé Việt Nam tích cực hưởng ứng, tham gia chiến dịch bảo vệ môi trường
V.

Giải pháp
1.Cơ hội thách thức
 Cơ hội

Từ luận cứ về kinh tế tuần hồn, xem xét từ bản chất, nội hàm, q trình hình
thành và phát triển để khái qt hóa tiếp cận kinh tế tuần hồn ở Việt Nam, có thể

download by :


nhận thấy hiện nay Việt Nam chưa có những mơ hình kinh tế tuần hồn đầy đủ đúng
nghĩa, tuy nhiên, những biểu hiện sự hình thành và quá trình phát triển từ trước đến
nay, những mơ hình gần với kinh tế tuần hồn đã có từ khá sớm trên thế giới, tạo ra
những cơ hội cho sự phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam, thể hiện ở một số
điểm sau đây:
 Thứ nhất, kinh tế tuần hoàn là xu hướng chung của toàn cầu đã được chứng
minh thành cơng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Vì vậy, Việt Nam sẽ học hỏi
được nhiều kinh nghiệm của các nước đi trước và phù hợp với xu hướng chung
toàn cầu.
 Thứ hai, Việt Nam đang trong q trình hồn thiện thể chế kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, việc chuyển đổi mơ hình từ “kinh tế tuyến tính”
sang “kinh tế tuần hồn” góp phần phát triển nền kinh tế nhanh và bền vững.
 Thứ ba, việc khuyến khích và tạo cơ chế cho kinh tế tư nhân phát triển trong bối
cảnh thị trường cạnh tranh sẽ có nhiều cơ hội cho đầu tư của khu vực tư nhân
vào thực hiện phát triển kinh tế tuần hoàn trong thời gian tới.
 Thứ tư, Việt Nam đã và đang hướng đến cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ
tư, thực hiện phát triển kinh tế tuần hoàn gắn với công nghệ cao, chuyển từ thế
giới thực sang thế giới số sẽ là cơ hội lớn nhằm nâng cao hiệu quả tăng trưởng.
 Thứ năm, áp lực của thiếu hụt tài nguyên, ô nhiễm môi trường, lượng chất thải
lớn, nhất là chất thải nhựa sẽ giảm xuống khi phát triển kinh tế tuần hồn. Phát
triển kinh tế tuần hồn chính là cách thức phát triển giúp cho đạt nhiều mục tiêu,
chỉ tiêu yêu cầu của mục tiêu phát triển bền vững.
 Thứ sáu, phát triển kinh tế tuần hoàn sẽ nhận được sự đồng thuận cao và ủng hộ
của xã hội, vì cách thức phát triển này giải quyết được sự khan hiếm tài ngun,
bảo vệ mơi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và mang lại hiệu quả kinh tế
cao.
 Thách thức

Việt Nam là một nước có nền kinh tế đang phát triển, cịn nhiều khó khăn, hạn
chế, việc chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn đã và đang đặt ra khơng ít thách
thức đối Việt Nam.

download by :


 Một là, khung chính sách về phát triển mơ hình kinh tế tuần hồn chưa được
hồn thiện. Việt Nam cịn thiếu các cơ chế chính sách thúc đẩy kinh tế tuần hoàn
phát triển như: Quy định trách nhiệm của doanh nghiệp về thu hồi, phục hồi tài
nguyên từ các sản phẩm đã qua sử dụng; các cơng cụ, chính sách kinh tế như
thuế tài ngun, phí bảo vệ mơi trường…
 Hai là, nhận thức về kinh tế tuần hoàn và sự cần thiết chuyển đổi sang phát triển
mơ hình kinh tế tuần hồn cịn hạn chế. Nhận thức đúng về kinh tế tuần hoàn
cần được thực hiện từ việc thiết kế tới triển khai đối với từng ngành, từng lĩnh
vực và cần được đồng thuận, thống nhất từ lãnh đạo, các cấp quản lý tới từng
doanh nghiệp và người dân.
 Ba là, nguồn lực cho việc thực hiện chuyển đổi sang phát triển kinh tế tuần hồn
cịn yếu. Kinh tế tuần hoàn phải gắn với đổi mới khoa học, tiếp cận cơng nghệ
tiên tiến. Bên cạnh đó, để phát triển kinh tế tuần hồn địi hỏi phải có đội ngũ
chuyên gia giỏi, để giải quyết tốt các vấn đề, từ khâu đầu đến khâu cuối của cả
quá trình.
 Bốn là, Việt Nam còn thiếu các doanh nghiệp đủ năng lực công nghệ về tái chế,
tái sử dụng các sản phẩm đã qua sử dụng; khó thay đổi ngay thói quen sản xuất
và tiêu dùng của toàn xã hội hiện nay đối với nhiều sản phẩm dễ sử dụng như túi
nilon, sản phẩm nhựa dùng một lần sang chỉ sử dụng những vật liệu, sản phẩm
có thể tái chế, tái sử dụng hồn tồn; các doanh nghiệp Việt Nam có quy mơ vừa
và nhỏ khó khăn trong việc đầu tư đổi mới công nghệ.
2.Giải pháp
Từ kinh nghiệm thực tiễn của một số quốc gia trên thế giới cùng các quan điểm

về kinh tế tuần hồn, để thúc đẩy mơ hình kinh tế này ở Việt Nam, cần thực hiện
đồng bộ các giải pháp sau:
Về phía các cơ quan quản lý
- Để thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam, cần thực hiện đồng bộ các
giải pháp từ nâng cao nhận thức đến hoàn thiện thể chế và tổ chức thực hiện. Theo
đó, ngay từ những năm đầu của giai đoạn 2021 - 2030, cần tập trung triển khai các
giải pháp để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam nhằm tận dụng những cơ hội

download by :


hợp tác trong tiếp cận và tiếp nhận chuyển giao công nghệ phục vụ phát triển bền
vững đất nước. Trong đó, Nhà nước cần thực hiện tốt vai trị kiến tạo để doanh
nghiệp, người dân phát huy vai trò trung tâm trong xây dựng, phát triển kinh tế tuần
hoàn ở Việt Nam.
- Hoàn thiện hành lang pháp lý phục vụ cho phát triển nền kinh tế tuần hồn.
Trong đó, cần quy định cụ thể trách nhiệm của nhà sản xuất, nhà phân phối trong
việc thu hồi, phân loại, tái chế hoặc chi trả chi phí xử lý các sản phẩm thải bỏ dựa
trên số lượng sản phẩm bán ra trên thị trường; quản lý dự án theo vòng đời, thiết lập
lộ trình xây dựng và áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn về mơi trường...
- Xây dựng mơ hình tăng trưởng kinh tế chiều sâu, sử dụng hiệu quả các nguồn
lực đầu vào, áp dụng khoa học công nghệ vào các ngành, đặc biệt là xử lý rác thải
để tái tạo nguyên liệu mới. Quy định lộ trình thay thế các nhiên liệu, sản phẩm sử
dụng nguyên liệu nguy hại, sản phẩm sử dụng một lần bằng các nhiên liệu, nguyên
liệu thân thiện với môi trường, sản phẩm sử dụng nhiều lần, kéo dài thời gian sử
dụng hữu ích của sản phẩm.
Đối với doanh nghiệp
- Cần nâng cao hơn nữa nhận thức của các nhà sản xuất và công chúng về trách
nhiệm của họ đối với các sản phẩm trong suốt vòng đời của chúng.
- Tập trung ưu tiên nguồn lực tài chính để chuyển đổi phương thức sản xuất; đồng

thời, phát triển kinh tế tuần hoàn phải gắn với đổi mới khoa học, tiếp cận công nghệ
tiên tiến. Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh
mẽ, tác động đến mọi lĩnh vực đời sống xã hội, việc nghiên cứu đẩy mạnh đổi mới
công nghệ, chuyển từ thế giới thực sang thế giới số sẽ là cơ hội lớn để thực hiện
phát triển kinh tế tuần hoàn, mang lại hiệu quả tăng trưởng cao hơn. Để phát triển
kinh tế tuần hồn địi hỏi cần sớm xây dựng đội ngũ chuyên gia giỏi, để giải quyết
tốt các vấn đề, từ khâu đầu đến khâu cuối của cả q trình...
Ngồi ra, doanh nghiệp phải cân nhắc giải bài tốn vì lợi ích ngắn hạn trước mắt
hay chấp nhận đi chậm hơn để tăng tốc trong tương lai. Vì đầu tư cho cơng nghệ
mới sẽ đẩy giá thành sản phẩm lên cao, có thể ảnh hưởng đến sức tiêu thụ và khả
năng cạnh tranh của sản phẩm, dịch vụ trong ngắn hạn. Tuy nhiên, nếu tiếp tục đi

download by :


theo lối mịn của mơ hình sản xuất hiện tại thì sẽ phải đối mặt với rủi ro trong tương
lai, khi nguồn ngun liệu thơ, ngun liệu hóa thạch ngày càng cạn kiệt.

PHẦN KẾT LUẬN
Việc chuyển đổi từ nền kinh tế tuyến tính sang nền kinh tế vịng trịn đang là xu
hướng tồn cầu, và Việt Nam cũng khơng phải là ngoại lệ. Đây là cách tốt nhất để
giải quyết mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với những tác động tiêu cực của
việc cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm và suy thối mơi trường, hay nói cách khác là
khơng cịn phải cân nhắc giữa phát triển và suy thối mơi trường. Kinh tế và bảo
vệ mơi trường, đồng thời đạt được nhiều mục tiêu phát triển bền vững.
Để đạt được định hướng này, các thành phần trong xã hội cần phải chung sức,
đồng lịng, trong đó, doanh nghiệp là động lực cốt lõi, đất nước đóng vai trị chủ
đạo sáng tạo, xã hội tham gia vào thế giới thực để thay đổi cách hiểu và hành vi
của người dân về thực thế giới. toàn xã hội.

download by :


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1) Châu An Kinh tế tuần hoàn - hướng phát triển bền vững cho doanh nghiệp
Bộ Công Thương Việt Nam.
2) Chi Nhân />3) Nguyễn Thế Chinh (2019). Cơ hội và thách thức cho phát triển kinh tế tuần
hồn ở Việt Nam, Tạp chí Cộng sản, số 10/2019.
4) TS. Nguyễn Đình Đáp Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam
/>5) Nguyễn Hoàng Nam, Nguyễn Trọng Hạnh (2019). Thực hiện kinh tế tuần
hoàn: Kinh nghiệm quốc tế và gợi ý chính sách cho Việt Nam. VNU Journal
of Science: Economics and Business, Vol. 35, No. 4, 68-81.
6) Trần Ngọc/VOV.VNKinh tế tuần hoàn - hướng phát triển bền vững cho
doanh nghiệp Việt Nam 26/10/2020
7) TS. Nguyễn Hoàng Quy Học viện Hành chính Quốc
/>8) Pearce D. W., Turner R. K. (1990). Economics of natural resources and the
environment, New York, London, Harvester Wheatsheaf.

download by :


9) Silva F.C., Shibao F.Y., Kruglianskas I., Barbieri J.C., Sinisgalli P.A.A.
(2019). Circular economy: analysis of the implementation of practices in the
Brazilian network, Revista de Gestão, Vol. 26 No. 1, pp. 39-60.
10) />
download by :