Sàng lọc khả năng ức chế enzyme xanthine oxidase của một số thực vật và tối ưu quy trình chiết đối với thực vật có hoạt tính tốt nhất

IăH CăQU CăGIAăTP.ăHCM
TR

NGă

IăH CăBỄCHăKHOA

--------------------

NGUY NăPH Mă

CăCHệNH

SÀNGăL CăKH ăN NGă CăCH ăENZYMEăXANTHINEă
OXIDASE C AăM TăS ăTH CăV TăVÀăT Iă UăQUYă
TRỊNHăCHI Tă

IăV IăTH CăV TăCịăHO TăTệNHă
T TăNH T

ChuyênăngƠnh:ăK ăthu tăHóaăh că
Mưăs :8520301

LU NăV NăTH CăS

TP.ăH ăCHệăMINH,ăthángă01ăn mă2022



TR

IăH CăQU CăGIAăTP.HCM
NGă IăH CăBỄCHăKHOA

C NGăHọAăXẩăH IăCH ăNGH AăVI TăNAM
căl pă- T ădoă- H nhăphúc

NHI MăV ăLU NăV NăTH CăS
H ătênăh căviên:ăNGUY NăPH Mă

CăCHệNHăăă

MSHV: 1970448

NgƠy,ătháng,ăn măsinh:ă12/12/1997ăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăN iăsinh:ăKhánhăHịa
ChunăngƠnh:ăK ăThu tăHóaăH c

Mưăs : 8520301

I. TểNă ăTÀIă: SĨNGăL CăKH ăN NGă CăCH ăENZYMEăXANTHINE
OXIDASEăC AăM TăS ăTH CăV TăVĨăT Iă UăQUYăTRỊNHăCHI TăC Aă
TH CăV TăCịăHO TăTệNHăT TăNH T.

Tênăti ngăanh : Xanthine oxidase inhibitory activity of some Vietnamese plants
and optimization of extraction conditions of total flavonoid contents and anti-gout
activity.
NHI MăV ăVÀăN IăDUNGă:ă
- S ăb ăhóaăc uătrúcăhóaăh căc aă11ălo iăth căv tăbaoăg m:ăláăsen,ăđ iăbi,ăactiso,ădi pă
h ăchơu,ălá i,ămưngăc uăta,ăng iăc u,ăng ătr o,ăláăl t,ălá d aăvƠăc iăb ăxanh.
- Xácăđ nhăhƠmăl ngăpolyphenolăvƠăflavonoidăc aă11ălo iăth căv t.
- Xácăđ nhăth căv tăcóăkh ăn ngă căch ăenzymeăxanthineăoxidaseăt tănh t.

- T iă uăhóaăđi uăki năchi tăc aăth căv tăcóăkh ăn ngă căch ăenzymeăxanthineăoxidaseă
t tănh t.
- Xácăđ nhăcácăho tătínhăkhángăoxyăhóa,ăkhángăviêmăvƠăphơnătíchăph ăFT-IRăc aăcácă
m uăcaoăsauăkhiăt iă u.
II.

NGÀYăGIAOăNHI MăV :ă06/09/2021

III.

NGÀYăHOÀNăTHÀNHăNHI MăV :ă12/12/2021

IV.

CỄNăB ăH

NGăD N:ăTS.ăHƠăC măAnh
Tp. HCM, ngày 25 tháng 12 n m 2021.

CỄNăB ăH

NGăD N

CH ăNHI MăB ăMỌNă ÀOăT O

TS.ăHƠăC măAnhăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă
TR

PGS.ăTS.ăLêăTh ăH ngăNhan

NGăKHOAăK ăTHU TăHịAăH Căă

GS.ăTS.ăPhanăThanhăS năNam
i


L IăC Mă N
ăcóăth ăhoƠnăthƠnhălu năv năt tănghi p,ătơiăxinăg iăl iăc mă năsơuăs căđ nătoƠnă
th ăcácăth yăcơătrongătr

ngă

iăh căBáchăKhoa- HQGăTP.HCMăđưăt nătìnhăd yăd ă

tôiătrongăsu tăth iăgianătheoăh căt iătr

ng.ă

căbi t,ătôiăxinăg iăl iăc mă năchơnăthƠnhă

đ n:
TS.ăHƠăC măAnhăậ ng

iăđưăh

ngăd nătơiăr tăt nătìnhăv ăn iădungănghiênăc u,ăh ă

tr ăthaoătácăthíănghi măvƠăđ ngăviênătinhăth nătơiăr tănhi uătrongăsu tăqătrìnhăth că
hi nălu năv nănƠy.
TS.ăLêăXuơnăTi năđưăchoătơiănhi uăỦăki năhayătrong q trình lƠmăvi căt iăphịngă

thíănghi m.
B năLêăMinhăT năđưăh ătr ăvƠăgópăỦătrongăsu tăqătrìnhăth căhi nălu năv n,
EmăHu nhăMaiăNh ăvƠăNguy năD

ngăH uăChíăđưăđ ngăhƠnhăcùngătơiătrongăqă

trìnhăth căhi nălu năv nănƠy.
Cácăth yăcơăkhoaăK ăthu tăHóaăh cănóiăchungăvƠăb ămơnăK ăthu tăH uăc ănóiă
riêngăđưătruy năđ tăki năth căchuyênăngƠnh.ă ơyălƠăn năt ngăv ngăch căđ ătôiăhoƠnă
thƠnhălu năv năc ngălƠăhƠnhătrangăki năth căchoăngh ănghi păc aătơiăsauănƠy.
Cácăb năcùngălƠmăthíănghi mălu năv năv iătơiăt iăphịngă401B2ăđưăchiaăs ănh ngă
kinhănghi măvƠăh ătr ătơiăr tănhi uătrongăsu tăqătrìnhăth căhi nălu năv n.
Chaăm ăvƠăm iăng
cóăthêmăngh ăl căv

iătrongăgiaăđìnhălnălƠăch ăd aătinhăth năv ngăch c,ăgiúpătơiă
tăquaăkhóăkh nătrongăsu tăquưngăth iăgianăh căt păxaănhƠ.

M cădùătơiăđưăc ăg ngăr tănhi uăđ ăhoƠnăthi nălu năv nănh ngăkhôngăth ătránhăkh iă
nh ngăthi uăsót.ăR tămongănh năđ

cănh ngăỦăki năđóngăgópăquỦăgiáăc aăth yăcơăvƠă

cácăb n.ăTơiăxinăchơnăthƠnhăc mă n.ă
Xinăkínhăchúcăt tăc ăcácăth yăcơăvƠăcácăb nănh ngăl iăchúcăt tăđ pănh t!
Ng

iăth căhi nălu năv n

Nguy năPh mă

căChính

ii


TịMăT TăLU NăV N
Trongănghiênăc uănƠyăđưăti năhƠnhăsƠngăl căho tătínhă căch ăxanthineăoxidaseă
c aă11 đ iăt

ngăth căv tăbaoăg măsen,ăđ iăbi,ăactiso,ădi păh ăchơu,ă i,ămưngăc uăta,ă

ng iăc u,ăng ătr o,ăláăl t,ăd aăvƠăc iăb ăxanh.ăăK tălu năđ
cóăho tătínhăt tănh tătrongăs ăcácăđ iăt

căr ngăláă iălƠăđ iăt

ngă

ngănghiênăc uăv iăgiáătr ăTPC,ăTFCăcaoănh tă

và IC50 c aăho tătínhă căch ăxanthineăoxidaseăl năl

ngăláă iăđ

căch nălƠăm cătiêuă

nghiênăc uăti păđ ăt iă uăđi uăki năchi tăv i m cătiêuălƠ hàm l

ngăpolyphenolăt ngă

190.61 mgQUE/g cao khô và 76.90ăµg/mL.ă

iăt

t là 150.32 mgGAE/g cao khơ,

c ngănh ho tătínhă căch ăenzymeăxanthineăoxidase.ăTh căhiênăt iă uăhóaăđi uăki nă
chi tăb ngăph

ngăphápăđápă ngăb ăm tăRSMăv iăs ăh ătr ăc aăph năm măDesignă

Expertăchoăk tăqu ăd ăđoánăc aăđi uăki năt iă uăTFCăt iăn ngăđ EtOHă48%,ănhi tă
đ ăchi tă40oC,ăt ăl ăr năậ l ngă1:7.2ăg/mL,ăth iăgianăchi tă65 phútăvƠăđi uăki năt iă uă
ho tătínhă căch ăenzymeăXOăt iăn ngăđ ăEtOHălƠă46%,ănhi tăđ ăchi tă43ă oC,ăt ăl
r n/l ngă1:08ă(g/mL)ăvƠăth iăgianăchi tă64ăphút.ăHaiăm uăcaoăt iă uăTFCăvƠăXOI có
hƠmăl

ngăl năl

tălƠă336.7ămgQUE/găcaoăkhơ, 332.86ămgQUE/găcaoăkhơăvƠăgiáătr ă

IC50 c aăho tătínhă căch ăXOăl năl

tălƠă12.48 µg/mL, 11.27ăµg/mLăt

ngă ngăv iă

giáătr ăIC50 c a allopurinol là 1.57 µg/mL. NgoƠiăra,ăcácăm uăcaoăt iă uăcịnăđ

căth că

hi năphơnătíchăph ăFT-IRăth ăhi năs ăhi nădiênăc a các nhóm flavonoid trongăcácăm uă
caoăchi t. Kh ăn ngăkhángăoxyăhóaătheoăph
TFC và XOI cóăgiáătr ăIC50 l năl

tălƠă12.48ă±ă0.14ă g/mLăvƠă11.27 ± 0.85ă g/mL.ă

ngăth iăkh ăn ngăkhángăviêmătheoăph
m uăcaoăt iă uăTFCăvƠăXOIăc ngăđ

ngăphápăDPPHăc aăcácăm uăcaoăt iă uă

ngăphápă căch ăenzymeăhyaluronidaseăc aă

c ghiănh năv iăcácăgiáătr ăl năl

tălƠă5.34 ± 0.3

g/mLăvƠă6.31ă±ă0.44ă g/mL.ă

iii


ABSTRACT
This study was aimed to screening xanthine oxidase inhibitory activity of eleven
plants including Nelumbo nucifera Gaertn., Blumea balsamifera (L.) DC., Cynara
cardunculus L., Phyllanthus urinaria L., Psidium guajava L., Annona squamosa L.,
Artemisia vulgaris L., Vitex negundo L., Piper lolot C.DC., Pandanus amaryllifolius
Roxb. and Brassica juncea L. The leaf extract of Psidium guajava L., which has the

highest TPC and TFC; and show the best xanthine oxidase inhibitory activity. The
TFC, TPC, and IC50 values were 150.32 mgGAE/g, 190.61 mgQUE/g and 76.90
µg/mL, respectively. The leaf extract of Psidium guajava L. was optimized ethanol
extraction of flavonoid compounds (TFCO) as well as xanthine oxidase inhibitory
activity (XOIO) by response surface methodology (RSM). Four parameters,
including ethanol concentration, the solid-to-liquid ratio, extraction temperature, and
extraction time were discussed. The best extraction conditions observed for total
flavonoidăcontentăwereăată48%ăEtOHăandătemperatureăofă40°Căforă65 minăwithăsolidto-liquidă ratioă ofă 1: 7.2 g/mLă thată foră xanthineă oxidaseă inhibitoryă activity at 46%
EtOHăwithăaătemperatureăofă43°Căforă63 minăwithăsolid-to-liquidăratioăofă1: 08 g/mL.ă
The research showed that the TFC values of TFCO and XOIO were 336.7 mgQUE/g.
d.w and 332.86 mgQUE/g. d.w. Also, the TFCO showed strong inhibitory activity on
xanthine oxidase with IC50 value of 12.48 µg/mL, which was similar to XOIO
sample with IC50 value of 11.27 µg/mL. The FT-IR research showed that both
optimal extraction condition observer the flavonoid appearance. Additionally, both
of these optimal extracts showed almost equivalent antioxidant when the IC50 were
12.48ă g/mL,ăandă11.27ă g/mL,ărespectively; and both of them were also better than
the anti-inflammatory activity of positive control with IC50 value of 5.34ă g/mLăandă
6.31 µg/mL, respectively.

iv


L IăCAMă OAN
TơiăxinăcamăđoanăđơyălƠăcơngătrìnhănghiênăc uăkhoaăh căc aăriêngătơiăvƠăch aăt ngă
đ

căs ăd ngăđ ăb oăv ăm tăh căv ănƠo.ăM iăs ăgiúpăđ ăchoăvi căth căhi nănghiênă

c uănƠyăđưăđ

căc mă năvƠăcácăs ăli uăs ăd ngăphơnătíchătrongălu năánăcóăngu năg c

vƠătríchăđ nărõărƠngătheoăđúngăquyăđ nh.
TP.ăH ăChíăMinh,ăngƠyă12ăthángă12ăn mă2021
Tácăgi

Nguy năPh mă

căChính

v


M CăL C
NHI MăV ăLU NăV NăTH CăS ........................................................................... i
L IăC Mă N ............................................................................................................ ii
TịMăT TăLU NăV N ........................................................................................... iii
ABSTRACT .............................................................................................................. iv
L IăCAMă OAN .......................................................................................................v
M CăL C ................................................................................................................. vi
DANHăM CăHỊNH .................................................................................................. ix
DANHăM CăB NG ................................................................................................. xi
DANHăM CăPH ăL C .......................................................................................... xii
DANHăM CăT ăVI TăT T .................................................................................. xiii
L IăM ă
1.

U .............................................................................................................1

T NGăQUAN .....................................................................................................3

1.1. D ch t h c b nh gout ......................................................................................3
1.2. T ng quan v b nh gout ...................................................................................4
1.2.1. L ch s s ăl

căvƠăđ nhăngh a ...................................................................4

1.2.2.ăGiaiăđo n lâm sàng c a b nh gout ............................................................6
1.2.3. Bi n ch ng c a b nh gout .........................................................................7
1.2.4. M i liên h gi a b nh gout và các d ng oxy ho tăđ ng ...........................8
1.2.5.ăNguyênănhơnăvƠăc ăch gây b nh gout .....................................................9
1.2.6.ăCácăph

ngăphápăđi u tr gout ................................................................13

1.3. Các h p ch t t nhiên có kh n ngă c ch enzyme xanthine oxidase ...........15
1.4. Cácăđ iăt

ng th c v t nghiên c u ................................................................18

1.4.1. Láă i (Psidium guajava L.) .....................................................................19
1.4.2. Sen (Nelumbo nucifera Gaertn.) .............................................................20
1.4.3.ă

i bi (Blumea balsamifera (L.) DC.) ....................................................20

1.4.4. Actiso (Cynara cardunculus L.) .............................................................21
vi


1.4.5. D a (Pandanus amaryllifolius Roxb.) ....................................................22

1.4.6.ăC iăb ăxanhă(Brassica juncea L.) ............................................................22
1.4.7.ăNg ătr o (Vitex negundo L.) ...................................................................23
1.4.8. Mãng c u ta (Annona squamosa L.) .......................................................24
1.4.9. Di p h châu (Phyllanthus urinaria L.) ..................................................24
1.4.10. Ng i c u (Artemisia vulgaris L.) ..........................................................25
1.4.11. Lá l t (Piper lolot C. DC.) ....................................................................26
2.

NH NGăNGHIểNăC UăTH CăNGHI MăHO CăLụăTHUY T .................27
2.1. M c tiêu nghiên c u: .....................................................................................27
2.2. N i dung nghiên c u: .....................................................................................27
2.3. Hóa ch t và thi t b : .......................................................................................28
2.4.ăPh

ngăphápănghiênăc u................................................................................28

2.4.1.ăXácăđ nhăđ tro toàn ph n .......................................................................28
2.4.2.ăXácăđ nhăđ

m .......................................................................................29

2.4.3.ăPh

ngăphápăchi t ...................................................................................29

2.4.4.ăPh

ngăphápăkh oăsátăs ăb thành ph n hóa h c th c v t .....................30

2.4.5.ă

nhăl

ng polyphenol t ng ...................................................................31

2.4.6.ă

nhăl

ng flavonoids b ng ph n ng t o ph c v i AlCl3 ....................33

2.4.7. Kh o sát ho t tính c ch enzyme xanthine oxidase ..............................35
2.4.8.ă ánhăgiáăkh n ngăkhángăoxyăhóaăb ng DPPH ......................................37
2.4.9. Kh o sát ho tătínhăkhángăviêmătheoăc ăch Hyaluronic acid (HA) ........38
2.4.10. Ph
3.

ngăphápăt iă uăhóaăb ng b m tăđápă ng (RSM) ..........................42

K TăQU ăVĨăBĨNăLU N .............................................................................45
3.1. Chu n b vƠăđánhăgiáănguyênăli u ..................................................................45
3.2. Hi u su t thu cao t ng ....................................................................................46
3.3. S ăb hóa th c v t ..........................................................................................48
vii


3.4.

nhăl

ng polyphenol và flavonoid .............................................................50

3.5. ánhăgiáăho t tính c ch enzyme XO c aăcácăđ iăt
3.6. Xácăđ nhăđi u ki n t iă uăb ngăph

ng .............................52

ngăphápăluơnăphiênăt ng bi n ..............54

3.6.1. nhăh

ng c a th i gian chi tăđ n kh n ngă c ch XO và TFC ..........54

3.6.2. nhăh

ng c a n ngăđ EtOHăđ n kh n ngă c ch XO và TFC ..........55

3.6.3. nhăh

ng c a nhi tăđ chi tăđ n kh n ngă c ch XO và TFC ...........57

3.6.4. nhăh

ng c a t l r n-l ngăđ n kh n ngă c ch XO và TFC ............58

3.7. T iă uăđi u ki n chi t b ngăph

ngăphápăđápă ng b m t (RSM) ................59

3.7.1. Mã hóa vùng kh o sát và k ho ch thí nghi m .......................................59

3.7.2. K t qu các thí nghi m quy ho ch th c nghi m .....................................59
3.7.3. Phân tích s t

ngătácăgi a mơ hình và th c nghi m .............................63

3.7.4. Xácăđ nh m căđ t iă uăthôngăquaăđápă ng b m t ................................66
3.7.5. Xácăđ nhăđi m t iă u ...............................................................................68
3.7.6. ánhăgiáăhƠmăl

ng flavonoid t ng và ho t tính c ch XO .................69

3.7.7. Phân tích FT-IR các m u cao t iă u ........................................................70
3.7.8. ánhăgiáăho t tính kháng oxy hóa c a các m u cao t iă u .....................72
3.7.9. ánhăgiáăho t tính kháng viêm c a các m u cao t iă u .........................73
4. K TăLU NăVĨăKI NăNGH ............................................................................74
4.1. K t lu n ..........................................................................................................74
4.2. Ki n ngh ........................................................................................................75
DANHăM CăCỄCăCỌNGăTRỊNHăKHOAăH C ....................................................76
TĨIăLI UăTHAMăKH O .........................................................................................77
PH ăL C ..................................................................................................................86
LụăL CHăTRệCHăNGANG .....................................................................................133

viii


DANHăM CăHỊNH
Hình 1.1. T l m c b nh gout chu năhóaătheoăđ tu i tính trên 100,000 dân s n mă
2017 .............................................................................................................................4
Hình 1.2. Tinh th urate l ngăđ ng trong các kh p ....................................................5
Hình 1.3. H t tophi hình thành trong kh p ngón tay ..................................................7

Hình 1.4. G c t doăđ

c t o ra do ho tăđ ng c a enzyme xanthine oxidase ............9

Hình 1.5. C u trúc hóa h c c a acid uric ..................................................................10
Hình 1.6. Quy trình t oăthƠnhăacidăuricătrongăc ăth ................................................11
Hình 1.7. C u trúc hóa h c c a allopurinol và febuxostat ........................................14
Hình 1.8. C u trúc c a các h p ch t thu c nhóm flavonoid .....................................15
Hình 1.9. C u trúc c a các h p ch t flavonoid có kh n ngă c ch XO ..................16
Hình 1.10. Các h p ch t acid hydrocinnamic có kh n ngă c ch XO ....................16
Hình 1.11. Các tannins có kh n ngă c ch xanthine oxidase ..................................17
Hình 1.12. Các alkaloids có kh n ngă c ch xanthine oxidase ...............................18
Hình 2.1. Quy trình chi t...........................................................................................30
Hìnhă2.2.ăQuyătrìnhăđ nhăl
Hìnhă2.3.ă

ng chu n acid gallic ...........................................................................33

Hìnhă2.4.ăQuyătrìnhăđ nhăl
Hìnhă2.5.ă

ng polyphenol t ng......................................................32

ng flavonoids ...............................................................34

ng chu n quercetin .............................................................................35

Hình 2.6. Q trình chuy n hóa xanthine thành acid uric.........................................36
Hình 2.7. Ph n ng gi a DPPH và ch t kháng oxy hóa ...........................................37
Hìnhă2.8.ăQuyătrìnhăđánhăgiáăkh n ngăkhángăoxyăhóa ............................................38

Hình 2.9. C u trúc phân t Hyaluronic acid .............................................................39
Hình 2.10. Quy trình kh o sát ho t tính c ch enzyme Hyaluronidase...................41
Hình 3.1. Hi u su t chi t c aăcácăđ iăt
Hình 3.2. HƠmăl

ng nghiên c u ..........................................47

ng polyphenol và flavonoid c aăcácăđ iăt

Hình 3.3. Kh n ngă c ch enzyme XO c aăcácăđ iăt
Hình 3.4. nhăh

ng nghiên c u ........51

ng nghiên c u ...................53

ng c a th i gian chi tăđ n (a) TFC và (b) kh n ngă c ch XO .55
ix


Hình 3.5. nhăh

ng c a n ngăđ EtOHăđ n (a) TFC và (b) kh n ngă c ch XO.56

Hình 3.6. nhăh

ng c a nhi tăđ đ n (a) TFC và (b) kh n ngă c ch XO ...........57

Hình 3.7. nhăh

ng c a t l r n-l ngăđ n (a) TFC và (b) kh n ngă c ch XO ...58

Hình 3.8. Mơ hình quy ho ch th c nghi m ..............................................................60
Hình 3.9. Kh n ngă c ch xanthine oxidase c a các thí nghi m quy ho ch ...........62
Hình 3.10. HƠmăl

ng flavonoid t ng c a các thí nghi m quy ho ch .....................62

Hình 3.11. B m tăđápă ng th hi n nhăh

ng c a (a) n ngăđ dung môi và t l

r n/l ng, (b) nhi tăđ chi t và t l r n/l ng, (c) nhi tăđ chi t và th i gian chi t, (d)
th i gian chi t và t l r n/l ngăđ n giá tr TFC ........................................................66
Hình 3.12. B m tăđápă ng th hi n nhăh

ng c a (a) n ngăđ dung môi và nhi tăđ

chi t (b) n ngăđ dung môi và th i gian chi t, (c) nhi tăđ chi t và t l r n/l ng, (d)
nhi t đ chi t và th i gian chi t, (e) th i gian chi t và t l r n/l ngăđ n giá tr

c ch

xanthine oxidase (XOI) .............................................................................................67
Hình 3.13. K t qu giá tr TFC c a các m u cao t iă u............................................70
Hình 3.14. K t qu ho t tính c ch xanthine oxidase c a các m u cao t iă u ........70

x

DANHăM CăB NG
B ngă2.1.ăCácăđ iăt

ng th c v t kh o sát ...............................................................27

B ngă2.2.ă ánhăgiáăm iăt
B ngă3.1.ă

ngăquanăgi a mơ hình và th c nghi m .........................43

măvƠăđ tro c aăcácăđ iăt

B ng 3.2. K t qu đ nh tính c aăcácăđ i t

ng nghiên c u ........................................45
ng kh o sát ...........................................50

B ng 3.3. TPC, TFC và kh n ngă c ch enzyme XO c aăcácăđ iăt

ng ................52

B ng 3.4. Liên h gi a bi n mã hóa và bi n th c .....................................................59
B ng 3.5. B ng quy ho ch th c nghi m ...................................................................60
B ng 3.6. B ng phân tích h s c aăph

ngătrìnhăh iăquyăhƠmăl

B ng 3.7. B ng phân tích h s c aăph

ngătrìnhăh i quy ho t tính c ch XO......65

ng flavonoid ....64

B ng 3.8. K t qu đi m t iă uăt mơ hình ................................................................68
B ng 3.9. K t qu th c nghi m .................................................................................69

xi


DANHăM CăPH ăL C
Ph l că1.ă

m c aăcácăđ iăt

ng nghiên c u.......................................................86

Ph l că2.ă

tro c aăcácăđ iăt

ng nghiên c u .......................................................86

Ph l c 3: Hi u su t chi t c aăcácăđ iăt

ng nghiên c u .........................................87

Ph l c 4: K t qu s ăb hóa th c v t c a cácăđ iăt
Ph l c 5: K t qu đ nhăl
t

ng t ngăhƠmăl

ng nghiên c u ......................89

ng polyphenols và flavonoids c aăcácăđ i

ng nghiên c u.....................................................................................................102

Ph l c 6. K t qu kh o sát kh n ngă c ch enzyme xanthine oxidase c aăcácăđ i
t

ng nghiên c u và ch ngăd

ngăallopurinol .......................................................104

Ph l c 7. K t qu kh oăsátăhƠmăl

ng TFC

Ph l c 8. K t qu kh oăsátăhƠmăl

ng TFC theo các n ngăđ c n .......................108

Ph l c 9. K t qu kh oăsátăhƠmăl

ng TFC

Ph l c 10. K t qu kh oăsátăhƠmăl

th i gian khác nhau ......................106

các nhi tăđ ...................................108

ng TFC

các t l r n l ng .........................109

Ph l c 11. K t qu kh o sát kh n ngă c ch XO

các th i gian khác nhau .......109

Ph l c 12. K t qu kh o sát kh n ngă c ch XO

các n ngăđ c n ...................110

Ph l c 13. K t qu kh o sát kh n ngă c ch XO

các nhi tăđ .........................111

Ph l c 14. K t qu kh o sát kh n ngă c ch XO

các t l r n:l ng ..................112

Ph l c 15. K t qu kh oăsátăhƠmăl

ng TFC c a các thí nghi m quy ho ch .......112

Ph l c 16. K t qu kh o sát kh n ngă c ch XO c a các thí nghi m quy ho ch
.................................................................................................................................116
Ph l c 17. B ngăphơnătíchăph

ngăsaiăANOVAă(YTFC) ........................................123

Ph l c 18. B ng phân tích h s h i quy (YTFC)....................................................124
Ph l că19.ă

th t

ngăquanăgi a mơ hình và th c nghi m (YTFC) .....................125

Ph l c 20. K t qu ki mătraăđi m t iă uăhƠmăl

ng flavonoids t ng c a m u TFCO

.................................................................................................................................125
Ph l c 21. B ngăphơnătíchăph

ngăsaiăANOVAă(YXOI) ........................................126

Ph l c 22. B ng phân tích h s h i quy (YXOI) ....................................................126
Ph l că23.ă

th t

ngăquanăgi a mơ hình và th c nghi m (YXOI) .....................127

Ph l c 24. K t qu ki mătraăđi m t iă uăkh n ngă c ch XO c a m u XOIO ....128

xii

DANHăM CăT ăVI TăT T
DMSO

Dimethylsulfoxide

EtOH

Ethanol

DPPH

1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl

HQ

Hidroquinone

FDA

Food and Drug Administration

HA

Hyaluronic acid

TPC

Total polyphenols content

TFC

Total flavonoids content

ROS

Reactive oxygen species

BSA

Bovine serum albumin

XO

Xanthine oxidase

XOI

Xanthine oxidase inhibition

xiii


L IăM ă

U

Th ăk ăXXIălƠ th ăk ămƠăkhoaăh căk ăthu tăphátătri năkhơngăng ng.ăCùngăv iă
s ăphátătri năđó,ănh ngăc năb nhănguyăhi măvƠăg năli năv iănh ngăthóiăquenăcóăh iă
choăs căkh eăngƠyănayănh ăr
c ngăngƠyăcƠngă nhăh

s ngăvƠă nhăh

uăbia,ădùngănhi uăđ ăng t,ăthi uăth ăd căth ăthao,ăầ

ngăđ năcu căs ngăc aăconăng

ngăđ năkinhăt ăxưăh i.ăS ăl

ngăng

i,ălƠmăgi măch tăl

ngăcu că

iăm căcácăc năb nhănguyăhi mă

ngƠyăcƠngăgiaăt ng,ătrongăđóăb nh goutălƠăm tăc năb nhăkh păv iănhi uăbi năch ngă
nguyăhi măngƠyăcƠngă nhăh

ngăđ năcu căs ngăs căkh eăc aăc ngăđ ng.ăNguyăhi mă

h nălƠăquaănh ngăth ngăkêăd chăt ăh c,ăs ăl

ngăng

iăm căb nhăgoutăcóăs ăgiaăt ngă

nhanhăchóngăvƠăngƠyăcƠngătr ăhóa đanhălênăh iăchngăbáoăđ ngăchoănhuăc uănghiênă
c uăgi iăphápăh năch ăs ăbùngăn ăc aăc năb nhănƠy.ă
Cùngăv iăs ăphátătri năc aăkhoaăh căk ăthu t,ănhu c uănơngăcaoăch tăl

s ngăc ngănh ăch măsócăs căkh eăngƠyăcƠngăđ

cănhi uăng

iăchúătr ngăh n.ăCácă

lo iăthu cătơyăyădùngătrongăch aăb nhăđưăr tăquenăthu căv iăconăng
d ng,ăphongăphúăvƠămangăđ năhi uăqu ăt căthìăchoăng
n măg năđơy,ăng

ng

i,ăngƠyăcƠngăđaă

iăb nh.ăTuyănhiênătrongănh ngă

iătaăquanătơmăđ năcácătácăd ngăph ăgơyăraăkhiăs ăd ngăthu călơuă

dƠi.ăDoăđó,ăcácăh păch tăt ănhiênătrongăcácăth oăd
conăng

ngăcu că

căthiênănhiênăngƠyăcƠngăđ

că

iăquanătơmăvìăkh ăn ngăch aăb nhăc ngănh ăh ătr ăch măsócăs căkh eăconă

iămƠăkhơngăh ăgơyăraăho căgơyăraăr tăítătácăd ngăph ăkhơngămongămu n.ăVìăv y,ă

cácănghiênăc uăs ăd ngăth căv tăđ ch aăb nhăgoutăngƠyăcƠngănhi uăđ ătìmăki măloƠiă
th căv tăh ătr ăt tăvi căđi uătr ăb nhămƠăkhôngăloăng iăv ăv năđ ătácăd ngăph ăc ngă
nh ăcácăbi năch ngămƠăb nhăgơyăra.ă
Vi tăNamălƠăđ tăn

căcóăh ăth căv tăvơăcùngăphongăphú, đaăd ng,ăv iăth măth că

v tăh nă12,000 lồi cùng v i đi uăki năth ănh

ngăvƠăkhíăh uăphùăh p,ăm tăs ăloƠiă

th căv tăcịnăch aăcácăh păch tăcóăho tătínhăsinhăh căcao,ăh nă36%ălo iăth căv tăđưă
đ

căch ngăminhăcóăđ cătínhăsinhăd

d ngăcơyăc ănh ăm tăngu năth oăd
c aăm tăs ălo iăth oăd

c.ăT ăxaăx a,ădơnăgianăVi tăNamăđưăbi tăs ă
căt ănhiênăđ ăch aăb nh.ăTácăd ngăch aăb nhă

cătuyăkhơngăth ăsoăsánhăđ

căv iăthu cănh ngăchúngăcóă uă

đi mălƠăr ăti n,ăngu nănguyênăli uăd iădƠo,ăvƠăđ căbi tălƠăh năch ăcácătácăd ngăph ă

1

mƠăthu căgơyăra.ăT ănhuăc uăth căti năđó,ăđ ătƠiănghiênăc uăh
soăsánhăvƠăti năhƠnhăsƠngăl căm tăs ălo iăth căv tăđ

ngăđ năvi cătìmăhi u,ă

căs ăd ngălƠmăd

căli u,ătrongă

cácăbƠiăthu cădơnăgianăho cătrongăchínhăb aă năhƠngăngƠyănh mătìmăraăth căv tăcóă
kh ăn ngăđi uătr ăb nhăgoutăb ngăcáchă căch ăenzymeăxanthineăoxidaseăt tănh t.ă

ngă

th i,ăxác đ nhăđi uăki nătríchălyăth căv tăcóăho tătínhă căch ăxanthineăoxidaseăt tănh tă
vƠăxácăđ nhăcácăho tătínhăsinhăh căkhácăh ătr ăchoăvi căđi uătr ăb nhăgoutăvƠăcácăbi nă
ch ng c aăgout.

2


1. T NGăQUAN
1.1

D ch t h c b nh gout
B nhăgoutălƠăm tălo iăb nhăviêmăkh păph ăbi nănh tăth ăgi iăvƠăliênăquanăđ nă

vi căgiaăt ngăn ngăđ ăacidăuricătrongămáu,ăđ cătr ngăb iăhi năt

ngăl ngăđ ngătinhă

th ăurateătrongăkh păvƠămôăliênăk t [1].ăTheoănh ngănghiênăc uăd chăt ăh căt ăcácă
qu căgiaăkhácănhau,ăvi căgiaăt ngăt ăl m căb nhăgoutătrongăc ngăđ ngăs ăd năđ năt nă
th tăđángăk ăv ăkinhăt ăđ iăv iăm tăqu căgia [2].
Theoă d ă li uă trongă nghiênă c uă v ă Gánhă n ngă B nhă t tă ToƠnă c uă n mă 2017ă
(Global BurdenăofăDiseaseăStudy)ăcóăg nă41.2ătri uăng

iătr

ngăthƠnhăm căb nhă

gout,ăconăs ănƠyăđưăt ngăg năg păđôiăsoăv iăs ăli uăn mă1990ălƠă20,2ătri uăng

i [3].

T ăl m căb nhăgoutătrungăbìnhătrênătoƠnăc uăt ă1%ăđ nă4%,ăt ăl m căm iăh ngăn mă
trongăkho ngăt ă0,3ăđ nă6ăcaăm căm iătính trongă1000ăng

i [4-6].ă ăm tăs ăqu că

gia, t ăl m căb nhăgoutăcóăth ălênăt iă10%ăt ngădơnăs [8].ăH uăh tăcácăqu căgiaăphátă
tri năcóăt ăl giaăt ngăs ăl
n

ngăb nhănhơnăm căb nhăgoutăcaoăh nănhi uăsoăv iăcácă

căđangăphátătri n [7, 8].ăKhuăv căchơuăỄ-TháiăBìnhăD

caoănh tătoƠnăth ăgi i,ăv iăm tăs ăn

ngăcóăt ăl m căb nhăgoută

căcóăt ăl m căh nă10% [6].ăNgoƠiăra,ăkhuăv că

chơuăÂu,ăB căM ăvƠăcácăqu căgiaăphátătri nă ăchơuăỄăđ uăđ

căghiănh năv iăt ăl m că

b nhăgoutăcaoăvƠăt ngălênătheoăt ngăn m [5, 6]. T ăl m căb nhăgoutăc ngăthayăđ iă
d aătrênăđ ătu iăvƠăgi iătính.ăT ăl m căb nhăgoutăđ iăv iănamăgi iăcaoăh nă n ăgi i,ă
đ căbi tăt ăl m căb nhăgoutăt ngăcaoă ănh ng đ iăt

ngătrungăniênăvƠăng

iăcaoătu i

[5, 6, 9].
T iăVi tăNam,ătheoăth ngăkêăc aăKhoaăX

ngăkh păb nhăvi năB chăMai,ătrongă

vòngă20ăn mă(1978-2000)ăt căđ ăgiaăt ngăc aăb nhănhơnăgoutăr tăđángăbáoăđ ng,ăc ă
th ălƠăt ăl ăb nhănhơnăm căb nhăgoutăt ngăt ă10%ăđ nă15%. Theoăth ngăkêăc aăch
trìnhăđ nhăh

ngă

ngăc ngăđ ngăv ăki măsoátăb nhăth păkh pă(COPCORD)ăn mă2013ăt iă

HƠăN i,ăt ăl m căb nhăgútăkho ngă0,14%ă[10].
S ăgiaăt ngăc aăt ăl m căb nhăgoutăvƠăs ăcaăm căm iăhƠngăn măliênăquanăm t
thi tăđ năl iăs ngăkhôngălƠnhăm nhăhi nănayăbaoăg măch ăđ ă nănhi uăpurineăđ căbi tă
lƠăth tăvƠăh iăs n,ăđ ău ngăcóăc nănh tălƠăbiaăvƠăr

uăm nhăcùngăv iăcácăth cău ngă

3


nhi uăđ

ngăfructoseăd năđ năh iăch ngăchuy năhóaăv iăb nhăbéoăphì,ăm ătrongămáu,ă

lão hóa nhanh [11, 12].ăNh ngănghiênăc uătrênăđưăch ăraăm iănguyăh iăvƠăs ăbùngăn ă
nhanhăchóngăc aăb nhăgout,ăđi uănƠyăđ tăraănhuăc uăc păbáchăchoănh ngănghiênăc uă
v ăph

ngăphápăđi uătr ăb nhăgoutăđ ălƠmăch măxuăh

ngăphátătri năc aăc năb nhă

này.

Hình 1.1. T l m c b nh gout chu n hóa theo đ tu i tính trên 100,000 dân s n m
2017
1.2 T ng quan v b nh gout
1.2.1. L ch s s l
B nhăgoutăđ

v iăl năđ uătiênăđ

c và đ nh ngh a
căxemănh ăm tătrongănh ngăc năb nhălơuăđ iănh tătrênăth ăgi i
căghiănh năb iăng

iăAiăC păc ăđ i vƠoăn mă2640ătr

nguyên. Sauăđó, caăb nhăgoutăc pătínhăđ uătiênăđ
k ăXVătr

căCơngă

căHippocratesăphátăhi năvƠoăth ă

căCơngăngunăvƠăđ tătênălƠăắunwalkable disease”,ăcóăngh aălƠăc năb nhă

khơngăth ăđiăl iăđ

c.ăThu tăng ăb nhăgoutăb tăngu năt ăti ngăLatinhăắgutta”ăcóăngh aă

lƠăắr i”,ăxu tăphátăt ăm tăquanăni măyăh căth iătrungăc ăchoăr ngătrongăc ăth ăcóă4ă
lo iăắch tăd ch”ăquanătr ngăgiúpăduyătrìăc ăth ăkh eăm nh,ăkhiăm tătrongăb nălo iă
4


ắch tăd ch”ănƠyăd ăth aăs ăắr i”ăvƠoăkh păgơyăđauăvƠăviêm.ăTrongănh ngătƠiăli uăl chă
s ,ăb nhăgoutăđ uăg năli năv iăvi căs ăd ngănhi uănh ngăth că năb ăd
nhi uăbiaăr

ngăvƠău ngă

u,ăg năli năv iăl iăs ngăc aănh ngănhƠăgiƠu,ăquỦăt căth iăx a.ăChínhăvìă

đi uănƠy,ăb nhăgoutăcịnăđ

căvíănh ăắc năb nhăc aăvuaăchúa”ă[13].

V ăl chăs ăphátătri năc aăcác thu căđi uătr ăb nhăgout,ăcolchicineălƠăm tălo iă
alkaloidăcóăngu năg căt ăcơyăngh ătơyă(Colchicum autumnale)ăđưăđ

cădùngănh ăm tă

lo iă thu că đi uă tr ă đ că hi uă choă b nhă goută b iă m tă th yă thu că c ă đ că giáoă tênă lƠă
AlexanderăvƠoăth ăk ăVIăsauăCôngănguyên [14].ăVƠoăcu iăth ăk ăXIX,ăl năđ uătiênă
thu căt ngăđƠoăth iăacidăurică ăni uăđ oăđ
Hi nănay,ăthu căkhángăviêmăkhôngăsteroidăth

căs ăd ngătrongăđi uătr ăb nhăgout [13].
ngădùngăđ ăđi uătr ăb nhăgoutăc pătính

[15].ăCóăl ăti năb ăquanătr ngănh tătrongăvi căđi uătr ăb nhăgoutălƠăs ăphátăhi năvƠă
ngăd ngăc aăcácăh păch tă căch ăenzymeăxanthineăoxidase nh măh năch ăt ngăacidă
uricămáu,ăđi năhìnhălƠăhi uăqu ătrongăvi călƠmăgi măn ngăđ ăurate trongăhuy tăt
vƠăn

căti u.ăCácăh păch tă căch ăenzymeăxanthineăoxidase đưăđ

ngă

căch ngăminhălƠă

cóăth ăng năc năs ăphátătri năc aăcácătinhăth ăurateăl ngăđ ngăt oăthƠnhăh tătophi [16].

Hình 1.2. Tinh th urate l ng đ ng trong các kh p
Goutăđ

căđ nhăngh aălƠăb nhăđ

căgơyăraăb iăs ăl ngăđ ngătinhăth ămononatriă

urate (MSU)ăt iăd chăkh păvƠăcácămơăliênăk tă(Hình 1.2) [17]. Vi căhìnhăthƠnhăcác
tinhăth ăurateăti năđ ălƠădoăvi căt ngăacidăuricăhuy tăthanhă(SUA)ătrênăm tăng

ngăc ă

th . Vi căchu năđoánăb nhăgoutăph ăthu căvƠoăvi căxácăđ nhăcácăviătinhăth ătrongăd chă
kh păvƠăcácămô.

5


1.2.2. Ảiai đo n lâm sàng c a b nh gout
B nhăgoutălƠăm tăb nhăm nătínhăvƠăs ăti nătri nătheoăba giaiăđo nălơmăsƠngăn u
khơngăđ

căđi uătr ăđúngăcáchăbaoăg m b nhăgoutăc pătính,ăgoutăkhơngătri uăch ng

vƠăb nhăgoutăm nătính [18].
Viêmăkh p goutăc pătínhălƠăgiaiăđo năbi uăhi năph ăbi nănh tăc aăb nhăgoută

xu tăhi năliênăquanăđ nătìnhătr ngăviêmăc pătínhădoăk tăt aătinhăth ăurate trongăkh p.ă
C nă goută c pă lƠă m tă ph nă ngă viêmă d ă d iă doă l ngă đ ngă cácă tinhă th ă urate
monosodiumătrongăkh păho căcác môăm măkhác.ăViêmăkh păth
kh păvƠă nhăh
ăkh păchiăd

ngăxu tăhi nă ăm tă

ngăt iăcácăkh păngo iăvi.ăNh ngăbi uăhi năbanăđ uăth
iănh ngăkhiăb nhăn ngăh năcóăth ă nhăh

ăgiaiăđo năđ uăc aăb nhăcácăđ tăgoutăc păth

ngăxu tăhi nă

ngăt iăkh pă ăcácăv ătríăkhác.

ngăkhơngăliênăt c,ăt ngăđ t.ăViêmă

kh păc pătínhăgơyăraănh ngăc năđauăkèmătheoăs ngăkh păvƠănóngăđ ,ătìnhătr ngănƠyă
bùngăphátănhanhăvƠăgơyăđauăd ăd iătrongăvịngă6ăđ nă24ăti ngăvƠăth

ngăkéoădƠiăt ă3ă

đ nă10ăngƠy [19].ăGiaiăđo năđ u,ăb nhănhơnăcóăth ăg păkho ngă2ăđ nă3ăc năgoutăc pă
trongăm tăn m.ăKhiăb nhăti nătri năcóăth ăh n 12ăc năgoutăc pătrongăm tăn m. Khi
nh ngăc năgoutăc pătínhăc aăb nhăgoutăl păđiăl păl iătrongăvịngănhi uăn m,ăb nhănhơnă
vƠoăgiaiăđo năc aăviêmăkh păm nătính.
Giaiăđo năgi aăcácăc năgoutăc pătínhăđ

căg iăgoutăkhơngătri uăch ng.ăTrongă

giaiăđo nănƠy,ăm cădùăkhơngăcóăcácăbi uăhi nălơmăsƠngănh ngăb nhăv năphátătri nă
v iăs ărútăng năth iăgianăgi aăcácăc năgoutăc pădoătíchăt ătinhăth ăurateătrongăc ăth ă
ngƠyăcƠngănhi u.ă
Viêmă kh pă goută m nă tính lƠă giaiă đo nă cu iă c aă b nhă gout.ă Theoă th iă gian,ă
kho ngăth iăgianăgi a cácăc năgoutăc păng năd năvƠăbi năm t,ăcácătinhăth ăacidăurică
l ngăđ ngăt oăthƠnhăcácăd ngăh tătophiălƠmăchoăcácăc năđauăt ngănhanhătheoăt ngăđ t,ă
d năđ năviêm kh păliênăt c,ăbi năd ngăkh p, kéoădƠiăpháăh yăcácăkh p,ăđ ngăth iăcácă
môăxungăquanhăc ngăb ăt năth

ngăvƠăd năđ năd ăt t.ăH tătophiăth

10ăđ nă20ăn măb ăb nhăgoutăm nătính khơngăđ
nhìnăth yăđ

căđưăđ

ngăxu tăhi năsauă

căđi uătr ăđ yăđ .ăH tătophiăcóăth ă

căbáoăcáoăx yăraă ă12%ăb nhănhơnăsauă5ăn măm căb nhăgoută

vƠă ă55%ăb nhănhơnăsauă20ăn măm căb nh [20, 21].ăGiaiăđo nănƠyăb nhăgoutăti nă

6


tri năr tănhanhăvƠătr ănênăph căt păvƠăkhóăki măsốt,ăvìăcácăbi năch ngătácăđ ngăvƠoă

c ăth ,ăvi căđi uătr ăg păr tănhi uăkhóăkh n.
1.2.3. Bi n ch ng c a b nh gout
S ăhìnhăthƠnhăh tătophiălƠăm tătrongănh ngăbi nă ch ngăquanătr ngăc aăb nhă
gout (Hình 1.3).ăH tătophiălƠăt păh pănh ngătinhăth ămonohydrateăurate,ăk tăt aătrongă
mơăliênăk tăvƠăcóăth ăgơyăbi năd ng,ăt năth

ngămôăm măxungăquanhăvƠăd năđ năpháă

h yăkh păc ngănh ăcácăh iăch ngăđauămưnătính,ădaiăd ngăvƠăchènăépădơyăth năkinhă
[22].

Hình 1.3. ả t tophi hình thành trong kh p ngón tay
NgoƠiăra,ăm tătrongănh ngăbi năch ngănghiêmătr ngăc aăb nhăgoutăvƠătìnhătr ngă
t ngăacidăuricălƠăcácăb nhăv ăth n,ăđ

căphơnăthƠnh:ăb nhăth nădoăgout,ăl ngăđ ngă

tinhăth ătrongă ngăth năvƠăs iăth nă[23]. B nhăth năm nătínhălƠăbi năch ngăth
g păvƠănguyăhi mătrênănh ngăng

ngă

iăb ăgoutămưnătínhăxácăđ nhăb iăs ăhi nădi năc aă

tinhăth ănatriăurateăt iăt yăth n.ăN ngăđ ăacidăuricătrongămáuăt ngăcaoătíchăt ăl iălƠmă
b nhălỦăth năn ngăthêm.ăM căđ ăsuyăth năcƠngăn ng,ănh ătrongăgiaiăđo năcu iăcóăth ă
địiăh iăph iăch yăth nănhơnăt oăl cămáu.ăDoăđó,ălƠmăt ngănguyăc ăcácăbi năch ngă
nguyăhi măkhácăchoăc ăth ,ătrongăđóăcóăt ăvong.ăB nhăth nădoăgoutăđ

că[24].ăL ngă

đ ngătinhăth ătrongă ngăth năs ăd năđ năsuyăth năc pătính.ăS ăd ngăli uăphápăhóaătr ă
v iăcácăb nhănhơnăm căb nh:ăc

ngăhuy tăc uădoăr iălo năt yăx

ngăvƠăr iălo năt ngă

7


sinhăb chăhuy tăs ălƠmăt ngănguyăc ăm căb nh.ăTinhăth ăurate l ngăđ ngăr iărácă ăt ă
ch căk ăth n,ăb ăth n,ăni uăqu nălơuăngƠyăhìnhăthƠnhăs iăurică[25].ăS iăuricăgơyăt c
ngh năđƠiăb ăth n,ă ăn
đ

că ăth n.ăNgoƠiăra,ă cóăth ăd năt iătìnhătr ngănhi mătrùngă

ngăti tăni u,ăti uămáuădoăs ăc ăsátăc aăs iă[26].

1.2.4. M i liên h gi a b nh gout và các d ng oxy ho t đ ng
Các d ngăoxy ho tăđ ng (reactive oxygen species ậ ROS) baoăg măcácăg căt ădo
vƠăm tăs ăphơnăt ăđ căbi tăkhácămƠătrongăc uătrúcăcóăch aănguyênăt ăoxy cóăkh ăn ngă
thamăgiaăph nă ngăm nhădoăcóăch aăelectronăđ căthơnăhayăelectronăt ădoăch aăghépă
đơi. ROSăđ

căhìnhăthƠnhănh ăcácăs năph măph ăc aăqătrìnhătraoăđ iăch tăc aăt ă

bào. Các d ngăoxy ho tăđ ngăcóăth ălƠăcácăg căt ădoănh :ăhydroxylă( OH),ăalkoxylă
(RO·), peroxyl (ROO·), superoxide (O2·), nitroxyl radical (NO·) [27].

H uăh tăcácăROSăn iăsinhăchuy năhóaăt ăg căt ădoăanionăsuperoxideăvìăv yăanionă
superoxideăđ

căg iălƠăROSăs ăc p,ăcácăROSăchuy năhóaăt ănóăg iălƠăROSăth ăc p.ă

G căt ădoăanionăsuperoxideăđ

căhìnhăthƠnhăch ăy uăthơngăquaăh ăenzymeăNADPHă

oxidases (NOXs), xanthine oxidase (XO) và chu iătruy năđi năt ătyăth ă(mETC) [28].
Xanthineăoxidaseăn iămơăcóăth ăgópăph năt oăraăROS (Hình 1.4),ăđơyălƠăm tăenzyme
thamăgiaăvƠoăc ăhaiăquáătrìnhăkh ăhypoxanthineăthƠnhăxanthineăvƠăxanthineăthƠnhăurică
acid vƠălƠăm cătiêuăc aăcácălo iăthu căđi uătr ăt ngăacidăuricăvƠăb nhăgout. Allopurinol
lƠăm tăch tăcóăc uătrúcăt

ngăt ănh ăhypoxanthineăvƠăđ

căbi tăđ nănh ălƠăch tă că

ch ăenzymeăxanthineăoxidaseăr tăm nh,ăvìăth ăallopurinolăđ
ki măsốtăl

căs ăd ngăr ngărưiăđ ă

ngăuricăacidăc aăb nhănhơnăgout [29].ăTuyănhiênătheoăk tăqu ănghiênă

c uăc aăChiaraăGalbuseraăvƠăc ngăs ,ăallopurinolălƠăm tăc ăch tăt oăraăcácăg căt ădoă
trongăqătrìnhăchuy năhóaăhypoxanthineăxanthineăvƠăxanthineăthƠnhăuricăacidă[30].
Doăđó,ăm tăs ăb nhănhơnăs ăd ngăthu căallopurinolăđ ăđi uătr ăgoutămưnătínhăđ uăcóă
nguyă c ă m că nh ngă b nhă doă g că t ă doă gơyă raă vìă allopurinolă cóă kh ă n ngă că ch ă

enzymeăxanthineăoxidaseănh ngăkhơngăth ăng năđ

căs ăhìnhăthƠnhăg căt ădo.

8


Hình 1.4. Ả c t do đ

c t o ra do ho t đ ng c a enzyme xanthine oxidase

S ăgiaăt ngălơuădƠiăho cănh tăth iăm căROS,ăgơyăr iălo năho tăđ ngăt ăbƠoăvƠă
qătrìnhăd nătruy nătínăhi uăs ăd năđ nătìnhătr ngăstressăoxy hóa.ăH uăqu ăc aăstressă
oxy hóa lƠăr tăl n,ădoăROSăcóăkh ăn ngăph nă ngăv iăb tăk ăph năt ănƠoăg năbênă
chúngălƠmăt năth

ngăcácăt ăbƠo,ămô,ăc ăquan [31]. Stressăoxyăhóaăđưăđ

căcơngă

nh nălƠă y uăt ăchínhătrongăc ăch ăb nhăsinhăc aănhi uăb nhăbaoăg măc ăcácăb nhă
viêmănhi m [32].ăS ăd ăth aăc aăcácălo iăoxyăph nă ngă(ROS)ăđ

căt oăraăs ăd năđ nă

viêmă b ngă cáchă kíchă thíchă cácă cytokineă vƠă ho tă hóaă cácă enzyme ti nă viêmă nh ă
lipoxygenase, hyaluronidase, nitric oxide synthase và xanthine oxidase [33].
Lipoxygenaseă cóă kh ă n ngă t oă raă cácă ch tă trungă giană lipidă nh ă leukotrinesă vƠă
prostaglandin,ăcóăth ăgơyăraăm tăs ăb nhăviêmănhi mănh ăhenăph ăqu n,ăviêmăm iăd ă
ng,ăb nhătimăm ch,ăviêmăkh păd ng th păvƠăm tăs ălo iăungăth ă[34]. Hyaluronidase

s ăd năđ năsuyăgi măcácăt ăbƠoămastăvƠăgi iăphóngăcácăch tătrungăgianăgơyăviêmăd nă
đ năm tăs ătìnhătr ngăb nhălỦăbaoăg măc ăviêmăkh păd ngăth pă[35].ăKhiăkíchăho tă
cácăt ăbƠoăviêm,ăt ngăh pănitricăoxideăc mă ngă(iNOs)ăs ăt oăraăquáănhi uănitric oxide
(NO), có th ăgơyăviêmă[36].ăXanthineăoxidaseăc ngăđóngăm tăvaiătrịăquanătr ngătrongă
b nhăgout,ăcóăliênăquanăch tăch ăv iăch ngăviêmăvƠăm tăs ăb nhăquaătrungăgianăviêmă
khácădoăs ăhìnhăthƠnhăcácăg căt ădoătrongăquáătrìnhăxúcătácăch căn ngăc aăenzyme.
Rõ ràng là các enzyme ti năviêmănƠyăđóngăm tăvaiătrịăquanătr ngătrongăc ăch ăb nhă
sinhăc aăch ngăviêmăquaăcácăconăđ
đ

ngăkhácănhau.ăDoăđó,ăs ă căch ăcácăenzymeănƠyă

căcoiălƠăm cătiêuăđ ăki măsốtăcácăb nhăliênăquanăđ năstressăoxyăhóaăvƠăviêm [37].

1.2.5. Nguyên nhân và c ch gây b nh gout
Khiăc ăth ăt oăraăqănhi uăacidăuricăho căth iăacidănƠyăraăn

căti uăqăítăthìă

n ngăđ ăacidăuricătrongămáuăt ngălên,ăs ăchuy năhóaăacidăuricăthƠnhămu iăurate t ngă

9


theoăd năt iăs ăl ngăđ ngănh ngătinhăth ămu iăurate s cănh năhìnhăkimăt iăcácăkh p,ă
s n,ăx

ng,ăt ăch căd

iăda,ăgơyăraăviêmăs ngăkh păvƠăbi uăhi nătri uăch ngăviêmă

t iănh ngăv ătríăl ngăđ ng.ăNh ăv y,ăcóăth ănóiăngunănhơnătr căti păgơyăb nhăgoută
lƠăacidăuric,ăm tăs năph măph ăt oăraădoăs ăthốiăgiángăc aăpurine [38].
1.2.5.1. Acid uric
AcidăuricălƠăs năph măcu iăcùngăc aăquyătrìnhăchuy năhóaăpurineăvƠăcácăb
chuy năhóaănƠyăđ

că

căxúcătácăch ăy uăb iăenzymeăxanthineăoxidaseătrongăc ăth .ăAcidă

uric có danh pháp là 2, 6, 8-trioxypurine,ălƠăm tăacidăy uăv iăhaiăv iăhaiăh ngăs ăoxy
hóa (pKa1 = 5.75 và pKa2 = 10.3) (Hình 1.5).ă ăpHă7,7ănh ătrongăhuy tăthanhăho că
d chăkh p,ăkho ngă98%ăacidăuricăionăhóaăd
ăpHăth păh nănh ătrongăn

iăd ngămonosodiumăurate,ătrongăkhiăđóă

căti uăacidăuricăt năt iăch ăy uă ăd ngăt ădo.ăCácăđ că

tínhăhóaăh căc aăacidăuricăcóăỦăngh aăquanătr ngăv iăs ăphátătri năb nhăgout,ăliênăquană
đ năkh ăn ngăhìnhăthƠnhăcácătinhăth [39].

Hình 1.5. C u trúc hóa h c c a acid uric
1.2.5.2. S ăhìnhăthƠnhăvƠăbƠiăti tăacidăurică
Acidăuricăđ

căs năxu tăh uăh tă ăganăvƠălƠăs năph măcu iăcùngăc aăqătrìnhă

c aăqătrìnhăchuy năhóaăpurineăngo iăsinhăvƠăn iăsinh.ăCácăngu năngo iăsinhăt oăraă

acid uric là cácăti năch tăpurineăvƠăpurineăt ăch ăđ ă n.ăS năxu tăn iăsinhăc aăacidăurică
t ăqătrìnhăt ngăh pădeănovoăpurineăho c phơnăh yăacidănucleicăvƠănucleotic [40].
Ribose-5-phosphate,ă cóă ngu nă g că t ă quáă trìnhă chuy nă hóaă glycidic,ă đ

că

chuy nă đ iă thƠnhă phosphoribosylă pyrophosphateă (PRPP)ăthơngă quaă enzymeă PRPPă
synthetaseăvƠăsauăđóăt oăthƠnhăinosineămonophosphate.ăH păch tătrungăgianănƠyăt oă
ra adenosine monophosphate (AMP) và guanosine monophosphate (GMP), các
nucleotideăpurinăđ

căs ăd ngătrongăt ngăh păDNAăvƠăRNA,ăc ngănh ăinosine.ăSauă

10