SKKN Một số biện pháp nhằm khắc sâu nhân vật lịch sử tiêu biểu trong phần Lịch sử Việt Nam lớp 11 -...

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn:
“Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”.
Từ đó cho chúng ta thấy rằng Lịch sử là mơn học hết sức quan trọng
trong việc giáo dục thế hệ trẻ. Lịch sử giúp cho học sinh biết được về quá
khứ, cội nguồn của dân tộc, từ đó giáo dục cho các em ý thức bảo tồn và phát
huy các giá trị truyền thống, ý thức trách nhiệm của bản thân đối với quê
hương, đất nước. Học lịch sử để nhắc nhở cho các em biết mình là ai? Mình
đang ở đâu và truyền thống của dân tộc là gì? Nếu không biết lịch sử dựng
nước và giữ nước của cha ơng, khơng hiểu được truyền thống văn hóa của
dân tộc và một dân tộc mà khơng có bản sắc văn hóa riêng thì khó lịng mà
tồn tại được.
Nhưng với chất lượng dạy – học Lịch như sử hiện nay thì thật đáng lo
ngại và đang là một vấn đề được cả xã hội quan tâm. Theo thống kê của Bộ
GD&ĐT, tại kỳ thi THPT Quốc gia năm 2015 chỉ 15,3% học sinh đăng ký dự
thi môn Lịch sử, thấp nhất trong số các môn tự chọn trong kỳ thi. Theo thống
kê của báo Dân trí ngày 7/3/2016 đưa tin: Có rất nhiều trường khơng có thí
sinh nào đăng ký môn Sử như: trường PTTH Lương Thế Vinh (Hà Nội),
Trường THPT Nguyễn Văn Cừ (Hà Nội). Hiệu trưởng Trường THPT
Wellspring Hà Nội, thầy Đặng Đình Đại thơng tin, giống như mấy năm gần
đây, năm nay cũng chưa thấy học sinh nào của trường chọn Lịch sử là môn thi
xét tốt nghiệp. Hay trường THPT Triệu Sơn 5 năm học này cũng chỉ có duy
nhất 1/233 học sinh đăng kí mơn Lịch sử là môn xét tốt nghiệp. Công bố trên
khiến dư luận và xã hội quan tâm đến việc giáo dục Lịch sử nước nhà cho thế
hệ trẻ thật đáng buồn và thất vọng. Hay những video clip trắc nghiệm đối với
học sinh ngay giữa lịng thủ đơ Hà Nội thì có nhiều học sinh tiểu học cũng
khơng biết được thủ đơ Việt Nam tên là gì, đó là một điều đáng báo động của
thế hệ trẻ hôm nay đối với lịch sử nước nhà.
Theo thống kê hiện nay thì đa số học sinh khơng thích học mơn Sử, các

em chỉ thích học những mơn như: Tốn, Văn, Tiếng Anh và thích đọc truyện
tranh, thích chơi Game, lướt Facebook... trong khi đó lại rất lúng túng khi
được hỏi về kiến thức Lịch sử. Có rất nhiều học sinh khơng kể nổi tên năm vị
anh hùng dân tộc, Hai Bà Trưng đánh giặc gì, Bà Triệu đánh giặc gì nhưng khi
được hỏi về Tơn Ngộ Khơng có bao nhiêu phép thần thơng biến hóa thì các
em trả lời rất nhanh và rất chính xác.
Chính vì vậy việc nâng cao chất lượng dạy - học trong trường phổ
thơng nói chung và trong bộ mơn Lịch sử nói riêng là một nhiệm vụ rất cần

1
SangKienKinhNghiem.net


thiết trong giai đoạn đổi mới đất nước hiện nay. Có nhiều biện pháp để nâng
cao hiệu quả chất lượng giáo dục. Gây hứng thú học tập cho học sinh là một
biện pháp quan trọng trong việc dạy và học mơn Lịch sử. Trong đó, khắc sâu
biểu tượng nhân vật lịch sử cho học sinh là một nội dung không thể thiếu.
Khắc sâu biểu tượng nhân vật lịch sử cho học sinh lớp 11 trong dạy - học
Lịch sử chính là giúp các em ghi nhớ sâu sắc những hình ảnh, hoạt động,
những sự kiện đặc trưng nhất, điển hình nhất liên quan đến các nhân vật.
Chính vì vậy tơi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm khắc sâu nhân vật
lịch sử tiêu biểu trong phần Lịch sử Việt Nam lớp 11 - THPT” làm sáng
kiến kinh nghiệm nhỏ của mình. Với đề tài nghiên cứu này, tơi đã tìm hiểu về
cơ sở lí luận cũng như khảo sát thực tiễn của việc dạy - học khắc sâu biểu
tượng nhân vật lịch sử cho học sinh lớp 11. Trên cơ sở đó, tơi xây dựng một
số biện pháp giúp học sinh ghi nhớ các nhân vật trong từng giai đoạn của lịch
sử dân tộc. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Đổi mới phương pháp dạy - học, thay sách giáo khoa, lựa chọn các hình
thức, cách thức dạy học đều phục vụ mục đích chung là nâng cao hiệu quả

giáo dục. Nếu sáng kiến này được áp dụng thường xuyên, rộng rãi, được chú
ý, để tâm thì chắc chắn rằng sẽ khắc phục được phần nào sự khô khan trong
giờ dạy Lịch sử, làm cho học sinh có hứng thú, cải thiện tâm lí và chất lượng
của việc học sử hiện nay trong nhà trường phổ thông như:
- Giúp học sinh nắm được lượng thông tin, kiến thức cơ bản của bài học
- Khắc sâu kiến thức về nhân vật lịch sử cũng như tạo hứng thú học tập
cho các em hơn.
1.3. Đối tượng
- Đối tượng nghiên cứu: Là học sinh lớp 11 trường THPT Triệu Sơn 5
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực nghiệm làm sáng kiến tôi đã sử dụng các phương
pháp như:
- Phương pháp lí thuyết: Nghiên cứu những vấn đề lí luận liên quan đến
đề tài.
- Phương pháp khảo sát thống kê:
+ Thống kê các nhân vật lịch sử trong chương trình Lịch sử Việt Nam
lớp11.
+ Khảo sát thực trạng dạy - học biểu tượng nhân vật lịch sử ở HS lớp 11
của trường THPT Triệu Sơn 5.
+ Phương pháp quy nạp: Quy nạp các kết quả thống kê, phân loại trên
cơ sở đề xuất một số biện pháp để khắc sâu biểu tượng nhân vật lịch sử cho
học sinh...

2
SangKienKinhNghiem.net


2. NỘI DUNG

2.1. Cơ sở lí luận

Mơn Lịch sử ở nhà trường phổ thơng nói chung, phần Lịch sử Việt Nam
lớp 11 nói riêng cho ta thấy: sách giáo khoa Lịch sử 11 phần lịch sử Việt
Nam được trình bày không hề khô khan và thiếu hấp dẫn nếu như giáo viên
biết cách sử dụng và khai thác nó một cách hiệu quả trong giờ lên lớp. Để
làm được việc đó u cầu và địi hỏi ở người giáo viên rất cao trong tất cả
mọi hoạt động, mọi khâu trong quá trình lên lớp như: chuẩn bị đồ dùng, tài
liệu tham khảo, hướng dẫn học sinh học … để nhằm mục đích gây cho các
em sự hứng thú trong học tập, tiếp thu bài giảng có hiệu quả từ đó nâng cao
chất lượng dạy và học. Trong đó, gây hứng thú học tập bằng cách khắc sâu
biểu tượng nhân vật lịch sử là một trong những biện pháp khả thi.
Chúng ta biết rằng: sử học Mác – xít đã làm sáng tỏ quan điểm con
người chủ thể là nhân vật trung tâm của lịch sử. Các vị thần linh, đức phật,
chúa trời tất cả là do con người nghĩ ra mà thôi.
Sử học Mác –xit cũng khẳng định một chân lí: quần chúng là người
làm nên lịch sử, là chủ thể quyết định sự phát triển của lịch sử, là sức mạnh
của lịch sử, nó đã trở thành một quy luật tất yếu khách quan. Nhưng sử học
Mác – xít khơng phủ nhận vai trị của cá nhân trong lịch sử. Các Mác đã từng
khẳng định: “mỗi thời đại xã hội đều cần có những con người vĩ đại và nếu
khơng có những con người như thế… thì thời đại sáng tạo ra con người như
thế”. Ở đây chúng ta đề cập đến những con người được xã hội gọi là những
"bậc anh hùng", những "bậc vĩ nhân". Trong chương trình và nội dung bài
học của Lịch sử lớp 11 phần lịch sử Việt Nam có nhiều nhân vật tiêu biểu.
Do đó, khi lên lớp giáo viên cần chú ý khắc sâu các biểu tượng nhân vật đó
nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh. Đồng thời, việc khắc sâu nhân vật
lịch sử tiêu biểu trong giờ dạy không chỉ giúp các em khắc sâu kiến thức, cụ
thể là các sự kiện lịch sử quan trọng trong bài học mà bên cạnh đó cịn giáo
dục cho các em tinh thần biết ơn, học tập, noi theo những đức tính tốt đẹp
của nhân vật lịch sử trong bài học.
Trong chương trình và nội dung sách giáo khoa lớp 11 hiện hành phần
lịch sử Việt Nam có khoảng mười lăm nhân vật như: Nguyễn Tất Thành,

Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Nguyễn Trung Trực, Tơn Thất Thuyết,
Nguyễn Thiện Thuật, Phan Đình Phùng...giáo viên cần phải khắc sâu. Đặc
biệt là Nguyễn Tất Thành người đã ra đi tìm đường cứu nước cho dân tộc
trong bối cảnh đất nước gặp nhiều đau thương, mất mát khi Pháp xâm lược,
nhất là chứng kiến sự thất bại của nhiều bậc tiền bối đi trước. Đây là nhân vật
lịch sử có vai trị quan trọng đối với lịch sử dân tộc nên sách giáo khoa đã có
phần bài riêng về nhân vật này. Vì vậy, giáo viên cần lưu ý chú trọng vì nhân
vật này cịn liên quan đến lịch sử 12 sau này.
Như vậy, học sinh phải ghi nhớ khoảng 15 nhân vật lịch sử cùng với
những sự kiện khác, đã gây nên những khó khăn và làm giảm hứng thú học
tập của các em, nhất lại là học sinh cấp 3 vì các em còn gánh nặng về việc

3
SangKienKinhNghiem.net


học thi theo khối để chọn nghề nghiệp sau này cho mình. Do đó, muốn các
em nhớ lâu, hiểu sâu các nhân vật lịch sử cũng như sự kiện lịch sử có liên
quan, thì u cầu của giáo viên phải biết cách khắc sâu nhân vật lịch sử đó
vào trong trí nhớ của các em để gây hứng thú học tập. Rồi từ các nhân vật
lịch sử đó các em rút ra cho mình những bài học quý báu để học tập. Ngược
lại, nếu như giáo viên chỉ giới thiệu một cách qua loa, đại khái thì các em sẽ
rất khó nhớ các nhân vật cũng như sự kiện lịch sử có liên quan.
Do đó, muốn dạy tốt và học tốt mơn Lịch sử thì ngồi những ngun tắc
và phương pháp bắt buộc khi lên lớp đối với giáo viên cần phải biết khắc sâu
nhân vật lịch sử để gây hứng thú học tập cho học sinh. Việc khắc sâu nhân vật
lịch sử tiêu biểu ngay trong giờ lên lớp có nhiều cách, xong bản thân tơi xin
nêu ra đây một vài kinh nghiệm nhỏ của mình đã thu được trong q trình dạy
học mà tơi trực tiếp giảng dạy trong năm học 2015 – 2016.
2.2. Thực trạng vấn đề

Dựa trên cơ sở lí luận và thực tiễn, căn cứ vào tình hình cụ thể của trang
thiết bị, đồ dùng dạy học mơn Lịch sử ở trường THPT nói chung và trường
THPT Triệu Sơn 5 nói riêng, qua thực tế giảng dạy, dự giờ thăm lớp, trao đổi
với các đồng nghiệp, qua công tác điều tra, khảo sát, nghiên cứu về các
phương tiện dạy học ở trường cũng như qua tìm hiểu tâm sinh lí của học sinh
và điều kiện hồn cảnh cụ thể thì bản thân tơi thấy có một số thực trạng
chung là:
Trang thiết bị phục vụ cho việc dạy học môn Sử ở nhà trường tuy vài
năm gần đây đã được đầu tư tuy nhiên đang còn ít như: các công cụ tái chế về
dụng cụ lao động của người nguyên thủy ở chương trình lịch sử lớp 10, bản
đồ, lược đồ về các chiến dịch, các cuộc khởi nghĩa, chân dung các nhà yêu
nước, các nhân vật lịch sử.
Học sinh trường THPT Triệu Sơn 5 là vùng thuần nơng nên gặp nhiều
khó khăn về kinh tế, bên cạnh những gia đình quan tâm đến việc học của con
em mình thì vẫn cịn đó nhiều gia đình chưa thực sự quan tâm đến việc học
của các em. Nhiều phụ huynh chỉ biết con em mình đến trường đi học chứ
khơng biết con đã học được những gì, học hành ra sao.
Xuất phát điểm của trường là bán cơng nên chất lượng đầu vào của học
sinh cịn thấp, nhìn chung chưa có tinh thần hiếu học, chưa có ý thức tìm tịi,
sáng tạo, ham học hỏi nhất là mơn Lịch sử là mơn học có nhiều sự kiện chồng
chéo, nếu khơng biết cách dạy và học thì chất lượng và kết quả học tập sẽ
không cao.
Nhiều học sinh không chọn môn Sử trong kỳ thi THPTQG và thi Đại
học nên các em chỉ học mơn Sử với hình thức đối phó...
Từ những thực trạng trên, bản thân là giáo viên trực tiếp đứng lớp giảng
dạy môn Lịch sử, thiết nghĩ nếu áp dụng phương pháp khắc sâu nhân vật lịch
sử tiêu biểu trong giảng dạy thì chắc chắn sẽ giúp học sinh cảm thấy thú vị và
dễ hiểu bài. Từ đó, khuyến khích các em tính ham học hỏi, tìm tịi, sáng tạo,

4

SangKienKinhNghiem.net


độc lập trong suy nghĩ. Chính vì vậy tơi đã thấy được “Một số biện pháp
nhằm khắc sâu nhân vật lịch sử tiêu biểu trong phần Lịch sử Việt Nam lớp
11 - THPT” và áp dụng nó vào bài giảng của mình khi lên lớp có tính hiệu
quả khá cao.
2.3. Các giải pháp thực hiện
Khi dạy phần lịch sử Việt Nam thì giáo viên phải xác định những đặc
điểm của nhân vật lịch sử cần được khắc họa nhằm gây hứng thú học tập cho
học sinh. Qua áp dụng biện pháp này, bản thân tơi có các sáng kiến như sau:
2.3.1. Khắc sâu nhân vật lịch sử bằng cách mô tả một số đặc điểm riêng
của nhân vật
Mỗi nhân vật lịch sử đều có hình dáng riêng của mình, nếu giáo viên
chỉ giới thiệu sơ qua thì học sinh khơng cảm nhận được về nhân vật đó và
khơng có tác dụng giáo dục. Từ thực tế giảng dạy và kinh nghiệm bản thân
cho thấy khi dạy đến nhân vật lịch sử nào thì giáo viên phải giới thiệu vài đặc
điểm hình dáng của nhân vật, khắc sâu hình dáng riêng, đặc diểm riêng của
các nhân vật đó để học sinh dễ hiểu và nhớ lâu về nhân vật.
Ví dụ 1: Khi dạy bài 20 “Chiến sự lan rộng ra cả nước. Cuộc kháng
chiến của nhân dân ta từ năm 1873 đến năm 1884. Nhà Nguyễn đầu
hàng” ở mục I.3 ."Phong trào kháng chiến ở Bắc Kì trong những năm
1873 - 1874" và mục II.2 "Nhân dân Hà Nội và các tỉnh Bắc Kì kháng
chiến" thì khơng thể khơng kể đến nhân vật nổi tiếng - người có cơng lớn
góp phần làm nên chiến thắng Cầu Giấy lần thứ nhất và lần thứ hai đó là Lưu
Vĩnh Phúc. nhưng sách giáo khoa Lịch sử lớp 11 không hề giới thiệu về nhân
vật này, vì thế khi dạy giáo viên cần khắc sâu cho học sinh về nguồn gốc
xuất thân của ông. Lưu Vĩnh Phúc sinh ra ở vùng cực tây nam tỉnh Quảng
Đông (Trung Quốc), Cha mẹ ông nghèo cùng cực, khơng có nghề nghiệp,
nhà cửa, và Lưu Vĩnh Phúc đến tận cuối đời cũng không biết chữ. Cuối năm

1853, khi cả bố mẹ và chú lần lượt qua đời vì bệnh tật và đói kém, Lưu Vĩnh
Phúc thậm chí khơng có nổi chiếc áo quan để chơn họ. Cậu thiếu niên Lưu
Vĩnh Phúc phải sống lang thang trên đường phố để kiếm miếng ăn. Năm 21
tuổi, Lưu Vĩnh Phúc xin làm thuộc hạ của Ngô Vương - là dư đảng Thái
Bình Thiên Quốc. Do cuộc sống đói khổ, cộng với buồn chán, Lưu Vĩnh
Phúc dẫn theo 200 đồng đảng thân tín, dùng một lá cờ màu đen làm kỳ hiệu
của mình, vượt biên giới vào Đại Nam năm 1865. Sau khi vào Đại Nam, Lưu
Vĩnh Phúc đã dần dần kết hợp với quân của Hoàng Tá Viêm và làm nên
chiến thắng Cầu Giấy lần nhất và lần 2.
Hay cũng trong phần này giáo viên có thể khắc sâu nhân vật Tổng đốc
thành Hà Nội là Hoàng Diệu như sau: Hoàng Diệu sinh ra trong một gia đình
có truyền thống nho giáo tại làng Xuân Đài, huyện Diên Phước, tỉnh Quảng
Nam. Gia đình có 7 anh em và họ đều là những người nổi tiếng là thơng minh
trong vùng. Hồng diệu nổi trội nhất trong số các anh em. Hồi nhỏ nhà nghèo,

5
SangKienKinhNghiem.net


mẹ chăn tằm dệt lụa ni con ăn học. Hồng Diệu lớn lên bằng tuổi trẻ gian
khổ ở làng quê, buổi sáng sớm đi học chỉ súc miệng và nhịn đói, trưa về ăn
một chén bắp nấu đậu, đến tối cả nhà chia mỗi người một bát cơm....Khi Pháp
đánh chiếm Thành Hà Nội Nguyễn Tri Phương đã cùng với quân và dân đứng
lên kháng chiến chống Pháp.
2.3.2. Miêu tả phong thái, tính cách của nhân vật.
Để khắc sâu trong trí nhớ của học sinh về nhân vật lịch sử, có những
nhân vật giáo viên cần phải miêu tả về phong thái, tính cách và đặc điểm
riêng của nhân vật. Qua đó có thể cho học sinh thấy được phẩm chất của
nhân vật lịch sử.
Ví dụ như khi dạy bài 21: “Phong trào yêu nước chống Pháp của

nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thê kỉ XIX”, mục I. Phong
trào Cần Vương thì giáo viên cần phải nhấn mạnh để khắc sâu về đặc điểm
tính cách, phong thái của nhân vật Tôn Thất Thuyết như: Cho học sinh quan
sát một số tranh và hình ảnh hoạt động của ơng, giới thiệu về ơng là Phụ
chính đại thần của nhà Nguyễn giữ chức Thượng thư Bộ Binh (tương đương
Bộ trưởng Bộ quốc phịng hiện nay). Ơng là một trong những quan nhà
Nguyễn chống Pháp tiêu biểu nhất, cùng vua Hàm Nghi phát động phong
trào Cần Vương. Thời vua tự Đức, Tôn Thất Thuyết có nhiều cơng lao nên
thăng tiến rất nhanh. sau khi Tự Đức mất, thời vua Dục Đức và Hiệp Hịa thì
Tơn Thất Thuyết đã thâu tóm quyền lực trong tay để chuẩn bị cho công cuộc
chống Pháp. Việc đưa vua Hàm Nghi lên ngôi cũng xuất phát từ ý đồ của ơng
nhằm hướng Triều đình theo chủ trương chống Pháp. Ơng đã làm hết sức
mình để biến triều đình Huế thành trung tâm đầu não chống Pháp... chính vì
những lẽ đó mà Tơn Thất Thuyết trở thành đối tượng cần thanh toán hàng
đầu của Pháp. Sau hai hiệp ước bán nước Hác-măng (1883) và Pa-tơ-nốt
(1884), Tôn Thất Thuyết đứng đầu phái chủ chiến trong triều đình ln ni
hy vọng, chờ cơ hội giành lại độc lập dân tộc từ tay Pháp nên sau một thời
gian chuẩn bị ông đã chủ động tấn công Pháp ở Đồn Mang Cá và tòa Khâm
sứ với mong muốn giành lại thế chủ động trên chiến trường. So sánh tương
quan lực lượng chênh lệch nên ông quyết định đưa vua Hàm Nghi cùng
những người thân lên vùng núi Tân Sở - Quảng Trị. Tại đây, ngày 13/7/1885,
Tôn Thất Thuyết đã nhân danh vua Hàm Nghi ban chiếu Cần Vương. Khi
chiếu Cần vương được phát đi đã dấy lên phong trào cần vương yêu nước
chống Pháp sơi nổi, rộng khắp cả nước. Chính vì vậy cho nên Tôn Thất
Thuyết đã trở thành cái gai trong con mắt người Pháp cần phải nhổ ngay.
Người Pháp treo giải, ai nộp được đầu Tơn Thất Thuyết thì sẽ được thưởng
2000 lạng bạc.
Người Pháp đã có những nhận xét, đánh giá về Tơn Thất Thuyết như
sau: "Lịng u nước của Tôn Thất Thuyết không chấp nhận một sự thỏa hiệp
nào, ơng ta xem các quan lại chủ hịa như kẻ thù của dân tộc...Tuy nhiên, dù

cho sự đánh giá ông của những người cùng thời thiên vị thế nào, một đạo

6
SangKienKinhNghiem.net


đức lớn đã bộc lộ rõ rệt trong mọi hoàn cảnh của đời ơng: đó là sự gắn bó lạ
lùng của ơng với Tổ quốc". (Theo: Mác-xen Gơ-chi-ê, Ơng vua bị lưu đày).
Hay theo Bát-tít, "Cuộc nổi dạy và việc chiếm đóng kinh thành Huế năm
1885" cũng cho rằng: "Rõ ràng là Thuyết không bao giờ muốn giao thiệp với
chúng ta (chỉ qn Pháp), ơng biểu lộ lịng căm ghét khơn cùng đối với chúng
ta trong mọi hồn cảnh. Chúng ta có thể nói rằng, ơng ta đã căm ghét chúng
ta, đó là quyền và có lẽ cũng là bổn phận của ông ta" ... Những nhận xét trên
của người Pháp đã khẳng định cho chúng ta thấy rằng Tôn Thất Thuyết là
người Việt Nam có lịng u nước nồng nàn, căm thù giặc cao độ và kiên
quyết đứng lên chống Pháp, giành độc lập cho dân tộc. Từ việc khắc sâu
nhân vật Tôn Thất Thuyết học sinh sẽ nhận thấy những đức tính tốt đẹp mà
học tập, rèn luyện bản thân.
2.3.3. Mô tả một số nét chân dung nhằm giúp học sinh hiểu sâu sắc về
nhân vật đó.
Ví dụ: Khi dạy bài 27. “Việt Nam trong những năm chiến tranh thế
giới thứ nhất (1914 - 1918)” mục III.2 Buổi đầu hoạt động cứu nước của
Nguyễn Ái Quốc thì sách giáo khoa chỉ giới thiệu Nguyễn Ái Quốc hồi nhỏ
tên là Nguyễn Sinh Cung, sau đổi là Nguyễn Tất Thành, sinh ngày 19 - 5 1890 tại Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Cha của Người là
Nguyễn Sinh Sắc. Mẹ của Người là Hoàng Thị Loan. Sinh ra trong một gia
đình trí thức u nước, lớn lên ở một quê hương có truyền thống đấu tranh
quật khởi... và những hoạt động yêu nước của Người. Sách giáo khoa chỉ giới
thiệu sơ qua về thân thế và chung chung về Người mà chưa khắc sâu được
nét chân dung của Người cho học sinh nhớ. Trong khi đó, Nguyễn Ái Quốc
lại là nhân vật lịch sử có vai trị quan trọng đối với lịch sử dân tộc nên ngoài

những kiến thức trong sách giáo khoa ra thì giáo viên cần lưu ý chú trọng đến
việc miêu tả hình dáng, tính cách của Người vì nhân vật này cịn liên quan
đến lịch sử 12 sau này. Cho nên khi dạy bài này giáo viên cần mô tả về chân
dung và đặc điểm của Người như sau: Trước tiên, giáo viên khi giảng phần
này nên soạn giáo án điện tử để trình chiếu chân dung Nguyễn Tất Thành,
hoặc cho học sinh xem những thước phim tài liệu về Bác, hoàn cảnh xuất
thân, cho học sinh quan sát một số hình ảnh Bác hoạt động ở nước ngoài
như: Bức chân dung Bác tại Đại hội toàn quốc Đảng xã hội Pháp ở thành phố
Tua vào tháng 12/1920, hay hình ảnh Nguyễn Ái Quốc ở Liên Xô năm 1923,
sau Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ 5 ở Moscow...
Từ những hình ảnh đó học sinh đã quan sát giáo viên miêu tả về Bác:
Khuôn mặt hiền từ, phúc hậu, vầng trán cao, thông minh, đơi mắt sáng....Với
cách tả hình dáng khn mặt như vậy nhằm mục đích khắc họa sâu sắc hình
ảnh nhân vật Nguyễn Ái Quốc trong đầu óc học sinh, làm cho các em hiểu
biết về nhân vật và qua đó giáo dục cho các em lịng kính trọng, u q, biết
ơn Nguyễn Ái Quốc

7
SangKienKinhNghiem.net


2.3.4. Khắc sâu nhân vật lịch sử bằng cách nêu lên hồn cảnh riêng.
Ví dụ: Khi dạy bài 24 “Việt Nam trong những năm chiến tranh thế
giới thứ nhất (1914 - 1918)”, ở mục I.1 và I.2. có nhắc đến cơng ty và nhân
vật Bạch Thái Bưởi khi tìm hiểu về những biến động về tình hình kinh tế
Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất thì giáo viên khơng
thể khơng nhắc đến gánh nặng về chính sách thuế má, khai thác thuộc địa
của Pháp đối với nhân dân ta. Khi cuộc chiến tranh thế giới bùng nổ, tồn
quyền Đơng Dương tun bố: "nhiệm vụ chủ yếu của Đơng Dương là phải
cung cấp cho chính quốc đến mức tối đa nhân lực, vật lực và tài lực".

...Chiến tranh đã làm cho hàng hóa nhập khẩu của Pháp sang Đơng Dương
giảm hẳn. Để giải quyết khó khăn, tư bản Pháp phải nới lỏng độc quyền, cho
tư bản Việt được kinh doanh tương đối tự do, nhiều công ty, xí nghiệp,
xưởng sản xuất có điều kiện để mở rộng kinh doanh và quy mơ sản xuất.
Trong số đó có công ty của Bạch Thái Bưởi.
Khi dạy phần này, giáo viên nên khắc sâu cho học sinh về nhân vật
Bạch Thái Bưởi: Ơng xuất thân trong một gia đình nơng dân nghèo ở Hà
Đông (Hà Nội ngày nay). Lúc đầu ông là người họ Đỗ nhưng vì cha mất
sớm, gia đình khó khăn nên ơng phải phụ giúp mẹ bán hàng rong, sau đó
được một người giàu họ Bạch nhận ông làm con nuôi cho ăn học và đổi họ
của ông thành Bạch.
Trong khát vọng làm giàu của Bạch Thái Bưởi thể hiện đậm nét tính
đua tranh, sự bất bình của người Việt trước những thế lực ngoại bang. Mặc
dù tiếp xúc thường xuyên với người Pháp, học tập kỹ thuật tân tiến của
người phương Tây, nhưng Bạch Thái Bưởi luôn thể hiện tinh thần dân tộc
trong hoạt động kinh doanh. Ông đặt tên các con tàu mua lại từ đối thủ nước
ngoài bằng những tên Việt như: Lạc Long, Hồng Bàng, Trưng Trắc, Đinh
Tiên Hoàng...rong một Hội nghị kinh tế lý tài, do bênh vực cho quyền lợi của
người dân bị trị, ông bị René Robin thống đốc Bắc Kì lúc đó, đe dọa: "Nơi
nào có Robin thì khơng có Bạch Thái Bưởi"; ơng đã đáp lại:" Nước này cịn
Bạch Thái Bưởi thì khơng cịn Robin."
Đồng thời giáo viên cũng phải nhấn mạnh cho học sinh thấy đây là nhân
vật được nhiều doanh nhân Việt Nam sau này coi là một tấm gương sáng.
Những tôn chỉ nghiêm túc trên thương trường của ơng như thương phẩm,
thương hội, tín thực, kiên tâm, nghị lực, trọng nghề, thương học, giao thiệp,
tiết kiệm và coi trọng hàng nội hóa được thương nhân sau này đánh giá là đã
lấp đầy 10 khiếm khuyết cơ bản của doanh nghiệp Việt Nam. Ông đã từng
kinh doanh và đầu tư vào rất nhiều lĩnh vực như: hàng hải từ việc thuê 3 tàu
chở khách sau tăng lên 40 tàu với trọng tải lớn. Thành công trong lĩnh vực
hàng hải, ơng cịn chuyển sang kinh donnh bất động sản, khai mỏ, văn hóa in

ấn...Vì vậy, Bạch Thái Bưởi được mệnh danh là "Bậc anh hùng kinh tế thứ
nhất trong kinh tế giới nước nhà".
Tóm lại, để gây hứng thú học tập cho học sinh, giáo viên không nên bỏ

8
SangKienKinhNghiem.net


qua bất cứ một hình ảnh nhân vật lịch sử nào, và giáo viên cần phải khắc sâu
các nhân vật lịch sử đó ngay trong giờ lên lớp, song cũng khơng nên dập
khn một cách máy móc mà giáo viên phải biết chọn lọc những chi tiết hết
sức quan trọng để khắc sâu vào tâm trí các em. Đặc biệt là giáo viên phải biết
dùng lời nói, củ chỉ, điệu bộ sao cho phù hợp với nhân vật đó. Nếu giáo viên
đóng vai trị như một diễn viên biết hóa thân vào nhân vật, làm sống lại nhân
vật lịch sử đó trước mắt các em thì chắc chắn rằng các em sẽ rất hào hứng
với mơn học này.
2.3.5. Ngồi việc chọn hình dáng, đặc điểm riêng, tính cách, hồn cảnh
thì giáo viên phải biết chọn lọc những hoạt động tiêu biểu của nhân vật
đó để khắc sâu kiến thức cho học sinh.
Nhân vật lịch sử tiêu biểu bao giờ cũng có một sự nghiệp nhất định có
khi bao gồm nhiều mặt, vì thế trong thời gian ngắn chỉ có 45 phút trên lớp
giáo viên khơng thể nào kể lại tồn bộ sự nghiệp của nhân vật đó mà chỉ có
thể chọn lọc những hoạt động tiêu biểu, điển hình nhất để làm sao khi giảng
bài tránh được sự tinh giảm nhưng đồng thời cũng phải đầy đủ, chính xác
nhưng khơng nông cạn, mơ hồ. Đây là một việc làm rất khó. Qua thực tế
giảng dạy trên lớp học tơi xin mạnh dạn đưa ra những kinh nghiệm bản thân
đúc kết được về mặt lí luận kết hợp với thực tiễn như sau:
Trước tiên, giáo viên phải nắm được những yêu cầu cụ thể của lịch sử
như thời gian, địa điểm xảy ra sự kiện, trên cơ sở đó giáo viên chọn những
vấn đề cần nêu ra của nhân vật, tránh khơng được nêu chung chung mà phải

đi sâu vào tình hình cụ thể.
Ví dụ 1: Khi dạy bài 23. "Phong trào yêu nước và cách mạng ở Việt
Nam từ đầu thế kỉ XX đến chiến tranh thế giới thứ nhất (1914)", mục 1.
Phan Bội Châu và xu hướng bạo động. Trong mục này, sách giáo khoa chỉ
nêu sơ qua về quê quán của Phan Bội Châu như: quê ở huyện Nam Đàn, tỉnh
Nghệ An. Ơng là người có chủ trương dùng bạo lực để giành độc lập... và nêu
một số hoạt động tiêu biểu của cụ Phan. Vì thế khi dạy mục này thì giáo viên
cần phải khắc sâu cho học sinh biết thêm về nhân vật này. Cụ thể như giáo
viên nên sử dụng bài giảng điện tử để phóng to bức ảnh chân dung Phan Bội
Châu ở sách giáo khoa trang 141 hình 71. Từ bức chân dung đó giáo viên có
thể khắc sâu thêm: Phan Bội Châu là người nổi tiếng thông minh từ nhỏ, năm
6 tuổi 3 ngày đã thuộc hết Tam Tự Kinh, 7 tuổi đã đọc hiểu sách Luận Ngữ, 13
tuổi đã thi đỗ đầu huyện, thuở thiếu thời đã sớm có lịng u nước, năm lên 8
tuổi Phan Bội Châu cũng muốn noi gương của Trần Quốc Toản xưa để đại phá
quân Nguyên ở bến Chương Dương nêu cao lá cờ "phá cường địch, báo
Hồng ân" nên ơng đã tập hợp bọn trẻ con lại để tập trận giả bằng những vũ
khí do chính ơng làm ra. gia cảnh khó khăn nên ơng đi dạy học để kiếm sống
và học thi. Ngoài những hoạt động yêu nước của ông như sách giáo khoa đã
nêu ra thì giáo viên cũng có thể khắc sâu thêm rằng Phan Bội Châu là người
có ý thức dùng văn chương để hoạt động chính trị, ngịi bút Phan Bội

9
SangKienKinhNghiem.net


Châu sáng ngời chủ nghĩa yêu nước, lí tưởng anh hùng, căm thù bọn thực dân
đã bóc lột nhân dân ta tận xương tủy:
"Trăm thứ thuế, thuế gì cũng ngặt,
Rút chặt dân như thắt chỉ xe".
(Hải ngoại huyết thư)

và xót xa tủi nhục cho kiếp nô lệ của nhân dân ta:
"Nó ni mình như trâu như chó,
Nó coi mình như cỏ như rơm".
(Hải ngoại huyết thư)

Phan Bội Châu (sách giáo khoa trang 141 hình 71)
Ví dụ 2: Tương tự như thế và cũng trong bài này khi dạy mục 2. Phan
Châu Trinh và xu hướng cải cách ngoài những kiến thức trong sách giáo
khoa ra giáo viên cần nhấn mạnh: Phan Châu Trinh là một tấm gương sáng

10
SangKienKinhNghiem.net


trong phong trào Duy Tân đầu thế kỷ 20. Ông là một nhà nho yêu nước có
nhiều suy nghĩ tiến bộ. Có thể xem ơng là người có tư tưởng dân chủ sớm nhất
trong số các nhà nho yêu nước tiến bộ đầu thế kỷ. Ơng gửi cho Tồn quyền
Paul Beau một bức thư dài đề ngày 15-8-1906. Trong thư, Phan Châu Trinh
chỉ trích Chính phủ Pháp khơng lo mở mang khai thác hóa cho dân mà chỉ lo
thu thuế cho nhiều, do đó dân đã khổ càng khổ hơn. Ơng đề nghị chính phủ
Đơng Dương nên thay đổi thái độ đối với sĩ dân nước Nam, cải tổ mọi chính
sách cai trị.
Bức thư được cơng bố đã gây tiếng vang lớn trong nhân dân, cơng khai
nói lên tâm trạng bất mãn của dân chúng và khẳng định quyết tâm cải biến
hiện trạng của đất nước. Bức thư của Phan Chu Trinh đã có ảnh hưởng rộng
lớn trong nhân dân. Ông bắt đầu hoạt động mạnh, hô hào tổ chức nhiều buổi
diễn thuyết tại trường Ðông Kinh Nghĩa Thục. Thực dân Pháp để ý căm thù và
triều đình Huế cũng rất bực tức, quyết tìm cách hãm hại ơng. Nhưng Phan
Chu Trinh vẫn không màng đến, ông đứng ra lãnh đạo phong trào Duy tân,
khuyến khích đồng bào mở trường dạy học, lập các hội buôn như Ðông Kinh

Nghĩa Thục, Hồng Hưng Tân, cơng ty Minh Tân, ơng cảm hóa được rất nhiều
nhân sĩ. Phan Chu Trinh lại hô hào thanh niên vận Âu phục, cắt tóc ngắn, ủng
hộ các sản phẩm và hàng nội hóa để giúp cho nền kinh tế trong nước được dồi
dào. Ða số thanh niên trong toàn quốc đã nhiệt liệt hưởng ứng phong trào Duy
tân này ....Với tinh thần yêu nước nồng nàn, suốt đời gắn bó với vận mệnh đất
nước, với cuộc sống sơi nổi, gian khó và thanh bạch, ơng xứng đáng để hậu
thế ngưỡng mộ, noi theo.…Làm được như thế học sinh sẽ nắm được bài và
hiểu bài ngay tại lớp.
Ví dụ 3: Khi dạy bài 27. “Việt Nam trong những năm chiến tranh thế
giới thứ nhất (1914 - 1918)” mục III.2 Buổi đầu hoạt động cứu nước của
Nguyễn Ái Quốc thì giáo viên khơng thể khơng khắc sâu cho học sinh về
những hoạt động của Người trong thời gian bôn ba ở nước ngồi để tìm được
con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc. Từ những hoạt động đó, học sinh
sẽ thấy được Nguyễn Ái Quốc là người đã có sự lựa chọn phù hợp, đúng đắn,
sáng suốt như thế nào để tìm ra con đường giải phóng dân tộc. Bác đi rất
nhiều nơi, làm rất nhiều nghề như: rửa bát, hớt tuyết, phụ bếp....từ đó giáo dục
cho học sinh tinh thần yêu lao động, chịu thương, chịu khó...và các em thấy
được mình cần phải học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

11
SangKienKinhNghiem.net


Bác Hồ làm phụ bếp trên con tàu đã đưa Người ra đi tìm đường cứu nước
năm 1911

Bác Hồ tại Đại hội Đảng Cộng sản Pháp (1920)

12
SangKienKinhNghiem.net

2.3.6. Giáo viên cũng có thể dùng chính câu nói lưu danh của nhân vật
để khắc sâu.
Ví dụ 1: khi dạy bài 19 "Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống
Pháp xâm lược (Từ năm 1885 đến trước năm 1873)" ở mục II.2 "Kháng
chiến lan rộng ra các tỉnh miền Đông Nam Kì. Hiệp ước 5-6-1862" có đề
cập đến đội qn của Nguyễn Trung Trực đã đánh chìm tàu chiến Ét-pê-răng
(Hi vọng) của Pháp trên sông Vàm Cỏ Đông (đoạn chảy qua sơng Nhật tảo),
làm nức lịng qn dân ta. Khi giảng phần này giáo viên nên khắc sâu nhân
vật Nguyễn Trung Trực với hình ảnh hiên ngang, bất khuất. Khi bị giặc Pháp
bắt, chúng dụ dỗ, mua chuộc ông nếu quy hàng sẽ được an tồn, hưởng bổng
lộc, ơng đã khẳng khái trả lời: “Tôi chỉ muốn một chức thôi…chức gì mà
tơi có quyền chặt đầu tất cả bọn Tây”. Chúng hăm dọa sẽ giết sạch những
người nổi lên chống Pháp như ông và ông đã khẳng khái tuyên bố "Bao giờ
người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây". Câu
nói ấy đã được sử sách lưu danh cho đến mãi mn đời. Nó khẳng định tinh
thần yêu nước bất diệt của Nguyễn Trung Trực cũng như của nhân dân ta.
Ví dụ 2: Khi dạy bài 27. “Việt Nam trong những năm chiến tranh
thế giới thứ nhất (1914 - 1918)” mục III.2 Buổi đầu hoạt động cứu nước
của Nguyễn Ái Quốc khi giảng về việc Người quyết tâm ra đi tìm đương cứu
nước đúng đắn cho dân tộc thì giáo viên nên kể cho học sinh nghe câu
chuyện mà Bác kể lại rằng: sau khi bắt gặp bản luận cương của Lênin làm
cho tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao, ngồi một mình
trong buồng mà tơi muốn nói to lên như đang nói trước đơng đảo quần
chúng: "Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ, đây là cái cần thiết cho chúng
ta, đây là con đường giải phóng chúng ta" và "Từ đó tơi đã có một sự lựa
chọn: tán thành Quốc tế thứ ba và hoàn toàn tin theo Lênin". Từ việc
miêu tả trên học sinh sẽ nhận thấy được sự lựa chọn con đường cứu nước của
Nguyễn Ái Quốc là đúng đắn.

2.3.7. Cuối cùng giáo viên khắc sâu vài chi tiết phụ của nhân vật lịch sử.
Sau khi đã khắc sâu đặc điểm, hình dáng, tính cách, hay các hoạt động
điển hình của nhân vật thì giáo viên cịn có thể khắc họa vài nét về thân thế,
sự nghiệp, trình độ học vấn… nhằm mục đích giúp học sinh hiểu sâu hơn về
nhân vật lịch sử đó.
Ví dụ: Cũng ở bài 19 "Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp
xâm lược (Từ năm 1885 đến trước năm 1873)" ở mục II.2 "Kháng chiến
lan rộng ra các tỉnh miền Đơng Nam Kì. Hiệp ước 5-6-1862" Giáo viên
cũng có thể khắc sâu thêm về tên gọi và tính cách nhân vật Nguyễn Trung
Trực như sau: Thuở nhỏ ơng có tên là Chơn sau đó đổi tên là Lịch, Nguyễn
Văn Lịch. Cũng từ tên Chơn ấy cộng với tính tình ngay thật nên ông được
thầy dạy học đặt thêm tên hiệu là Trung Trực. Ơng là con trưởng trong một
gia đình có 8 người con. Tương truyền ơng là người con rất có hiếu. Lúc nhỏ,
ơng rất hiếu động, thích học võ nên khi lớn lên ơng là người có thể lực khỏe
13
SangKienKinhNghiem.net


mạnh, giỏi võ nghệ và là người có nhiều can đảm, mưu lược.
Tất nhiên, trong quá trình sử dụng các tư liệu nói trên để gây hứng thú
học tập cho học sinh và nâng cao chất lượng dạy - học là điều rất cần thiết
nhưng khơng vì thế mà giáo viên tham lam chồng chất nhiều kiến thức để
phủ lên bộ nhớ của các làm cho các em thêm rối thì sẽ phản tác dụng. Do đó,
muốn đạt được mục đích nêu trên giáo viên phải biết chọn lọc tức là tinh giản
chứ không phải số lượng nhiều. Muốn đạt được điều đó thì giáo viên phải
tích lũy nhiều tư liệu lịch sử, kết hợp nhuần nhuyễn giữa các biện pháp tâm lí
học để vận dụng một cách tốt nhất kiến thức vào bài giảng. Ngồi ra giáo
viên cịn phải biết khai thác cả sách giáo khoa kết hợp với tài liệu bên ngoài,
biết so sánh đối chiếu giữa các nhân vật với nhau nhằm nâng cao giá trị nhận
thức cho các em.

Để có được những tiết dạy tốt, giúp học sinh hứng thú học bài và đạt
được mục đích trên thì giáo viên phải tốn nhiều thời gian, cơng sức để sưu
tầm tài liệu, tranh ảnh, biết chọn lọc kiến thức…nhưng khi đạt được mục
đích yêu cầu đề ra, khi học sinh hứng thú học bài và say mê mơn Lịch sử thì
bao nhiêu sự mệt nhọc và lo âu của giáo viên sẽ được xua tan, đền đáp xứng
đáng.
2.4. Kết quả thu được
Tôi đã áp dụng dạy ở khối 11 của trường THPT Triệu Sơn 5. Lớp 11A1,
11A3 tôi dạy bằng cách khắc sâu nhân vật lịch sử tiêu biểu, cịn lớp 11A4 và
11A5 tơi dạy bình thường như trong sách giáo khoa. Kết quả cụ thể như sau:
Lớp 11A1 và 11A3
Kết quả
Tỉ lệ %
Giỏi
24,1%
Khá
41%
Trung bình
34,9%
Yếu
0%
Lớp 11A4 và 11A5
Kết quả
Tỉ lệ %
Giỏi
6,8%
Khá
28,1%
Trung bình
49,4 %

Yếu
14,6%
Kém
1,1%
Từ kết quả ở 2 bảng trên cho ta thấy ở hai lớp 11A1 và 11A3 số học
sinh nắm bài tại lớp đạt số lượng lớn, gây hứng thú học tập cho học sinh và
không có học sinh yếu, kém. Cịn lớp 11A4 và 11A5 thì chất lượng kém hơn.

14
SangKienKinhNghiem.net


3. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
3.1. Kết luận
Con người đang có những bước tiến dài trên con đường chiếm lĩnh tri
thức của nhân loại. Điều đó khơng có nghĩa là chúng ta khơng nhìn lại q
khứ, khơng nhìn lại những năm tháng hào hùng nhưng cũng rất đổi bi thương
của dân tộc. Chúng ta đang sống ở thế kỉ XXI - thế kỉ của khoa học và công
nghệ, thế kỉ của văn minh nhân loại, sự chuẩn bị nguồn nhân lực mới là một
trong những nhiệm vụ trọng đại của tồn xã hội nói chung và ngành giáo dục
nói riêng, vì vậy muốn theo kịp các nước tiên tiến, đón đầu sự phát triển thì
địi hỏi phải đổi mới giáo dục một cách đồng bộ: chương trình sách giáo khoa,
kiểm tra đánh giá, và đặc biệt là cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện dạy
học hiện đại...
Vấn đề đổi mới và nâng cao hiệu quả, chất lượng dạy học cho đến ngày
nay vẫn luôn là vấn đề mang tính thời sự nóng hổi. Mặc dù đã có rất nhiều
những kiến giải khác nhau nhưng vấn đề tìm ra một đáp án tốt nhất, đem lại
hiệu quả cao nhất thì xem ra đang cịn nhiều bàn cải và cịn khá lâu nữa mới
thực hiện được.
Khả năng sáng tạo, độc lập trong tư duy, nhận thức của học sinh là rất

phong phú. Để đánh thức được khả năng đó, trước hết người giáo viên phải
am hiểu sâu về kiến thức, tâm lí học sinh và phương pháp lên lớp phù hợp…
Những điều đó sẽ giúp học sinh hứng thú hơn trong học tập.
Với đặc trưng của bộ môn là người học phải đọc nhiều, đọc kĩ và nhớ
lâu, mà tâm lí chung của học sinh là ngại học thuộc lịng. Vì vậy, để giúp học
sinh dễ nhớ, dễ hiểu hơn và hứng thú trong học tập tôi đã chọn phương pháp
khắc sâu nhân vật lịch sử tiêu biểu trong dạy học Lịch sử và hiệu quả đạt được
là khá cao.
3.2. Kiến nghị, đề xuất
3.2.1. Đối với Sở GD và các ban ngành
- Tiếp tục tổ chức các kì thi học sinh giỏi để thu hút, phát hiện những
học sinh có năng khiếu, có niềm đam mê, u thích mơn Lịch sử. Tuy nhiên,
ra đề phải phù hợp với năng lực và phát huy được tính sáng tạo của học sinh.
- Cần có những giải pháp thiết thực cho những sinh viên, cử nhân Đại
học theo khối C khi ra trường, khắc phục tình trạng cung nhiều hơn cầu.
3.2.2. Đối với nhà trường
- Mua sắm thêm tài liệu tham khảo, đầu tư cơ sở vật chất, đồ dùng dạy
học, nhất là các tài liệu lịch sử phục vụ cho việc dạy học bộ môn này.
- Tổ chức thảo luận các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học cho tất
cả các giáo viên thường xuyên trong từng đợt, từng năm để ngày một nâng cao
chất lượng dạy học, nắm bắt kịp thời các phương pháp dạy học tích cực.
- Tiếp tục tổ chức nghiêm túc các kì thi học sinh giỏi cấp trường để từ
đó khuyến khích, biểu dương, vinh danh các em.
15
SangKienKinhNghiem.net


- Có chính sách khuyến học, khuyến tài thiết thực, có định hướng nghề
nghiệp phù hợp để học sinh theo khối C vững tâm khi học và chọn trường thi.
- Tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa trong nhà trường ví dụ như: câu

lạc bộ Sử học, Em yêu Lịch sử nước nhà...để thắp sáng ngọn lửa đam mê Sử
học trong học sinh.
- Luôn quan tâm, động viên kịp thời đối với đội ngũ giáo viên, học sinh
trong việc dạy - học, tạo động lực giúp thầy trò thi đua dạy tốt - học tốt.
Trên đây tơi xin góp một số kinh nghiệm của bản thân trong việc dạy
học môn Lịch sử ở trường THPT. Mặc dù bản thân có nhiều cố gắng, song
thời gian nghiên cứu khơng nhiều nên sáng kiến nhỏ này sẽ không tránh khỏi
những thiếu sót. Bản thân tơi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến chân
thành từ phía các đồng nghiệp để đề tài này được sinh động, hồn chỉnh và
cơng tác giảng dạy được tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Triệu Sơn, ngày 25 tháng 5 năm 2016
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép của ai.
Người viết

Mai Thị Sáng

16
SangKienKinhNghiem.net


MỤC LỤC
Trang

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài...........................................................................
1.2. Mục đích nghiên cứu....................................................................

1.3. Đối tượng nghiên cứu..................................................................
1.4. Phương pháp nghiên cứu..............................................................
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận.................................................................................
2.2. Thực trạng của vấn đề..................................................................
2.3. Các giải pháp thực hiện................................................................
2.3.1. Khắc sâu hình dáng nhân vật lịch sử bằng cách mô tả một số
đặc điểm riêng của nhân vật...............................................................
2.3.2. Miêu tả phong thái, tính cách của nhân vật.............................
2.3.3. Mơ tả một số nét chân dung nhằm giúp HS hiểu sâu sắc về
nhân vật đó.........................................................................................
2.3.4. Khắc sâu nhân vật lịch sử tiêu biểu bằng cách nêu lên hồn
cảnh riêng .........................................................................................
2.3.5. Ngồi việc chọn hình dáng, đặc điểm, tính cách, hồn cảnh
thì GV phải biết chọn lọc những hoạt động tiêu biểu của nhân vật
để khắc sâu kiến thức cho HS............................................................
2.3.6. Giáo viên cũng có thể dùng chính câu nói lưu danh của nhân
vật để khắc sâu nhân vật lịch sử đó...................................................
2.3.7. Cuối cùng GV phải khắc sâu vài chi tiết phụ của nhân vật
lịch sử. ..............................................................................................
2.4. Kết quả thu được.........................................................................
3. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
3.1. Kết luận.......................................................................................
3.2. Kiến nghị và đề xuất...................................................................
3.2.1. Đối với Sở GD và các Ban ngành...........................................
3.2.2. Đối với nhà trường...................................................................

1
1
2

2
2
3
4
5
5
6
7
8
9

13
13
14
15
15
15
15

17
SangKienKinhNghiem.net


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Vũ Dũng (2000), Từ điển Tâm lí học, Nhà xuất bản Khoa học xã hội.
2. Phan Ngọc Liên, Trịnh Đình Tùng, Nguyễn Thị Cơi (2002), Phương
pháp dạy học Lịch sử - tập 1, 2, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.
3. Trần Bá Hoành, Vũ Ngọc Oanh, Phan Ngọc Liên (2003), Áp dụng dạy
và học tích cực trong môn Lịch sử, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Hà
Nội.

4. Phan Ngọc Liên, Trần Văn Trị (2004), Phương pháp dạy học Lịch sử,
Nhà xuất bản Giáo dục.
5. Trần Trọng Kim (2005), Việt Nam sử lược, Nhà xuất bản Tổng hợp TP
Hồ Chí Minh.
6. Nguyễn Thị Cơi (2006), Các con đường và biện pháp nâng cao hiệu quả
dạy học Lịch sử ở trường phổ thông, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.
7. SGK, SGV, Dạy học theo chuẩn kiến thức kĩ năng Lịch sử lớp 11........
8. Tài liệu tham khảo khác: nguồn Internet.

18
SangKienKinhNghiem.net


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

TRƯỜNG THPT TRIỆU SƠN 5

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TÊN ĐỀ TÀI
"MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM KHẮC SÂU NHÂN VẬT LỊCH SỬ
TIÊU BIỂU TRONG PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM LỚP 11- THPT"

Người thực hiện: Mai Thị sáng
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh vực: Lịch sử

THANH HOÁ NĂM 2016

19

SangKienKinhNghiem.net