phát huy tính tích cực học tập môn giáo dục chính trị bằng các trò chơi

1

1. Đặt vấn đề
Trong giai đoạn hiện nay, việc dạy và học mơn Giáo dục chính trị ở
các trường cao đẳng trong cả nước nói chung, ở trường Cao đẳng Y tế Cần
Thơ nói riêng có mục tiêu là bồi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc,
bồi dưỡng thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, đấu tranh
chống các biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống diễn biến và tự diễn biến;
có tư cách đạo đức, phẩm chất chính trị vững vàng, xây dựng và củng cố
lòng tin vững chắc cho sinh viên vào sự lãnh đạo của Đảng, vào tiền đồ tươi
sáng của chủ nghĩa xã hội, góp phần quan trọng vào việc đào tạo một đội ngũ
trí thức mới xã hội chủ nghĩa của nước ta.
Tuy nhiên, hiện nay một bộ phận khơng nhỏ sinh viên “ngại” học mơn
Chính trị, cho rằng mơn học này trừu tượng, khơ khan, khó hiểu, khơng bổ
ích… Từ đó dẫn đến thái độ học tập chưa tốt, ý thức tự nghiên cứu chưa cao
ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục chính trị. Đứng trước thực trạng đó, cần
xây dựng một tiết học chính trị sinh động, cuốn hút người học, phát huy có
hiệu quả phương pháp, phương tiện dạy học, đáp ứng ngày càng tốt hơn chất
lượng đào tạo nguồn nhân lực.
Trong những năm qua, các giảng viên giảng dạy mơn Giáo dục chính
trị tại Trường Cao đẳng Y tế Cần Thơ đã không ngừng cải tiến phương pháp
dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học của thầy và trò, các phương
pháp dạy học này đã và đang mang lại nhiều hiệu quả tích cực, chất lượng
học tập của sinh viên được cải thiện trõ rệt. Tuy nhiên, do đặc thù mơn học
mang tính lý luận cao, các kiến thức mang tính trừu tượng, khơ khan, khó
tiếp cận nên việc truyền đạt kiến thức cho sinh viên vẫn còn nhiều hạn chế
nhất định, chưa nâng cao được hứng thú học tập, phát huy tính chủ động, tích
cực, sáng tạo của sinh viên trong học tập. Vì vậy, việc đổi mới phương pháp
giảng dạy trong đó đưa vào bài học các trị chơi nhằm phát huy tính tích cực
học tập của sinh viên là điều hết sức cần thiết. Do đó, tác giả chọn đề tài

2

“Nâng cao tính tích cực học tập của sinh viên trong giờ học mơn Giáo
dục chính trị bằng các trị chơi” làm sáng kiến kinh nghiệm của mình.
Mục tiêu:
- Khắc phục tính khơ khan, trừu tượng của mơn Giáo dục chính trị, phát
huy được tính tích cực, năng động, sáng tạo của sinh viên trong giờ học.
- Nâng cao chất lượng dạy và học môn học.


3

N i dung chính
2.1 Cơ sở lý luận
2.1.1. Trị chơi
Khi nói về trị chơi, một số nhà tâm lý – giáo dục học theo trường phái
sinh học như K.Gross, S.Hall, V.Stern ... cho rằng, trò chơi là do bản năng
quy định, chơi chính là sự giải tỏa năng lượng dư thừa. Cịn G.Piagie cho
rằng, trị chơi là hoạt động trí tuệ thuần túy là một nhân tố quan trọng đối với
sự phát triển trí tuệ. Trên lập trường, quan điểm macxit, các nhà khoa học Xô
Viết đã khẳng định rằng, trị chơi có nguồn gốc từ lao động và mang bản chất
xã hội. Trò chơi được truyền thụ từ thế hệ này sang thế hệ khác chủ yếu bằng
con đường giáo dục [9].
Theo tác giả Đặng Thành Hưng, trò chơi là một thuật ngữ có hai nghĩa
khác nhau tương đối xa:
+ Một là kiểu loại phổ biến của chơi. Nó chính là chơi có luật (tập hợp
quy tắc định rõ mục đích, kết quả và yêu cầu hành động) và có tính cạnh tranh
hoặc tính thách thức đối với người tham gia.
+ Hai là những thứ công việc được tổ chức và tiến hành dưới hình thức

chơi, như chơi bằng chơi, chẳng hạn: học bằng chơi, giao tiếp bằng chơi, rèn
luyện thân thể dưới hình thức chơi ... Các trị chơi đều có luật lệ, quy tắc,
nhiệm vụ, yêu cầu tức là có tổ chức và thiết kế, nếu khơng có những thứ đó
thì khơng có trị chơi mà chỉ có sự chơi đơn giản. Như vậy, trị chơi là tập hợp
các yếu tố chơi, có hệ thống và có tổ chức, vì thế luật hay quy tắc chính là
phương tiện tổ chức tập hợp đó. Tóm lại, trị chơi chính là sự chơi có luật,
những hành vi chơi tùy tiện, bất giác khơng gọi là trị chơi [7].
2.1.2. Trị chơi học tập
Trị chơi học tập được các nhà lí luận dạy học nghiên cứu và cho rằng:
tất cả những trò chơi gắn với việc dạy học đều được gọi là trò chơi học tập.
Trò chơi học tập thực chất là một trị chơi có định hướng đối với sự phát triển


4

trí tuệ của người học. Tuy nhiên, vẫn có nhiều quan niệm khác nhau, như: E.I.
Chikhieva quan niệm: “Trò chơi được gọi là trò chơi học tập hay trò chơi dạy
học là vì trị chơi đó gắn liền với một mục đích dạy học nhất định và địi hỏi
cần phải có tài liệu dạy học phù hợp kèm theo”. [9]
Nhân cách, trí tuệ của người học và mỗi trị chơi lại có những lợi thế
riêng trong việc giáo dục. Tuy có nhiều loại hình trị chơi, nhưng các trị chơi
đều có cấu trúc chung đó là: mục đích chơi, hành động chơi, luật chơi, đối
tượng chơi, các quá trình, tình huống và quan hệ. [6]
2.1.3. Tích cực hóa học tập
- Tính tích cực : Có nhiều ý kiến bàn về tính tích cực. Theo quan điểm của
Tâm lý học, tính tích cực được biểu đạt bởi những quan niệm khác nhau như:
+ Động lực cá nhân của các cơ thể sống với tư cách là nguồn gốc của
mọi hành động cải cách hay duy trì các mối quan hệ có ý nghĩa sống cịn mà
chúng tiến hành với mơi trường xung quanh.
+ Là đặc điểm chung của cơ thể sống, trong mối tương quan với hoạt

động, tính tích cực đóng vai trị điều kiện của các q trình hình thành, thực
hiện và thay đổi về loại hình của hoạt động, nó là thuộc tính quan trọng của
mọi sự vận động nội sinh của hoạt động. [3].
-Tính tích cực nhận thức : “ Là trạng thái hoạt động của người học, đặc
trưng bởi khát vọng học tập, cố gắng trí tuệ và nghị lực vươn cao trong quá
trình nắm kiến thức. Đó chính là tính tích cực của cá nhân được huy động giải
quyết nhiệm vụ nhận thức.[1]
- Tính tích cực học tập thực chất là tính tích cực cá nhân được huy động
vào q trình học tập. Theo chúng tơi, tính tích cực học tập là dùng hết sức
mình để thực hiện các nhiệm vụ học tập. Tính tích cực học tập thường được
thể hiện ở ba mức độ từ thấp đến cao: bắt chước, tìm tịi và sáng tạo trong học
tập. Nó ln gắn liền với nhu cầu của người học và được biểu hiện trong kết
quả học tập của sinh viên, học sinh.[8]


5

2.1.4. Khái niệm Chính trị
Chính trị là tồn bộ những hoạt động liên quan đến các mối quan hệ
giữa các giai cấp, giữa các dân tộc, các tầng lớp xã hội mà cốt lõi của nó là
vấn đề giành chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực nhà nước, sự tham
gia vào công việc của Nhà nước; sự xác định hình thức tổ chức, nhiệm vụ,
nội dung hoạt động của Nhà nước. [5]
Chính trị liên quan đến quyền lợi của giai cấp và nhà nước. Chính trị
thuộc kiến trúc thượng tầng, bao gồm hệ tư tưởng chính trị, nhà nước, đảng
phái chính trị xuất hiện khi xã hội phân chia giai cấp dựa trên cơ sở hạ tầng
kinh tế nhất định. Chính trị cịn tồn tại khi nào cịn giai cấp, cịn nhà nước.
2.1.5. Khái niệm Giáo dục chính trị
Giáo dục Chính trị (tiếng Anh là Political Education) là bộ phận của khoa
học chính trị, bộ phận cơng tác tư tưởng của Đảng, có nội dung chủ yếu là

giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh, đường
lối của Đảng nhằm hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học, bản
lĩnh chính trị, niềm tin và năng lực hoạt động thực tiễn cho cán bộ, đảng viên
và nhân dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển của đất nước.[5]
Môn học Giáo dục Chính trị là một thể thống nhất, làm rõ vai trị chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ
nam cho hành động của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự nghiệp cách mạng
của nhân dân Việt Nam.
2.2

hực tr ng của vấn đề c n thực hi n sáng i n

2.2.1. Việc tổ chức một số trị chơi trong dạy học mơn Giáo dục chính trị
Trong những năm qua, việc giảng dạy mơn Giáo dục chính trị tại
Trường Cao đẳng Y tế Cần Thơ, chúng tôi đã giảng dạy môn học với nhiều


6

trò chơi để giới thiệu bài học, giới thiệu kiến thức mới, vận dụng kiến thức,
ôn tập củng cố kiến thức. Cụ thể:
2.2.1.1. Nhóm các trị chơi giới thiệu nội dung mới
Những trị chơi này có thể sử dụng khi bắt đầu vào 1 tiết học, nó có tác
dụng khởi động tư duy của sinh viên, dẫn dắt sinh viên tìm hiểu nội dung, học
tập một cách tự nhiên, thoải mái và vui vẻ. Khơng chỉ vậy, trị chơi này còn
được sử dụng khi chuyển tiếp sang một nội dung mới trong giờ học. Cách
chuyển tiếp này giúp sinh viên thay đổi trạng thái, kích thích hoạt động trí tuệ
để đạt được mục tiêu bài học.
Sau đây là một số loại trò chơi giới thiệu nội dung mới được sử dụng
trong giảng dạy mơn Giáo dục chính trị:

Một là: Trị chơi Ơ chữ
- Giới thiệu trị chơi: Trị chơi Ơ chữ trong dạy học có nhiều dạng khác
nhau, có thể là giải những ơ chữ hàng ngang rồi tìm từ khóa trong ơ chữ hàng
dọc, có thể là ơ chữ dưới dạng sơ đồ… Mỗi ô chữ bao gồm những gợi ý có
nội dung liên quan trực tiếp đến bài học.
- Mục đích: Ơn lại nội dung bài học cũ; giới thiệu nội dung bài mới,
hướng sự chú ý tập trung của sinh viên vào bài mới; giúp người học rèn luyện
trí nhớ, trí thơng minh và phản ứng nhanh; tạo hứng thú học tập cho các em.
- Chuẩn bị: Giảng viên thiết kế ô chữ to bằng giấy treo lên bảng hoặc
thiết kế trên máy tính để trình chiếu với các câu gợi ý có thể đọc trực tiếp
hoặc trình chiếu trước sinh viên. Trong các câu hỏi gợi ý có thể thêm các hình
ảnh, âm thanh trực quan giúp trò chơi thêm sinh động, hấp dẫn hơn.
- Cách chơi: Trị chơi này có thể cả lớp cùng chơi hoặc chia nhóm để
chơi và thi với nhau. Trường hợp cả lớp cùng chơi: giảng viên cho sinh viên
xung phong hoặc quay số, bốc thăm ngẫu nhiên để chọn từng sinh viên tham
gia. Sinh viên chọn ô chữ ngẫu nhiên, giảng viên đọc hoặc trình chiếu câu gợi
ý, các em suy nghĩ trong vòng 10 giây để trả lời. Nếu trả lời đúng đáp án thì


7

sẽ được điểm cộng hoặc phần quà, nếu trả lời sai thì nhường cơ hội cho bạn
khác. Ai tìm ra được ơ từ khóa chính xác và nhanh nhất sẽ là người chiến
thắng. Trường hợp chia lớp thành các nhóm: giảng viên bốc thăm hoặc chọn
ngẫu nhiên nhóm, đại diện nhóm chọn ơ chữ, giảng viên đọc hoặc trình chiếu
câu gợi ý, cả nhóm suy nghĩ trong vịng 10 giây để trả lời. Nếu trả lời đúng
đáp án thì sẽ được điểm theo quy định (5, 10, 20 điểm hoặc quà), nếu trả lời
sai thì nhường cơ hội cho bạn khác. Nhóm nào tìm ra được ơ từ khóa chính
xác và nhanh nhất sẽ là người chiến thắng
- Ví dụ: Bài 1: Khái quát về chủ nghĩa Mác - Lênin Tiết 1: Khái niệm,

nguồi gốc hình thành chủ nghĩa Mác – Lênin
T

H

I

E

T

H

O

C

K

H

O

A

H

O

C

C

A

C

M

A

C

A

X

A

H

O

I

O

I

Q

U

A

N

K

I

N

H

T

E

A

N

G

G

H

E

N

C

H

U

N

G

H

I

L

Y

L

U

A

N

L

E

N

I

N

T

H

E

G

I

Hình 1: Ơ chữ
Hai là, Trị chơi đuổi hình bắt chữ
Trị chơi này có thể áp dụng vào phần: các hình thức vận động
- Mục đích: vui để học, giúp cho sinh viên tìm hiểu thêm các thơng tin
liên quan đến các hình thức vận động. Đồng thời rèn tư duy nhạy bén, sự tập
trung chú ý, óc quan sát và khả năng khái quát hóa của sinh viên.


8

- Chuẩn bị: Giảng viên chuẩn bị các hình ảnh liên quan đến chủ đề các

hình thức vận động.
- Cách chơi: cả lớp cùng chơi. Chọn số ngẫu nhiên. Gọi sinh viên trả lời
giảng viên chiếu lên từng ảnh 1 trong vòng 10 giây bạn nào trả lời đúng đáp án
sẽ được điểm cộng. Bạn nào trả lời sai sẽ nhường cơ hội cho các bạn cịn lại.

2
1

4

3

5

Hình 2: Các ơ số

Hình 3: Các hình thức vận động
Ba là, Trị chơi nở hoa trí tuệ
Trị chơi này có thể áp dụng trong bài 2: khái quát về tư tưởng Hồ Chí Minh.


9

- Mục đích: Giúp cho sinh viên hiểu biết thêm một số thông tin liên
quan đến cuộc đời cũng như những quan điểm của chủ tịch Hồ Chí Minh về
một số nội dung.
- Chuẩn bị: Giảng viên chuẩn bị thiết kế các bơng hoa có lời gợi ý liên
quan đến Bác và những tư tưởng của Người.
- Cách chơi: Cả lớp cùng chơi. Quay số ngẫu nhiên. Giảng viên chiếu
các bông hoa lên cho sinh viên chọn. Mỗi bông hoa có một lời gợi ý, trong

mỗi từ gợi ý đó có chữ cái đầu tiên của bình hoa. Sau 10 giây bạn nào trả lời
đúng sẽ được điểm cộng, bạn nào trả lời sai hoặc không trả lời được sẽ
nhường cơ hội cho các bạn cịn lại, ai đốn được ơ từ khóa của bình hoa
nhanh nhất và chính xác sẽ được điểm thưởng.
Ví dụ: Bơng hoa thứ 1: Trong cuộc cách mạng vô sản, giai cấp công
nhân giữ vai trị gì?
=> Đáp án: Lãnh đạo (L)
Bơng hoa thứ 2: Đây là một danh từ để chỉ người có cơng lao kiệt xuất
trong công cuộc đấu tranh bảo vệ và phát triển của một dân tộc, được nhân
dân ca ngợi và lịch sử dân tộc ghi nhận.
=> Anh hùng (A)
Bông hoa thứ 3: người nổi tiếng trên thế giới, có đóng góp xuất sắc
khơng chỉ cho sự phát triển văn hóa dân tộc mà cịn cho sự phát triển văn hóa
chung của nhân loại; là đại diện, biểu trưng cho một nền văn hóa thế giới đa
bản sắc, vừa thấm đẫm văn hóa dân tộc, vừa thắm đượm tinh hoa văn hóa
nhân loại, được gọi là gì?
=> Danh nhân văn hóa thế giới (N)
Bơng hoa thứ 4: Người cộng ản đầu tiên của Việt Nam là ai?
=> Hồ Chí Minh (H)
Bông hoa thứ 5: Phẩm chất đạo đức quan trọng nhất của người cách
mạng là gì?


10

=> Trung với nước, hiếu với dân (T)
Bông hoa thứ 6: Giá trị truyền thống quý báu nhất của dân tộc Việt
Nam là gì?
=> u nước (U)
Từ khóa: Lãnh tụ

Bốn là, Trị chơi tìm các thơng tin liên quan đến nội dung giảng viên
cần giới thiệu.
Trị chơi này có thể áp dụng vào rất nhiều bài, nhiều lĩnh vực khác nhau
và có thể tổ chức cho cả lớp cùng chơi hoặc chia theo nhóm. Ví dụ: Khi giới
thiệu phần hàng hóa.
- Mục đích: Giúp cho sinh viên phát triển năng lực trí tuệ, phát huy tính
tích cực học tập của sinh viên, rèn kỹ năng họp tác nhóm.
- Chuẩn bị: giảng viên chuẩn bị các mảnh giấy cắt sẵn để phát cho các
nhóm sinh viên.
- Cách chơi: Yêu cầu mỗi nhóm hãy viết ra giấy các loại hàng hóa mà
mình biết. Thời gian: 2 phút hết thời gian nhóm nào viết ra được nhiều nhất
và chính xác đúng theo yêu cầu thì đó là đội chiến thắng. Ngồi những trị
chơi nói trên, cịn có rất nhiều trị chơi khác trong nhóm này như:
2.2.1.2. Nhóm trị chơi tìm hiểu tri thức (lĩnh hội tri thức mới)
Dựa vào quan điểm “Vùng phát triển gần nhất” những loại trò chơi này
nhằm huy động vốn hiểu biết của sinh viên. Qua trò chơi này, giúp các em
nắm được trình độ nhận thức hiện tại của mình mà đưa ra các yêu cầu cao
hơn hướng đến vùng phát triển gần nhất. Để sử dụng loại trị chơi này, giảng
viên phải linh hoạt trong q trình tổ chức vì mỗi em có sự nhận thức khác
nhau như: trình độ, chun ngành, lĩnh vực …
1) Trị chơi thuyết minh hình ảnh
Trị chơi này có thể áp dụng trong phần giới thiệu về tư tưởng Hồ Chí
Minh … Ví dụ: Trong phần tư tưởng Hồ Chí minh về đại đoàn kết toàn dân


11

- Mục đích: Rèn khả năng liên hệ hình ảnh về các quan điểm của Bác.
Đồng thời rèn khả năng quan sát, nhanh nhẹn tư duy.
- Chuẩn bị: Giảng viên chuẩn bị các hình ảnh liên quan đến các quan

điểm của Người.

Hình 4: Một số hình ảnh minh họa về tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí
Minh
- Cách chơi: chia lớp thành 4 nhóm: Mỗi nhóm chọn hình ảnh về tư
tưởng của Bác. Thể lệ: Giáo viên đưa ra hình ảnh cho từng đội suy nghĩ và
hùng biện về hình ảnh đó (bốc thăm), thời gian cho mỗi đội là: 5 phút hội ý
và 3 phút thuyết minh về hình ảnh.
Tiêu chí đánh giá: 1. Đúng nội dung 2. Kỹ năng sử dụng ngơn ngữ
thuyết trình 3. Có những ví dụ điển hình
2) Trị chơi đi tìm các mảnh ghép
Trong bài 9: Tu dưỡng, rèn luyện để trở thành người cơng dân tốt,
người lao động tốt chúng ta có thể tổ chức trị chơi này cho sinh viên. Ví dụ:
Khi tìm hiểu nội dung các quyền của người cơng dân, giảng viên đưa ra hình
ảnh của một quyền bất kỳ. Trong hình ảnh đó có 5 mảnh ghép nhỏ. Mỗi


12

mảnh ghép có lời gợi ý nội dung liên quan đến các quyền đó. Sinh viên phải
trả lời ơ từ khóa cho từng mảnh ghép nhỏ. Giảng viên cứ tiếp tục lật các
mảnh ghép đó cho đến khi nào sinh viên tìm được ơ chữ từ khóa cuối cùng.
2.2.1.3. Nhóm trị chơi ơn tập, củng cố
Những trị chơi trong nhóm này được sử dụng sau khi sinh viên đã
được học một nội dung hoặc kỹ năng nào đó, những kiến thức hoặc kỹ năng
đã học là cơ sở để sinh viên thực hiện những trò chơi này. Để tham gia được
trò chơi và mong muốn chiến thắng, sinh viên phải tích cực huy động trí nhớ,
tư duy và khả năng phản ứng nhanh của mình. Điều đó, sẽ giúp các em củng
cố kiến thức, luyện tập kỹ năng một cách tự nhiên, tự giác và tích cực.
Trong nhóm này có những trò chơi như sau:

Thứ nhất, Trò chơi lựa chọn phương án đúng (Kahoot)
Trò chơi này tổ chức dưới dạng những câu hỏi trắc nghiệm, mỗi câu
hỏi liên quan đến kiến thức hay kỹ năng đã học được giới thiệu bằng nhiều
phương án khác nhau, yêu cầu người chơi hay đội chơi chọn phương án
đúng.
Ví dụ: Trong bài 1: Khái quát về chủ nghĩa Mác - Lênin
- Mục đích: Giúp sinh viên hệ thống hóa các tri thức đã học một cách
lôgic.
- Chuẩn bị: Giảng viên chuẩn bị bộ câu hỏi liên quan đến nội dung của
bài học và nhập vào phần mềm kahoot.
- Cách chơi: Cả lớp cùng chơi, giảng viên mở phần mềm, sinh viên
dùng điện thoại có kết nối internet để chơi. Sinh viên chọn phương án trả lời.
Bạn nào trả lời đúng và nhanh nhất sẽ nhận được số điểm tương ứng. Sau 10
đến 20 câu hỏi, phần mềm sẽ chọn ra 3 người có số điểm cao nhất. Người có
số điểm cao nhất sẽ được cộng 1.5 điểm, người xếp thứ 2 sẽ được cộng 1
điểm, và người xếp thứ 3 sẽ được cộng 0.5 điểm vào bài kiểm tra hệ số 1.
Thứ 2, Trò chơi xếp hình đúng


13

Trị chơi xếp hình đúng có thể là xếp các mảnh ghép khác nhau thành
một hình hồn chỉnh, có thể là xếp các hình hay nội dung có chung đặc điểm
vào một nhóm, một thể loại. Để tổ chức trị chơi này, giảng viên cần có sự
chuẩn bị sẵn các mảnh ghép. Những mảnh ghép đó có thể là hình ảnh, có thể
là chữ viết thể hiện nội dung.
- Mục đích: Rèn luyện sự nhanh nhẹn, khéo léo giúp sinh viên nhớ lại
nội dung bài học một cách lôgic
- Chuẩn bị: giảng viên chuẩn bị các mảnh ghép (hình ảnh hoặc chữ viết)
- Cách chơi: Chia lớp thành 2 nhóm. Cả 2 nhóm tìm trong các mảnh

ghép có sẵn các sự kiện diễn ra trong giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ
XX, trộn lẫn vào nhau. Mỗi nhóm phải xếp thành sơ đồ đúng theo yêu cầu
của giảng viên.
Sau khi thực hiện xong nhiệm vụ, đội nào có sơ đồ đúng, đầy đủ và
hoàn thành trong thời gian ngắn hơn sẽ là đội chiến thắng.
Ngồi các trị chơi trên, trong q trình giảng dạy, các giảng viên cịn
vận dụng nhiều trị chơi khác như: đóng vai, trị chơ câu đố, trị chơi trả lời
nhanh…
2.2.2. Thuận lợi và khó khăn trong việc xây dựng và sử dụng trò chơi
trong dạy học mơn Giáo dục chính trị
* huận lợi:
Thứ nhất, đội ngũ giảng viên giảng dạy mơn Giáo dục chính trị có trình
độ chun mơn tốt. Hầu hết các giảng viên đều tham gia giảng dạy nhiều
năm. Với trình độ và kinh nghiệm giảng dạy đó họ có khả năng nắm bắt đặc
điểm, tâm sinh lý, nhận thức … của sinh viên được tốt hơn và việc xây dựng
và sử dụng trò chơi trong dạy học cũng thuận lợi hơn.
Thứ hai, các giảng viên có sự đồn kết cao, ln có sự phối hợp, bàn
bạc, học hỏi kinh nghiệm của nhau, thống nhất với nhau trong các hoạt động
chuyên môn, ln quan tâm đến vấn đề tích cực hóa trong dạy học, cũng như


14

nghiên cứu các biện pháp, kỹ thuật dạy học để nâng cao hiệu quả dạy học.
Các giảng viên đều nhận thức đúng đắn về sự cần thiết của việc xây dựng và
sử dụng trị chơi trong dạy học mơn Giáo dục chính trị.
Thứ ba, số lượng giáo trình, tài liệu tham khảo, tài liệu trên Internet liên
quan đến dạy học mơn Giáo dục chính trị khá nhiều là cơ sở để giảng viên có
thể tham khảo, kế thừa, thiết kế, sáng tạo các loại trò chơi dạy học sao cho
phù hợp với nội dung bài học, môn học để khai thác vốn hiểu biết của sinh

viên cũng như các kỹ năng phân tích, đánh giá của họ.
Thứ tư, đa số sinh viên có ý thức tốt, tích cực, độc lập trong học tập, đây
là cơ sở để giảng viên sử dụng các trị chơi trong dạy học nhằm lơi cuốn các
em này và thông qua họ để tạo ra bầu khơng khí tương tác tốt trong học tập.
* Khó hăn
Thứ nhất, một số sinh viên còn thụ động trong học tập, khơng khí học
tập chưa tốt, bên cạnh đó vẫn cịn hiện tượng sinh viên học “đối phó”, học để
qua môn chứ chưa thực sự giành nhiều thời gian cho việc nghiên cứu, tìm
hiểu kiến thức mơn học.
Thứ hai, mặc dù số lượng giáo trình, tài liệu tham khảo mơn Giáo dục
chính trị khá nhiều nhưng sinh viên vẫn khơng có sự chuẩn bị, khơng đầu tư
vào tài liệu.
2.3 Các bi n pháp đã ti n hành để giải quy t vấn đề
Biện pháp 1: Xây dựng các bước - chuẩn bị:
+ Bước 1: Xác định mục tiêu cần đạt của từng nội dung sử dụng trò chơi
+ Bước 2: Lựa chọn trò chơi
+ Bước 3: Thiết kế nội dung của từng trị chơi (soạn ơ chữ, phiếu chơi,
câu hỏi trắc nghiệm, hình ảnh …)
+ Bước 4: Thiết kế luật chơi, tiến trình chơi, cách tổ chức … Sau các
bước chuẩn bị cho việc tổ chức trò chơi, cần chuẩn bị các đồ dùng, thiết bị,


15

phương tiện tổ chức trò chơi, chuẩn bị phần thưởng (nếu có thể) để trị chơi
thêm hấp dẫn.
- Tổ chức trò chơi:
+ Bước 1: giảng viên giới thiệu trò chơi, luật chơi và cách chơi
+ Bước 2: Lựa chọn sinh viên tham gia trò chơi (nếu tổ chức cho cả lớp
cùng chơi thì khơng cần thực hiện bước này)

+ Bước 3: Tổ chức cho các sinh viên tham gia trò chơi, dẫn dắt hoạt
động chơi, giám sát và thực hiện theo luật chơi.
+ Bước 4: Tuyên bố người thắng cuộc và trao thưởng (nếu có)
- Kết thúc:
+ Tổ chức cho sinh viên tự rút ra những vấn đề chính thơng qua trò
chơi như ý nghĩ của trò chơi, nội dung liên quan đến trò chơi, cách thực hiện
chơi như thế nào để đạt hiệu quả …
+ Xem các hoạt động dạy và học đã đạt được những kết quả, hiệu quả
và tác động như thế nào đối với sinh viên.
+ Sử dụng kết quả đánh giá nhằm: cải tiến phương pháp dạy học, xác
định nhu cầu học tập mới, cổ vũ, động viên sinh viên tích cực tham gia các
hoạt động tiếp theo.
Biện pháp 2: Xây dựng và sử dụng các loại trị chơi dạy học phù hợp.
Trong chương trình dạy học mơn Giáo dục chính trị, người giảng viên có thể
sử dụng nhiều dạng trị chơi khác nhau. Tuy nhiên, để sử dụng trị chơi trong
dạy học có hiệu quả, đòi hỏi chúng ta phải lựa chọn các loại trò chơi dạy học
phù hợp và phải linh hoạt, khéo léo sử dụng nhiều loại trò chơi khác nhau để
đạt được ý đồ dạy học của mình.
Biện pháp 3: Sử dụng trò chơi kết hợp với phương tiện, kỹ thuật dạy
học. Phương tiện dạy học là “những đối tượng, đồ vật, vật chất tự nhiên hoặc
nhân tạo, có chức năng tạo điều kiện, hỗ trợ, chuyển tải các hoạt động và
quan hệ của giảng viên và người học trên lớp, là công cụ phục vụ các nhiệm


16

vụ giảng dạy và học tập. Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ,
phương tiện dạy học ngày càng được áp dụng rộng rãi và đã phát huy tính
tích cực học tập của người học.
Biện pháp 4: Nâng cao nhận thức, hành vi và thái độ tích cực cho sinh

viên khi thực hiện các trò chơi dạy học do giảng viên đề ra
- Hoạt động học tập của sinh viên với bản chất là hoạt động nhận thức
mang tính chất nghiên cứu nhằm chiếm lĩnh tri thức, kỹ năng, kỹ xảo để hình
thành phẩm chất năng lực của người học. Giảng viên cần hướng dẫn cho sinh
viên hiểu được mục đích, u cầu nội dung mơn học cần phải đạt được để
sinh viên có thời gian chuẩn bị trước bài học của mình.
- Trong quá trình tổ chức trò chơi học tập giảng viên cần phải đáp ứng
thỏa mãn nhu cầu hứng thú của người chơi, phải coi sinh viên là trung tâm, là
chủ thể trong trò chơi. Giảng viên chỉ đóng vai trị là người tổ chức hướng
dẫn là “điểm tựa”, là “thang đỡ” giúp người chơi trong những lúc thật cần
thiết, để tạo điều kiện, cơ hội cho họ vươn lên. Đồng thời cũng phải bảo đảm
tự do, tự nguyện cho họ trong quá trình chơi.
- Giảng viên cần tạo điều kiện cho sinh viên tham gia vào trò chơi một
cách tự tin, mạnh dạn, giúp họ có thêm sức mạnh và động cơ học tập hứng
thú khi được tiếp nhận và tham gia giải quyết trò chơi, làm cho họ cảm thấy
được sự gần gủi, được cởi mở và quan trọng hơn làm cho người học chú ý
vào nội dung bài học một cách tự nhiên, không gượng ép, bắt buộc, khô cứng.
2.4

i u quả của sáng i n cải ti n

Trong năm học 2020-2021, việc nghiên cứu được thực nghiệm trên các
lớp cao đẳng dược 9. Kết quả học tập của các lớp thực nghiệm và các lớp đối
chứng như sau:


17

STT

K t quả

Dược 9
n số

Điều dưỡng 13
%

n số

%

1

A

145

32,8

74

24.2

2

B+

103

23,3

45

14,7

3

B

97

21,9

55

18,0

4

C+

41

9,3

28

9,2

5

C

34

7,7

79

25,8

6

D+

5

1,1

4

1,3

7

D

8

1,8

6

2,0

8

F

9

2,0

15

4,9

442

100

306

100

ổng c ng

Bảng 1: Kết quả học tập mơn giáo dục chính trị năm học 2020-2021
Nhận xét: Qua bảng 1, chúng tôi nhận thấy kết quả học tập của các lớp

thực nghiệm cao hơn hẳn so với các lớp đối chứng. Cụ thể, ở các lớp thực
nghiệm điểm A cao hơn lớp đới chứng là 8,6%, điểm B+ cao hơn 8,6 % và
điểm F ở các lớp thực nghiệm chỉ có 2,0% thấp hơn các lớp đối chứng 2,9%.
Như vậy, việc vận dụng các trị chơi vào q trình dạy học mơn Giáo dục
chính trị thực sự đã mang lại hiệu quả .


18

3. K t luận
Qua q trình nghiên cứu, chúng tơi nhận thấy, vấn đề tích cực hóa học
tập của sinh viên trong dạy học mơn Giáo dục chính trị có tầm quan trọng
đặc biệt, việc làm này có tác dụng thúc đẩy sự phát triển trí tuệ cho sinh viên,
kích thích tư duy của các em, nâng cao hứng thú học tập mơn Giáo dục chính
trị. Trong số những biện pháp dạy học tích cực hóa, sử dụng trị chơi được
xem là một trong những kĩ thuật dạy học hiệu quả, nhằm tạo ra quá trình
tương tác, thu hút, động viên sinh viên tham gia hợp tác để nâng cao tính chủ
thể và tự giác, tạo cơ hội cho các em thực hành vận dụng những kinh
nghiệm, những tri thức đã học … để góp phần nâng cao chất lượng và học
mơn Giáo dục chính trị.
Việc sử dụng trị chơi trong dạy học mơn Giáo dục chính trị có rất
nhiều tác dụng, tuy nhiên khi sử dụng nó khơng nên quá lạm dụng, chỉ sử
dụng trong thời gian ngắn như khởi động buổi học, giới thiệu một nội dung
mới hoặc để củng cố một vấn đề. Nếu trong buổi học thấy tình trạng sinh
viên mệt mỏi cũng có thể sử dụng trò chơi học tập để giúp sinh viên thay đổi
trạng thái, lấy lại tinh thần học tập, việc sử dụng trị chơi trong dạy học mơn
Giáo dục chính trị vừa giúp sinh viên thấy thoải mái, vừa phát huy tính tự lực
của các em đồng thời vẫn có những điểm tựa để ghi nhớ kiến thức của bài
học thông qua nội dung chơi.

19

4. Ki n nghị
* Đối với sinh viên
- Sinh viên: phải có đủ tài liệu để học tập, nghiên cứu môn học
- Sinh viên phải ý thức được tầm quan trọng của mơn Giáo dục chính
trị đối với nghề nghiệp của bản thân, phải tích cực học tập để trang bị các tri
thức cần thiết cho công việc tương lai.
* Đối với giảng viên
- Mỗi giảng viên giảng dạy môn Giáo dục chính trị cần đầu tư nhiều
thời gian, cơng sức trong công tác chuẩn bị lên lớp, cần nghiên cứu dự kiến
các loại trò chơi các yêu cầu cũng như kịch bản dạy học trên lớp.
- Căn cứ vào nội dung chương trình giảng dạy mơn GIáo dục chính trị,
GV có thể sưu tầm và thiết kế các loại trò chơi cho từng bài thuộc từng phần
học và nghiên cứu sử dụng phối hợp giữa kỹ thuật sử dụng trò chơi dạy học
và các kỹ thuật dạy học khác.
* Đối với nhà trường
- Nhà trường cần tổ chức thường xuyên bồi dưỡng cho giảng viên về
các phương pháp dạy học, khuyến khích giảng viên sử dụng các phương
pháp dạy học tích cực.
- Nhà trường cần trang bị thêm cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho dạy
học theo xu hướng hiện nay như các phòng chức năng, máy móc, mua các phần
mềm bản quyền về dạy học tương tác, có chính sách động viên cho cán bộ,
giảng viên thiết kế các phương tiện dạy học mới để phục vụ tốt cho giảng dạy.