Tài liệu Báo cáo " Một số vấn đề về phiên toà sơ thẩm" ppt

đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
32 Tạp chí luật học





ThS. Nguyễn Thị THu Hà *
ột x ti phiờn to s thm l giai
on t tng quan trng nht, quyt
nh nht. Tuy vy, khi nghiờn cu cỏc
quy nh v phiờn tũa s thm trong D
tho B lut t tng dõn s chỳng tụi thy
vn cũn mt s quy nh cha hp lớ, vn
cũn nhiu ý kin khỏc nhau.
1. V s tham gia t tng ti phiờn
to ca vin kim sỏt nhõn dõn
iu 208 D tho B lut t tng dõn
s quy nh: ''1. Kim sỏt viờn vin kim
sỏt cựng cp cú nhim v tham gia phiờn
to xột x v ỏn m vin kim sỏt khi t.
i vi nhng v ỏn khỏc, kim sỏt viờn
cú th tham gia phiờn to, nu xột thy
cn thit". Tuy nhiờn, trong quỏ trỡnh
xõy dng B lut t tng dõn s cú nhiu
ý kin khỏc nhau v vn ny. Cú ý kin
cho rng vin kim sỏt cn phi tham gia
tt c cỏc phiờn to v phỏt biu quan
im v vic gii quyt v ỏn vỡ theo

khon 3 iu 20 Lut t chc vin kim
sỏt thỡ vin kim sỏt tham gia cỏc phiờn
to v phỏt biu quan im v vic gii
quyt v ỏn. Ngoi ra, vic vin kim sỏt
tham gia phiờn to l thc hin tt hn
chc nng kim sỏt hot ng t phỏp. Do
ú, cn quy nh trong B lut t tng dõn
s tinh thn ny ca Lut t chc vin
kim sỏt.
í kin khỏc li cho rng theo quy
nh ti iu 20 Lut t chc vin kim
sỏt nhõn dõn thỡ: "Vin kim sỏt nhõn dõn
kim sỏt vic gii quyt v ỏn dõn s, hụn
nhõn v gia ỡnh, hnh chớnh, kinh t, lao
ng v nhng vic khỏc theo quy nh
ca phỏp lut nhm bo m vic gii
quyt cỏc v ỏn ". Vin kim sỏt kim sỏt
hot ng xột x ca to ỏn bng nhiu
bin phỏp khỏc nhau ch khụng bt buc
phi tham gia tt c cỏc phiờn to xột x
cỏc v ỏn. Mt khỏc, khi vin kim sỏt
tham gia tt c cỏc phiờn tũa thỡ to ỏn
nhõn dõn bt buc phi chuyn tt c h
s cho vin kim sỏt nghiờn cu trc khi
m phiờn to s thm, phỳc thm v nh
vy nh hng n thi gian gii quyt v
ỏn. Do ú quy nh nh trong D tho B
lut t tng dõn s l hp lớ v phự hp
vi thc t.
Chỳng tụi hon ton ng ý vi quan

im th hai vỡ trong trng hp vin
kim sỏt khi t v ỏn thỡ theo quy nh
ti iu 166 D tho B lut t tng dõn
s, vin kim sỏt phi cú trỏch nhim
cung cp nhng ti liu, chng c
chng minh cho quyn li ca bờn ng
s m vin kim sỏt ng ra bo v ng
thi vin kim sỏt phi a ra nhng
chng c, lớ l, cn c phỏp lớ bỏc b yờu
cu ca ng s phớa bờn kia a ra.
X

* Ging viờn Khoa lut dõn s
Trng i hc lut H Ni


đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
Tạp chí luật học 33

cú th lm c iu ú thỡ khi xột x ti
phiờn to vin kim sỏt phi tham gia t
tng. Cũn trong trng hp vin kim sỏt
khụng khi t v ỏn thỡ vin kim sỏt
ng v phớa ai, nguyờn n, b n hay
ngi cú quyn li ngha v liờn quan v
nu h khụng ng v phớa ng s no
m ch l c quan tin hnh t tng
kim sỏt hot ng xột x ca to ỏn thỡ
khụng cn thit phi tham gia phiờn to.
V trờn thc t "T l kim sỏt viờn tham

gia phiờn to hin nay l khỏ cao nhng t
l ỏn b hu v ci sa vn rt ln. Nhiu
sai sút v th tc, v h s nhng kim sỏt
viờn vn khụng phỏt hin c mc dự ó
kim sỏt h s v tham gia phiờn to".
(1)

Vỡ vy, vin kim sỏt ch bt buc tham
gia phiờn tũa xột x v ỏn m vin kim
sỏt khi t bo m cht lng tham
gia phiờn to cng nh bo m vic gii
quyt v ỏn ỳng phỏp lut, kp thi.
Nu chỳng ta tham kho phỏp lut
nc ngoi thỡ thy rt ớt nc quy nh
trong B lut t tng dõn s v s tham
gia t tng ti phiờn to s thm ca vin
kim sỏt v nu cú thỡ cng ch trong mt
s trng hp nht nh, vớ d, iu 431
B lut t tng dõn s ca Phỏp quy nh:
"Vin cụng t ch phi d phiờn to trong
nhng trng hp vin cụng t vi t
cỏch cỏc bờn ng s chớnh tham gia t
tng hoc i din cho ngi khỏc hoc
khi phỏp lut quy nh vin cụng t phi
cú mt ti phiờn to".
Vỡ vy, chỳng tụi cho rng quy nh v
s tham gia t tng ti phiờn to ca vin
kim sỏt nh trong iu 208 D tho B
lut t tng dõn s l hon ton hp lớ.
2. V th tc xột hi v tranh lun

ti phiờn to
a. iu 223 D tho B lut t tng
dõn s quy nh v th t xột hi, iu
224, 225, 226, 227, 231 D tho quy nh
v vic hi nguyờn n, b n, ngi cú
quyn li, ngha v liờn quan, ngi lm
chng, ngi giỏm nh.
Vic quy nh v th tc xột hi nh
trong D tho B lut t tng dõn s vn
l kiu t tng xột hi, trong ú cao vai
trũ ca thm phỏn v coi nh vai trũ ca
cỏc bờn ng s. Trong quỏ trỡnh xột x
ti phiờn tũa, hi ng xột x vn gi vai
trũ ch ng v tớch cc tham gia vo cỏc
hot ng xột hi cỏc ng s, ngi i
din ca ng s, ngi lm chng,
ngi giỏm nh Vic quy nh v th
tc xột hi ti phiờn tũa nh vy l cha
hp lớ, cha bo m tớnh dõn ch v bo
v cỏc quyn con ngi trong quỏ trỡnh
tham gia t tng ti phiờn tũa, lm ng
s li, ph thuc vo tũa ỏn, hn ch
tớnh tớch cc, ch ng ca ng s
trong t tng,
(2)
vai trũ ca lut s ti
phiờn tũa b m nht, ton b trỏch nhim
chng minh c t lờn vai hi ng xột
x t bit l ch ta phiờn tũa, cũn cỏc
bờn ng s, ngi i din ca ng

s, ngi bo v quyn li ca ng s,
nhng ngi tham gia t tng khỏc ch
tham gia vo quỏ trỡnh chng minh mc
hn ch. V khi phi m nhim ton
b trỏch nhim chng minh phiờn tũa thỡ
hi ng xột x khụng cú iu kin tp
trung vo xem xột, ỏnh giỏ cỏc chng c,


đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
34 Tạp chí luật học

hng quỏ trỡnh tranh tng gia cỏc bờn
ng s vo vic lm sỏng t cỏc yờu
cu, cỏc cn c thc tin v phỏp lớ ca
cỏc yờu cu ú cng nh cỏc tỡnh tit khỏc
nhau v quan h phỏp lut dõn s m t
ú phỏt sinh tranh chp gia cỏc ng
s. Ngoi ra, vic quy nh nh vy khụng
phự hp vi tinh thn ci cỏch t phỏp ó
c quỏn trit trong Ngh quyt s
08/NQ-T ca B chớnh tr ngy 2/1/2002
v mt s nhim v trng tõm cụng tỏc t
phỏp trong thi gian ti ú l: Vic phỏn
quyt ca tũa ỏn phi cn c ch yu vo
kt qu tranh tng ti phiờn tũa, trờn c
s xem xột y , ton din cỏc chng
c, ý kin ca kim sỏt viờn nguyờn n,
b n v nhng ngi cú quyn, li ớch
hp phỏp ra nhng bn ỏn, quyt nh

ỳng phỏp lut, cú sc thuyt phc v
trong thi hn phỏp lut quy nh.
(3)

Chỳng tụi cho rng trong B lut t
tng dõn s cn b th tc xột hi. Sau
th tc bt u phiờn tũa, hi ng xột x
cho ng s trỡnh by yờu cu, xut
trỡnh chng c v tranh lun. Tũa ỏn ch
thm tra t cỏch cỏc ng s v nhng
ngi tham gia t tng khỏc bo m
tớnh hp phỏp ca quỏ trỡnh tranh tng ti
phiờn tũa. Hi ng xột x cú quyn
tham gia vo quỏ trỡnh tranh lun ca
ng s bt c thi im no khi thy
cn thit phi lm sỏng t cỏc tỡnh tit,
chng c no ú v v ỏn cha c cỏc
bờn lm rừ.
b. Hin nay, tranh lun ti phiờn tũa
trong D tho cng mi ch cp trỡnh
t phỏt biu khi tranh lun, phỏt biu ca
vin kim sỏt v tr li vic xột hi m
cha cp nhng ngi cú quyn tham
gia tranh lun, phm vi tranh lun, c s
ca vic tranh lun trong khi ú õy l
nhng vn cú ý ngha quan trng ra
nhng bn ỏn, quyt nh cú cn c v
hp phỏp.
- V nhng ngi tham gia tranh lun
Cỏc quan h dõn s l nhng quan h

din ra trong i sng dõn s ca xó hi,
theo ú cỏc ch th ca quan h dõn s cú
quyn t do, t nguyn, bỡnh ng trong
vic thit lp cỏc quyn v ngha v dõn
s phc v cho li ớch ca mỡnh phự hp
vi li ớch chung ca xó hi. Trong trng
hp cú tranh chp hoc vi phm xy ra thỡ
h cng cú quyn la chn cỏch thc,
bin phỏp gii quyt tranh chp. Khi h
la chn phng thc gii quyt tranh
chp bng tũa ỏn thỡ trỏch nhim chng
minh cho yờu cu, phn yờu cu ca mỡnh
phi thuc v cỏc ng s. Vỡ vy, trong
quỏ trỡnh tranh lun ti phiờn tũa, cỏc bờn
ng s, ngi i din hoc ngi bo
v quyn, li ớch hp phỏp ca h gi vai
trũ ch ng v tớch cc trong quỏ trỡnh
tranh lun. i vi nhng v ỏn do vin
kim sỏt khi t hoc c quan nh nc,
t chc xó hi khi kin vỡ li ớch chung
thỡ mc dự vin kim sỏt, c quan nh
nc, t chc xó hi khụng phi l ch th
ca quan h phỏp lut tranh chp nhng
vin kim sỏt, c quan nh nc, t chc
xó hi l ngi a ra yờu cu khi kin,
khi t nờn chng minh cho yờu cu
khi kin, khi t ca mỡnh l cú cn c
v hp phỏp thỡ vin kim sỏt, c quan

đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
Tạp chí luật học 35

nh nc, t chc xó hi phi cú quyn
tranh lun. Trong quỏ trỡnh tranh lun,
thm phỏn l ngi trng ti cm cõn
cụng lớ phõn x gia hai bờn tham gia
tranh lun, duy trỡ trt t phiờn tũa v quỏ
trỡnh tranh lun gia hai bờn, hng quỏ
trỡnh tranh lun vo vic gii quyt cỏc
yờu cu ca cỏc ng s, cỏc cn c thc
tin v phỏp lớ ca cỏc yờu cu ú cng
nh cỏc tỡnh tit khỏc nhau v quan h
phỏp lut dõn s m t ú phỏt sinh tranh
chp gia cỏc ng s. Nh vy, chỳng
tụi cho rng cn b sung thờm iu lut
quy nh v nhng ngi cú quyn tham
gia tranh lun ti phiờn tũa l ng s,
ngi i din ca ng s hoc ngi
bo v quyn, li ớch hp phỏp ca ng
s. Trong trng hp vin kim sỏt khi
t, c quan nh nc, t chc xó hi khi
kin vỡ li ớch chung thỡ kim sỏt viờn, i
din ca c quan nh nc, t chc xó hi
cú quyn tranh lun.
- V phm vi tranh lun
Khi tin hnh tranh lun, vn c
bn l phi xỏc nh chớnh xỏc ni dung
nhng vn cỏc ng s tranh lun ti
phiờn tũa hay núi cỏch khỏc l phi xỏc

nh phm vi tranh lun. Theo quy nh
ti im a v im c khon 2 iu 57 D
tho thỡ ng s cú quyn v ngha v
cung cp chng c v chng minh bo
v quyn, li ớch hp phỏp ca mỡnh,
c bit v ghi chộp, sao chp cỏc chng
c do cỏc ng s khỏc xut trỡnh hoc
do tũa ỏn thu thp. Do ú, ng s l
ngi cú ngha v phi tr li cỏc yờu cu,
t nhn thy yờu cu, cỏc chng c m
ng s phớa bờn kia a ra l hon ton
ỳng n, cú c s v h tha nhn nhng
chng c, nhng yờu cu ú. Vic tha
nhn ny s gii phúng cho ng s phớa
bờn kia khi ngha v chng minh. Tuy
vy, vn cú nhng yờu cu, s vic cỏc
bờn hoc mt bờn ng s khụng chp
nhn. Ti phiờn tũa nhng vn ú phi
c tranh lun lm rừ. Nh vy, D tho
B lut t tng dõn s cn b sung thờm
iu lut quy nh v phm vi tranh lun
ú l: Nhng ngi tham gia tranh lun
ch tranh lun v nhng vn m cỏc
bờn ng s cũn mõu thun v khụng
thng nht.
- V c s ca vic tranh lun
Trong t tng dõn s, ng s cú
trỏch nhim chng minh cho tũa ỏn v
nhng ngi tham gia t tng khỏc thy
c s ỳng n trong yờu cu ca mỡnh

ng thi chng minh rng ng s phớa
bờn kia phi cú ngha v i vi yờu cu
ca mỡnh. thc hin trỏch nhim chng
minh cỏc ng s phi tỡm kim, thu
thp v cung cp cho tũa ỏn mi chng c
cn thit bo v quyn li ca mỡnh.
ng thi cỏc ng s cng phi c
tranh lun v chng c, khng nh giỏ tr
chng minh ca chng c m mỡnh xut
trỡnh trc hi ng xột x, trỡnh by
quan im, lp lun ca mỡnh v cỏc tỡnh
tit ca v ỏn, v kt lun giỏm nh, a
ra cỏc cn c phỏp lớ, lớ l chng minh
rng yờu cu ca mỡnh hoc phn i
yờu cu ca i phng l cú cn c, hp


đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
36 Tạp chí luật học

phỏp. Vi vic tranh lun ny ca cỏc
ng s, hi ng xột x s nhn thc
c mt cỏch ton din cỏc vn ca
v ỏn t cỏc yờu cu ca ng s, quan
h phỏp lut dõn s gia cỏc ng s cn
gii quyt, chng c, ti liu c s
dng gii quyt v ỏn, phỏp lut ỏp
dng cn gii quyt v ỏn, quyn v ngha
v ca mi bờn ng s trong v ỏn theo
quy nh ca phỏp lut. Nh vy, cn b

sung thờm iu lut quy nh v c s ca
vic tranh lun ú l: "Khi tin hnh tranh
lun thỡ ng s, ngi i din ca
ng s hoc ngi bo v quyn li ca
ng s ln lt trỡnh by trc hi
ng xột x ý kin ca h v cỏc chng
c (giy t, ti liu, vt chng, ngi lm
chng), lp lun v cỏc tỡnh tit ca v
ỏn, v kt lun giỏm nh, a ra cỏc cn
c phỏp lớ, lớ l v xut hng gii
quyt v ỏn. Trong trng hp v ỏn do
vin kim sỏt khi t, c quan nh nc,
t chc xó hi khi kin vỡ li ớch chung
thỡ kim sỏt viờn, i din ca c quan
nh nc, t chc xó hi trỡnh by cỏc
chng c, lớ l, cn c phỏp lớ v xut
hng gii quyt v ỏn".
3. V phỏt biu ca kim sỏt viờn
iu 235 D tho B lut t tng dõn
s quy nh: "Sau khi nhng ngi tham
gia t tng phỏt biu tranh lun v i
ỏp xong, ch to phiờn to ngh kim
sỏt viờn phỏt biu quan im ca vin
kim sỏt v vic gii quyt v ỏn". Theo
quy nh ny thỡ kim sỏt viờn vn l
ngi phỏt biu quan im ca mỡnh v
vic gii quyt v ỏn. ng s, ngi
i din ca ng s, ngi bo v
quyn li ca ng s khụng tranh lun
vi vin kim sỏt. Sau khi i din vin

kim sỏt trỡnh by kt lun ca mỡnh thỡ
nhng ngi tham gia tranh lun khụng
phỏt biu gỡ thờm.
V vn ny chỳng tụi cho rng
trong t tng dõn s, ng s cú quyn
t nh ot, ng s cú quyn t mỡnh
hoc nh ngi khỏc bo v quyn li cho
mỡnh. Nu vin kim sỏt l ngi a ra
hng gii quyt v ỏn thỡ phi a ra cỏc
chng c, cn c phỏp lớ, lớ l lm c s
cho vic xut hng gii quyt v ỏn.
Vỡ nhng xut ú cú th cú li cho phớa
ng s ny hoc phớa ng s kia v ớt
nhiu cú tỏc ng n hi ng xột x,
thc tin cng ó cho thy khụng phi
kt lun no ca vin kim sỏt cng l
chõn lớ m ụi khi cú trng hp vụ tỡnh
lm mt bờn hng li khụng ỳng
lut.
(4)
Do ú, cn phi cho cỏc ng
s, ngi i din ca ng s, ngi
bo v quyn li ca ng s cú quyn
ỏp li ý kin ca vin kim sỏt v nhng
vn m h khụng ng ý. Cú nh vy,
mi giỳp hi ng xột x cú c nhn
thc y v v ỏn, trờn c s ú hi
ng xột x ra bn ỏn, quyt nh ỳng
n v chớnh xỏc. Nh vy, iu 235 D
tho B lut t tng dõn s cn quy nh

nh sau: "i din vin kim sỏt tham
gia phiờn to phỏt biu quan im ca
mỡnh v vic gii quyt v ỏn. Trong
trng hp cỏc ng s, ngi i din
ca ng s, ngi bo v quyn, li


đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
Tạp chí luật học 37

ớch hp phỏp ca ng s khụng ng ý
vi ý kin ca kim sỏt viờn thỡ h cú
quyn i ỏp li".
4. Thi gian ngh ỏn
Bn ỏn tng kt li ton b quỏ trỡnh
xột x v ỏn, xỏc nh s tht khỏch quan
v ỏn, rỳt ra nhng kt lun v gii quyt
v ỏn. Thm phỏn phi mt rt nhiu thi
gian vit bn ỏn. Trong mt thi gian
ngn thỡ khụng th vit c bn ỏn cho
nờn trờn thc t hu nh cỏc bn ỏn u
c vit trc. V mt lớ lun, bn ỏn
c chun b trc khi ngh ỏn l khụng
ỳng v khi bn ỏn ó c vit trc nh
vy thỡ quỏ trỡnh tranh lun ti phiờn tũa
tr nờn vụ ngha bi cỏc thnh viờn ca
hi ng xột x ó nh hỡnh sn phng
hng gii quyt v ỏn trc khi vic xột
x c din ra. Vỡ vy, chỳng tụi cho
rng thi gian ngh ỏn khụng ch ỏp dng

i vi nhng v ỏn cú nhiu tỡnh tit
phc tp m thi gian ngh ỏn ny phi
c ỏp dng i vi tt c cỏc v ỏn
ngay c i vi nhng v ỏn cú th ngh
ỏn ngay c thỡ cng khụng nờn tuyờn
ỏn ngay vỡ hi ng xột x cn cú thi
gian cn thit bn bc, tho lun v
cỏc vn cn phi gii quyt trong v
ỏn, trờn c s ú hi ng xột x ra c
bn ỏn, quyt nh ỳng n, chớnh xỏc
v bo v quyn li chớnh ỏng ca cỏc
ng s.
Nu chỳng ta tham kho cỏc quy nh
ca phỏp lut nc ngoi thỡ thy trong
B lut t tng dõn s u cú quy nh v
thi hn ngh ỏn v thi hn ny c ỏp
dng cho tt c cỏc v ỏn. Vớ d: B lut
t tng dõn s i Loan quy nh: Bn
ỏn phi c tuyờn cụng khai trong vũng
nm ngy sau khi kt thỳc th tc thm
vn, tranh lun. Bn ỏn phi c hon
thin v chuyn cho th kớ trong vũng nm
ngy sau ngy tuyờn ỏn.
(5)
Phỏp lut t
tng dõn s ca Thỏi Lan cng quy nh:
Khi vic xem xột thm vn ó kt thỳc,
tũa ỏn n nh v cụng b ngy tuyờn ỏn.
Vic tuyờn ỏn phi c tin hnh ti
phiờn tũa cú y thnh phn hi ng

xột x v cụng khai, cú mt tt c cỏc bờn.
Nu tt c cỏc bờn u khụng cú mt ti
ngy tuyờn ỏn thỡ tũa ỏn cú th khụng cn
tuyờn ỏn v c coi rng bn ỏn ó
tuyờn theo phỏp lut.
(6)
Do ú, iu 239 cn quy nh li nh
sau: "Sau khi kt thỳc phn tranh lun,
ch ta phiờn tũa tuyờn b v quyt nh
thi gian ngh ỏn nhng khụng c quỏ
nm ngy lm vic"./.

(1).Xem: TS. Trn Vn Trung, "Vai trũ ca vin kim
sỏt trong t tng dõn s", Ti liu to m D tho
B lut t tng dõn s, Cõu lc b lut gia Vit - c
v vn phũng Vin Konard Adenauer, 11/2003.
(2).Xem: Nguyn Cụng Bỡnh, "Nguyờn tc bo m quyn
bo v quyn li ớch hp phỏp ca ng s trong t tng
dõn s Vit Nam", Lun vn thc s lut hc nm 1998, tr. 83.
(3).Xem: Ngh quyt s 08/NQ-T ca B chớnh tr
ngy 2/1/2002 v mt s nhim v trng tõm cụng tỏc
t phỏp trong thi gian ti.
(4).Xem: Khỏnh Tu, Vn V, "Nõng cao cht lng
xột x", Bỏo phỏp lut ch nht, s 83/2002.
(5), (6).Xem: K yu d ỏn VIE/95/017, "Tng cng nng
lc xột x ti Vit Nam , v phỏp lut t tng dõn s", Nxb.
Vn húa dõn tc TANDTC, H. 2000, tr.129.