Tài liệu “Hãy nói cho con sự thật” trẻ nhỏ và nói dối docx

“Hãy nói cho con sự thật” trẻ nhỏ và nói dối
Trẻ nhỏ có thể nói dối bởi rất nhiều lý do khác nhau. Thỉnh thoảng chúng
lẫn lộn giữa đâu là thực tế và đâu là không. Trẻ có thể nói dối vì trẻ lo lắng
chúng ta không tán thành, và không muốn thừa nhận đã làm điều gì đó mà
lẽ ra không nên làm. Đôi khi trẻ muốn tránh đi những hậu quả từ hành
động của trẻ (người lớn có thể cũng nói dối vì những lý do tương tự).
Câu hỏi của bạn về việc để trẻ "đi xa hơn trong hành vi nói dối" đưa ra một
manh mối về thái độ của bạn. Bốn tuổi, trẻ đã có thể hiểu được rằng cách
cư xử của nó đem lại hậu quả gì, nhưng chúng lại chưa có được sự chín
chắn và khả năng phán đoán. Chúng vẫn cần được dạy dỗ nhiều hơn là
các hình thức kỷ luật. Nếu như con của bạn không tin rằng những lựa
chọn và hành vi sai trái sẽ mang lại hậu quả xấu, sẽ phải chịu hình phạt và
trách mắng thì con của bạn sẽ không muốn nói thật với bạn.
Trẻ con không phải sinh ra đã hiểu được sự khác nhau giữa thành thật và
nói dối, và chúng cũng không tự dưng hiểu được giá trị của sự trung thực.
Cha mẹ nên lập kế hoach để dạy trẻ hiểu sự trung thực và nói thật có tầm
quan trọng như thế nào, nhưng cũng đừng hi vọng trẻ hiểu ngay được cho
đến khi trẻ trưởng thành hơn. Sự thật là trẻ có thể hiểu được giá trị của sự
trung thực khi trẻ nhìn thấy những người lớn xung quanh cư xử như vậy.
(Nói cách khác, trẻ nhỏ sẽ không học được sự trung thực nếu giả dụ, trẻ
nghe thấy bạn gọi điện xin nghỉ ốm vì bạn muốn đi trượt tuyết.)
Hầu hết trẻ em (và cả người lớn) đều nói dối hết lần này đến lần khác. Hãy
nhớ rằng việc mắc lỗi là không thể tránh khỏi - đặc biệt là khi 4 tuổi - và
nếu các lỗi lầm được xem như là cơ hội để học hỏi hơn là tội lỗi, hay thất
bại thì lỗi lầm không đáng sợ. Nếu bạn muốn con của bạn thành thật, bạn
phải sẵn lòng lắng nghe con, cố kiềm chế việc làm con xấu hổ hay trừng
phạt con, phải cùng chơi với con để phát triển các kỹ năng của con và hiểu
được những vấn đề nào đang xuất hiện. Khi trẻ không nói thật và bị đánh
đòn, bị làm cho xấu hổ thì trẻ sẽ học được những bài học mà ta không hề
mong muốn. Trừng phạt thường chỉ làm cho trẻ cảm thấy sợ hãi và cố
gắng chối bỏ trách nhiệm về những hành động mình làm.

Hãy nghe kinh nghiệm của một người cha khi cậu con trai nói dối:
Colin không mất bình tĩnh khi nhìn thấy một quả trứng vỡ trên sàn nhà
bếp. Anh nói với giọng làm cho vấn đề trở nên trầm trọng hơn: "Này, ai đã
làm vỡ trứng?" Cậu con trai Sam 4 tuổi trả lời một cách bình tĩnh: "Một con
cá sấu đã làm."
Colin biết chẳng có con cá sấu nào ở trong nhà. Anh muốn tìm ra cách để
giải quyết tình huống này là cả hai bố con sẽ dọn dẹp quả trứng vỡ, và
anh muốn dạy cho con biết tầm quan trọng của sự trung thực. Anh đã
nhắc lại "Một con cá sấu á!, nó màu vàng hả con? Bố nghĩ rằng bố chỉ
nhìn thấy nó ở trong sở thú thôi." Sam đã cười toét miệng và đồng ý rằng
đó là một con cá sấu màu vàng.
Colin cũng cười và sau đó nói: "Con biết đấy, bố chỉ giả vờ là có một con
cá sấu. Con cũng biết rằng chúng ta chẳng có con cá sấu nào ở quanh
đây cả." Sau đó anh đề nghị rằng cả hai sẽ cùng nhau dọn dẹp quả trứng
vỡ, và biết rằng sẽ có những cơ hội để nói chuyện khi cùng nhau làm việc.
"Sam, con đã sợ bố sẽ mắng con về quả trứng vỡ sao?" Sam cụp mắt
xuống và chậm rãi gật đầu. Colin nói với giọng ấm áp và nhẹ nhàng: "Bố
biết là con muốn đổ lỗi lên con cá sấu, hay là muốn tạo nên một điều gì đó
mà nó đã không thật sự xảy ra. Nhưng một điều thật sự quan trọng mà
con cần biết là: con có thể nói thật, thậm chí khi con cảm thấy sợ. Con có
biết tại sao nói thật lại quan trong không?" Sam lắc đầu. Colin xoa đầu và
làm rối tung mái tóc của cậu con trai. "Bố muốn con có thể nói thật những
điều mà con nói với bố, con yêu. Bố yêu con rất nhiều, và bố muốn biết khi
con nói cho bố nghe điều gì đó thì điều đó phải thực sự đã xảy ra."
Sam nhìn lên và nói một cách chậm rãi, "Con cũng yêu bố, bố à, chỉ là con
đang giả vờ."
Colin nói: "Ừ, bố biết là chúng ta đang giả vờ. Và có lúc thật hài hước khi
giả vờ. Điều quan trọng là chúng ta có thể nói thật. Chúng ta giả vờ khi
muốn dựng lên một câu chuyện. Nhưng sẽ là nói dối khi chúng ta sử dụng
một câu chuyện để tránh việc thừa nhận chúng ta đã mắc lỗi."

Sam có lẽ sẽ phải học bài học này nhiều hơn một lần. Hầu như không có
người lớn nào có thể tuyên bố rằng bất cứ lúc nào mình cũng hoàn toàn
thành thật. Sam có thể vẫn phạm lỗi trước khi lĩnh hội được khái niệm mới
này.