Tài liệu Khen sao cho đúng? potx

Khen sao cho đúng?
Hầu như ông bố bà mẹ nào cũng nghĩ rằng con mình là một đứa trẻ
đặc biệt và họ thường tìm mọi cơ hội để ca ngợi chúng. "Con thật là
thông mình", "Con gái mẹ xinh đẹp làm sao!", "Con giỏi quá" là
những câu các bà mẹ thường xuýt xoa với con mình nhiều nhất.
Tuy nhiên, các nhà khoa học đã đưa ra những cảnh báo cho các bậc
cha mẹ thường khen ngợi con mình quá mức.
Từng có khá nhiều các chứng minh từ các nhà khoa học tâm lý về sự
cần thiết phải khen ngợi con trẻ. Nhưng gần đây, các chuyên gia đã
đưa ra những kết luận không tốt về việc nhiều cha mẹ tâng bốc con
em mình quá mức. Các nhà tâm lý học khẳng định, những lời khen
ngợi quá đáng theo kiểu để khích lệ là những việc làm vô nghĩa,
thậm chí có thể có hại cho con bạn.
Nhà tâm lý học nổi tiếng người Anh Stephen Gross cho rằng, nếu
một đứa trẻ thường xuyên nhận được những lời khen ngợi, kiểu như
"Con thật là thông minh" hoặc "Con sẽ là một tài năng lớn" thì kết
quả học tập của nó sẽ giảm sút đáng kể. Theo ông, "những lời khen
ngợi rỗng" sẽ hình thành trong con trẻ những hy vọng giả. Ý kiến này
của ông được đưa ra trong cuốn "The Examined Life".
Thay vào việc tặng cho con cái hàng núi lời ngợi khen, nhà khoa học
khuyến khích các bậc phụ huynh và giáo viên sử dụng những cụm từ
như "Chúc mừng con đã làm được những việc khó khăn" hay "Chúc
mừng cố gắng của con". Theo Gross, "những lời khen ngợi rỗng tồi
tệ không kém gì những chê trách thiếu suy nghĩ, cả hai đều thể hiện
sự thiếu quan tâm đến những suy nghĩ và cảm xúc của trẻ."
Trong lập luận của mình, ông đưa ra những con số khảo sát do các
nhà tâm lý học Đại học Columbia thực hiện, chứng minh rằng trẻ em
thường được khen ngợi sẽ học ngày càng kém hơn. Các nhà tâm lý
học đã yêu cầu 128 trẻ em trong độ tuổi từ 10-11 làm một số bài
toán. Với một nhóm trẻ đã hoàn thành bài tập, họ khen ngợi: "Các
cháu làm tốt lắm. Các cháu thật thông minh". Với nhóm trẻ khác, họ

không khen ngợi mà chỉ cám ơn. Họ nói: "Các cháu quả là những
học sinh tốt vì các cháu đã cố gắng làm những bài tập khó như thế
này".
Sau đó, cả hai nhóm học sinh được yêu cầu làm các bài tập khó hơn
nữa. Những em trước đó đã được ca ngợi đã làm bài kém hơn. Điều
thú vị là khi trò chuyện với các chuyên gia, một số đứa trẻ trong
nhóm này còn cố gắng bào chữa về những điều mình đã làm được.
Chính từ hiện tượng này mà nhà tâm lý học Gross đã dành hẳn một
chương trong của cuốn sách của mình viết về vấn đề "Vinh quang có
thể khiến con người ta mất đi lòng tự tin". Ông nhận định, bất kỳ lời
khen ngợi nào dù là nhỏ nhất cũng phải được đưa ra một cách đúng
lúc, đi kèm với ý nghĩa giáo dục và đều phải có những cơ sở đúng
đắn.
Một số nhà khoa học Mỹ còn cho rằng, những lời ngợi khen sẽ làm
cho trẻ đánh mất mục đích phấn đấu. Ashley Merriman và Po
Bronson khẳng định, ý định tốt đẹp của cha mẹ sẽ phản tác dụng bởi
những lời khen rỗng. Nếu bạn khen ngợi con mình quá thường
xuyên, chúng sẽ không còn quan tâm đến điều đó nữa và bắt đầu coi
đó là chuyện đương nhiên.
Một trường đại học ở Florida đã thực hiện một thí nghiệm khá thú vị.
Người ta yêu cầu một nhóm sinh viên chơi một trò game. Kết quả
đang khá tốt đẹp nhưng khi có người bước vào phòng và bắt đầu
khen ngợi thì tất cả mọi thứ thay đổi theo chiều hướng xấu hơn. Các
sinh viên bắt đầu để thua. Theo các chuyên gia, sự chú ý của họ đã
chuyển từ trò chơi sang người đã khen ngợi họ.
Các nhà khoa học - tâm lý học từng chỉ trích việc khen thưởng bằng
kẹo, tiền và các hình thức vật chất khác của hệ thống giáo dục. Họ
lập luận, các biện pháp này làm giảm hiệu suất, bởi vì trẻ con sẽ coi
đó là sự hối lộ. Nhiều người cho rằng, trẻ em không phải mê thích
những lời khen ngợi và sự khen thưởng, điều mà chúng cần là việc

mỗi ngày chúng cảm thấy mình làm tốt hơn tất cả mọi việc được giao
hay những gì chúng mong muốn. Nếu phần thưởng (hay lời khen
ngợi) được ban phát một cách quá dễ dãi thì ý tưởng về sự khích lệ
sẽ thất bại.
Các nhà khoa học cũng chỉ ra một số cách khen ngợi con cái mà
không làm hại đến chúng. Đầu tiên, hãy khen một cách cụ thể, đừng
nói chung chung. Thứ hai, hãy quan tâm đến những gì mà trẻ thực
sự có thể thực hiện được. Nếu bạn muốn tưởng thưởng thì hãy đặt
ra cho trẻ những việc mà chúng có thể làm được. Đừng tâng bốc trẻ
bởi những điều mà chúng thực hiện được không mấy khó khăn.
Đừng khen ngợi trẻ theo kiểu so sánh nó với những người khác.
Đừng yêu cầu con mình làm những việc mà nó không thể làm được.
Và, điều quan trọng là hãy thẳng thắn, chân thành với con cái của
mình.