Quản lý các hoạt động văn hóa ở trung tâm văn hóa thông tin và thể thao quận ba đình tp hà nội

BỘ NỘI VỤ

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI
KHOA QUẢN LÝ XÃ HỘI

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
QUẢN LÝ CÁC HOẠT ĐỘNG VĂN HĨA
Ở TRUNG TÂM VĂN HĨA THƠNG TIN VÀ THỂ
THAO QUẬN BA ĐÌNH - TP HÀ NỘI
Khóa luận tốt nghiệp ngành : QUẢN LÝ VĂN HÓA
Ngƣời hƣớng dẫn

: THS. TRẦN THỊ PHƢƠNG THÚY

Sinh viên thực hiện

: HỒ HOÀNG YẾN

Mã số sinh viên

: 1705QLVB066

Khóa

: 2017-2021

Lớp

: 1705QLVB

HÀ NỘI - 2021

LỜI CAM ĐOAN
Tác giả cam đoan đề tài Quản lý các hoạt động văn hóa ở trung tâm Văn
hóa Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình - TP Hà Nội là cơng trình nghiên cứu
của chính tác giả dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của ThS. Trần Thị Phƣơng Thúy.
Những vấn đề đƣợc trình bày trong đề tài, các số liệu, kết quả và các dẫn chứng là
do tác giả tìm hiểu, có sự tham khảo, sƣu tầm và sự kế thừa những nghiên cứu của
các tác giả đi trƣớc; những nội dung tham khảo đƣợc trích dẫn từ các tài liệu có
nguồn gốc rõ ràng, đƣợc chú thích đầy đủ.
Hà Nội, ngày 18 tháng 5 năm 2021
Sinh viên

Hồ Hoàng Yến


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thiện bài khóa luận tốt nghiệp của mình, em xin trân trọng gửi lời
cảm ơn đến quý thầy cô khoa Quản lý xã hội, Trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội và cô
Trần Thị Phƣơng Thúy, giảng viên khoa Quản lý xã hội đã trực tiếp hƣớng dẫn và
quan tâm giúp em trong suốt thời gian thực hiện đề tài. Đồng thời, em cũng gửi lời
cảm ơn sâu sắc đến các đồng chí cán bộ tại Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể
thao quận Ba Đình, chú Hồng Văn Trung, anh Lê Tồn Thắng đã giúp đỡ, tạo mọi
điều kiện để em đƣợc khảo sát hoạt động tại Trung tâm, đƣợc trực tiếp nghiên cứu
tài liệu và hoàn thành đề tài một cách hiệu quả.
Trong q trình hồn thiện đề tài, mặc dù đã có nhiều cố gắng nhƣng do kiến
thức cũng nhƣ kinh nghiệm thực tiễn cịn hạn chế nên khơng thể tránh khỏi những
thiếu sót. Vì vậy, em rất mong nhận đƣợc sự chỉ bảo và ý kiến đóng góp của quý
thầy cô để em học thêm đƣợc nhiều kiến thức và hồn thiện bài khóa luận này.
Em xin trân trọng cảm ơn!

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Chữ viết tắt

Viết đầy đủ

1

ASEAN

Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á

2

GS

Giáo sƣ

3

HĐND

Hội đồng nhân dân

4

MTTQ

Mặt trận Tổ Quốc

5

Nxb

Nhà xuất bản

6

PGS.TS

Phó giáo sƣ tiến sĩ

7

TNCS

Thanh niên Cộng sản

8

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

9

TNTP

Thiếu niên Tiền phong

10

UBND

Ủy ban nhân dân

11

UNESCO

Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của
Liên hợp quốc


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài...............................................................................................1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .......................................................................2
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu.....................................................................6
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................7
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ..................................................................................7
6. Đóng góp của khóa luận ...................................................................................7
7. Bố cục của khóa luận ........................................................................................8

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG VĂN HÓA VÀ
KHÁI QUÁT VỀ TRUNG TÂM VĂN HĨA - THƠNG TIN VÀ THỂ THAO
QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .............................................................9
1.1. Lý luận chung về quản lý hoạt động văn hóa ................................................9
1.1.1. Một số khái niệm ........................................................................................9
1.1.1.1. Văn hóa ....................................................................................................9
1.1.1.2. Thiết chế văn hóa ...................................................................................10
1.1.1.3. Quản lý ...................................................................................................11
1.1.1.4. Quản lý hoạt động văn hóa ....................................................................12
1.1.2. Nội dung quản lý thiết chế trung tâm văn hóa ..........................................13
1.1.2.1. Cơng tác quản lý hoạt động thơng tin, tuyên truyền, cổ động ..............14
1.1.2.2. Quản lý và hƣớng dẫn tổ chức phong trào văn hóa, văn nghệ quần
chúng ..................................................................................................................14
1.1.2.3. Quản lý và hƣớng dẫn tổ chức phong trào thể dục thể thao quần
chúng ..................................................................................................................15
1.1.2.4. Hoạt động xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở ......................................17
1.2. Khái quát về Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình .........18


1.2.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và
Thể thao quận Ba Đình .......................................................................................18
1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trung tâm Văn
hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình .........................................................19
1.2.2.1. Chức năng và nhiệm vụ quyền hạn của Trung tâm Văn hóa quận Ba Đình.19
1.2.2.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy ..........................................................................20
1.2.3. Vai trò của Trung tâm đối với nhân dân quận Ba Đình ............................22
Tiểu kết ...............................................................................................................23
Chƣơng 2. CƠNG TÁC QUẢN LÝ CÁC HOẠT ĐỘNG VĂN HĨA TẠI
TRUNG TÂM VĂN HĨA - THƠNG TIN VÀ THỂ THAO QUẬN BA ĐÌNH,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI ...........................................................................................25

2.1. Các hoạt động của Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba
Đình .....................................................................................................................25
2.1.1. Cơng tác quản lý hoạt động thông tin, tuyên truyền, cổ động ..................25
2.1.2. Quản lý và hƣớng dẫn tổ chức phong trào văn hóa, văn nghệ quần
chúng ..................................................................................................................29
2.1.3. Quản lý và hƣớng dẫn tổ chức phong trào thể dục thể thao quần
chúng ..................................................................................................................32
2.1.4. Hoạt động xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở .........................................38
2.2. Công tác quản lý các hoạt động văn hóa của Trung tâm Văn hóa - Thơng tin
và Thể thao quận Ba Đình ..................................................................................41
2.2.1. Về cơng tác lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai thực hiện, ban hành các văn
bản pháp lý ..........................................................................................................41
2.2.2. Công tác bồi dƣỡng, đào tạo đội ngũ viên chức .......................................46
2.2.3. Công tác thanh tra, kiểm tra các hoạt động văn hóa .................................49
2.3. Đánh giá chung ............................................................................................52
2.3.1. Những kết quả đạt đƣợc ............................................................................52
2.3.2. Những tồn tại và hạn chế ..........................................................................56
Tiểu kết ...............................................................................................................59


Chƣơng 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
VĂN HĨA TẠI TRUNG TÂM VĂN HĨA - THƠNG TIN VÀ THỂ THAO
QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ...........................................................61
3.1. Định hƣớng của cấp ủy Đảng và chính quyền trong cơng tác quản lý hoạt
động văn hóa .......................................................................................................61
3.1.1. Định hƣớng chung.....................................................................................61
3.1.2. Nhiệm vụ ...................................................................................................66
3.2. Giải pháp nâng cao chất lƣợng hiệu quả tổ chức quản lý các hoạt động văn
hóa tại Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình ...................68
3.2.1. Giải pháp chung ........................................................................................68

3.2.1.1. Đổi mới cơ chế quản lý, xây dựng chính sách và kiện toàn bộ máy quản
lý..........................................................................................................................68
3.2.1.2. Nâng cao chất lƣợng đội ngũ nguồn nhân lực .......................................72
3.2.2. Giải pháp cụ thể về nâng cao chất lƣợng hoạt động văn hóa ...................74
3.2.2.1. Đối với hoạt động thông tin, tuyên truyền, cổ động ..............................74
3.2.2.2. Đối với các phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng .........................75
3.2.2.3. Đối với các phong trào thể dục thể thao quần chúng .............................77
3.2.2.4. Đối với hoạt động xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở .........................78
3.2.2.5. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm và thi đua khen
thƣởng .................................................................................................................80
Tiểu kết ...............................................................................................................83
KẾT LUẬN ..............................................................................................................85
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................87
PHỤ LỤC .................................................................................................................90


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, khi kinh tế - xã hội phát triển, đời sống và dân trí của ngƣời dân
ngày càng đƣợc nâng cao thì sinh hoạt văn hóa trở thành nhu cầu khơng thể thiếu
trong đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân. Ở nƣớc ta, văn hóa là một mặt trận
và là sự nghiệp của tồn dân, của cả hệ thống chính trị, do Đảng lãnh đạo. Trong
những năm đổi mới toàn diện đất nƣớc, Đảng, Nhà nƣớc, các bộ ngành, địa phƣơng,
các tổ chức chính trị, văn hóa, xã hội đã và đang quan tâm xây dựng mới, bổ sung,
hoàn thiện nhiều văn bản pháp luật, các nghị định, thông tƣ nhằm điều chỉnh và tạo
hành lang pháp lý cho các hoạt động văn hóa, văn nghệ phát triển, phù hợp với tình
hình mới. Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9/6/2014 Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp
hành Trung ƣơng Đảng (khóa XI) đã xác định rõ phƣơng hƣớng nhằm phát triển
văn hóa “thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh
nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc

vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, cơng bằng, văn minh” [3]. Nhận thức rõ
vai trị của văn hóa, các cơ quan Nhà nƣớc ngày càng nâng cao tầm quan trọng của
công tác quản lý Nhà nƣớc, trong đó có nhiệm vụ chỉ đạo phát triển thiết chế văn
hóa cấp quận trực thuộc thành phố. Để văn hóa thực sự là nền tảng tinh thần xã hội,
là cơ sở để phát huy chủ nghĩa yêu nƣớc, tinh thần đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp
đổi mới đất nƣớc thì hoạt động quản lý văn hóa, đặc biệt quản lý hoạt động văn hóa
cấp quận, cấp cơ sở phải thực sự trở thành một nhiệm vụ thƣờng xun và lâu dài.
Trung tâm Văn hóa Thơng tin và Thể thao quận huyện có chức năng quản lý
tạo các hoạt động văn hóa trực tiếp tại chỗ, đồng thời dẫn dắt và phối hợp cùng
mạng lƣới văn hóa ở các cộng đồng dân cƣ để tổ chức có hiệu quả các phong trào
Văn hóa - Xã hội trên địa bàn cơ sở. Trung tâm là nơi tổ chức các hoạt động văn
hóa văn nghệ thuật cho quần chúng nhân dân nhằm phát huy tối đa sức mạnh của
văn hóa, làm cho văn hóa thấm sâu vào mọi lĩnh vực, mọi phƣơng tiện của đời sống
xã hội. Trung tâm Văn hóa - Thơng tin Thể thao quận Ba Đình là một trong những
trung tâm có nhiều đóng góp cho sự nghiệp văn hóa thơng qua các hoạt động của
mình. Trong những năm qua, các hoạt động của Trung tâm Văn hóa quận ln đƣợc

1


đẩy mạnh và thu đƣợc nhiều kết quả quan trọng, góp phần làm phong phú đời sống
văn hóa tinh thần, tạo điều kiện để nhân dân ngày càng nâng cao trình độ thẩm mỹ,
tác động tích cực đến đời sống xã hội, đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần ngày càng
cao của quần chúng nhân dân quận Ba Đình. Mặt khác, thông qua các hoạt đồng
này tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, nâng cao trách nhiệm của các cấp ủy
Đảng, chính quyền về tầm quan trọng của các hoạt động văn hóa, thơng tin đang
diễn ra trên địa bàn quận. Từ đó, có sự quan tâm chỉ đạo kịp thời và tạo mọi điều
kiện thuận lợi để các phong trào hoạt động văn hóa thơng tin của quận ngày càng
phát triển.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt đƣợc thì cơng tác quản lý các hoạt

động văn hóa của Trung tâm Văn hóa - Thơng tin Thể thao quận Ba Đình cịn nhiều
bất cập so với nhu cầu thực tiễn. Đánh giá trong Nghị quyết số 33- NQ/TW ngày
9/6/2014 Hội nghị Trung ƣơng 9 khóa XI đã chỉ rõ: “Hệ thống thiết chế văn hóa và
cơ sở vật chất, kỹ thuật cho hoạt động văn hóa cịn thiếu và yếu, có nơi xuống cấp,
thiếu đồng bộ, hiệu quả sử dụng thấp. Công tác quy hoạch, đào tạo, bố trí cán bộ
lãnh đạo, quản lý văn hóa các cấp, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao còn nhiều
hạn chế, bất cập” [3]. Trung tâm Văn hóa - Thơng tin Thể thao quận Ba Đình là một
thiết chế văn hóa có vai trị quan trọng trong việc kết nối những chủ trƣơng chính
sách của Đảng và Nhà nƣớc với ngƣời dân trên địa bàn quận. Bởi vậy, trung tâm cần
nâng cao chất lƣợng quản lý để bắt kịp sự phát triển của quận trong thời kỳ mới.
Xuất phát từ những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra ở địa phƣơng, nghiên
cứu tìm ra những giải pháp để nâng cao chất lƣợng quản lý cũng nhƣ hiệu quả của
các hoạt động tại Trung tâm Văn hóa - Thơng tin Thể thao quận Ba Đình trong giai
đoạn hiện nay. Là một sinh viên chuyên ngành Quản lý văn hóa, xác định và hiểu rõ
tầm quan trọng trong cơng tác quản lý hoạt động văn hóa tại quận, vì lí do trên, tơi
chọn đề tài “Quản lý các hoạt động văn hóa ở trung tâm Văn hóa Thơng tin và
Thể thao quận Ba Đình - TP Hà Nội” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp ngành Quản
lý văn hóa.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Nghiên cứu về quản lý văn hóa nói chung và quản lý hoạt động của Trung

2


tâm Văn hóa Thơng tin và Thể thao nói riêng là chủ đề mang tính thời sự và thu hút
đƣợc nhiều nhà nghiên cứu quan tâm, vì đây là một trong những yêu cầu cần thiết
trong thời kì hiện nay. Văn hóa ln đƣợc Đảng ta coi trọng nhƣ một trong những
mục tiêu cho sự phát triển, và đƣợc ghi nhận qua văn kiện của các kỳ Đại hội Đảng.
Ngày 16 tháng 7 năm 1998, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng
(khóa VIII) đã ban hành Nghị quyết về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt

Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” [1]. Đây là văn kiện chuyên đề, sâu sắc và
toàn diện về văn hố sau Đề cương văn hóa Việt Nam năm 1943. Nghị quyết Trung
ƣơng 5 khóa VIII vừa có tính chiến lƣợc lâu dài, vừa có tính cƣơng lĩnh hành động
trong việc xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam thời kỳ đổi mới để bƣớc
vào thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, tạo bƣớc ngoặt về tƣ
duy và nhận thức văn hóa. Hội nghị lần thứ 10 của Ban Chấp hành Trung ƣơng
Đảng khóa IX (tháng 7/2004) đã khẳng định Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban
Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa VIII “thực sự có ý nghĩa chiến lược” về văn hóa
của Đảng ta.
Trên cơ sở tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ƣơng 5 khóa VIII,
tại Hội nghị lần thứ 9, Ban Chấp hành Trung ƣơng khóa XI đã ra Nghị quyết về
“Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển
bền vững đất nước” [2]. So với Nghị quyết Trung ƣơng 5 khóa VIII thì tại nghị
quyết này, xây dựng con ngƣời Việt Nam đƣợc đƣa lên tiêu đề của nghị quyết và
vấn đề xây dựng con ngƣời Việt Nam phát triển toàn diện là nhiệm vụ đầu tiên
trong 6 nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hóa. Đây là nét đặc sắc của Nghị quyết
Trung ƣơng 9 về văn hóa, là kết quả trực tiếp của thành tựu phát triển tƣ duy lý luận
của Đảng ta về văn hóa, vị trí và vai trị của văn hóa trong thời kỳ mới.
Ngày 16/4/2009, Thủ tƣớng Chính phủ đã ban hành Bộ tiêu chí Quốc gia về
Xây dựng nơng thơn mới [26], trong đó xác định công tác tổ chức và xây dựng hệ
thống thiết chế văn hóa một cách có hiệu quả đóng vai trị quan trọng trong q
trình phát triển đời sống nơng thơn. Khơng chỉ dừng lại tại đó, Thủ tƣớng Chính
phủ cũng đã ban hành Quyết định số 2164/QĐ-TTg về “Quy hoạch tổng thể phát
triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở giai đoạn 2013 - 2020, định hướng

3


đến năm 2030” [28]. Quy hoạch đã cụ thể hóa chủ trƣơng của Đảng về xây dựng
phát triển văn hóa, con ngƣời Việt Nam bằng chiến lƣợc, chƣơng trình cụ thể với

mục tiêu: Phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở nhằm tổ chức các cơ
sở hoạt động văn hóa, thể thao trên địa bàn dân cƣ, đáp ứng nhu cầu sáng tạo,
hƣởng thụ văn hóa, thể thao của các tầng lớp nhân dân; đồng thời làm nhiệm vụ
tuyên truyền, cổ động phục vụ các nhiệm vụ chính trị của Trung ƣơng và địa
phƣơng. Đồng thời, quy hoạch đồng bộ về cơ sở vật chất, trang thiết bị, tổ chức bộ
máy, cán bộ, tổ chức các hoạt động, thu hút và tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân
thƣờng xuyên đến sinh hoạt, hƣởng thụ văn hóa, luyện tập thể dục thể thao và vui
chơi giải trí. Bên cạnh đó, quy hoạch cịn nhằm nâng cao hiệu lực quản lý của chính
quyền, phát huy vai trị quản lý nhà nƣớc của ngành Văn hóa - Thể thao và Du lịch,
cùng với năng lực tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các thiết chế văn hóa trong việc
xây dựng và phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở.
Trong q trình nghiên cứu tìm hiểu, tác giả đã tìm thấy một số cơng trình
nghiên cứu liên quan đến đề tài “Quản lý các hoạt động văn hóa tại Trung tâm Văn
hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình, thành phố Hà Nội” nhƣ:
Luận văn thạc sĩ Quản lý Văn hóa của tác giả Nghiêm Nam Hùng (2012) ở
Trƣờng Đại học Văn hóa Hà Nội với đề tài: Quản lý hoạt động văn hóa của Trung
tâm Văn hóa - Thơng tin quận Hà Đông, thành phố Hà Nội [18]. Đây là một trong
số những luận văn tiêu biểu, đƣợc khá nhiều các tác giả sau này tham khảo. Luận
văn không chỉ tập trung nghiên cứu Trung tâm Văn hóa - thơng tin quận Hà Đơng,
mà cịn mở rộng phạm vi nghiên cứu hoạt động của một số Trung tâm khác trên địa
bàn Hà Nội. Từ những nghiên cứu, so sánh khách quan, thực tế, tác giả khơng chỉ
đánh giá những mặt tích cực và hạn chế của Trung tâm, mà còn học hỏi, tiếp thu
đƣợc những cách thức quản lý hiệu quả của một số trung tâm khác. Nhờ đó, tác giả
đã đƣa ra những giải pháp thiết thực và mang tính khả thi cao, góp phần đƣa Trung
tâm Văn hóa - thơng tin quận Hà Đông trở thành một điểm mạnh trong hệ thống
Trung tâm Văn hóa thành phố Hà Nội.
Tác giả Lê Tuấn Đạt (2016) với đề tài luận văn: Hoạt động quản lý của
Trung tâm Văn hóa thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội, chuyên ngành Quản lý văn

4

hóa Trƣờng Đại học Sƣ phạm Nghệ thuật Trung ƣơng [17] cũng đã nghiên cứu và
đánh giá thực trạng hoạt động quản lý của Trung tâm Văn hóa Thị xã Sơn Tây trong
mối quan hệ với một số Trung tâm Văn hóa tại Hà Nội, trên cơ sở đó đƣa ra giải
pháp nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý Trung tâm Văn hóa thị xã Sơn Tây trong
tình hình mới. Đề tài nghiên cứu “Quản lý các hoạt động tại Trung tâm Văn hóa –
Thể thao huyện Đơng Hưng, tỉnh Thái Bình” của Nguyễn Thế Song (2016) [20]
cũng thơng qua khảo sát thực tế công tác quản lý của các hoạt động văn hóa của
Trung tâm Văn hóa huyện Đơng Hƣng, tỉnh Thái Bình, qua đó đề xuất những giải
pháp có hiệu quả thực tiễn cao, góp phần tích cực vào cơng cuộc phát triển văn hóa
của địa phƣơng.
Luận văn của Bùi Thị Thu Phƣơng “Quản lý hoạt động văn hóa của Trung
tâm Văn hóa tỉnh Sơn La” (2016) [6] là cơng trình nghiên cứu khá cơng phu về
cơng tác quản lý văn hóa tại Trung tâm Văn hóa tỉnh Sơn La. Trong đó tác giả đã
đánh giá những thành tích đã đạt đƣợc và những hạn chế cịn tồn đọng của Trung
tâm, từ đó đƣa ra những giải pháp mang tính khả thi, phần nào khắc phục đƣợc
những khó khăn mà Trung tâm Văn hóa tỉnh Sơn La đang gặp phải. Ngồi ra cịn có
Luận văn thạc sĩ Quản lý văn hóa của tác giả Bùi Thị Ánh Ngọc (2015): Hoạt động
triển lãm tại Trung tâm Văn hóa tỉnh Hải Dương - Thực trạng và giải pháp đƣợc
bảo vệ tại Trƣờng Đại học Sƣ phạm Nghệ thuật Trung ƣơng [5]. Cơng trình đã đánh
giá thực trạng hoạt động triển lãm của Trung tâm Văn hóa tỉnh Hải Dƣơng trong
những năm qua, từ đó đề xuất giải pháp tổ chức có hiệu quả các hoạt động triển lãm
trong những năm tới.
Ngồi ra, đã có khá nhiều cơng trình, tài liệu viết về quản lý văn hóa và quản
lý hoạt động của Trung tâm Văn hóa, có thể điểm những cơng trình tiêu biểu nhƣ:
Hà Văn Tăng (chủ biên) (2004), Tài liệu nghiệp vụ Văn hóa - Thơng tin cơ sở, Cục
Văn hóa - Thơng tin cơ sở xuất bản [14]; Nguyễn Văn Hy (2010) với Đại cương
Nhà văn hóa - Câu lạc bộ, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội [21]; Phan Văn Tú
(1999), Đại cương về khoa học quản lý, Nxb Văn hóa - Thơng tin, Hà Nội [25]; Đổi

mới văn hóa lãnh đạo và quản lý ở Việt Nam hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội (2009) do Phạm Ngọc Thanh chủ biên [23]. Đây là những giáo trình đã trình

5


bày khá sâu sắc về phƣơng pháp quản lý nói chung và quản lý văn hóa nói riêng,
trong đó có các vấn đề về quản lý thiết chế Trung tâm Văn hóa (Nhà văn hóa).
Quản lý văn hóa Việt Nam trong tiến trình đổi mới và hội nhập quốc tế của
tác giả Phan Hồng Giang, Bùi Hoài Sơn chủ biên (2014), Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội [24] đã tập trung trình bày những quan điểm chung về quản lý văn hóa trong
xu thế hội nhập và phát triển của đất nƣớc hiện nay; đồng thời giới thiệu những kinh
nghiệm quản lý văn hóa của một số quốc gia trên thế giới, đánh giá thực trạng quản
lý văn hóa ở Việt Nam từ khi bắt đầu tiến trình đổi mới (1986) đến nay, từ đó đề
xuất những định hƣớng, giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả quản lý
văn hóa trong tiến trình đổi mới và hội nhập quốc tế.
Tài liệu “Hướng dẫn tổ chức các hoạt động học tập suốt đời trong Nhà văn
hóa - Câu lạc bộ” do Cục Văn hóa cơ sở biên tập và ấn hành (2017) [8]. Đây là tài
liệu hƣớng dẫn tổ chức các hoạt động về văn hóa văn nghệ, sinh hoạt câu lạc bộ, các
hoạt động tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị; hƣớng dẫn xây dựng gia đình
Văn hóa, giáo dục đạo đức lối sống trong gia đình, thực hiện nếp sống văn minh.
Các cơng trình trên đều là những nguồn tƣ liệu quý, khái quát đƣợc những
vấn đề cơ bản liên quan đến công tác quản lý các hoạt động của các trung tâm văn
hóa, nhà văn hóa, là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho tác giả trong quá trình
nghiên cứu và thực hiện đề tài khóa luận của mình. Tuy nhiên, hệ thống Trung tâm
Văn hóa mỗi nơi lại mang những đặc điểm riêng biệt. Để nghiên cứu cụ thể hơn
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao
quận Ba Đình, tác giả đã trực tiếp tìm hiểu, khảo sát, phỏng vấn. Từ đó, có cái nhìn
tồn diện và khách quan nhất về cơng tác quản lý các hoạt động của trung tâm.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu

* Mục tiêu
Nghiên cứu, khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý các hoạt động văn hóa của
Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình thành phố Hà Nội, từ đó
đề xuất giải pháp cụ thể, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý các hoạt
động của trung tâm trong thời gian tới.

6


* Nhiệm vụ
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và các vấn đề có liên quan đến cơng tác quản lý
các hoạt động của trung tâm văn hóa thể thao.
- Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý các hoạt động văn hóa của
trung tâm;
- Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng quản lý của Trung tâm Văn hóa
- Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng
Quản lý các hoạt động văn hóa của Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể
thao quận Ba Đình, thành phố Hà Nội
4.2. Phạm vi
- Phạm vi không gian: Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba
Đình, thành phố Hà Nội
- Phạm vi thời gian: Khảo sát, thu thập tài liệu liên quan đến đề tài trong 3
năm (2018-2020)
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Các phƣơng pháp nghiên cứu đƣợc sử dụng trong khóa luận:
- Phƣơng pháp phân tích - tổng hợp: Trên cơ sở các tài liệu thu thập đƣợc tác
giả phân tích đánh giá và tổng hợp sắp xếp lại theo hệ thống đƣa vào khóa luận.
- Phƣơng pháp khảo sát điền dã: Bằng các hình thức quan sát, phỏng vấn,

quay phim, ghi hình giúp tác giả có đƣợc những tài liệu thực tế, những kinh nghiệm,
những mơ hình, kiểm nghiệm so sánh để làm sáng tỏ các vấn đề nghiên cứu.
- Trong quá trình thực hiện khóa luận, tác giả nghiên cứu và giải quyết các
vấn đề theo hƣớng tiếp cận liên ngành trong Quản lý văn hóa, Văn hóa học.
6. Đóng góp của khóa luận
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý; đề xuất các giải pháp nâng cao chất
lƣợng quản lý các hoạt động của Trung tâm Văn hóa - Thơng tin Thể thao quận Ba
Đình hiện nay.
- Kết quả nghiên cứu của khóa luận là những bổ sung đối với sự phát triển

7


của lý luận về quản lý hoạt động của Trung tâm, góp phần nâng cao nhận thức về
vai trị, giá trị của quản lý hoạt động Trung tâm Văn hóa - Thơng tin Thể thao quận.
- Kết quả khóa luận có thể làm tƣ liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng
dạy hoặc làm bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý các hoạt động văn hóa.
Khóa luận cũng sẽ trở thành tài liệu tham khảo cho sinh viên ngành Quản lý văn
hóa ở các trƣờng Đại học, Cao đẳng.
7. Bố cục của khóa luận
Ngồi phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục Tài liệu tham khảo và Phụ lục,
Khóa luận gồm có 03 chƣơng:
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động văn hóa và khái quát về Trung
tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình, thành phố Hà Nội
Chƣơng 2. Cơng tác quản lý các hoạt động văn hóa tại Trung tâm Văn hóa Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình, thành phố Hà Nội
Chƣơng 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động văn hóa tại Trung
tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình, thành phố Hà Nội

8

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG VĂN HÓA
VÀ KHÁI QUÁT VỀ TRUNG TÂM VĂN HÓA - THƠNG TIN
VÀ THỂ THAO QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
1.1. Lý luận chung về quản lý hoạt động văn hóa
1.1.1. Một số khái niệm
1.1.1.1. Văn hóa
Văn hóa là khái niệm mang nội hàm rộng với rất nhiều cách hiểu khác nhau,
liên quan đến mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần của con ngƣời. Hiện nay có rất
nhiều định nghĩa về văn hóa do các học giả trong nƣớc và nƣớc ngoài đƣa ra. Trong
lịch sử, khái niệm văn hóa xuất hiện rất sớm ở phƣơng Đơng cũng nhƣ ở phƣơng
Tây. Năm 1871, E.B. Tylor đƣa ra định nghĩa: “Văn hóa hay văn minh, theo nghĩa
rộng về tộc người học, nói chung gồm có tri thức, tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức,
luật pháp, tập quán và một số năng lực và thói quen khác được con người chiếm
lĩnh với tư cách một thành viên của xã hội” [13]. Theo định nghĩa này thì văn hóa
và văn minh là một; nó bao gồm tất cả những lĩnh vực liên quan đến đời sống con
ngƣời, từ tri thức, tín ngƣỡng đến nghệ thuật, đạo đức, pháp luật,… định nghĩa này
đã liệt kê hết những thành quả sáng tạo của con ngƣời trong lịch sử.
Nhân phát động thập kỷ phát triển văn hóa, Tổng Giám đốc UNESCO
F.Mayor đã đƣa ra định nghĩa: “Văn hóa là tổng thể sống động các hoạt động sáng
tạo trong quá khứ và trong hiện tại. Qua các thế kỷ hoạt động sáng tạo ấy đã hình
thành nên một hệ thống giá trị, các truyền thống và các thị hiếu - những yếu tố xác
định các đặc tính riêng của mỗi dân tộc”. Định nghĩa này nhấn mạnh vào hoạt động
sáng tạo của các cộng đồng ngƣời gắn liền với tiến trình phát triển có tính lịch sử
tạo nên những giá trị có tính nhân văn và bản sắc riêng của từng dân tộc. Định nghĩa
này còn nhấn mạnh tính riêng của mỗi nền văn hóa, hƣớng tới việc giữ gìn tính đa
dạng của văn hóa thế giới, hạn chế các tác động của xu hƣớng toàn cầu hóa làm
thay đổi các bản sắc riêng của các nền văn hóa trong bức tranh văn hóa thế giới.
Ở Việt Nam, văn hóa cũng đƣợc định nghĩa rất khác nhau. Chủ tịch Hồ Chí

Minh cho rằng: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, lồi người mới

9


sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo,
văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặt ăn, ở và các
phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa”
[15]. Định nghĩa này giúp chúng ta bổ sung đầy đủ hơn cách hiểu văn hóa trong
từng lĩnh vực hoạt động và các yếu tố khác gắn liền với đời sống thƣờng nhật của
con ngƣời. Qua đó, mọi hoạt động của con ngƣời trƣớc hết đều vì lẽ sinh tồn cũng
nhƣ mục đích của cuộc sống, những hoạt động sống đó trải qua thực tiễn và đƣợc
lặp đi, lặp lại thành những thói quen, tập qn, tích lũy thành những chuẩn mực,
những giá trị vật chất và tinh thần đƣợc lƣu truyền từ đời này qua đời khác, theo
thời gian trở thành kho tàng quý giá mang bản sắc riêng của mỗi cộng đồng, góp lại
thành di sản văn hóa của toàn nhân loại.
GS. Trần Ngọc Thêm cũng đƣa ra khái niệm: “Văn hóa là một hệ thống hữu
cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy trong q
trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự
nhiên và xã hội” [29]
Khái niệm văn hóa về sau phát triển ngày càng phong phú. Tùy cách tiếp cận
khác nhau, cách hiểu khác nhau, đến nay đã có rất nhiều định nghĩa khác nhau về
văn hóa. Tuy khác nhau nhƣng các định nghĩa đó đều thống nhất ở một điểm: coi
văn hóa là cái do con ngƣời sáng tạo ra, mọi thứ văn hóa đều là văn hóa thuộc về
con ngƣời; là đặc trƣng căn bản, phân biệt con ngƣời với động vật. Văn hóa là khái
niệm đa nghĩa. Tuy nhiên từ góc độ tiếp cận về quản lý, có thể dễ dàng nhận thấy
hai yếu tố quan trọng khi đề cập tới khái niệm văn hóa, đó là: hoạt động văn hóa và
giá trị văn hóa. Trong quản lý văn hóa, cách tiếp cận này giúp phân loại các vấn đề
cần quản lý có tính hệ thống và hoạt động quản lý sẽ cụ thể, hiệu quả hơn.
1.1.1.2. Thiết chế văn hóa

Thiết chế văn hóa là thuật ngữ đƣợc sử dụng rộng rãi trong ngành văn hóa
Việt Nam từ những năm 70 của thế kỷ XX. Theo từ điển bách khoa toàn thƣ Việt
Nam: “Thiết chế văn hóa là chính thể văn hóa hội tụ đầy đủ các yếu tố: cơ sở vật
chất, bộ máy tổ chức, hệ thống biện pháp hoạt động và kinh phí hoạt động cho thiết
chế đó” [31; tr.40]

10


Ngồi ra thiết chế văn hóa cịn bao gồm những cơng trình thuộc kết cấu hạ
tầng xã hội đƣợc sử dụng cho các hoạt động trong lĩnh vực văn hóa - thể thao, nhằm
phục vụ nhu cầu nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, đảm bảo các tiêu chuẩn
nhƣ: cơ sở vật chất kỹ thuật, có tổ chức bộ máy, có hoạt động theo chức năng, có sự
tham gia sinh hoạt của quần chúng nhân dân. Cơ sở vật chất là yếu tố dễ thấy nhất
trong hệ thống thiết chế văn hóa, cùng với các hệ thống cơ sở văn hóa, thể thao
phục vụ cộng đồng nhƣ: nhà văn hóa, trung tâm văn hóa - thể thao, cung thiếu nhi,
cung văn hóa lao động; hệ thống cơ sở văn hóa, thể thao thuộc các bộ, ngành, đồn
thể và lực lƣợng vũ trang, các cơ sở văn hóa, thể thao.
Có thể hiểu thiết chế văn hóa là một tổ chức xã hội có kết cấu bên trong khá
chặt chẽ. Nó ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu thƣờng xuyên của con ngƣời cho nên tồn
tại khá bền vững trong đời sống xã hội. Nhờ các thiết chế mà các quan hệ xã hội kết
hợp lại với nhau, đảm bảo sự ổn định cho các hoạt động. Các hoạt động của hệ
thống thiết chế văn hóa giúp đáp ứng nhu cầu sáng tạo, học tập, trao đổi, hƣởng thụ,
gìn giữ các giá trị văn hóa, luyện tập thể dục thể thao vui chơi giải trí của các tầng
lớp nhân dân. Ngồi ra nó cịn giữ vai trị nịng cốt trong tổ chức các hoạt động
tuyên truyền nhiệm vụ chính trị, xã hội ở địa phƣơng, là cơ sở và công cụ đắc lực
của cấp ủy, chính quyền trong lãnh đạo quần chúng thực hiện các nhiệm vụ chính trị.
1.1.1.3. Quản lý
Quản lý là một vấn đề đã đƣợc các học giả nghiên cứu từ rất lâu, trên thực tế
tồn tại nhiều cách tiếp cận khái niệm “quản lý”. Thông thƣờng quản lý đồng nhất với

các hoạt động tổ chức chỉ huy, điều khiển, kiểm tra, điều chỉnh. Do đặc thù, tính chất
cơng việc nên quản lý cũng có nhiều lý giải khác nhau. Xuất phát từ những góc độ
nghiên cứu khác nhau, rất nhiều học giả đã đƣa ra nhiều cách hiểu về thuật ngữ này.
Hiểu theo âm Hán Việt thì “Quản” là lãnh đạo một việc, “Lý” là trơng nom,
coi sóc. Theo Đào Duy Anh, Hán Việt từ điển hiện đại cho rằng: “Quản lý là sự
trông nom, coi sóc, quản thúc, bó buộc ai đó theo một khn mẫu, quy định, nguyên
tắc, luật pháp đã đề ra” [12; tr.18]. Còn từ điển Giáo dục học đã định nghĩa quản lý
nhƣ sau: “Quản lý là hoạt động hay tác động có định hướng, có chủ định của chủ
thể quản lý đến khách thể quản lý trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận

11


hành và đạt được mục đích của tổ chức” [30]
Trong thực tế có nhiều cách tiếp cận khái niệm quản lý qua các cơng trình
nghiên cứu và giáo trình về khoa học quản lý ở nƣớc ta. Theo PGS.TS Bùi Quang
Thanh: “Khái niệm quản lý văn hóa trong xã hội hiện đại được hiểu là công việc
của nhà nước, được thực hiện thơng qua việc ban hành quy chế, chính sách, tổ chức
triển khai, kiểm tra và giám sát việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật
trong lĩnh vực văn hóa, đồng thời nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội của
từng địa phương và cả nước” [4]. Quản lý là hoạt động tất yếu khách quan của mọi
quá trình hoạt động xã hội, là một q trình bao gồm nhiều hành động khác nhau,
có tính liên tục để đạt đƣợc kết quả mà chủ thể đặt ra mục tiêu cần hƣớng tới. Để
tồn tại và phát triển, quản lý là hoạt động cần thiết đối với mọi đối tƣợng của xã hội.
Hiểu một cách đơn giản nhất, quản lý là hoạt động của chủ thể quản lý, tác
động một cách có tổ chức và định hƣớng vào một đối tƣợng nhất định nhằm sử
dụng có hiệu quả nhất các nguồn lực, các thời cơ của tổ chức để đạt đƣợc mục tiêu
đã đặt ra trong điều kiện môi trƣờng luôn biến động. Qua định nghĩa trên, có thể
hiểu bản chất của quản lý bao gồm các yếu tố sau:
- Chủ thể quản lý: là tác nhân tạo ra các hoạt động quản lý, chủ thể có thể là

cá nhân hoặc tổ chức. Chủ thể quản lý tác động lên đối tƣợng quản lý bằng các cơng
cụ và phƣơng pháp thích hợp dựa trên các ngun tắc nhất định.
- Đối tƣợng quản lý: là những gì chịu sự tác động của chủ thể quản lý trên cơ
sở nguyên tắc và phƣơng pháp nhằm đạt đƣợc mục tiêu và ý chí của chủ thể.
- Mục tiêu của quản lý: là cái đích phải đạt tới tại một thời điểm nhất định
theo kế hoạch, nguyên tắc và phƣơng pháp của chủ thể quản lý.
1.1.1.4. Quản lý hoạt động văn hóa
Để hiểu quản lý hoạt động văn hóa trƣớc hết chúng ta cần tìm hiểu quản lý
nhà nƣớc về văn hóa. Về cơ bản, quản lý nhà nƣớc về văn hóa là sự tác động liên
tục, có tổ chức và chủ đích của Nhà nƣớc bằng hệ thống pháp luật và bộ máy nhằm
phát triển văn hóa, điều chỉnh hoạt động của mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân trong
lĩnh vực văn hóa và các lĩnh vực liên quan. Theo tác giả Nguyễn Hữu Thức (2013)
nêu trong tập Quản lý nhà nước về văn hóa, tập bài giảng chƣơng trình cao học, Đại

12


học Sƣ phạm Nghệ thuật Trung ƣơng, Hà Nội: “Quản lý nhà nước về văn hóa là sử
dụng quyền lực của Nhà nước để điều chỉnh các quan hệ xã hội và hành vi hoạt
động của con người khi tham gia vào các lĩnh vực hoạt động văn hóa” [19]
Qua đó, có thể hiểu quản lý hoạt động văn hóa là quản lý các hoạt động về
văn hóa của nhà nƣớc nhƣ: các tổ chức văn hóa, các thiết chế văn hóa, quản lý các
chƣơng trình hoạt động văn hóa ở các đơn vị cơ quan và các cấp hành chính khác
nhau từ cơ sở đến Trung ƣơng. Trong cuốn Quản lý hoạt động văn hóa của tập thể
tác giả, tác giả Hoàng Sơn Cƣờng đƣa ra khái niệm quản lý văn hóa nhƣ sau: “Quản
lý văn hóa là sự định hướng, tạo điều kiện, tổ chức điều hành cho văn hóa phát
triển khơng ngừng theo hướng có ích cho con người, giúp cho xã hội lồi người
khơng ngừng đi lên” [22]. Hoạt động văn hóa thực chất là những hoạt động sáng tạo,
bảo quản, phân phối và sử dụng (khai thác) các giá trị văn hóa nhằm mục đích làm
nền tảng tinh thần cho sự phát triển xã hội.

Quản lý các hoạt động văn hóa có vai trị quan trọng trong đời sống văn hóa.
Quản lý tốt các hoạt động văn hóa giúp phát huy sức sáng tạo văn hóa của các tầng
lớp nhân dân, đáp ứng nhu cầu thƣởng thức văn hóa cho mọi ngƣời. Quản lý văn
hóa khơng chỉ quản lý các vật hữu hình mà cịn quản lý những cái vơ hình nhƣ tình
cảm, tƣ tƣởng xã hội, giúp xây dựng con ngƣời đáp ứng đƣợc những yêu cầu phát
triển của xã hội. Quản lý văn hóa khơng đƣợc dựa vào lối tƣ duy cứng nhắc dập
khn mà phải dựa trên hồn cảnh cụ thể; quản lý văn hóa khơng thể là sự chuyển
dịch của mơ hình quản lý kinh tế - xã hội.
1.1.2. Nội dung quản lý thiết chế trung tâm văn hóa
Hàng năm, thực hiện theo chỉ đạo của UBND, Sở Văn hóa, Thể thao và Du
lịch, Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện những công việc theo đúng
kế hoạch, thời gian và nhiệm vụ đã đƣợc phân công. Xét về mặt tác nghiệp chun
mơn, các hoạt động văn hóa của trung tâm văn hóa đều có những đặc trƣng riêng,
khơng giống hoạt động văn hóa của các thiết chế văn hóa khác.
Theo Quyết định số 49/2005/QĐ-BVHTT ngày 13/9/2005 của Bộ Văn hóa
Thơng tin về Ban hành quy chế mẫu tổ chức và hoạt động của Trung tâm Văn hóa Thơng tin cấp huyện, Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao bao gồm những

13


nội dung quản lý sau đây:
1.1.2.1. Công tác quản lý hoạt động thông tin, tuyên truyền, cổ động
Công tác tuyên truyền, cổ động là nhiệm vụ và trách nhiệm của cả hệ thống
chính trị, của các cấp, mọi ngành, đặc biệt là ngành Văn hóa và Thơng tin và trong
các kế hoạch hoạt động của hệ thống các thiết chế văn hóa. Trong đó các Trung tâm
Văn hóa có nhiệm vụ “Tổ chức các hoạt động thông tin, tuyên truyền chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ chính trị, kinh
tế, xã hội của địa phương. Bộ phận Thông tin - Cổ động của Trung tâm có trách
nhiệm tổ chức các hoạt động tại chỗ và lưu động về thông tin, tuyên truyền - cổ
động, triển lãm; biên soạn, in ấn tài liệu thông tin, tuyên truyền; tổ chức các lớp tập

huấn nghiệp vụ về tuyên truyền, cổ động cho cán bộ nghiệp vụ ở cơ sở (xã, phường,
thị trấn) và thực hiện các dịch vụ cơng ích về tun truyền - cổ động. v.v…” [3].
Nhiệm vụ chủ yếu của công tác thông tin tuyên truyền, cổ động là phổ biến đến với
công chúng các chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, động viên nhân dân
thực hiện nhiệm vụ chính trị của Trung ƣơng và địa phƣơng, nêu gƣơng ngƣời tốt
việc tốt, phê phán thói hƣ, tật xấu, góp phần tạo dựng đời sống văn hóa, xây dựng
mơi trƣờng văn hóa lành mạnh.Các tổ, các đội thông tin cổ động là lực lƣợng xung
kích có vai trị quan trọng trong việc đem tiếng nói của Đảng, Nhà nƣớc đến với
quần chúng nhân dân.
Ngày nay, dƣới sự ảnh hƣởng của cách mạng khoa học và công nghệ đã xuất
hiện các phƣơng tiện truyền thơng đại chúng đƣợc hiện đại hóa và thơng tin mạng
nên công tác thông tin cũng đƣợc phát triển mạnh. Do đó, con ngƣời càng đƣợc tiếp
cận và chịu tác động của cả thế giới truyền thông qua internet. Vì thế cơng tác tun
truyền, cổ động địi hỏi phải có sự sáng tạo, vận dụng linh hoạt để phù hợp với tính
đặc thù để giúp quần chúng nhân dân tiếp nhận thơng tin chính thống một cách dễ
dàng, thuận lợi, qua đó có nhận thức và hành động đúng đắn, thực hiện đầy đủ
quyền lợi và nghĩa vụ công dân.
1.1.2.2. Quản lý và hướng dẫn tổ chức phong trào văn hóa, văn nghệ
quần chúng
Hoạt động văn hóa, văn nghệ quần chúng là dạng hoạt động nổi bật, phong

14


phú, đa dạng và không thể thiếu ở cấp cơ sở, có khả năng thu hút đơng đảo quần
chúng nhân dân tham gia. Có thể nói, hoạt động văn nghệ quần chúng là nhân tố
quan trọng làm nên sức sống của một đơn vị văn hóa cấp cơ sở. Văn hóa văn nghệ
là một trong những lực lƣợng nịng cốt giúp cơ quan Đảng, chính quyền địa phƣơng
hồn thành các nhiệm vụ của cơng tác văn hóa, tƣ tƣởng ở cơ sở. Trong công tác
phát triển các phong trào văn hóa văn nghệ quần chúng, Trung tâm Văn hóa chịu

trách nhiệm “tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, chiếu phim, vui chơi giải trí,
câu lạc bộ, nhóm sở thích, lớp năng khiếu về nghệ thuật; Tổ chức liên hoan, hội thi,
hội diễn văn nghệ quần chúng, lễ hội truyền thống. Tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập
huấn chuyên môn, nghiệp vụ phương pháp công tác cho những người làm cơng tác
văn hóa, thơng tin ở xã, phường, thị trấn theo kế hoạch của phịng Văn hóa - Thơng
tin. Bộ phận Văn hóa văn nghệ quần chúng của Trung tâm có nhiệm vụ nghiên cứu
nhu cầu và tổ chức các hoạt động liên hoan, hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng,
lễ hội truyền thống, xây dựng các đội nghệ thuật quần chúng, các loại hình sinh
hoạt câu lạc bộ, nhóm sở thích, các lớp năng khiếu về nghệ thuật, biên soạn, in ấn
các tài liệu nghiệp vụ hướng dẫn hoạt động phong trào văn nghệ quần chúng ở cơ
sở. Bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ về phương pháp cơng tác văn hóa,
văn nghệ cho cán bộ nhà văn hóa xã, phường, thị trấn” [4]
Hoạt động văn hóa văn nghệ quần chúng đƣợc tổ chức nhằm phản ánh kịp
thời và sinh động cuộc sống của nhân dân địa phƣơng với các loại hình văn nghệ,
đáp ứng những đòi hỏi về thƣởng thức văn nghệ của quần chúng, qua đó bồi dƣỡng
những năng lực nhận thức, xây dựng thị hiếu thẩm mỹ lành mạnh, tiến bộ và là
phƣơng thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc có hiệu quả cao; đồng thời đáp ứng
nhu cầu sáng tác, biểu diễn của quần chúng, qua đó phát hiện và bồi dƣỡng những
tài năng trẻ. Để phát triển văn nghệ quần chúng, các thiết chế văn hóa một mặt có
nhiệm vụ nâng cao chất lƣợng phong trào văn nghệ ở cơ sở, mặt khác cần đƣa các
giá trị văn hóa có giá trị nghệ thuật cao đến với quần chúng.
1.1.2.3. Quản lý và hướng dẫn tổ chức phong trào thể dục thể thao
quần chúng
Thể dục thể thao quần chúng là một bộ phận của nền thể dục thể thao Việt

15


Nam, là một dạng hoạt động tập luyện mang tính tự nguyện của đông đảo nhân dân
với nội dung và hình thức đa dạng, tùy theo nhu cầu và nguyện vọng của từng cá

nhân. Hiện nay, phát triển sâu rộng các phong trào thể dục thể thao quần chúng là
quan điểm chỉ đạo của Đảng, và cũng là nhiệm vụ quan trọng tại các hệ thống
Trung tâm văn hóa ở nƣớc ta. Theo Quyết định số 4555/QĐ-UBND ngày 12/7/2017
của UBND thành phố Hà Nội về việc Phê duyệt danh mục vị trí việc làm, bản mơ tả
cơng việc và khung năng lực vị trí việc làm của Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và
Thể thao trực thuộc UBND quận, huyện, thị xã; bộ phận quản lý các nghiệp vụ thể
dục thể thao tại các Trung tâm Văn hóa chịu trách nhiệm “Xây dựng kế hoạch,
hướng dẫn triển khai công tác thể dục thể thao quần chúng tại xã, phường, thị trấn;
Tổ chức các lớp tập huấn về nghiệp vụ thể dục thể thao; Tổ chức các giải thi đấu
thể dục thể thao tại cơ sở; Tổ chức huấn luyện, luyện tập tham gia thi đấu các giải
thể thao của Thành phố và toàn quốc; Xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động
giao lưu, thi đấu thể thao; Tham gia kiểm tra, đánh giá công tác thi đua về thể dục
thể thao; Xây dựng kế hoạch và quản lý các Câu lạc bộ Thể dục thể thao quận;
Phối hợp với công chức chuyên môn các cấp để triển khai đánh giá chất lượng hoạt
động các câu lạc bộ định kỳ theo tháng, quý, năm.” [32]. Công tác quản lý và
hƣớng dẫn tổ chức các phong trào thể dục thể thao quần chúng ln giữ vai trị quan
trọng trong việc bảo vệ, tăng cƣờng sức khỏe, phát triển và hoàn thiện thể chất nhân
dân, góp phần tích cực vào q trình bồi dƣỡng và phát triển nguồn nhân lực; xây
dựng đời sống văn hóa tinh thần phong phú, lối sống lành mạnh cho quần chúng
nhân dân.
Coi trọng việc xây dựng phong trào thể dục thể thao quần chúng ở cơ sở sẽ
giúp tăng cƣờng thể lực của nhân, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần
của xã hội. Bên cạnh đó, việc lựa chọn đúng các giải pháp phát triển các phong trào
thể dục thể thao quần chúng phù hợp với điều kiện thực tiễn ở địa bàn cơ sở có hiệu
quả sẽ là động lực thúc đẩy phát triển vững chắc phong trào thể thao theo đúng kỳ
vọng của thành phố, đạt đƣợc mục tiêu chiến lƣợc về thể dục thể thao mà Đảng và
Nhà nƣớc đã đề ra.

16

1.1.2.4. Hoạt động xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở
Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở là một trong những chủ trƣơng lớn của
Đảng và Nhà nƣớc ta đƣợc đặt ra từ Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ V (1981).
Đây là chủ trƣơng có ý nghĩa chiến lƣợc đối với sự nghiệp xây dựng văn hóa, lối
sống và phát triển con ngƣời phù hợp với đòi hỏi của đất nƣớc trong thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội. Chính vì vậy, các hệ thống Trung tâm Văn hóa ở nƣớc ta ln
coi xây dựng đời sống văn hóa là nhiệm vụ then chốt nhằm nâng cao đời sống tinh
thần của nhân dân, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, giữ vững ổn định xã hội và
xây dựng nhân cách con ngƣời Việt Nam trong thời đại mới.
Các Trung tâm Văn hóa thực hiện các cơng tác thơng tin tun truyền với
nhiều hình thức đa dạng, phong phú nhƣ kết hợp tổ chức đan xen các nội dung
tuyên truyền trong các cuộc họp, hội nghị, các buổi tọa đàm, sinh hoạt câu lạc bộ;
từng bƣớc làm chuyển biến nhận thức của mỗi ngƣời và cộng đồng dân cƣ về vai trị,
vị trí của việc xây dựng đời sống văn hóa, nếp sống văn minh. Tun truyền vận
động thực hiện các tiêu chí “Gia đình văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa” để triển khai
thực hiện tại địa bàn dân cƣ. Trung tâm cùng các cơ quan, đơn vị liên quan tiến
hành hƣớng dẫn, kiểm tra quá trình triển khai thực hiện phong trào tại cơ sở, thông
qua việc tuyên truyền, phổ biến, quán triệt nhằm giúp cho cán bộ, Đảng viên và
nhân dân càng hiểu thêm về nội dung phong trào; từ đó nâng cao đƣợc ý thức trách
nhiệm của mỗi ngƣời đối với việc xây dựng nếp sống trong cộng đồng dân cƣ và
tham gia phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”
Trong cơng tác quản lý các hoạt động văn hóa tại trung tâm văn hóa, việc
xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở là hết sức quan trọng làm cho văn hóa thấm sâu
vào tồn bộ đời sống của nhân dân, vào mọi lĩnh vực sinh hoạt và quan hệ của con
ngƣời. Phong trào “Toàn dân đồn kết xây dựng đời sống văn hóa” là phong trào
nịng cốt nhằm xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh trên địa bàn cơ sở. Nội dung
triển khai trong cơng tác xây dựng đời sống văn hóa nhằm giữ gìn và phát huy các
giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, xây dựng nếp sống văn minh, kỷ cƣơng xã
hội, sống và làm việc theo pháp luật; xây dựng mơi trƣờng văn hóa sạch - đẹp - an

tồn, nâng cao chất lƣợng các hoạt động văn hóa, thể thao cơ sở; làm cho phong

17


trào lan tỏa, thấm sâu vào từng gia đình và toàn xã hội, tạo sự chuyển biến trong
nhận thức và hành động, hƣớng tới một xã hội thực sự văn minh.
1.2. Khái qt về Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình
1.2.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Trung tâm Văn hóa - Thơng
tin và Thể thao quận Ba Đình
Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình hiện có trụ sở
chính tại Số 55 phố Đốc Ngữ, phƣờng Liễu Giai, quận Ba Đình. Ngay từ những
năm 1996 Đồn thanh niên cơ sở Hồ Chí Minh đã phụ trách các hoạt động tại thời
điểm này và luôn đƣợc Đảng và Nhà nƣớc quan tâm, tạo điều kiện đảm bảo chất
lƣợng hoạt động. Qua một thời gian dài phát triển, số lƣợng cán bộ của Trung tâm
đã tăng lên, các bộ môn năng khiếu cũng đã đƣợc bổ sung thêm nhiều.
Ngày 13/7/1993, trƣớc những nhu cầu sinh hoạt của đông đảo quần chúng
nhân dân, theo Quyết định số 2603/QĐ-UB của UBND Thành phố Hà Nội, trung
tâm đƣợc mang tên Trung tâm Thanh thiếu nhi quận Ba Đình trực thuộc Quận ủy Hội đồng nhân dân - UBND. Tới tháng 8/2002, UBND Thành phố Hà Nội quyết
định thành lập Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình do UBND
quận Ba Đình quản lý; trên cơ sở đổi tên và bổ sung chức năng, nhiệm vụ của Trung
tâm Văn hóa Thanh thiếu nhi quận Ba Đình.
Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao quận Ba Đình là thiết chế trung
tâm của lĩnh vực cơng tác văn hóa quần chúng trên địa bàn quận, nơi diễn ra tổng
hợp mọi hoạt động văn hóa quần chúng tùy theo chu kỳ, thời gian và nhu cầu về
văn hóa nghệ thuật, thể thao vui chơi giải trí của cơng chúng. Trung tâm đƣợc xây
dựng nhƣ một định hƣớng về mơ hình thiết chế chuẩn cả về cơ sở vật chất, chức
năng nhiệm vụ cũng nhƣ về phƣơng thức hoạt động của một điểm sinh hoạt văn hóa
cấp quận của Thành phố Hà Nơi.
Để các hoạt động văn hóa thể thao và các hoạt động xã hội phát triển mạnh,

thời gian qua, UBND quận Ba Đình đã ln đầu tƣ xây dựng trung tâm với đầy đủ
cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại đảm bảo các hoạt đông của trung tâm gồm trụ
sở làm việc, hội trƣờng đa năng, địa điểm để tổ chức các loại hình nghiệp vụ thông
tin, triển lãm; địa điểm học tập của các lớp năng khiếu, bồi dƣỡng nghiệp vụ, khu

18