Tải bản đầy đủ (.pdf) (149 trang)

Hoàn thiện kế toán hoạt động thu, chi bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội thị xã an nhơn, tỉnh bình định

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.87 MB, 149 trang )

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

NGUYỄN THỊ TRÚC QUỲNH

HỒN THIỆN KẾ TỐN HOẠT ĐỘNG THU, CHI
BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI
THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH
Chun ngành: Kế tốn
Mã số: 8.34.03.01

Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Thị Lệ Hằng


i

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan Luận văn “Hồn thiện kế toán hoạt động thu, chi Bảo
hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội Thị xã An Nhơn, Tỉnh Bình Định” là cơng
trình nghiên cứu của bản thân Tơi đƣợc thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý
thuyết và tình hình thực tiễn tại cơ quan Bảo hiểm xã hội thị xã An Nhơn, tỉnh
Bình Định dƣới sự hƣớng dẫn của TS. Nguyễn Thị Lệ Hằng. Các nội dung, số
liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, rõ ràng và chƣa từng
đƣợc công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Trúc Quỳnh


ii


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bản Luận văn này tác giả xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc
tới giảng viên hƣớng dẫn là TS. Nguyễn Thị Lệ Hằng đã tận tình hƣớng dẫn
trong suốt q trình viết và hồn thành Luận văn này.
Tác giả chân thành cảm ơn toàn thể quý Thầy, Cô giáo của Khoa Kinh
tế & Kế tốn, Trƣờng Đại học Quy Nhơn đã nhiệt tình truyền đạt những kiến
thức quý báu cũng nhƣ Quý Thầy, Cô ở Phòng Đào tạo Sau Đại học, thuộc
Trƣờng Đại học Quy Nhơn đã quan tâm, giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tác
giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Tác giả cũng xin cảm ơn Tập thể Lãnh đạo và các đồng nghiệp của Bảo
hiểm xã hội thị xã An Nhơn đã quan tâm và nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ và tạo
điều kiện cho Tác giả trong q trình hồn thành Luận văn.
Trong q trình nghiên cứu viết và hồn thành luận văn, chắc chắn
khơng thể tránh khỏi những thiếu sót, tác giả rất mong nhận đƣợc sự thơng
cảm và cho ý kiến đóng góp của q Thầy, Cô giáo.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Trúc Quỳnh


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................... viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ....................................................................................... ix

MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Tổng quan các tài liệu nghiên cứu có liên quan ............................................ 2
3. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 4
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 4
5. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................... 5
6. Ý nghĩa khoa học của đề tài .......................................................................... 5
7. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 5
CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI
BẢO HIỂM XÃ HỘI TRONG CƠ QUAN BẢO HIỂM XÃ HỘI .......................... 7
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI ........................ 7
1.1.1. Các khái niệm liên quan Bảo hiểm xã hội .............................................. 7
1.1.2. Bản chất của Bảo hiểm xã hội ................................................................. 8
1.1.3. Chức năng của Bảo hiểm xã hội ............................................................. 9
1.1.4. Vai trò của Bảo hiểm xã hội.................................................................. 10
1.2. NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG THU, CHI QUỸ BẢO HIỂM XÃ HỘI ...... 12
1.2.1. Nguồn hình thành và sử dụng quỹ Bảo hiểm xã hội ............................. 12
1.2.1.1. Nguồn hình thành quỹ Bảo hiểm xã hội ............................................. 12
1.2.1.2. Sử dụng quỹ Bảo hiểm xã hội............................................................. 15
1.2.2. Tổ chức và quản lý hoạt động thu Bảo hiểm xã hội ............................. 16


iv
1.2.2.1. Vai trò của hoạt động thu bảo hiểm xã hội........................................ 17
1.2.2.2. Quy trình thu Bảo hiểm xã hội ........................................................... 18
1.2.2.3. Quản lý thu bảo hiểm xã hội .............................................................. 19
1.2.3. Tổ chức và quản lý hoạt động chi Bảo hiểm xã hội.............................. 23
1.2.3.1. Vai trò hoạt động chi bảo hiểm xã hội ............................................... 23
1.2.3.2. Quy trình chi bảo hiểm xã hội............................................................ 25
1.2.3.3. Quản lý chi bảo hiểm xã hội .............................................................. 29

1.3. KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TRONG
CƠ QUAN BẢO HIỂM XÃ HỘI ................................................................... 30
1.3.1. Cơ sở kế toán hoạt động thu, chi Bảo hiểm xã hội ............................... 30
1.3.2. Kế toán hoạt động thu, chi Bảo hiểm xã hội trong cơ quan Bảo hiểm
xã hội ............................................................................................................... 32
1.3.2.1. Kế toán hoạt động thu Bảo hiểm xã hội trong cơ quan Bảo
hiểm xã hội...................................................................................................... 34
1.3.2.2 Kế toán hoạt động chi Bảo hiểm xã hội trong cơ quan Bảo hiểm xã hội . 39
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................ 45
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI BẢO
HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI THỊ XÃ ...................................... 46
AN NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH ..................................................................... 46
2.1. TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH
BÌNH ĐỊNH .................................................................................................... 46
2.1.1. Giới thiệu về Bảo hiểm xã hội thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định .......... 46
2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Bảo hiểm xã hội thị xã An
Nhơn, tỉnh Bình Định ...................................................................................... 46
2.1.3. Cơ cấu tổ chức Bảo hiểm xã hội thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định ....... 49
2.1.4. Tổ chức bộ máy kế tốn tại Bảo hiểm xã hội thị xã An Nhơn, tỉnh
Bình Định ........................................................................................................ 50
2.1.4.1 Mơ hình tổ chức bộ máy kế toán tại Bảo hiểm xã hội thị xã An
Nhơn, tỉnh Bình Định ...................................................................................... 50


v
2.1.4.2 Chế độ kế tốn và hình thức kế tốn áp dụng ..................................... 52
2.1.5. Kết quả thực hiện công tác thu, chi Bảo hiểm xã hội giai đoạn 2019 – 2021.. 53
2.2. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI BẢO HIỂM XÃ
HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH........ 56
2.2.1. Đặc điểm hoạt động thu, chi Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội

thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định ...................................................................... 56
2.2.1.1. Đặc điểm hoạt động thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội thị
xã An Nhơn, tỉnh Bình Định ............................................................................ 56
2.2.1.2. Đặc điểm hoạt động chi Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội thị
xã An Nhơn, tỉnh Bình Định ............................................................................ 57
2.2.2. Kế toán hoạt động thu Bảo hiểm xã hội ................................................ 58
2.2.2.1. Chứng từ kế toán thu Bảo hiểm xã hội............................................... 58
2.2.2.2. Tài khoản và phương pháp hạch toán kế toán thu Bảo hiểm xã hội . 67
2.2.2.3. Quy trình kế tốn thu Bảo hiểm xã hội .............................................. 68
2.2.2.4. Sổ sách và báo cáo kế toán thu Bảo hiểm xã hội ............................... 70
2.2.3. Kế toán hoạt động chi Bảo hiểm xã hội ................................................ 79
2.2.3.1. Chứng từ kế toán ................................................................................ 79
2.2.3.2. Tài khoản và phương pháp hạch toán kế tốn chi Bảo hiểm xã hội.. 80
2.2.3.3. Quy trình chi Bảo hiểm xã hội ........................................................... 81
2.2.3.4. Sổ sách và báo cáo kế toán chi Bảo hiểm xã hội ............................... 85
2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI
BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI THỊ XÃ AN NHƠN,
TỈNH BÌNH ĐỊNH ......................................................................................... 89
2.3.1. Kết quả đạt đƣợc ................................................................................... 89
2.3.2. Tồn tại và nguyên nhân ......................................................................... 90
2.3.2.1. Tồn tại ................................................................................................ 90
2.3.2.2. Nguyên nhân....................................................................................... 94
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................ 96
CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HỒN THIỆN KẾ TỐN HOẠT ĐỘNG


vi
THU, CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI THỊ XÃ AN
NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH ............................................................................ 97
3.1. ĐỊNH HƢỚNG VỀ PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO

HIỂM XÃ HỘI THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH ............................ 97
3.2. U CẦU VÀ NGUN TẮC HỒN THIỆN KẾ TỐN HOẠT
ĐỘNG THU, CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI THỊ
XÃ AN NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH .............................................................. 98
3.2.1. u cầu hồn thiện kế tốn hoạt động thu, chi Bảo hiểm xã hội ......... 98
3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện kế toán hoạt động thu, chi Bảo hiểm xã hội .... 99
3.3. GIẢI PHÁP HỒN THIỆN KẾ TỐN HOẠT ĐỘNG THU, CHI
BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI THỊ XÃ AN NHƠN,
TỈNH BÌNH ĐỊNH ....................................................................................... 100
3.3.1. Về hồn thiện kế toán hoạt động thu Bảo hiểm xã hội ....................... 100
3.3.3. Về hoàn thiện tổ chức bộ máy kế tốn ................................................ 105
3.3.4. Về ứng dụng cơng nghệ thơng tin ....................................................... 106
3.4. Điều kiện thực hiện giải pháp ................................................................ 106
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.............................................................................. 109
KẾT LUẬN CHUNG .................................................................................... 110
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ (bản sao)


vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ASXH

An sinh xã hội

BHXHVN

Bảo hiểm xã hội Việt Nam


BHTN

Bảo hiểm thất nghiệp

BHXH

Bảo hiểm xã hội

BHYT

Bảo hiểm y tế

BHTNLĐ,BNN

Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

BNN

Bệnh nghề nghiệp

BH

Bảo hiểm

DSPHSK

Dƣỡng sức phục hồi sức khỏe

KCB


Khám chữa bệnh

NSNN

Ngân sách nhà nƣớc

NLĐ

Ngƣời lao động

NSDLĐ

Ngƣời sử dụng lao động

SDLĐ

Sử dụng lao động

TK

Tài khoản

UBND

Ủy ban nhân dân

UNC

Ủy nhiệm chi



viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Tên bảng biểu

STT

Trang

Bảng 1.1

Hệ thống chứng từ kế toán thu bảo hiểm xã hội

35

Bảng 1.2

Hệ thống sổ chi tiết kế toán thu bảo hiểm xã hội

38

Bảng 1.3

Hệ thống báo cáo kế toán thu bảo hiểm xã hội

39

Bảng 1.4


Hệ thống chứng từ kế toán chi bảo hiểm xã hội

40

Bảng 1.5

Hệ thống sổ kế toán chi bảo hiểm xã hội

44

Bảng 1.6

Hệ thống báo cáo kế toán chi bảo hiểm xã hội

44

Bảng 2.1

Kết quả thực hiện công tác thu, chi BHXH tại Bảo

54

hiểm xã hội thị xã An Nhơn giai đoạn 2019 – 2021
Bảng 2.3

Hệ thống sổ chi tiết tài khoản kế toán thu BHXH tại

71


BHXH thị xã An Nhơn
Bảng 2.4

Hệ thống báo cáo kế toán thu bảo hiểm xã hội tại Bảo

71

hiểm xã hội thị xã An Nhơn
Bảng 2.5

Hệ thống sổ sách kế toán chi BHXH tại Bảo hiểm xã

86

hội thị xã An Nhơn
Bảng 2.6

Hệ thống báo cáo kế toán chi BHXH tại Bảo hiểm xã
hội thị xã An Nhơn

86


ix

DANH MỤC SƠ ĐỒ
STT

Tên sơ đồ


Trang

Sơ đồ 1.1 Sơ đồ quy trình thu BHXH

19

Sơ đồ 1.2 Sơ đồ hạch tốn kế toán thu BHXH tại BHXH Việt Nam

35

Sơ đồ 1.3 Sơ đồ hạch toán kế toán thu BHXH tại BHXH tỉnh

36

Sơ đồ 1.4 Sơ đồ hạch toán kế toán thu BHXH tại BHXH huyện

37

Sơ đồ 1.5 Sơ đồ hạch toán kế toán chi BHXH tại BHXH Việt Nam

41

Sơ đồ 1.6 Sơ đồ hạch toán kế toán chi BHXH tại BHXH tỉnh

42

Sơ đồ 1.7 Sơ đồ hạch toán kế toán chi BHXH tại BHXH huyện

43


Sơ đồ 2.1 Tổ chức bộ máy hoạt động của BHXH thị xã An Nhơn

49

Sơ đồ 2.2 Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại BHXH thị xã An Nhơn

51

Sơ đồ 2.3 Hình thức ghi sổ kế toán của BHXH thị xã An Nhơn

52

Sơ đồ 2.4 Trình tự ghi sổ kế tốn theo hình thức kế toán máy

53

Sơ đồ 2.5 Sơ đồ hạch toán kế toán thu BHXH tại BHXH thị xã An Nhơn

68

Sơ đồ 2.6 Sơ đồ hạch toán kế toán chi BHXH tại BHXH thị xã An Nhơn

81

Sơ đồ 2.7 Sơ đồ quy trình luân chuyển chứng từ kế toán chi BHXH

82


1


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một bộ phận lớn nhất trong hệ thống an
sinh xã hội(ASXH), là trụ cột cơ bản của hệ thống ASXH. Có thể nói, khơng
có BHXH thì khơng thể có một nền ASXH vững mạnh. Ở mỗi quốc gia, tùy
theo hồn cảnh lịch sử, trình độ kinh tế - xã hội khác nhau mà xây dựng một
Hệ thống ASXH có phạm vi, đối tƣợng tham gia và thụ hƣởng cũng nhƣ
phạm vi và mức độ quyền lợi hƣởng khác nhau. ASXH có thể hiểu một cách
chung nhất là sự bảo vệ của xã hội đối với những thành viên của mình, bằng
một loạt các biện pháp cơng cộng, khắc phục sự hẫng hụt về kinh tế và xã hội
do bị mất hoặc bị giảm đột ngột nguồn thu nhập vì ốm đau, thai sản, tai nạn
lao động và bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, tàn tật, tuổi già và chết, kể cả sự
bảo vệ chăm sóc y tế và chăm sóc gia đình có con nhỏ.
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc ta hết sức quan tâm tới lĩnh
vực ASXH nói chung và lĩnh vực BHXH nói riêng. Xác định đây là một trong
những chính sách xã hội cơ bản nhất nhằm đảm bảo thu nhập, đời sống cho
ngƣời lao động cùng các đối tƣợng hƣởng chế độ trợ cấp BHXH, góp phần
quan trọng vào việc đảm bảo ASXH, ổn định chính trị, trật tự an tồn xã hội,
thúc đẩy sự nghiệp cơng nghiệp hố hiện đại hố đất nƣớc. Để chính sách
BHXH đi vào thực tế cuộc sống và ngày càng phát triển, địi hỏi phải có một
nguồn tài chính đủ lớn và phải quản lý nguồn đó thật sự có hiệu quả để đảm
bảo cân đối thu chi, bảo toàn và tăng trƣởng quỹ.
BHXH thị xã An Nhơn là cơ quan trực thuộc BHXH tỉnh Bình Định.
Tồn bộ kinh phí hoạt động do BHXH tỉnh Bình Định cấp. BHXH thị xã An
Nhơn có chức năng tổ chức thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo
hiểm y tế và quản lý Quỹ BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) trên địa bàn thị xã.
Những năm qua, cán bộ, viên chức, ngƣời lao động của BHXH thị xã An
Nhơn ln nỗ lực hồn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ đƣợc giao và đã có



2
những đóng góp tích cực, xứng đáng trở thành chỗ dựa vững chắc, tin cậy của
ngƣời lao động và ngƣời tham gia thụ hƣởng các chế độ. Số đơn vị sử dụng
lao động và số ngƣời lao động tham gia BHXH không ngừng tăng lên. Nguồn
thu BHXH cũng gia tăng liên tục và là điều kiện hết sức quan trọng để thực
hiện các chế độ BHXH, hỗ trợ tích cực cho ngƣời lao động trƣớc những rủi ro
nhƣ ốm đau, tai nạn lao động, giảm thu nhập do hết tuổi lao động, … Các chế
độ BHXH của ngƣời lao động đƣợc thực hiện khá tốt.
Tuy nhiên thực tế qua quá trình hoạt động của ngành BHXH nói chung
và BHXH thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định nói riêng, đã bộc lộ nhiều thiếu sót,
bất cập. Việc tăng trƣởng nguồn thu BHXH cịn thấp chƣa tƣơng xứng với
tiềm năng hiện có, quỹ BHXH tiềm ẩn nguy cơ mất cân đối, chƣa đáp ứng
yêu cầu tiền chi BHXH gây nên sự mất cân đối cho quỹ BHXH. Tình trạng
thu khơng đủ chi, cịn nợ đọng, trốn đóng… đã làm tăng gánh nặng cho ngân
sách Nhà nƣớc. Kế toán hoạt động thu, chi BHXH là một trong những công
cụ quản lý kinh tế nhằm phản ánh và giám đốc toàn diện các mặt hoạt động
tài chính của một đơn vị. Tuy nhiên tại Bảo hiểm xã hội thị xã An Nhơn thì kế
tốn hoạt động thu, chi BHXH còn một số hạn chế, bộc lộ nhiều thiếu sót, bất
cập cần phải đƣợc khắc phục. Chẳng hạn nhƣ đối với hoạt động thu hiện
tƣợng thu thiếu, thu sai, thu không đúng đối tƣợng... Đối với hoạt động chi
cịn thiếu kế hoạch, dự tốn rõ ràng, chi tiết, hồ sơ chứng từ rƣờm rà, hiện
tƣợng chi khống, chi lãng phí vẫn cịn tồn tại, ….
Xuất phát từ đặc điểm trên Tôi đã quyết định chọn đề tài: “Hồn thiện
kế tốn hoạt động thu, chi bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội thị xã An
Nhơn, tỉnh Bình Định” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình.
2. Tổng quan các tài liệu nghiên cứu có liên quan
Trong những năm qua đã có nhiều tác giả, cơng trình đề tài nghiên cứu
về vấn đề cơng tác kế tốn tài chính, tổ chức cơng tác kế toán cũng nhƣ kế
toán hoạt động thu, chi ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề tại các đơn vị sự nghiệp

cũng nhƣ đơn vị BHXH. Tác giả đã lựa chọn và tham khảo một số luận văn


3
có liên quan đến vấn đề đang đƣợc nghiên cứu để hồn thiện luận văn của
mình nhƣ:

Tác giả Nguyễn Vũ Nhật Ngân (2017) [20] đã trình bày rõ tổ

chức cơng tác kế toán tại các cơ quan BHXH quận, huyện trên địa bàn TP Hồ
Chí Minh hiện nay và đƣa ra các giải pháp hoàn thiện nhằm giúp các cơ quan
này tăng cƣờng năng lực quản lý thu, chi BHXH, BHYT, Bảo hiểm thất
nghiệp (BHTN), đảm bảo quyền lợi cho ngƣời tham gia, hoàn thành nhiệm vụ
đƣợc giao.
Tác giả Bùi Thị Ngọc Trâm (2017) [6] đã đi sâu và làm rõ những vấn
đề lý thuyết cơ bản về công tác tổ chức cơng tác kế tốn tại các đơn vị sự
nghiệp công lập, đƣa ra những nhận định, đánh giá thực trạng đồng thời cũng
đã chỉ ra đƣợc ƣu điểm và nhƣợc điểm. Trên cơ sở đó tác giả đƣa ra một số
giải pháp cụ thể, những đề xuất, kiến nghị để hồn thiện tổ chức cơng tác kế
tốn tại Trƣờng Lê Duẩn nhằm phục vụ yêu cầu công tác quản lý.
Tác giả Đặng Thị Trà My (2018) [17] đã nêu đƣợc thực trạng cơng tác
kế tốn, ngun nhân những tồn tại, hạn chế, từ đó đƣa ra những quan điểm
và giải pháp góp phần hồn thiện cơng tác kế tốn tại BHXH thành phố Hà
Nội.
Tác giả Trƣơng Mai Hịa (2021) [25] đã đánh giá đƣợc thực trạng tổ
chức kế toán, những yếu tố ảnh hƣởng đến tổ chức kế tốn, tìm hiểu ngun
nhân, từ đó đƣa ra các giải pháp và điều kiện để thực hiện các giải pháp đó
nhằm hồn thiện tổ chức kế tốn tại BHXH tỉnh Hà Nam.
Nhìn chung những luận văn nghiên cứu của các tác giả trên đây đã có
những đóng góp nhất định về mặt lý luận và thực tiễn về kế toán hoạt động

thu, chi tại các đơn vị sự nghiệp công lập nói chung và đơn vị BHXH nói
riêng; đã chỉ ra tính chất đặc thù của từng ngành nghề và lĩnh vực hoạt động
của mình, những hạn chế, nguyên nhân và đƣa ra những giải pháp cụ thể
nhằm hoàn thiện kế tốn hoạt động thu, chi. Tuy nhiên chƣa có đề tài nghiên
cứu nào nhằm hồn thiện kế tốn hoạt động thu, chi BHXH tại BHXH thị xã
An Nhơn, tỉnh Bình Định. Kế tốn hoạt động thu, chi BHXH tại BHXH thị xã


4
An Nhơn, tỉnh Bình Định vẫn cịn nhiều bất cập nhƣ vẫn còn lỗ hổng về việc
lạm dụng các quỹ BHXH, tình trạng lợi dụng khe hở của Luật BHXH để trục
lợi BHXH của các cá nhân và các tổ chức, chi chƣa đúng, đủ và kịp thời, chi
tiền mặt cịn nhiều; thu chƣa đúng đối tƣợng, mức đóng và phƣơng thức đóng,
lập dự tốn thu, chi BHXH cịn nhiều bất cập, tổ chức ứng dụng công nghệ
thông tin vào cơng tác kế tốn cịn hạn chế, liên thơng giữa các phần mềm cịn
nhiều thiếu sót, …Việc nghiên cứu về kế toán hoạt động thu, chi BHXH tại
BHXH thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định có ý nghĩa rất quan trọng trong hệ
thống quy trình kiểm sốt, nhằm tìm ra những tồn tại, hạn chế trong cơng tác
kế tốn hoạt động thu, chi BHXH tại BHXH thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
Do vậy, theo tác giả việc lựa chọn đề tài “Hồn thiện kế tốn hoạt động thu,
chi bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định” là
rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
3. Mục tiêu nghiên cứu
- Mục tiêu tổng qt: Hồn thiện kế tốn hoạt động thu, chi BHXH tại
BHXH thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
- Mục tiêu cụ thể:
+ Hệ thống hoá và làm rõ thêm một số vấn đề cơ bản về kế toán hoạt
động thu, chi BHXH trong cơ quan BHXH.
+ Phân tích và đánh giá thực trạng về kế toán hoạt động thu, chi BHXH
tại BHXH thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.

+ Đề xuất giải pháp nhằm hồn thiện kế tốn hoạt động thu, chi BHXH
tại BHXH thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu: Kế toán hoạt động thu, chi BHXH tại BHXH thị
xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Khơng gian nghiên cứu: Tại bộ phận kế tốn của BHXH thị xã An
Nhơn, tỉnh Bình Định.


5
+ Thời gian nghiên cứu: Dữ liệu nghiên cứu đƣợc thực hiện trong giai
đoạn 2019 - 2021.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phƣơng pháp nghiên cứu định tính, Tác giả thu thập dữ liệu sơ cấp
thơng qua:
+ Quan sát quy trình, cách thức làm việc của chuyên viên tại bộ phận kế
toán của BHXH thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
+ Thu thập các chứng từ, tài liệu kế toán, các báo cáo kế tốn về tình
hình thu, chi BHXH tại BHXH thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định trong quý 4
năm 2021. Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở sử dụng các văn bản, quy định
của ngành BHXH, Luật BHXH, Nghị định, Thơng tƣ, các tài liệu khoa học,
tạp chí BHXH, … để phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài.
+ Phỏng vấn lãnh đạo và nhân viên làm kế toán tại bộ phận kế toán của
BHXH thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
6. Ý nghĩa khoa học của đề tài
+ Về lý luận
Luận văn hệ thống hóa và làm rõ một số vấn đề cơ bản về kế toán hoạt
động thu, chi BHXH trong cơ quan BHXH.
+ Về thực tiễn

Qua phân tích thực trạng kế tốn hoạt động thu, chi BHXH tại BHXH
thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định; từ đó rút ra những vấn đề cịn tồn tại và
nguyên nhân của nó. Đồng thời đƣa ra giải pháp nhằm hồn thiện kế tốn hoạt
động thu, chi BHXH tại BHXH thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định góp phần
đảm bảo cân đối thu, chi BHXH và phát triển bền vững quỹ BHXH trong
tƣơng lai.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng biểu, sơ đồ, phụ
lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Lý luận chung về kế toán hoạt động thu, chi bảo hiểm xã hội


6
trong cơ quan Bảo hiểm xã hội.
Chƣơng 2: Thực trạng kế toán hoạt động thu, chi bảo hiểm xã hội tại
Bảo hiểm xã hội thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
Chƣơng 3: Giải pháp hồn thiện kế tốn hoạt động thu, chi bảo hiểm xã
hội tại Bảo hiểm xã hội thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.


7

CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU,
CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TRONG CƠ QUAN BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.1.1. Các khái niệm liên quan Bảo hiểm xã hội
Theo từ điển Bách khoa Việt Nam thì “BHXH là sự bảo đảm, thay thế
hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ mất hoặc giảm thu
nhập do bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, tàn tật
thất nghiệp, tuổi già, tử tuất, dựa trên cơ sở một quỹ tài chính do sự đóng góp

của các bên tham gia BHXH, có sự bảo hộ của Nhà nước theo pháp luật,
nhằm bảo đảm, an toàn đời sống cho người lao động và gia đình họ, đồng
thời góp phần bảo đảm an tồn xã hội”.[18]
Theo tổ chức lao động quốc tế (ILO), “BHXH là sự bảo vệ của xã hội
đối với tất cả các thành viên của mình thơng qua một loạt các biện pháp cơng
cộng để đối phó với những khó khăn về kinh tế, xã hội do bị ngừng việc hoặc
bị giảm bớt nhiều về thu nhập, gây ra bởi ốm đau, gây mất khả năng lao
động, tuổi già và chết, việc cung cấp chăm sóc y tế và tự cấp cho các gia đình
đơng con”.[26]
Ở Việt Nam, theo quan điểm của Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội
thì BHXH là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập đối với
ngƣời lao động khi họ gặp phải những biến cố làm giảm hoặc mất khả năng
lao động hoặc mất việc làm, bằng cách hình thành và sử dụng một quỹ tài
chính tập trung do sự đóng góp của ngƣời sử dụng lao động và gia đình họ,
góp phần bảo đảm an tồn xã hội.[22]
Theo quan niệm của BHXH Việt Nam thì BHXH là sự bảo vệ của xã
hội đối với ngƣời lao động thông qua việc huy động các nguồn đóng góp để
trợ cấp cho họ, nhằm khắc phục những khó khăn về kinh tế và xã hội do bị
ngừng hoặc bị giảm thu nhập gây ra bởi ốm đau, thai sản, tai nạn, thất nghiệp,


8
mất khả năng lao động, tuổi già và chết; đồng thời, bảo đảm chăm sóc y tế và
trợ cấp cho các thân nhân trong gia đình ngƣời lao động, để góp phần ổn định
cuộc sống của bản thân ngƣời lao động và gia đình họ, góp phần ASXH.[22]
Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật BHXH năm 2014 thì “BHXH là
sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi
họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh
nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ
BHXH”.[22]

Từ các quan niệm về BHXH nêu trên, có thể đƣa ra khái niệm về
BHXH nhƣ sau: BHXH là hệ thống bảo đảm khoản thu nhập thay thế cho
ngƣời lao động khi ngƣời lao động bị mất hoặc giảm thu nhập, thơng qua việc
hình thành và sử dụng quỹ tài chính do sự đóng góp của các bên tham gia và
có sự ủng hộ của Nhà nƣớc.
1.1.2. Bản chất của Bảo hiểm xã hội
Bản chất của BHXH là sự bảo đảm bù đắp một phần hoặc thay thế thu
nhập của ngƣời lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai
sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc
chết trên cơ sở đóng góp vào quỹ BHXH do Nhà nƣớc tổ chức thực hiện.
BHXH là hình thức bảo hiểm thu nhập cho ngƣời lao động, là sản phẩm
tất yếu khách quan của xã hội phát triển, là hình thức dịch vụ cơng để quản lý
và đáp ứng nhu cầu chia sẻ các rủi ro trong cộng đồng, là quyền cơ bản của
ngƣời lao động.
BHXH vừa để thực hiện các mục đích xã hội, vừa để thực hiện các mục
đích kinh tế trong mỗi cộng đồng, quốc gia. Trong đó, mục đích kinh tế và
mục đích xã hội ln đƣợc thực hiện đồng thời, đan xen lẫn nhau, là hai mặt
không thể tách rời của BHXH. Khi đề cập đến các lợi ích kinh tế của BHXH
đối với ngƣời lao động và đối với xã hội là đã bao hàm cả mục đích xã hội
của nó. Ngƣợc lại, các mục đích xã hội của BHXH cũng chỉ đạt đƣợc khi nó
đồng thời mang lại các lợi ích kinh tế thiết thực cho ngƣời tham gia.


9
- Về phƣơng diện xã hội: BHXH là sự chia sẻ rủi ro, bảo đảm an
toàn xã hội.
- Về phƣơng diện kinh tế: BHXH là quá trình phân phối lại thu nhập giữa
những ngƣời tham gia bảo hiểm, thông qua việc hình thành quỹ tiền tệ chung.
- Về phƣơng diện chính trị, pháp lý: Khi đƣợc nhà nƣớc điều chỉnh bằng
pháp luật, BHXH đã trở thành quyền cơ bản của ngƣời lao động, xét trên cả bình

diện quốc gia và quốc tế. Đồng thời đó cũng là trách nhiệm của họ và ngƣời sử
dụng lao động phải tham gia BHXH. Vì vậy, BHXH là một chính sách xã hội
quan trọng, là bộ phận cơ bản để đảm bảo ASXH của các quốc gia.
Có thể thấy BHXH là một cơng cụ quan trọng và hiệu quả để tạo nên
một mạng lƣới an tồn cho con ngƣời, BHXH hoạt động khơng vì mục tiêu
lợi nhuận mà vì mục đích bảo đảm sự phát triển lâu bền của nền kinh tế,
góp phần ổn định và thúc đẩy tiến bộ xã hội.
1.1.3. Chức năng của Bảo hiểm xã hội
BHXH đƣợc xem nhƣ là một loạt các hoạt động mang tính xã hội nhằm
đảm bảo đời sống cho ngƣời lao động, mở rộng sản xuất, phát triển kinh tế, ổn
định trật tự xã hội nói chung do vậy BHXH có chức năng:
- Thứ nhất, BHXH bảo đảm bù đắp hoặc thay thế một phần thu nhập
cho ngƣời lao động khi họ bị giảm, mất khả năng lao động hoặc bị mất việc
làm. Đây là một trong những chức năng cơ bản nhất của BHXH, vì nó quyết
định đến nhiệm vụ, tính chất và cơ chế tổ chức hoạt động của BHXH.
- Thứ hai, BHXH phân phối và phân phối lại thu nhập giữa những
ngƣời tham gia BHXH. Ngƣời lao động khi tham gia BHXH đều bình đẳng
trong việc đóng góp vào quỹ cũng nhƣ các quyền lợi khi hƣởng các chế độ
BHXH. Theo quy luật lấy số đơng bù số ít, BHXH thực hiện phân phối lại thu
nhập theo cả chiều dọc và chiều ngang. Phân phối lại giữa những ngƣời lao
động có thu nhập cao và thấp, giữa những ngƣời khoẻ mạnh đang làm việc
với những ngƣời ốm yếu phải nghỉ việc, … Thực hiện chức năng này nghĩa là
BHXH góp phần thực hiện công bằng xã hội.


10
- Thứ ba, BHXH góp phần kích thích nâng cao năng suất lao động cá
nhân và năng suất lao động xã hội. Giúp ngƣời lao động luôn yên tâm, gắn bó
tận tình với cơng việc, tích cực trong lao động sản xuất, nâng cao năng suất
lao động và hiệu quả kinh tế. Giúp các nhà đầu tƣ yên tâm tính tốn để phát

triển sản xuất, khơng bị phá sản kể cả khi có rủi ro lớn sảy ra. Giúp ngƣời lao
động nâng cao năng suất lao động cá nhân, thu hút đầu tƣ và qua đó, nâng cao
năng suất lao động xã hội.
- Thứ tƣ, BHXH góp phần thu hút lao động, hình thành và phát triển thị
trƣờng lao động, gắn bó các lợi ích của ngƣời lao động, ngƣời sử dụng lao
động và các lợi ích xã hội.
+ Thu hút lao động tốt trong xã hội vào khu vực thuộc phạm vi bảo
hiểm. Ở Việt Nam, trong thời kỳ nền kinh tế kế hoạch tập trung, khu vực Nhà
nƣớc ln hấp dẫn ngƣời lao động.
+ Muốn khuyến khích ngƣời lao động tự tạo việc làm, dịch chuyển quan hệ
lao động để phân phối lao động theo yêu cầu của thị trƣờng thì phải mở rộng
BHXH, kết hợp hình thức bắt buộc và hình thức tự nguyện trong BHXH.
+ Điều hịa mâu thuẫn về tiền lƣơng tiền cơng, thời gian lao động giữa
chủ và thợ, làm cho các bên có trách nhiệm với nhau hơn, gắn bó lợi ích đƣợc
với nhau, hợp tác, phát triển cùng có lợi.
Chức năng này biểu hiện nhƣ một địn bẩy kinh tế kích thích ngƣời
lao động nâng cao năng suất lao động cá nhân và kéo theo là năng suất lao
động xã hội.
- Thứ năm, BHXH cịn có chức năng giám đốc vì BHXH tiến hành
kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách BHXH của ngƣời lao động và
ngƣời sử dụng lao động theo đúng quy định của pháp luật, góp phần ổn định
xã hội và đảm bảo quyền lợi cho ngƣời tham gia.
1.1.4. Vai trò của Bảo hiểm xã hội
BHXH ra đời và phát triển đã ngày càng khẳng định đƣợc vai trị của
mình trên nhiều phƣơng diện khác nhau trong thực tế cuộc sống cũng nhƣ


11
trong phát triển kinh tế. Có thể khái quát vai trị của BHXH trên các mặt sau:
Một là, BHXH góp phần ổn định đời sống của ngƣời lao động tham gia

BHXH, những ngƣời tham gia BHXH sẽ đƣợc thay thế hoặc bù đắp một phần
thu nhập khi họ bị suy giảm, mất khả năng lao động, mất việc làm, chết. Nhờ
có sự thay thế hoặc bù đắp thu nhập kịp thời mà ngƣời lao động khắc phục
nhanh chóng đƣợc những tổn thất về vật chất, nhanh phục hồi sức khỏe, ổn
định cuộc sống để tiếp tục quá trình hoạt động bình thƣờng.
Hai là, BHXH góp phần bảo đảm an tồn, ổn định cho toàn bộ nền kinh
tế - xã hội. Để phòng ngừa, hạn chế tổn thất, các đơn vị kinh tế phải đề ra các
quy định chặt chẽ về an toàn lao động buộc mọi ngƣời phải tuân thủ. Khi có
rủi ro xảy ra với ngƣời lao động, quỹ BHXH kịp thời hỗ trợ, tạo điều kiện cho
ngƣời lao động nhanh ổn định cuộc sống và sản xuất, ... Tất cả những yếu tố
đó góp phần quan trọng làm ổn định nền kinh tế - xã hội.
Ba là, BHXH làm tăng thêm mối quan hệ gắn bó giữa ngƣời lao động,
ngƣời sử dụng lao động và Nhà nƣớc. Ngƣời lao động, ngƣời sử dụng lao động,
Nhà nƣớc đều tham gia đóng góp vào quỹ BHXH, điều đó làm cho ngƣời lao
động có trách nhiệm hơn trong cơng việc, trong lao động sản xuất. Ngƣời sử dụng
lao động tham gia đóng góp vào quỹ BHXH cho ngƣời lao động đƣợc hƣởng các
chế độ BHXH cũng thấy rõ trách nhiệm của mình đối với ngƣời lao động. Nhà
nƣớc vừa tham gia đóng góp, vừa điều hành hoạt động của quỹ BHXH, bảo đảm
sự cơng bằng, bình đẳng, cho mọi đối tƣợng thụ hƣởng... Điều đó làm tăng thêm
mối quan hệ gắn bó giữa Nhà nƣớc - ngƣời sử dụng lao động - ngƣời lao động,
góp phần ổn định nền kinh tế - xã hội.
Bốn là, BHXH góp phần thúc đẩy tăng trƣởng kinh tế và công bằng xã
hội. Qũy BHXH đƣợc sử dụng để chi trả các chế độ BHXH cho ngƣời lao
động và gia đình họ, phần nhàn rỗi đƣợc đầu tƣ vào các hoạt động sản xuất,
kinh doanh để bảo tồn và tăng trƣởng quỹ. Vì vậy, BHXH góp phần làm giảm
bớt gánh nặng khoảng cách giữa những ngƣời giàu và ngƣời nghèo, góp phần
bảo đảm sự cơng bằng xã hội.


12

Năm là, BHXH là trụ cột của hệ thống ASXH, góp phần điều tiết các
chính sách, các chƣơng trình ASXH của mỗi quốc gia. Khi BHXH phát triển,
số đối tƣợng tham gia và hƣởng BHXH đƣợc mở rộng sẽ góp phần nâng cao
đời sống của ngƣời lao động nói riêng và dân cƣ nói chung, từ đó sẽ góp phần
làm giảm số đối tƣợng đƣợc hƣởng các chính sách ASXH khác nhƣ: ƣu đãi xã
hội, cứu trợ xã hội và làm giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nƣớc.
Sáu là, đối với Việt Nam, BHXH trực tiếp thể hiện vai trò mục tiêu, lý
tƣởng, bản chất tốt đẹp của chế độ chính trị, xã hội mà Đảng, Nhà nƣớc và
nhân dân đã và đang phấn đấu, xây dựng đất nƣớc Việt Nam “dân giàu, nƣớc
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Có thể thấy rằng hệ thống ASXH bao gồm nhiều lĩnh vực, trong đó
BHXH giữ vị trí trụ cột và gắn với thực tiễn phát triển xã hội, cùng với quan
điểm cải cách hành chính để hƣớng tới xây dựng nền hành chính phục vụ
trong thời đại hiện nay. Theo đó, với quan điểm BHXH là “một dịch vụ cơng”
và Nhà nƣớc đóng vai trị là “nhà cung cấp dịch vụ”, quản lý dịch vụ và nhân
dân là “khách hàng - ngƣời thụ hƣởng”. Dịch vụ ln mang tính kịp thời và
làm hài lòng “khách hàng”, bảo đảm cho lợi ích chính đáng của “khách hàng”
là chức năng chủ yếu của BHXH.
1.2. NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG THU, CHI QUỸ BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.2.1. Nguồn hình thành và sử dụng quỹ Bảo hiểm xã hội
1.2.1.1. Nguồn hình thành quỹ Bảo hiểm xã hội
Theo quy định tại Khoản 4 Điều 3 Luật BHXH năm 2014: [22] “Quỹ
bảo hiểm xã hội là quỹ tài chính độc lập với ngân sách nhà nước, được hình
thành từ đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động và có sự hỗ
trợ của Nhà nước”. Theo quy định tại Điều 82 Luật BHXH năm 2014 [22]
quy định các nguồn hình thành quỹ bảo hiểm xã hội gồm:
Thứ nhất, ngƣời sử dụng lao động đóng theo quy định tại Điều 86 của
Luật BHXH năm 2014.[22]
Ngƣời sử dụng lao động là lực lƣợng đóng góp vào quỹ bảo hiểm xã



13
hội chiếm tỷ trọng lớn nhất, cơ bản nhất của quỹ BHXH và đƣợc thực hiện
theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội. Mức đóng góp đƣợc tính dựa trên tỉ
lệ % quỹ tiền lƣơng của doanh nghiệp, đơn vị chi cho ngƣời lao động.
Ngƣời sử dụng lao động tham gia đóng BHXH sẽ bớt đi gánh nặng khi
khơng may ngƣời lao động của mình gặp rủi ro, tai nạn, ốm đau đồng thời góp
phần xây dựng hệ thống ASXH
Thứ hai, Ngƣời lao động đóng theo quy định tại Điều 85 và Điều 87
của Luật BHXH năm 2014.[22]
Thông qua việc đóng góp một phần thu nhập vào quỹ bảo hiểm xã hội
ngƣời lao động sẽ giúp giảm đi gánh nặng khi rủi ro xảy ra và đảm bảo khi về
già có một nguồn thu nhập ổn định giúp trang trải cuộc sống.
Ngƣời lao động có đóng mới có hƣởng, các chính sách lƣơng hƣu hoặc
trợ cấp mai táng, thai sản… đƣợc hoạt động dựa trên nguồn quỹ BHXH.
Thứ ba, tiền sinh lời của hoạt động đầu tƣ từ quỹ.
Tiền sinh lời của hoạt động đầu tƣ từ quỹ là một trong những mục quan
trọng giúp gia tăng quỹ bảo hiểm xã hội.
Đầu tƣ vốn nhàn rỗi của quỹ BHXH phải đảm bảo các yêu cầu:
+ Bảo đảm an toàn tuyệt đối cho nguồn quỹ, có khả năng thanh khoản cao.
+ Phải có lãi.
+ Đáp ứng nhu cầu thanh tốn thƣờng xuyên việc chi trả các chế độ
BHXH phát sinh.
Thứ tƣ, hỗ trợ của Nhà nƣớc. Khi quỹ bị thâm hụt do nhiều nguyên
nhân, dẫn đến việc không đảm bảo cho việc thực hiện ASXH, khi này Nhà
nƣớc sẽ thực hiện hỗ trợ thêm vào quỹ BHXH để có thể tiếp tục thực hiện các
chính sách an sinh.
Thứ năm, các nguồn thu hợp pháp khác. Các nguồn thu khác của quỹ
bảo hiểm xã hội nhƣ:
+ Đóng góp ủng hộ của các cá nhân, tổ chức từ thiện trong và ngoài nƣớc.

+ Khoản tiền thu nộp phạt từ các đơn vị chậm đóng BHXH.


14
+ Khoản tiền phạt từ các đơn vị, cá nhân làm sai luật BHXH.
Theo Luật BHXH năm 2014[22], Quỹ BHXH gồm các Quỹ thành phần sau:
- Quỹ BHXH bắt buộc, gồm:
+ Quỹ ốm đau và thai sản
+ Quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
+ Quỹ hƣu trí và tử tuất
- Quỹ BHXH tự nguyện
Quỹ BHXH ở Việt Nam đƣợc hình thành nhƣ sau:
- Ngƣời tham gia BHXH bắt buộc: Đơn vị SDLĐ, NLĐ và đóng góp
của Nhà nƣớc. Trong đó:
+ NLĐ đóng mức 8% mức tiền lƣơng tháng vào quỹ hƣu trí và tử tuất
+ Đơn vị SDLĐ đóng mức 18% trên quỹ tiền lƣơng đóng BHXH của
ngƣời lao động hằng tháng. (Trong đó: 3% vào quỹ ốm đau và thai sản; 1%
vào quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; 14% vào quỹ hƣu trí và tử tuất).
Theo Điều 3, Nghị định 44/2017/NĐ-CP ngày 14/04/2017 của Chính
phủ quy định mức đóng BHXH bắt buộc vào quỹ BHTNLĐ,BNN từ ngày
01/06/2017 giảm từ 1% xuống còn 0,5%. Nhƣ vậy mức đóng hằng tháng của
Đơn vị SDLĐ từ ngày 01/06/2017 đến nay là 17,5% trên quỹ tiền lƣơng đóng
BHXH của ngƣời lao động.
+ NSNN đóng và hỗ trợ đóng để đảm bảo thực hiện các chế độ BHXH
đối với ngƣời lao động hƣởng lƣơng từ NSNN.
- Ngƣời tham gia BHXH tự nguyện: là công dân Việt Nam trong độ
tuổi lao động từ 15 đến 60 tuổi trở lên và không thuộc đối tƣợng tham gia
BHXH bắt buộc; Mức đóng hằng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do
ngƣời tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn, thấp nhất bằng mức chuẩn hộ
nghèo của khu vực nông thôn theo quy định của Thủ tƣớng Chính phủ và cao

nhất bằng 20 lần mức lƣơng cơ sở tại thời điểm đóng.
- Tiền sinh lời từ việc thực hiện các hoạt động đầu tƣ bảo tồn và tăng
trƣởng quỹ BHXH.


15
- Hỗ trợ của Nhà nƣớc.
- Các khoản thu hợp pháp khác.
1.2.1.2. Sử dụng quỹ Bảo hiểm xã hội
Quỹ BHXH là một quỹ tiền tệ tập trung an toàn về tài chính, là một quỹ
tích lũy và tiêu dùng, là tập hợp những phƣơng tiện nhằm thỏa mãn những
nhu cầu phát sinh về BHXH đồng thời là một quỹ dự phòng, là điều kiện hay
cơ sở vật chất quan trọng nhất đảm bảo cho toàn bộ hệ thống BHXH tồn tại
và phát triển.
Xác định mục đích sử dụng của quỹ BHXH là một trong những vấn đề
quan trọng nhằm đảm bảo quỹ đƣợc sử dụng đúng với mục đích thành lập
quỹ. Đồng thời tránh việc thất thoát gây ảnh hƣởng đến hoạt động của tổ chức
cũng nhƣ quyền lợi của ngƣời tham gia BHXH.
Theo Điều 84 Luật BHXH năm 2014 [22] quy định về sử dụng quỹ bảo
hiểm xã hội nhƣ sau:
Thứ nhất, chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội cho ngƣời lao động theo
quy định tại Chƣơng III và Chƣơng IV của Luật BHXH năm 2014.[22]
Đây là khoản chi chính và chiếm tỉ trọng cao nhất trong quỹ BHXH, quỹ
đƣợc chi cho các khoản gồm: chi trả lƣơng hƣu, tử tuất, chi trả chế độ cho ngƣời
lao động bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, chi trả trợ cấp ốm đau, thai sản…
Chi trả các chế độ cho ngƣời lao động cũng là mục đích chính để hình
thành quỹ BHXH, đảm bảo cho ngƣời dân có một cuộc sống tốt hơn, có thể an
tâm làm việc và đỡ đi một phần gánh nặng khi về già hoặc khơng may gặp rủi ro.
Thứ hai, đóng bảo hiểm y tế cho ngƣời đang hƣởng lƣơng hƣu hoặc
nghỉ việc hƣởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hằng tháng hoặc

nghỉ việc hƣởng trợ cấp thai sản khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi hoặc
nghỉ việc hƣởng trợ cấp ốm đau đối với ngƣời lao động bị mắc bệnh thuộc
Danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày do Bộ Y tế ban hành.
Thứ ba, chi phí quản lý bảo hiểm xã hội theo quy định tại Điều 90 của
Luật BHXH năm 2014.[22]
Ngoài việc dùng vào việc chi trả chế độ bảo hiểm cho các đối tƣợng


×