PowerPoint template

LOGO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GỊN

TS. VŨ CƠNG THƯƠNG

Hà Nội, 2013


1.1

Khái quát về nghiên cứu khoa học

1.2

Phương pháp nghiên cứu khoa học

1.3

Quy trình nghiên cứu khoa học

TS. Vũ Cơng Thương

2


1

Khái quát về nghiên cứu khoa học

1.1

Khái
Khái quát
quát về
về nghiên
nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học
1.2

1.3

1.4

1.5

Các
Các loại
loại hình
hình nghiên
nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học
Cấp
Cấp độ
độ của
của nghiên
nghiên cứu

cứu khoa
khoa học
học
Đặc
Đặc điểm
điểm của
của nghiên
nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học

Vai
Vai trị
trị của
của nghiên
nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học
TS. Vũ Cơng Thương

3


1.1

Khái
Khái quát
quát về

về nghiên
nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học
Nghiên cứu khoa học

Hoạt động xã hội, hướng vào việc tìm
kiếm những điều khoa học chưa biết:
Khám phá bản chất sự vật, phát triển
nhận thức khoa học về thế giới
Phát hiện qui luật
vận động của sự vật
Vận dụng qui luật để sáng tạo
giải pháp tác động vào sự vật
TS. Vũ Công Thương

4


Hai điều kiện của nghiên cứu khoa học
Mục
tiêu

Phương
pháp

Tìm hiểu bản chất
của đối tượng NC
Phát triển tri thức

mới
(Những tri thức này
phải mang tính phổ
qt hay có thể khái
qt hóa)

Là một cuộc điều
tra, hay khảo sát có
hệ thống, được thực
hiện theo những qui
trình chuẩn gồm
nhiều bước

TS. Vũ Cơng Thương

5


Một cơng trình nghiên cứu khoa học chỉ hồn
tất khi kết quả được công bố, hoặc được hội
đồng khoa học thẩm định, đánh giá, nghiệm
thu.
TS. Vũ Công Thương

6


1.2

Các

Các loại
loại hình
hình nghiên
nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học
Theo
Theo mục
mục đích
đích nghiên
nghiên cứu
cứu

Nghiên cứu cơ bản

Nghiên cứu ứng dụng

Nghiên cứu triển khai

Nhằm phát hiện
bản chất, qui luật của
sự vật, hiện tượng
Được thực hiện
trên cơ sở những
nghiên cứu thuần túy
lý thuyết hoặc những
quan sát, thí nghiệm
Sản phẩm là các
phát kiến, nguyên lý,

phát minh

Vận dụng các qui
luật từ nghiên cứu
cơ bản để giải thích
sự vật
Đưa ra các giải
pháp giải quyết các
vấn đề thực tế
(Chưa thể ứng dụng
trực tiếp vào cuộc
sống)

Vận dụng các quy
luật (thu được từ
NCCB) và các nguyên
lý (thu được từ
NCƯD) để sáng tạo
các hình mẫu khả thi,
các sản phẩm mới,
cơng nghệ mới
Tạo tiền đề áp
dụng kết quả nghiên
cứu vào cuộc sống

TS. Vũ Công Thương

7

Ví
Ví dụ:
dụ: Các
Các đề
đề tài
tài nghiên
nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học

Nghiên cứu cơ bản

Dấu
ấn vùng
miền trong các tác
phẩm truyện ngắn
của Nguyễn Ngọc
Tư
Giá trị thẩm mỹ
và kiến trúc của
chùa Hà Nội

Nghiên cứu ứng dụng

Nghiên cứu triển khai

Giải pháp quản lý
trò chơi trực tuyến
Phát triển du lịch

bền vững vùng
Đồng bằng Sông
Hồng

Xây dựng hệ thống
quản lý thư viện đa
ngôn ngữ phục vụ
tra cứu trên diện
rộng
Hệ thống hỗ trợ
phát triển giáo dục
điện tử và ĐT từ xa
Ứng dụng công
nghệ thực tại ảo
trong bảo tàng

TS. Vũ Công Thương

8


TS. Vũ Công Thương

9


1.2

Các
Các loại

loại hình
hình nghiên
nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học
Theo
Theo phương
phương pháp
pháp nghiên
nghiên cứu
cứu
NC
định tính

NC
định lượng

NC tính chất, đặc điểm của
đối tượng

NC quy mô, phạm vi, tần
suất của đối tượng

Thu thập những thông tin
bằng lời hoặc văn bản (ý kiến,
quan điểm, nhận xét…)

Thu thập những thông tin
bằng số hoặc văn bản (ý kiến,

quan điểm, nhận xét…)

Chủ yếu mơ tả, phân tích,
khơng chứng minh

NC thực chứng, dùng số liệu,
minh chứng để chứng minh

Trả lời câu hỏi “ như thế
nào?”, “tại sao?”…

Trả lời câu hỏi “bao nhiêu?”,
“mức độ nào?”…

TS. Vũ Công Thương

10


TS. Vũ Công Thương

11


1.3

Cấp
Cấp độ
độ của
của nghiên

nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học

Mô tả

o Đưa ra hệ thống tri thức về nhận dạng sự vật
o Phân biệt sự khác nhau về bản chất giữa các sự vật
o Sự mơ tả bao gồm định tính và định lượng

Giải thích

o Làm rõ ngun nhân sự hình thành và qui luật chi
phối quá trình vận động của sự vật
o Đưa ra thuộc tính bản chất của sự vật

Dự báo

Nhận dạng trạng thái của sự vật trong tương lai:
đặc trưng, tính chất, sự vận động và những biểu
hiện của sự vật trong tương lai

Sáng tạo

Tạo ra sự vật mới trên cơ sở vận dụng và kế thừa
những kết quả nghiên cứu đã có
TS. Vũ Cơng Thương

12

VD:
VD: Nghiên
Nghiên cứu
cứu một
một lễ
lễ hội(NCXH)
hội(NCXH)

Mơ tả

o........................................
o........................................
o........................................

Giải thích

o........................................
o........................................
o........................................

Dự báo

o.........................................
o........................................
o........................................

Sáng tạo

o........................................
o........................................
o........................................
TS. Vũ Công Thương

13


o Khoa học không bao giờ dừng lại ở ở cấp độ
mơ tả và giải thích
o Sứ mệnh lớn lao của khoa học là dự báo và
sáng tạo các giải pháp cải tạo thế giới

TS. Vũ Công Thương

14


1.4

Đặc
Đặc điểm
điểm của
của nghiên
nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học

Tính mới

Tính tin cậy

Tính thông tin

o Thâm nhập thế giới những điều chưa biết
o Hướng tới những phát hiện mới, những sáng tạo
o Kết quả nghiên cứu có thể được kiểm chứng lại
trong điều kiện tương tự
Cần chỉ rõ điều kiện, nhân tố và phương tiện NC
o Thông tin về qui luật v.động của sự vật, hiện tượng
o Thơng tin về qui trình cơng nghệ và các tham số
kèm theo, v.v…

o Vừa là đặc điểm của NCKH vừa là tiêu chuẩn của
Tính khách quan
người NCKH
Người NCKH cần phải tự kiểm nghiệm lại những
kết luận tưởng như đã hồn tồn được xác nhận
TS. Vũ Cơng Thương

15


1.4

Đặc
Đặc điểm
điểm của
của nghiên

nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học

Tính rủi ro

Tính kế thừa

Tính cá nhân

o Một nghiên cứu có thể thành cơng hoặc thất bại
o Thất bại trong khoa học được xem là một kết quả
và được lưu giữ làm bài học kinh nghiệm
Mọi NCKH đều phải kế thừa các kết quả nghiên
cứu đã có của các lĩnh vực khoa học khác nhau
o Là kết quả là động khoa học của cá nhân tác giả
o Vai trò của cá nhân trong sáng tạo mang tính quyết
định, thể hiện trong tư duy cá nhân và chủ kiến riêng

o Lao động NCKH hầu như khơng thể tính định mức
Tính phi kinh tế o
Thiết bị chun dụng dùng trong NCKH hầu như
khơng thể tính khấu hao
o Hiệu quả kinh tế của NCKH hầu như kg thể xác định
TS. Vũ Công Thương

16

1.5

Vai
Vai trị
trị của
của nghiên
nghiên cứu
cứu khoa
khoa học
học
VAI TRỊ
CỦA NCKH

ĐỐI VỚI
SINH
VIÊN

ĐỐI VỚI
XÃ HỘI

TS. Vũ Công Thương

17


2

Phương pháp nghiên cứu khoa học

“Phương pháp nghiên cứu khoa học là

phương pháp nhận thức thế giới, bao gồm
những quan điểm tiếp cận, những quy trình,
các thao tác cụ thể tác động vào đối tượng
để làm bộc lộ bản chất của đối tượng”

TS. Vũ Công Thương

18


2

Phương pháp nghiên cứu khoa học

2.1.
2.1. Phân
Phân loại
loại phương
phương pháp
pháp NC
NC KH
KH

2.2.
2.2. Hệ
Hệ phương
phương pháp
pháp của
của một
một khoa

khoa học
học

TS. Vũ Công Thương

19


2.1.
2.1. Phân
Phân loại
loại phương
phương pháp
pháp NC
NC KH
KH

PHƯƠNG PHÁP NCKH

(Theo phạm vi áp dụng)

Phương
pháp
nghiên
cứu
chung

Phương
pháp
nghiên

cứu riêng
TS. Vũ Công Thương

20


Phương pháp nghiên cứu chung

Phương pháp
Nghiên cứu lý thuyết

Phương pháp
NC thực nghiệm

Phương pháp
NC phi thực nghiệm

TS. Vũ Công Thương

21


Phương pháp nghiên cứu chung

Phương pháp
Nghiên cứu lý thuyết

Được sử dụng trong cả khoa học tự nhiên,
các khoa học khác
Bao gồm nhiều nội dung khác nhau:

khoa học xã hội và

•Nghiên cứu tư liệu
•Xây dựng khái niệm, phạm trù
•Thực hiện các phán đốn, suy luận,.v.v…
•Khơng tiến hành bất cứ quan sát hoặc thực nghiệm nào

TS. Vũ Công Thương

22


Phương pháp nghiên cứu chung

Phương pháp
NC thực nghiệm

Thực hiện bởi những quan sát các sự vật hoặc hiện tượng
diễn ra trong những điều kiện có gây biến đổi đối tượng
nghiên cứu một cách có chủ định
Đối tượng nghiên cứu:
•Đối tượng thực
•Mơ hình do người nghiên cứu tạo ra

TS. Vũ Cơng Thương

23

Phương pháp nghiên cứu chung

Quan sát, quan trắc những sự kiện đã hoặc đang
Phương pháp
NC phi thực nghiệm tồn tại
Thu thập những số liệu thống kê đã tích lũy
Khơng có bất cứ sự can thiệp nào gây biến đổi
trạng thái của đối tượng nghiên cứu

TS. Vũ Công Thương

24


Phương pháp nghiên cứu riêng

Dân tộc học

Phương pháp điền dã dân tộc học
Phương pháp nghiên cứu thư tịch
. . .

Xã hội học

Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Phương pháp phỏng vấn sâu
. . .

Tâm lý học

Phương pháp trắc nghiệm tâm lý
Phương pháp đàm thoại
. . .

...

...
TS. Vũ Công Thương

25