Quản lý chi thường xuyên ngân sách xã, phường trên địa bàn thị xã an nhơn, tỉnh bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

HUỲNH THỊ NHƢ HẠNH

QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH XÃ,
PHƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ AN NHƠN,
TỈNH BÌNH ĐỊNH

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 8310110

Ngƣời hƣớng dẫn: PGS.TS. Bùi Quang Bình


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu
đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, kết quả của luận văn là trung
thực và chƣa đƣợc ai công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn

Huỳnh Thị Nhƣ Hạnh


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và rèn luyện tại trƣờng Đại học Quy Nhơn
cũng nhƣ quá trình nghiên cứu để hồn thành luận văn, em ln nhận đƣợc sự
quan tâm giúp đỡ tận tình của các tập thể, cá nhân trong và ngoài nhà trƣờng.
Trƣớc hết, em xin chân thành cảm ơn đến quý thầy giáo, cô giáo trƣờng
Đại học Quy Nhơn đã truyền đạt cho em những kiến thức, những hiểu biết sâu

rộng và những kinh nghiệm quý báu trong suốt thời gian học tập tại Trƣờng.
Đặc biệt, em xin cảm ơn đến thầy giáo PGS.TS. Bùi Quang Bình đã tận tình
giảng dạy và giúp đỡ em hoàn thành luận văn này.
Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến lãnh đạo UBND thị xã An Nhơn,
UBND các xã, phƣờng, Phịng Tài chính - Kế hoạch, Thanh tra Thị xã, Văn
phòng HĐND& UBND thị xã đã tận tình giúp đỡ và hỗ trợ em trong suốt q
trình hồn thiện luận văn.
Tuy nhiên, do thời gian viết luận văn có hạn và vốn kiến thức cịn hạn
chế, nên luận văn khơng tránh khỏi những thiếu sót. Em mong đƣợc sự góp ý
và chỉ bảo của quý thầy cơ, các anh chị để luận văn đƣợc hồn thiện.
Xin chân thành cảm ơn!
Học viên

Huỳnh Thị Nhƣ Hạnh


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC H NH V
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1
2.Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài ...................................................... 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................ 3
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 4
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu ....................................... 4
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài ...................................................... 5
7. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 6

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ CHI
THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ ............................ 7
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ
NƢỚC CẤP XÃ .............................................................................................. 7
1.1.1. Khái quát và vai trò chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cấp xã .. 7
1.1.2.Nhiệm vụ chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cấp xã .................... 7
1.2. CƠ SỞ LÍ LUẬN QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH
NHÀ NƢỚC CẤP XÃ ................................................................................... 10
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà
nƣớc cấp xã. ................................................................................................ 10
1.2.2. Mục tiêu, nguyên tắc của quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà
nƣớc cấp xã ............................................................................................... 10


1.2.3. Nội dung quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cấp xã .... 12
1.3. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN TẠI MỘT SỐ
ĐỊA PHƢƠNG VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO THỊ XÃ AN NHƠN,
TỈNH B NH ĐỊNH ........................................................................................ 21
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại một
số địa phƣơng .............................................................................................. 22
1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định .............. 25
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................ 26
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH XÃ, PHƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH B NH
ĐỊNH ............................................................................................................... 29
2.1. T NG QUAN VỀ Đ C ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ – XÃ HỘI VÀ
BỘ MÁY QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH XÃ,
PHƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ AN NHƠN ......................................... 29
2.1.1. Tổng quan về đặc điểm tự nhiên kinh tế, văn hóa- xã hội trên địa bàn
thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định .................................................................. 29

2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội của thị xã An Nhơn ................................. 30
2.1.3. Tổng quan về bộ máy quản lý và đội ngũ cán bộ, công chức quản lý
chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc ........................................................ 32
2.2. THỰC TRẠNG CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH XÃ, PHƢỜNG
TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH B NH ĐỊNH ......................... 35
2.2.1. Tình hình chi so với dự tốn ............................................................. 35
2.2.2. Tình hình chi thƣờng xun .............................................................. 37
2.3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH XÃ,
PHƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH B NH ĐỊNH ....... 44
2.3.1. Thực trạng lập dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng trên
địa bàn thị xã An Nhơn ............................................................................... 44
2.3.2. Thực trạng chấp hành dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách xã,


phƣờng......................................................................................................... 48
2.3.3. Thực trạng quyết toán chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng trên
địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định ..................................................... 54
2.2.4. Thực trạng cơng tác giám sát, kiểm tra, thanh tra chi thƣờng xuyên
ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.......... 57
2.4. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH XÃ, PHƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH
B NH ĐỊNH .................................................................................................... 59
2.4.1. Những mặt đạt đƣợc của quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã,
phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định ................................ 59
2.4.2. Những mặt hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại trong
quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An
Nhơn, tỉnh Bình Định .................................................................................. 61
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................ 63
CHƢƠNG 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
QUẢN LÝCHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH XÃ, PHƢỜNG TRÊN

ĐỊA BÀN XÃ AN NHƠN, TỈNH B NH ĐỊNH............................................. 65
3.1. MỤC TIÊU QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH XÃ,
PHƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH B NH ĐỊNH GIAI
ĐOẠN 2021-2025 ........................................................................................... 65
3.1.1. Mục tiêu tổng quát: ........................................................................... 65
3.1.2 Mục tiêu quản lý ngân sách xã, phƣơng nói chung ........................... 65
3.2. PHƢƠNG HƢỚNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CHI
THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH XÃ, PHƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ
AN NHƠN, TỈNH B NH ĐỊNH GIAI ĐOẠN 2021-2025 ............................ 67
3.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CHI
THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH XÃ, PHƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ
AN NHƠN, TỈNH B NH ĐỊNH ..................................................................... 68


3.3.1. Tăng cƣờng lập dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng .. 69
3.3.2. Tăng cƣờng chấp hành chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng ..... 70
3.3.3. Tăng cƣờng quyết toán ngân sách xã, phƣờng ................................. 71
3.3.4. Tăng cƣờng thanh tra, kiểm tra, kế toán trong quản lý chi thƣờng
xuyên ngân sách xã, phƣờng ....................................................................... 73
3.3.5 Tăng cƣờng công khai tài chính ngân sách xã ................................... 74
3.2.6. Tăng cƣờng thanh tra, kiểm tra, kế toán trong quản lý chi thƣờng
xuyên ngân sách xã, phƣờng ....................................................................... 75
3.3.7. Một số giải pháp khác ....................................................................... 76
3.4. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ............................................................................. 78
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3................................................................................ 79
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 82
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 84
PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT TẮT

HIỂU ĐẦY ĐỦ

BCTC

Báo cáo tài chính

BCQT

Báo cáo quyết tốn

CB,CC

Cán bộ, cơng chức

CCTCHC

Cải cách thủ tục hành chính

CCHC

Cải cách hành chính

CHXHCN

Cộng hồ xã hội chủ nghĩa

CNH-HĐH

Cơng nghiệp hóa – hiện đại hóa

CP

Chính phủ

CQNN

Cơ quan nhà nƣớc

ĐTXDCB

Đầu tƣ xây dựng cơ bản

ĐVT

Đơn vị tính

HĐND

Hội đồng nhân dân

KBNN

Kho bạc nhà nƣớc

KH-CN

Khoa học cơng nghệ

KTTT

Kinh tế thị trƣờng

KT-XH

Kinh tế - xã hội

NSNN

Ngân sách nhà nƣớc

QLNN

Quản lý nhà nƣớc

QP, AN

Quốc phòng, an ninh

Tgk

Tác giả khác

TL

Tỉ lệ

TMBCTC

Thuyết minh báo cáo tài chính

TP

Thành phố

TW

Trung ƣơng

UBND

Ủy ban nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Tổng hợp một số chỉ tiêu kinh tế của thị xã An Nhơn
giai đoạn 2016-2020 ..................................................................... 32
Bảng 2.2: Thống kê số lƣợng, chất lƣợng công chức xã, phƣờng làm cơng
tác tài chính kế tốn ở thị xã An Nhơn năm 2020 ........................ 34
Bảng 2.4: Tình hình thực hiện dự tốn ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn
thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định giai đoạn 2016-2020 ................. 36
Bảng 2.5: Cơ cấu chi ngân sách cấp xã, phƣờng ............................................ 39
Bảng 2.6: Tình hình chi thƣờng xuyên t nguồn NS xã, phƣờng trên địa
bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định giai đoạn 2016 – 2020 ........ 40
Bảng 2.7: Dự toán chi ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Hình
2.4: Tóm tắt khung lý thuyết về thực trạng quản lý chi thƣờng
xuyên NS xã, phƣờng.................................................................... 64
Bảng 2.8: T lệ chi thƣờng xuyên trong dự toán chi cân đối ngân sách xã,

phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn giai đoạn 2016-2020 .......... 46
Bảng 2.9: Phân bổ, giao dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã,
phƣờng trên địa bàn thị xã An nhơn giai đoạn 2016-2020 ........... 49
Bảng 2.11: Tình hình xây dựng TMBCTC của các xã, phƣờng trên địa bàn
thị xã An Nhơn giai đoạn 2016-2020 ........................................... 55
Bảng 2.12. Kết quả thanh tra về lĩnh vực quản lý ngân sách tại UBND các
xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn) ..................................... 59


DANH MỤC CÁC HÌNH V

Hình 1.1: Mơ hình quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã, phƣờng ...... 13
Hình 1.2: Khung lý thuyết cơ sở lý luận của quản lý chi thƣờng xuyên
NSNN cấp xã, phƣờng .................................................................. 27
Hình 2.1: Sơ đồ vị trí thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định .................................. 30
Hình 2.1: T trọng các nội dung chi trong tổng chi thƣờng xuyên NSNN
giai đoạn 2016-2020 ..................................................................... 39


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân sách nhà nƣớc là một cơng cụ tài chính rất quan trọng của một
quốc gia, là một khâu quan trọng trong điều tiết kinh tế vĩ mô. Sự phân cấp
quản lý NSNN phù hợp với sự phân cấp của bộ máy chính quyền, tạo ra
những địn bẩy tích cực nhằm phát triển mọi lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã
hội… Ngân sách cấp xã, phƣờng là một bộ phận cấu thành NSNN, là cơng cụ
để chính quyền địa phƣơng cấp xã, phƣờng thực hiện các chức năng, nhiệm
vụ, quyền hạn trong quá trình quản lý KT - XH, AN, QP ở địa phƣơng…

Ngân sách xã, phƣờng là phƣơng tiện vật chất đảm bảo mọi hoạt động
của chính quyền xã, phƣờng. Cùng với sự phát triển về kinh tế và đời sống
của ngƣời dân ngày càng cao, công tác quản lý chi thƣờng xun ngân sách
cấp xã, phƣờng đóng vai trị rất quan trọng trong quản lý NSNN.
Xã, phƣờng là đơn vị hành chính cấp cơ sở của Việt Nam, chính quyền
cơ sở trong hệ thống tổ chức chính quyền bốn cấp ở nƣớc ta. Tài chính xã,
phƣờng là nguồn lực cho hoạt động chính trị, kinh tế và văn hóa. Ngân sách
xã, phƣờng v a là một cấp ngân sách, v a là đơn vị sử dụng ngân sách v a
quản lý điều hành tài chính hiệu quả và ngày càng vững mạnh là nhiệm vụ
quan trọng của các cấp chính quyền địa phƣơng. Trong những năm qua, cùng
với sự phát triển của đất nƣớc và công cuộc cải cách nền tài chính cơng.
UBND tỉnh Bình Định đã có nhiều giải pháp hồn thiện hệ thống tài chính
ngân sách t cấp tỉnh đến cấp xã, phƣờng. T đó ngân sách xã, phƣờng đã có
những chuyển biến tích cực, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, đảm bảo an
sinh xã hội ở cơ sở. Qua nghiên cứu, thu thập tài liệu quan đến quản lý ngân
sách nhà nƣớc nhƣ các Báo cáo kinh tế - xã hội, Niên giám thống kê hằng
năm thì nguồn thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn thị xã An Nhơn đã đƣợc


2

khai thác hiệu quả, phù hợp với tiềm năng của địa phƣơng, đảm bảo các
nhiệm vụ chi theo phân cấp. Công tác điều hành chi ngân sách nhà nƣớc đúng
mục đích, sử dụng hiệu quả, đảm bảo tiết kiệm. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ
làm cơng tác ngân sách cấp xã, phƣờng ngày càng đƣợc nâng cao về trình độ,
chất lƣợng, mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý ngân sách.
Tuy nhiên, ngoài những kết quả đạt đƣợc quan trọng, công tác quản lý
ngân sách nhà nƣớc nói chung và cơng tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân
sách cấp xã, phƣờng nói riêng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định
cịn tồn tại, hạn chế nhƣ: cơng tác giao dự tốn chƣa đƣợc chặt chẽ, nội dung

giao dự toán chƣa phù hợp với t ng lĩnh vực, một số xã, phƣờng xác định
nhiệm vụ chi chƣa phù hợp; tổ chức thực hiện nhiệm vụ chi chƣa đúng quy
trình; năng lực quản lý chi ngân sách của một bộ phận CB,CC còn hạn chế;
việc kiểm tra, giám sát hoạt động chi ngân sách chƣa đƣợc tiến hành thƣờng
xuyên và liên tục d n đến một số nội dung chi chƣa tiết kiệm và hiệu quả…
Để tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt đƣợc và khắc phục những hạn chế
trong công tác quản lý ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn
trong thời gian tới thì việc tìm ra các giải pháp tăng cƣờng công tác quản lý
chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng có ý nghĩa quan trọng.
Xuất phát t những lý do trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý chi thƣờng
xuyên ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định” để
làm luận văn thạc sĩ.
2.Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài
Quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã, phƣờng có vai trò quan
trọng trong sự phát triển KT – XH nên có nhiều cơng trình khoa học nghiên
cứu xung quanh vấn đề này:
Luận văn thạc sĩ “Hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nƣớc huyện Phù
Cát” (2011) của tác giả Phạm Văn Thịnh
Luận văn thạc sĩ của tác giả Trƣơng Đình Hịa (2014) “Hồn thiện cơng


3

tác kiểm soát chi thƣờng xuyên NSNN qua KBNN Tuy Phƣớc”
Luận án thạc sĩ “Quản lý ngân sách nhà nƣớc tại huyện Đức Thọ, tỉnh
Hà Tĩnh” của tác giả Nguyễn Quốc Anh đƣợc bảo vệ năm 2015 tại Trƣờng
Đại học Kinh tế, Đại học quốc gia Hà Nội
Luận án tiến sĩ “Nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nƣớc tỉnh Sóc
Trăng giai đoạn 2015-2020” của tác giả Huỳnh Xuân Hiệp đƣợc bảo vệ năm
2016 tại Trƣờng Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh.

Luận án thạc sĩ “Tăng cƣờng quản lý ngân sách nhà nƣớc tỉnh Quảng
Ngãi” của tác giả Lê Hoài Đức đƣợc bảo vệ năm 2017 tại Trƣờng Đại học
Kinh tế Đà Nẵng
Các cơng trình trên đi sâu vài nghiên cứu quản lý ngân sách nhà nƣớc ở
những khía cạnh khác nhau và địa phƣơng khác nhau. Những kết luận của các
cơng trình nghiên cứu khoa học trên có giá trị về mặt khoa học để luận văn kế
th a để đi sâu vào phân tích quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng
trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Đánh giá thực trạng quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã trên địa
bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định giai đoạn 2016 - 2020; Đề xuất các giải
pháp tăng cƣờng quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã trên địa bàn thị
xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn có 3 nhiệm vụ cơ bản
+ Khái quát cơ sở lý luận quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã ,
phƣờng
+ Đánh giá thực trạng quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng
trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định giai đoạn 2016-2020.


4

+ Đề xuất một số giải pháp quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã,
phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định giai đoạn 2022-2025.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu đề tài
Công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn
thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định

4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý chi thƣờng
xuyên ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định giai
đoạn t năm 2016- 2020 và định hƣớng giai đoạn 2021-2025.
- Chủ thể nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu chủ thể quản lý chi thƣờng xuyên
ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
- Nội dung nghiên cứu: Đề tài ngiên cứu phạm vi quản lý chi thƣờng
xuyên ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn sử dụng phƣơng pháp luận duy vật biện chứng của Chủ
nghĩa Mác - Lênin; Quan điểm, chủ trƣơng của Đảng và pháp luật của nhà
nƣớc về quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã
An Nhơn. Nghiên cứu các văn bản quy định về quản lý ngân sách cấp xã nhƣ:
Luật Ngân sách nhà nƣớc và các văn bản hƣớng d n để đi sâu vào nghiên cứu
chƣơng 1 cơ sở lí luận quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã , phƣờng
trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Trong luận văn sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu, các phƣơng
pháp này đƣợc kết hợp, bổ sung cho nhau tạo thành hệ phƣơng pháp nghiên
cứu hoàn chỉnh để thực hiện đề tài. Cụ thể:


5

Phƣơng pháp khảo nghiệm thực tế kết hợp nghiên cứu báo cáo: Thực
hiện khảo sát số liệu thực tế về dự toán, quyết toán ngân sách xã, phƣờng trên
địa bàn thị xã An Nhơn giai đoạn 2016-2020 nhằm nắm bắt các thông tin liên
quan đến vấn đề này.
Phƣơng pháp xử lý dữ liệu: Sau khi có đƣợc dữ liệu thì tiến hành tổng

hợp, phân tích dữ liệu bằng hệ thống bảng, biểu, đồ thị để phân tích thực trạng
quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn,
tỉnh Bình Định.
Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp: Đƣợc sử dụng để khái quát tình hình
nghiên cứu và hình thành cơ sở lý luận cho đề tài và phân tích thực trạng quản
lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh
Bình Định.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
6.1. Ý nghĩa lý luận của đề tài
Đề tài hệ thống hóa và góp phần làm rõ thêm một số vấn đề lý luận về
quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An
Nhơn, tỉnh Bình Định.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Luận văn đã phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi thƣờng xuyên
ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định giai đoạn
2016-2020.
Luận văn đã đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi thƣờng
xuyên ngân sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định giai
đoạn 2016-2020.
Luận văn có ý nghĩa thực tiễn là tài liệu tham khảo cho các nhà hoạch
định chính sách cũng nhƣ các nhà làm công tác nghiên cứu và giảng dạy lĩnh
vực này.


6

7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn đƣợc
trình bày theo 3 chƣơng, 8 tiết.
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý chi thƣờng xuyên ngân

sách nhà nƣớc xã, phƣờng
Chƣơng 2: Thực trạng quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách xã, phƣờng
trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Đinh.
Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng và giải pháp quản lý chi thƣờng xuyên ngân
sách xã, phƣờng trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Đinh.


7

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ CHI THƢỜNG
XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ
NƢỚC CẤP XÃ
1.1.1. Khái quát và vai trò chi thƣờng u ên ng n sách nhà nƣớc cấp ã
1.1.1.1. Khái niệm chi ngân sách nhà nước cấp xã
Khái niệm chi ngân sách nhà nƣớc: chi ngân sách NN là việc tổ chức
quản lý, giám sát quá trình phân phối lại quỹ tiền tệ tập trung một cách có
hiệu quả nhằm thực hiện chức năng của nhà nƣớc trên cơ sở sử dụng hệ thống
chính sách, pháp luật.
Khái niệm chi thƣờng xuyên NSNN : Theo quy định tại Luật ngân
sách nhà nƣớc năm 2015, chi thƣờng xuyên là nhiệm vụ chi của NSNN nhằm
bảo đảm hoạt động của bộ máy nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị –
xã hội, hỗ trợ hoạt động của các tổ chức khác và thực hiện các nhiệm vụ
thƣờng xuyên của Nhà nƣớc về phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc
phòng, an ninh.
1.1.1.2. Vai trò chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp xã
Thứ nhất, chi thƣờng xun có vai trị quan trọng trong nhiệm vụ chi
NSNN. Thông qua chi thƣờng xuyên đã giúp cho bộ máy Nhà nƣớc duy trì
hoạt động bình thƣờng để thực hiện tốt chức năng quản lý của Nhà nƣớc, đảm

bảo an ninh, an toàn xã hội, đảm bảo sự toàn vẹn lãnh thổ Quốc gia. Chi
thƣờng xuyên có tác động trực tiếp đến việc thực hiện các chức năng của Nhà
nƣớc, là một trong những nhân tố có ý nghĩa quyết định đến chất lƣợng, hiệu
quả của bộ máy quản lý Nhà nƣớc.


8

Thứ hai, chi thƣờng xuyên là công cụ để Nhà nƣớc thực hiện mục tiêu
ổn định và điều chỉnh thu nhập, hỗ trợ ngƣời nghèo, gia đình chính sách, thực
hiện các chính sách xã hội... góp phần thực hiện mục tiêu công bằng xã hội.
Thứ ba, chi thƣờng xuyên là cơng cụ ổn định chính trị, xã hội, quốc
phịng an ninh. Thông qua chi thƣờng xuyên, Nhà nƣớc thực hiện các chính
sách xã hội, đảm bảo ổn định, trật tự an tồn xã hội và an ninh quốc phịng.
1.1.2.Nhiệm vụ chi thƣờng u ên ng n sách nhà nƣớc cấp ã
Căn cứ phân cấp quản lý kinh tế - xã hội, quốc phịng, an ninh của Nhà
nƣớc, các chính sách, chế độ về hoạt động của các cơ quan Nhà nƣớc, Đảng
Cộng sản Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhiệm vụ phát triển kinh
tế- xã hội của xã, phƣờng khi phân cấp nhiệm vụ chi cho ngân sách xã,
phƣờng HĐND cấp tỉnh xem xét giao cho ngân sách cấp xã
(1) Chi Quốc phòng: Chi thực hiện chế độ, chính sách đối với lực lƣợng
dân quân tự vệ và các khoản chi khác về dân quân tự vệ thuộc nhiệm vụ chi của
ngân sách xã theo quy định của Luật dân quân tự vệ; chi thực hiện việc đăng ký
nghĩa vụ quân sự, công tác nghĩa vụ quân sự khác thuộc nhiệm vụ chi của ngân
sách xã theo quy định của Luật nghĩa vụ quân sự; các khoản chi khác theo quy
định của pháp luật;
(2) Chi An ninh và Trật tự an toàn xã hội: Chi tuyên truyền, vận động
và tổ chức phong trào bảo vệ an ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn xã;
các khoản chi khác theo quy định của pháp luật;
(3) Chi sự nghiệp giáo dục: Hỗ trợ hoạt động giáo dục, đào tạo trên địa bàn

xã;
(4) Chi cho nhiệm vụ ứng dụng, chuyển giao cơng nghệ (khơng có
nhiệm vụ chi nghiên cứu khoa học và công nghệ);
(5) Chi sự nghiệp y tế: Hỗ trợ phục vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân
trên địa bàn xã;
(6) Chi hoạt động văn hóa, thơng tin;


9

(7) Chi hoạt động phát thanh, truyền thanh;
(8) Chi hoạt động thể dục, thể thao;
(9) Chi hoạt động bảo vệ môi trƣờng, bao gồm thu gom, xử lý rác thải;
(10) Chi các hoạt động kinh tế bao gồm: Duy tu, bảo dƣỡng, sửa chữa, cải
tạo các cơng trình phúc lợi, các cơng trình kết cấu hạ tầng, các cơng trình khác
do xã quản lý; hỗ trợ khuyến khích phát triển các hoạt động kinh tế nhƣ: khuyến
công, khuyến nông, khuyến ngƣ, khuyến lâm theo chế độ quy định; các hoạt
động kinh tế khác;
(11) Chi hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nƣớc, tổ chức chính trị
và các tổ chức chính trị - xã hội; hỗ trợ hoạt động cho các tổ chức chính trị xã
hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp theo quy định
của pháp luật:
(12) Kinh phí chi hoạt động của các cơ quan nhà nƣớc, cụ thể:
Tiền lƣơng cho cán bộ, công chức;
Tiền công lao động và hoạt động phí đại biểu HĐND; các khoản phụ
cấp khác theo quy định của Nhà nƣớc;
Cơng tác phí;
Chi về hoạt động, văn phịng nhƣ: chi phí điện, nƣớc, văn phịng phẩm,
phí bƣu điện, điện thoại, hội nghị, chi tiếp tân, khánh tiết;
Chi mua sắm, sửa chữa thƣờng xuyên trụ sở, phƣơng tiện làm việc và

tài sản cố định khác;
Đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí cơng đồn cho cán bộ
xã và các đối tƣợng khác theo chế độ quy định;
Chi khác theo chế độ quy định;
(13) Các khoản chi thƣờng xuyên khác ở xã theo quy định của pháp
luật.
Căn cứ vào chế độ, tiêu chuẩn, định mức của Nhà nƣớc, HĐND cấp


10

tỉnh quy định cụ thể định mức chi thƣờng xuyên cho t ng cơng việc phù hợp
với tình hình, đặc điểm và khả năng ngân sách địa phƣơng.
1.2. CƠ SỞ LÍ LUẬN QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP XÃ
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm quản lý chi thƣờng u ên ng n sách nhà
nƣớc cấp ã.
1.2.1.1. Khái niệm quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp xã
Quản lý chi thƣờng xuyên NSNN là quá trình các cơ quan quản lý nhà
nƣớc có thẩm quyền sử dụng hệ thống các biện pháp tác động vào hoạt động
chi thƣờng xuyên NSNN, đảm bảo cho các khoản chi thƣờng xuyên đƣợc sử
dụng đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả.
1.2.1.2. Đặc điểm quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp xã.
Thứ nhất : Các khoản chi NSNN nói chung và chi thƣờng xuyên của
NSNN đƣợc tiến hành trên cơ sở pháp luật và kế hoạch chi đã đƣợc cơ quan
nhà nƣớc có thẩm quyền phê duyệt , các khoản chi chịu sự giám sát của pháp
luật.
Thứ hai, chi thƣờng xuyên của Ngân sách Nhà nƣớc nhằm mục tiêu
thỏa mãn nhu cầu tài chính cho sự vận hành của bộ máy nhà nƣớc, bảo đảm
cho nhà nƣớc thực hiện đƣợc các chức năng, nhiệm vụ của mình.

Thứ ba, chủ thể tham gia quan hệ chi thƣờng xuyên của Ngân sách Nhà
nƣớc chủ yếu là các cơ quan, đơn vị, tổ chức thuộc bộ máy nhà nƣớc và các tổ
chức đƣợc nhà nƣớc hỗ trợ kinh phí hoạt động.
Thứ tư, chi thƣờng xuyên là những khoản chi mang tính chất tiêu dùng.
Các khoản chi thƣờng xuyên chủ yếu là chi cho con ngƣời nên nó khơng làm
tăng thêm tài sản hữu hình cho quốc gia.
1.2.2. Mục tiêu, ngu ên tắc của quản lý chi thƣờng u ên ng n sách nhà
nƣớc cấp xã
1.2.2.1. Mục tiêu quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp xã
Quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách là việc áp dụng các biện pháp thực


11

hiện tốt khâu quản lý định mức, lập dự toán chi thƣờng xuyên, chấp hành dự
toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc và quyết toán chi thƣờng xuyên
NSNN hằng năm . Quản lý NSNN thực chất là quản lý thu, chi NSNN và cân
đối hệ thống NSNN. Quản lý thu NSNN là việc nhà nƣớc dùng quyền lực của
mình để tập trung một phần nguồn tài chính quốc gia hình thành quỹ NSNN
nhằm thỏa mãn các chi tiêu của Nhà nƣớc. Chi NSNN là quá trình phân phối
lại các nguồn tài chính đã đƣợc tập trung vào NSNN và đƣa chúng đến mục
đích sử dụng. Do đó, chi NSNN là những việc cụ thể không chỉ d ng lại trên
các định hƣớng mà phải phân bổ cho t ng mục tiêu, t ng hoạt động và t ng
công việc thuộc chức năng của Nhà nƣớc.
1.2.2.2. Nguyên t c quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp xã.
Bên cạnh các nguyên tắc quản lý chi NSNN nói chung nhƣ: (1) Chi
ngân sách phải đảm bảo k luật tài chính tổng thể; (2) Ngân sách nói chung
và chi ngân sách nói riêng phải gắn với chính sách kinh tế gắn với mục tiêu
phát triển kinh tế trung và dài hạn; (3) Chi ngân sách phải đảm bảo tính minh
bạch, cơng khai trong cả quy trình t khâu lập, tổ chức thực hiện, quyết toán,

báo cáo và kiểm toán; (4) Chi ngân sách phải cân đối hài hoà giữa ngành, địa
phƣơng, giữa trung ƣơng địa phƣơng, kết hợp giải quyết ƣu tiên chiến lƣợc
trong trong năm với trung và dài hạn; (5) Chi ngân sách phải gắn kết giữa chi
đầu tƣ và chi thƣờng xuyên thì quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã,
phải còn phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
t

nguyên tắc chi theo dự toán.

Thực hiện nguyên tắc này đòi hỏi các khoản chi NSNN chỉ đƣợc thực
hiện với khi khoản chi đó đã đƣợc ghi trong dự toán ngân sách đƣợc duyệt,
tr các trƣờng hợp đặc biệt do pháp luật quy định. Việc cấp phát và sử dụng
vốn NSNN phải đúng nội dung, mục đích của khoản chi và đúng với đối
tƣợng thụ hƣởng đƣợc xác định trong dự toán ngân sách đã đƣợc duyệt.


12

ai

nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả.

Trong điều kiện nền kinh tế của Việt Nam với nguồn thu NSNN hạn
hẹp, nhu cầu chi tiêu lại rất lớn thì tiết kiệm chi là một nguyên tắc quan trọng
để có đủ nguồn tài chính trang trải các nhu cầu quan trọng. Cùng với một số
hạn chế về quản lý NSNN nhƣ: khó dự liệu trƣớc tất cả những nội dung về
thu, chi NSNN, ít có thơng tin để xây dựng kế hoạch ngân sách thật chính
xác… nên tiết kiệm chi là nguyên tắc phải đƣợc quán triệt ngay t đầu khi bắt
đầu một chu trình ngân sách.
Tiết kiệm chi khơng phải là cắt bỏ các khoản chi NSNN tùy tiện, mà là

chi tiêu đúng theo các định mức, đúng tiêu chuẩn và đúng chế độ mà Nhà
nƣớc đã quy định.
a

nguyên tắc kết hợp hài hồ các lợi ích.

Việc quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã phải đảm bảo nguyên
tắc kết hợp hài hồ các lợi ích nhằm sử dụng có hiệu quả tài chính, góp phần
phân phối tài chính cơng hợp lý, công bằng với các đối tƣợng thụ hƣởng.
n

nguyên tắc chi trực tiếp qua KBNN.

Việc chi trực tiếp qua KBNN v a góp phần đảm bảo tính tập trung
trong thủ tục tài chính v a đảm bào phịng ng a tham nhũng và các tiêu cực
khác trong quản lý tài chính.
nguyên tắc chi theo đúng chế độ, tiêu chuẩn định mức quy định.
1.2.3. Nội dung quản lý chi thƣờng u ên ng n sách nhà nƣớc cấp ã
Theo quy định của pháp luật hiện hành thì nội dung quản lý chi NSNN nói
chung và chi thƣờng xuyên NSNN nói riêng bao gồm: lập dự toán, chấp hành dự
toán, quyết toán và thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm theo mơ hình sau:


13

Hình 1.1: Mơ hình quản lý chi thƣờng u ên ng n sách cấp ã, phƣờng

1.2.3.1. Lập dự toán chi thường xuyên ngân sách xã, phường
Lập dự toán chi thƣờng xuyên NSNN có thể hiểu là dự trù các khoản
chi thƣờng xuyên NSNN bằng tiền trong một khoảng thời gian xác định. Dự

toán NSNN là khâu đầu tiên của một chu trình NSNN, có ý nghĩa quyết định
đối với chấp hành dự toán và quyết toán. Nếu hoạt động này đƣợc thực hiện
tốt sẽ cho biết khá chính xác số tiền cần phải chi ra t NSNN trong một
khoảng thời gian nhất định để thực hiện những công việc theo kế hoạch.
Lập dự tốn là khâu khơng thể thiếu trong quản lý NSNN. Trong nền
KTTT, cơng cụ dự tốn càng trở nên quan trọng khi nó dự báo nguồn lực cần có
đáp ứng nhu cầu chi tiêu của địa phƣơng để chủ động trƣớc mọi tình huống.
Dự tốn chi thƣờng xuyên NSNN theo Phƣơng pháp lập dự toán chi
NSNN truyền thống: cịn gọi là lập dự tốn theo chu trình ngân sách. “Đây là
công cụ đã và đang đƣợc áp dụng phổ biến ở các nƣớc, tuy nhiên, ở nhiều nƣớc


14

hiện nay, công cụ này đƣợc kết hợp với các phƣơng thức quản lý tiên tiến hơn và
đang trở thành thứ yếu ở một số nƣớc, công cụ này đƣợc sử dụng phổ biến và
thậm chí có thời kỳ, đó là công cụ duy nhất đƣợc áp dụng trong quản lý ngân
sách.”
Lập dự toán sẽ quyết định nhiệm vụ và quy mô chi NSNN trong một
niên độ ngân sách. Lập dự toán quyết định chất lƣợng quản lý chi NSNN vì
quản lý chi NSNN trƣớc hết là quản lý theo dự toán.
Phƣơng pháp lập dự toán chi NSNN truyền thống (lập dự tốn theo chu
trình ngân sách) cụ thể nhƣ sau:
(1) Hằng năm, trên cơ sở hƣớng d n của UBND cấp thị xã, UBND cấp
xã, phƣờng lập dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách năm sau theo m u quy
định và trình HĐND xã, phƣờng quyết định.
(2) Căn cứ lập dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã, phƣờng:
Các nhiệm vụ phát triển KT-XH, bảo đảm QP, AN và trật tự an toàn xã hội
của xã, phƣờng; nhiệm vụ chi ngân sách cấp xã, phƣờng và t lệ phần trăm
(%) phân chia nguồn thu do HĐND cấp tỉnh quy định; chế độ, tiêu chuẩn,

định mức chi ngân sách do cơ quan có thẩm quyền ban hành; số kiểm tra về
dự toán chi ngân sách cấp xã, phƣờng do UBND cấp thị xã thơng báo; tình
hình thực hiện dự toán chi ngân sách cấp xã, phƣờng năm hiện hành và năm
trƣớc; báo cáo quyết toán ngân sách năm trƣớc của xã, phƣờng.
(3) Trình tự lập, quyết định dự tốn chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã,
phƣờng:
- Bộ phận tài chính, kế tốn cấp xã, phƣờng phối hợp với cơ quan thuế
đội thu thuế xã ( nếu có) tính tốn các khoản thu NSNN trên địa bàn.
- Các ban ngành thuộc UBND xã, phƣờng căn cứ vào chức năng nhiệm
vụ đƣợc giao và chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi lập dự toán chi thƣờng
xuyên của đơn vị, tổ chức mình.


15

- Bộ phận tài chính, kế tốn xã, phƣờng lập dự tốn chi và cân đối ngân
sách trình UBND xã, phƣờng báo cáo Thƣờng trực HĐND xã, phƣờng xem
xét, cho ý kiến.
- Đối với năm đầu thời kỳ ổn định ngân sách, Phịng Tài chính - Kế
hoạch thị xã thị làm việc với UBND xã, phƣờng về cân đối chi thƣờng xuyên
ngân sách xã, phƣờng thời kỳ ổn định mới theo khả năng bố trí cân đối chung
của ngân sách địa phƣơng.
- Quyết định dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã, phƣờng: Sau
khi nhận đƣợc quyết định giao nhiệm vụ chi ngân sách của UBND cấp thị xã,
UBND cấp xã, phƣờng hồn chỉnh dự tốn thu NSNN trên địa bàn đƣợc giao
quản lý; dự toán chi ngân sách cấp xã, phƣờng và phƣơng án phân bổ ngân
sách cấp xã, phƣờng báo cáo Ban Kinh tế - Xã hội cấp xã, phƣờng thẩm tra…
(4) Điều chỉnh dự toán ngân sách cấp xã, phƣờng hằng năm (nếu có).
Một số tiêu chí đánh giá hoạt động lập dự tốn chi thường xuyên
ngân sách xã, phường

Để đánh giá hoạt động lập dự tốn chi thƣờng xun ngân sách xã,
phƣờng có một số tiêu chí đánh giá đƣợc tác giả rút ra t

Thơng tƣ số

344/2016/TT-BTC nhƣ:
(1) Căn cứ lập dự toán chi thƣờng xun.
(2) Phƣơng thức lập dự tốn chi thƣờng xun.
(3) Trình tự lập, quyết định dự toán chi thƣờng xuyên.
(4) Việc điều chỉnh dự toán chi thƣờng xuyên.
(5) T lệ chi cân đối NS xã, phƣờng trong tổng dự toán chi.
(6) T lệ chi thƣờng xuyên trong dự toán chi cân đối ngân sách cấp xã,
phƣờng…
1.2.2.2. Chấp hành dự toán chi thường xuyên ngân sách xã, phường
Sau khi dự toán ngân sách đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt, các ban,