Vợ chồng a phủ (Văn 12)

Đừng quên theo dõi mình tại instagram @nhattra.dayyy để đọc được nhiều chia sẻ bổ ích khác nha!

VỢ CHỒNG A PHỦ
Tơ Hồi
A. Tìm hiểu chung
1. Tác giả: Tơ Hồi
✔Là một trong những nhà văn xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại.
✔
Là một nhà văn hiện thực, thiên về phản ánh sự thật trong cuộc sống đời thường.
✔
Những trang viết gợi cảm, bình dị, trong sáng và đầy chất thơ.
✔
Hiểu biết phong phú và sâu sắc về cuộc sống, đặc biệt là về phong tục, tập quán của rất
nhiều vùng miền trên đất nước => được gọi là “nhà văn phong tục”. => Một trong số những mảng
sáng tác quan trọng nhất trong cuộc đời chấp bút của ông: thiên nhiên và cuộc sống nhân dân miền
núi cao Tây Bắc.
2. Tác phẩm: Truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”
✔ Xuất xứ: được sáng tác năm 1952, in trong tập “Truyện Tây Bắc” (1953).
✔
Giá trị cơ bản: không chỉ là truyện ngắn hay nhất trong tập “Truyện Tây Bắc” mà còn là
một trong những truyện ngắn có giá trị trong nền văn học Việt Nam hiện đại khi đã phản ánh một
cách chân thực, sinh động và đầy sức thuyết phục con đường đi tới cách mạng của nhân dân Tây
Bắc.
✔
Hoàn cảnh sáng tác:
Là kết quả của một chuyến đi thực tế cùng bộ đội kéo dài tới tận 8 tháng của Tơ Hồi vào năm
1952. Sống chung với đồng bào Tây Bắc trong suốt thời gian đó, Tơ Hồi đã có những ấn tượng
khơng thể phai nhịa về cuộc sống khổ cực của người dân Tây Bắc trước cách mạng tháng Tám, và
nó vẫn để lại những dư âm, những hậu quả cho đến tận sau này. Song với đó là tinh thần dũng cảm
và những phẩm chất đẹp đẽ của đồng bào nơi đây, và một điều đặc biệt đã đem chất thơ vào những
trang viết giàu chất hiện thực của Tơ Hồi, đó chính là cảnh thiên nhiên miền núi cao Tây Bắc.

Chuyến đi trở thành một trong những cơ dun đưa Tơ Hồi đến với chủ đề về thiên nhiên và cuộc
sống của con người vùng núi cao Tây Bắc để “thai nghén” nên, hình thành nên tập “Truyện Tây
Bắc”, một trong những tác phẩm có giá trị nhất trong cuộc đời sáng tác của ông.
“Đất nước và con người Tây Bắc đã để thương để nhớ tôi nhiều. Tôi mãi không bao giờ quên
lúc vợ chồng A Phủ tiễn tôi khỏi dốc núi làng Tà Sùa và vẫy tay gọi theo “Chéo lù! Chéo lù!” (Trở
lại! Trở lại!). Hình ảnh Tây Bắc đau thương lúc nào cũng thành nét, thành người, thành việc trong
tâm trí tơi. Và tôi thấy cần phải trao lại cho những người thương ấy của tơi một kỉ niệm tấm lịng
mình, dành cho những người Mèo trung thực, chí tình.”
✔ Tư tưởng chủ đề: chia thành 2 giai đoạn: Mị và A Phủ ở Hồng Ngài; Mị và A Phủ ở
Phiềng Sa.
●Phản ánh đầy thông cảm cuộc sống cơ cực, tối tăm của người dân Tây Bắc trước cách
mạng tháng Tám dưới sự áp bức tàn bạo của bọn phong kiến vùng cao.
@nhattra.dayyy


Đừng quên theo dõi mình tại instagram @nhattra.dayyy để đọc được nhiều chia sẻ bổ ích khác nha!

●Niềm tin yêu, trân trọng những phẩm chất tốt đẹp, đặc biệt là sức sống mãnh liệt tiềm
tàng của nhân dân miền núi cao Tây Bắc.
⇨ Hai nguyên nhân trực tiếp đưa họ tới con đường cách mạng.
B. Tìm hiểu chi tiết
I. Nhân vật Mị:
1. Mị vốn là cơ gái có những phẩm chất tốt đẹp:
1.1. Mị là cô gái xinh đẹp, tài hoa:
- Mị có tài thổi sáo, thổi đàn mơi.
- Trai làng mê tiếng sáo, ngày đêm thổi sáo đi theo Mị; đến đứng nhẵn cả chân vách đầu
buồng Mị.
⇨ Mị đã gửi gắm biết bao nhiêu cái tài, cái tình của mình vào trong tiếng sáo. Những nét đẹp trong
tâm hồn Mị, những khát khao cháy bỏng đối với cuộc đời, với con người, với thiên nhiên, với tình
yêu và tuổi trẻ đã khiến tiếng sáo của Mị có sức quyến rũ đến lạ lùng, làm tâm hồn người ta lay

động, xao xuyến, mê say.
1.2. Mị là cơ gái có cá tính mạnh mẽ, tự chủ:
- Cha mẹ Mị cưới nhau lúc gia đình khó khăn, thiếu thốn, phải đi vay tiền nhà thống lí Pá Tra
để chuẩn bị vài mâm cơm mời làng. Lãi mẹ đẻ lãi con, cha mẹ Mị làm lụng có vất vả bao nhiêu cũng
khơng sao trả hết được. Cho đến khi Mị được sinh ra và lớn lên thành một thiếu nữ đã đến tuổi lấy
chồng, món nợ ấy vẫn cịn chồng chất, đeo đẳng gia đình Mị. Cha con nhà thống lí Pá Tra thấy Mị là
cô gái tài hoa, xinh đẹp nên muốn cha mẹ Mị để Mị về nhà hắn ta làm con dâu gạt nợ. Biết được ý
định của cha con nhà thống lí Pá Tra, ngay cái lúc nhận ra bản thân mình bị xem như một thứ hàng
hóa để đổi bán cho nhà giàu, Mị đã không chấp nhận. Mị cương quyết nói với cha mình rằng: “Con
nay đã biết cuốc nương làm ngô, con phải làm nương ngô giả nợ thay cho bố. Bố đừng bán con cho
nhà giàu.” Có thể nói, viễn cảnh làm con dâu nhà giàu đơi lúc lại có một sức hấp dẫn đối với những
cơ gái sống trong gia đình khốn khó, bởi biết đâu khi bước chân vào nhà thống lí Pá Tra, cô con dâu
lại được hưởng bao nhiêu giàu sang, phú quý. Thế nhưng đối với người con gái vùng núi ấy, không
cần biết là cuộc sống làm dâu nhà giàu sẽ sung sướng hay khổ nhọc, Mị cương quyết từ chối bị
“bán” cho nhà thống lí Pá Tra vì Mị khơng chấp nhận một cuộc sống bị sắp đặt, khơng có tự do và
tình u. Mị nguyện làm lụng vất vả để kiếm tiền trả nợ thay cha mẹ, chứ không muốn sống nhưng
thực chất là chỉ tồn tại như một thứ hàng hóa vơ tri. => Mạnh mẽ, tự chủ, muốn quyết định tương lai,
số phận của mình.
1.3. Mị là người con gái nết na, hiếu thuận, có trái tim nhân hậu, vị tha:
- Mị sẵn sàng làm lụng chăm chỉ, mang sức lao động của mình làm ra tiền trả nợ thay bố mẹ.
- Lúc bị bắt về làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra, Mị đã phải trải qua cuộc sống bị đày đọa
cả về thể xác lẫn tâm hồn, đêm nào Mị cũng khóc. Với bao nhiêu bức bối, tủi hờn, tuyệt vọng, có
một lần Mị trốn về nhà, quỳ lạy cha và xin được chết. Cha Mị cũng khóc và ngăn Mị lại. Nhận thấy
cái chết của mình sẽ liên lụy đến cha, Mị khơng đành lịng chết. Thế là, Mị đành vứt nắm lá ngón
trên tay xuống đất rồi tự quay trở về chốn địa ngục trần gian mà Mị luôn muốn trốn khỏi. Mị đã chấp
nhận nén nỗi đau riêng, chịu được tủi hờn để đấng sinh thành không phải khổ thêm nữa.
@nhattra.dayyy


Đừng quên theo dõi mình tại instagram @nhattra.dayyy để đọc được nhiều chia sẻ bổ ích khác nha!

⇨
Với những phẩm chất tốt đẹp và đáng quý ấy, Mị đáng ra phải được sống một cuộc đời hạnh
phúc, trọn vẹn. Ấy thế mà trời xanh khơng có mắt, một cơ gái xinh đẹp, tài hoa, độc lập, hiếu thuận
và vị tha như Mị lại bị dồn đẩy vào bao nhiêu khốn cùng, bất hạnh. Nếu nói cuộc đời con người là
một bản nhạc được tấu nên bởi những hỉ, nộ, ái, ố, thì thời gian Mị bị bắt về làm dâu gạt nợ nhà
thống lí Pá Tra như một nốt ngân dài của nỗi tủi hờn, chua xót và đau thương.
2. Những bất hạnh trong kiếp sống làm dâu gạt nợ:
- Kiếp sống làm dâu gạt nợ: là nỗi bất hạnh đầu tiên, cũng là nguyên nhân cho tất cả những
nỗi đau khổ, cơ cực của Mị ở Hồng Ngài. “Con dâu gạt nợ”, cái danh mà không một cô gái nào
muốn có. Trong nhà thống lí Pá Tra, Mị vừa là con dâu, vừa là con nợ. Với vai trò như một người
con dâu, một khi đã bị cúng trình ma, Mị phải chịu sự ràng buộc của thần quyền, rằng con ma nhà
thống lí sẽ đeo bám Mị, thế nên Mị có chết cũng phải thành ma nhà thống lí. Cũng vì Mị là con dâu,
nên Mị khơng có một tia hi vọng nào để bấu víu rằng một ngày nào đó sẽ được giải thốt khỏi chốn
địa ngục này. Với cái mác là một con nợ, Mị phải chịu sự đày đọa, áp bức của cường quyền, phải
làm lụng vất vả hơn cả con trâu, con ngựa để trả nợ thay cha mẹ. Và cũng vì là con nợ, Mị hồn tồn
khơng có vị trí hay một tiếng nói nào trong nhà thống lí. Hai chữ “con dâu gạt nợ” đã chính thức
biến Mị thành một người tù mang bản án chung thân, mặc cho người ta đày đọa, bòn rút và dẫm đạp
trong cái nhà này.
⇨
Giai cấp phong kiến vùng cao với sức mạnh tàn bạo của cường quyền và sự vây bủa độc ác
của thần quyền đã đẩy người con gái xinh đẹp, trẻ trung, nết na, hiền thảo vào kiếp sống nô lệ nhọc
nhằn, cay đắng.
- Kiếp sống làm dâu gạt nợ cũng chính là nguyên nhân dẫn đến những nỗi bất hạnh khác.
Đầu tiên đó là Mị bị bóc lột tàn tệ sức lao động. Bốn mùa xn, hạ, thu, đơng đều được tính bằng
những cơng việc Mị phải làm: Tết xong thì lên núi hái thuốc phiện, giữa năm thì giặt đay, xe đay,
đến mùa thì đi nương bẻ bắp, và dù lúc đi hái củi, lúc bung ngô, lúc nào cũng gài một bó đay trong
cánh tay để chuốt thành sợi. Những mốc thời gian trong năm của Mị không được đánh dấu bằng
những khoảnh khắc vui vẻ, hạnh phúc mà là những công việc nhàm chán và cực nhọc. Mị làm quần
quật suốt năm tháng, đến “con trâu, con ngựa làm cịn có lúc”, cịn “đàn bà con gái nhà này thì vùi

vào việc làm cả đêm cả ngày.”
- Bị hành hạ đau đớn cả về tinh thần lẫn thể xác:
+ Căn buồng: Đối với một người phụ nữ đã có chồng thì căn buồng có thể xem là một
tổ ấm hạnh phúc. Ở nơi đó, người phụ nữ được cưng chiều, được chìm đắm trong những mật ngọt
yêu thương và sự ấm áp của niềm vui vợ chồng. Thế nhưng, căn buồng của Mị lại là một căn buồng
lạnh lẽo, tăm tối, chỉ có hai cái cửa sổ bé bằng bàn tay, “trông ra lúc nào cũng mờ mờ, trắng trắng,
không biết là sương hay là nắng”, không biết là đêm hay là ngày. Nhiều lúc Mị nghĩ rằng mình sẽ
ngồi trong căn buồng mà nhìn ra cái cửa sổ ấy cho đến chết thì thơi. Căn buồng lạnh lẽo ấy như một
nấm mồ chôn vùi tuổi xuân của người con gái, như cái ngục thất giam cầm một người chịu án tù
chung thân. => cô đơn, cực khổ, đày đọa về tinh thần.
+ Việc Mị bị hành hạ về thể xác không chỉ dừng lại ở chuyện Mị phải làm việc quần
quật khơng ngơi nghỉ, mà Mị cịn có thể bị đánh, bị trói bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu, khơng vì lí do
gì. Vào những đêm tình mùa xn ở Hồng Ngài, những người đã có vợ, có chồng vẫn có thể đi chơi,
hịa vào những đám chơi, những cuộc chơi. Tiếng sáo gọi bạn tình đã đánh thức khao khát tuổi thanh
xuân trong Mị. Mị cũng muốn đi chơi. Thế nhưng mong muốn được đi chơi của Mị đã bị thằng A Sử
chặn đứng. Nó trói đứng Mị vào cột nhà bằng một thúng sợi đay, nó cịn quấn ln mái tóc của Mị
@nhattra.dayyy


Đừng quên theo dõi mình tại instagram @nhattra.dayyy để đọc được nhiều chia sẻ bổ ích khác nha!

lên cột để Mị không thể nghiêng hay cúi đầu nữa. Chưa dừng lại ở đó, khi A Sử bị A Phủ đánh bị
thương, Mị phải vào rừng tìm lá thuốc để bóp cho A Sử. Bị trói đứng cả một đêm dài, người Mị đau
âm ỉ, ấy vậy mà còn phải thức để ngồi xoa thuốc dấu cho chồng. Mị mệt mỏi gục đầu nằm thiếp đi.
Thế là thằng A Sử lại thẳng chân đạp vào mặt Mị. Lại nói đến những đêm mùa đơng giá rét, Mị ra
ngồi sưởi lửa hơ tay. Mị ngồi n lặng khơng nói khơng rằng, cũng không quấy nhiễu đến ai, ấy thế
mà khi A Sử chợt về, thấy Mị ngồi đấy, nó lại đánh Mị ngã ngay xuống cửa bếp.
⇨
Mị bị đày đọa cả về tinh thần lẫn thể xác, không được hưởng một chút ấm áp của cuộc sống
vợ chồng mà cịn có thể bị chồng mình đánh, trói bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu.

3. Bản chất tốt đẹp và sức sống tiềm tàng mãnh liệt:
Một trong những điểm đã đem lại giá trị nhân đạo sâu sắc cho truyện ngắn chính là Tơ Hồi
khơng chỉ dừng lại ở việc ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con người Tây Bắc, cũng khơng chỉ
dừng lại ở việc cảm thơng, xót thương vì những nỗi bất hạnh mà họ phải chịu đựng, mà còn thể hiện
niềm tin yêu và sự trân trọng vào những bản chất tốt đẹp không thể bị hủy hoại của con người dù có
bị đẩy đến tuyệt cùng đau khổ. Đặc biệt, trong “Vợ chồng A Phủ”, nhà văn đã thể hiện một niềm tin,
ca ngợi và sự cảm phục trước sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân vật Mị.
3.1. Thời gian mới bị bắt về làm dâu gạt nợ:
- Suốt mấy tháng đầu, đêm nào Mị cũng khóc.
- Lúc nào cũng cúi đầu, mặt buồn rười rượi.
- Hái nắm lá ngón, trở về lạy cha, muốn tự kết liễu đời mình để giải thốt bản thân.
⇨
Ý thức sâu sắc những bất hạnh, cay đắng của một người “con dâu gạt nợ”, khơng cam
lịng chịu đựng nỗi bất hạnh này. Nhưng Mị khơng thể phản kháng gì hơn ngồi việc khóc, cúi đầu
đau khổ, mang theo những nét mặt buồn và tìm cách tự tử. Hình như sức sống vẫn cịn đâu đó trong
lịng Mị, bởi những giọt nước mắt ấy hay ý định muốn tự tử là những cách phản kháng tất yếu của
con người khi khơng muốn chấp nhận cuộc sống bị đọa đày, bóc lột, muốn được giải thoát khỏi chốn
địa ngục trần gian. Những phản kháng ấy của Mị dù cho có phần tiêu cực, nhưng là sự phản kháng
rất quyết liệt, muốn đứng lên chống lại bi kịch của số phận.
3.2. Trong những năm tháng bị đày ải ở nhà thống lí:
- “Sống lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi.”
Đến khi cha Mị mất, khơng cịn gì ràng buộc Mị nữa, Mị có thể tìm đến cái chết để giải thốt
bản thân, nhưng Mị đã không làm như vậy. “Sống lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi”. Hóa ra trên
đời này, đến nỗi khổ cũng có thể quen. Hai chữ “quen khổ” đã hàm chứa biết bao nhiêu khổ nhọc, tủi
nhục mà Mị phải chịu đựng, đến mức Mị mất dần đi cái ý thức về sự bất hạnh của mình, quên đi
quyền được sống như một con người của mình. Sức sống của Mị thuở ban đầu đã bị cái hiện thực tàn
khốc làm cho dập nát, Mị đã đánh mất chính bản thân mình. Một cơ gái nhân hậu, yêu đời, giàu sức
sống, mạnh mẽ và tự chủ ngày nào giờ đây lại sống “lầm lũi như một con rùa ni trong xó cửa”. Mị
nhẫn nhục, cam chịu và bng xi. Mị tự nghĩ mình bây giờ cũng là con trâu, con ngựa nhà thống
lí, rằng người đàn bà Hồng Ngài đã có chồng thì chỉ biết đi theo đuôi ngựa của chồng cho đến chết,

hay tự nhủ mình là thân đàn bà, một khi đã bị bắt về trình ma nhà này thì mình chỉ có thể chết ở đây.
Bị A Sử đánh, Mị không phản kháng, khơng sợ hãi, khơng bất bình. Nhìn thấy A Phủ bị trói, Mị biết
“chỉ đêm nay đêm mai là người kia chết”, vậy mà ban đầu Mị vẫn có thể ngồi sưởi lửa hơ tay và
@nhattra.dayyy


Đừng quên theo dõi mình tại instagram @nhattra.dayyy để đọc được nhiều chia sẻ bổ ích khác nha!

nghĩ một cách thản nhiên rằng “nếu A Phủ là cái xác chết đứng đấy, cũng thế thơi”. Mị thờ ơ với
mình và cũng vơ cảm với người. Khơng cịn ý thức để phản kháng lại sự bất công của số phận, Mị
sống mà như đã chết, ở Mị bây giờ chỉ còn là sự tồn tại mà thôi. Sự thay đổi của Mị đã được Tơ Hồi
diễn tả một cách thật đau đớn, thật xót xa.
3.1. Sự hồi sinh của Mị trong đêm tình mùa xuân: (khát vọng tình yêu và hạnh phúc)
3.3.1. Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống con người Tây Bắc khi mùa xuân đến:
- Những đứa trẻ chơi quay, vui đùa trước sân nhà.
- Những chiếc váy hoa treo trên mỏm đá như những con bướm sặc sỡ.
- Gió và rét dữ dội, mang lại sắc cỏ gianh vàng ửng.
- Tiếng sáo ai thổi rủ bạn đi chơi.
=> Bức tranh thi vị, giàu hình ảnh, màu sắc, âm thanh đem đến khơng khí tràn đầy sức xn,
làm nao nức lòng người => Khơi gợi sức sống đã tạm lụi tắt trong tâm hồn Mị.
3.3.2. Diễn biến tâm trạng và hành động của Mị trong đêm tình mùa xuân:
a) Mị nghe tiếng sáo:
- Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bổi hổi.
Tết đến xuân về, nhà thống lí Pá Tra tiệc mừng rộn rã, ấy vậy mà Mị lại để ý nghe thấy tiếng
sáo gọi bạn tình từ nơi xa nào đó ở ngồi kia vọng lại. Điều đó cho thấy Mị đã dần thốt ra khỏi cái
tình trạng lầm lũi cố hữu bấy lâu nay, Mị bắt đầu quan tâm đến thế giới bên ngồi, khơng cịn dáng
vẻ thờ ơ, vô hồn như trước nữa. Tiếng sáo nghe sao mà “thiết tha bổi hổi”. Thực chất đây là cách
hành văn nửa trực tiếp của Tơ Hồi. Bởi tiếng sáo vốn khơng có xúc cảm, cái thiết tha, rạo rực, bổi
hổi ấy thực chất là những xúc cảm trong lịng người. Mị khơng chỉ nghe tiếng sáo một cách bình
thường mà Mị cịn cảm nhận được những âm sắc vui buồn của tiếng sáo. Phải chăng trái tim ấm

nóng đầy sức xuân của người con gái năm xưa đã thức tỉnh và đang dần được hồi sinh trong tâm hồn
tưởng như đã bị cái khổ làm cho chai sạn? Chưa dừng lại ở đó, người thiếu phụ câm lặng bấy lâu nay
lại còn nhẩm thầm theo tiếng sáo của người đang thổi. Mị đã hịa lịng mình vào những âm thanh
tình tứ, say mê nơi cuộc sống bên ngồi. Đó là khơng chỉ là những âm thanh rạo rực của hiện tại, mà
còn là những giai điệu say đắm của quá khứ xa xăm. Mị đã sống lại với những giai điệu, với những
ca từ trong hoài niệm: “Mày có con trai con gái rồi/Mày đi làm nương/Ta khơng có con trai con
gái/Ta đi tìm người u.” Chính tiếng sáo gọi bạn trong đêm tình mùa xuân đã khiến Mị thức tỉnh,
trái tim khát khao được sống và được yêu lại một lần nữa được hồi sinh. Tiếng sáo như một nguồn
sức mạnh đưa Mị thốt khỏi tình trạng thờ ơ, vô cảm cố hữu bấy lâu nay.
b) Mị uống rượu:
- Mị uống ực từng bát lớn.
Mị uống rượu không phải để thưởng thức cái vị ngọt cay nơi đầu lưỡi, mà Mị uống rượu như
một người chết khát cốt để say, để quên. Tiếng sáo đã khơi gợi lại trong lòng Mị những xúc cảm xưa
cũ, những luyến tiếc, những khát khao cháy bỏng trong lòng Mị đang chực trào dâng. Mị bối rối, sợ
hãi. Mị tìm đến rượu vì muốn quên đi những cảm giác lạ lùng trong lịng mình lúc bấy giờ. Thế
nhưng khi Mị cố quên đi thì cũng là lúc những xúc cảm ấy trở nên thật hơn bao giờ hết. Mị, một
người thiếu phụ suốt thời gian qua đã sống một cuộc đời thờ ơ, lạnh lùng, nay đã được hồi sinh lại
những cảm xúc xưa kia.
- Mị “lịm mặt… sống về ngày trước…”
@nhattra.dayyy


Đừng quên theo dõi mình tại instagram @nhattra.dayyy để đọc được nhiều chia sẻ bổ ích khác nha!

Men say đã ngấm. Người đàn bà tưởng như đã khơng cịn chút sợi dây liên hệ nào với quá
khứ xa xôi, nay lại “sống về ngày trước”. Mị nghe văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Tiếng sáo
ấy không chỉ là tiếng sáo hiện tại từ xa vọng lại, mà còn là tiếng sáo từ kí ức, từ quá khứ đã tìm về.
Tiếng sáo văng vẳng ấy khiến Mị nhớ về những tháng ngày trước đây, Mị từng là một cô gái xinh
đẹp, trẻ trung, giàu sức sống, có tài “thổi lá hay như thổi sáo”, có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm
thổi sáo đi theo Mị. Mị nhận ra mình vẫn cịn trẻ, vẫn cịn trẻ lắm. Suốt bao nhiêu năm sống lầm lũi

trong nhà thống lí, đây có lẽ là lần đầu tiên Mị sống lại những xúc cảm năm xưa. Sức xuân được hồi
sinh, lòng Mị phơi phới, Mị muốn đi chơi, muốn được tham gia vào những đám chơi, dùng tiếng sáo
của mình hịa vào những đám con trai, con gái trong làng. Thế nhưng khi trong lịng nổi lên những
háo hức, rạo rực thì cũng là lúc trong đầu Mị hiện lên cái tên A Sử. Bấy lâu nay, Mị chấp nhận nhẫn
nhục, cam chịu, sống thời ơ, vô cảm, thế nên dù thằng A Sử có hành hạ Mị tới cỡ nào, Mị vẫn khơng
quan tâm, khơng suy nghĩ gì đến nó. Thế nhưng tại thời điểm này, khi tâm hồn chai sạn như đã được
hồi sinh, cái tên A Sử đã trở thành một nỗi ám ảnh kinh hồng trong lịng Mị. Rồi Mị chợt nhận ra
cái phi lí trong mối quan hệ này. Bấy lâu nay người ta có ý muốn dựng vợ gả chồng đều là xuất phát
từ tình yêu. Bao nhiêu người dù có chồng rồi vẫn có thể đi chơi ngày Tết. Huống hồ Mị và A Sử lại
không có lịng với nhau. Tuổi xn của Mị vẫn cịn đó, Mị lại phải chơn vùi tâm hồn mình nơi địa
ngục trần gian u tối này cho đến hết đời. Ý thức được bi kịch hiện tại của đời mình, Mị lại muốn
chết. “Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa.
Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra.” Ngày trước, cha mất rồi, Mị vẫn khơng tìm đến cái chết, Mị sống
như cái xác vô hồn, không cảm xúc, ấy thế mà đêm nay, Mị lại muốn kết liễu đời mình. Muốn chết
chính là biểu hiện cao độ nhất, mãnh liệt nhất của lòng ham sống, nhưng phải sống cho ra một con
người. Nếu Mị không được sống như một con người thì thà cịn chết cịn hơn. Điều đó chứng tỏ
trong Mị đã hồi sinh lại ý thức và sức sống của ngày trước. Mị không chịu được cảnh sống “lầm lũi
như con rùa nuôi trong xó cửa” – cái kiếp sống tưởng chừng như Mị đã từng quen, đã từng chấp
nhận.
c) Mị chuẩn bị đi chơi:
- Mị lấy ống mỡ, xắn một miếng cho vào đĩa đèn.
- Mị quấn lại tóc.
- Với lấy chiếc váy hoa treo ở góc tường, chuẩn bị đi chơi.
=> Những chi tiết rất cụ thể. Nhưng ta có thể cảm nhận được Mị đang làm những hành động
này một cách vừa có ý thức, vừa như vơ thức. Những hành động đơn giản nhưng lại mang những ý
nghĩa ẩn dụ thể hiện những khát khao của Mị. Mị mong ước được thay đổi, bắt đầu từ khơng gian
sống bên ngồi mình cho đến bản thân con người mình. Mị muốn thắp đền để xua tan đi cái bóng tối
cố hữu nơi căn buồng lạnh lẽo. Mị muốn bản thân xinh đẹp hơn bằng cách quấn lại tóc, mặc váy hoa
để chuẩn bị đi chơi. Mị biết khi bản thân là “con dâu gạt nợ” nhà thống lí, Mị khơng có quyền được
đi chơi. Thế nhưng Mị vẫn đứng lên chuẩn bị váy hoa. Đó là những hành động phản kháng, chống

đối tự phát, tuy là lặng lẽ nhưng lại rất quyết liệt trước sự áp bức của cường quyền.
d) Sự hồi sinh của Mị đã bị vùi dập thật độc ác bởi vịng dây trói của A Sử:
- A Sử trói Mị. (trói ln cả mái tóc thanh xn của cơ)
- Tắt đèn. (căn buồng vừa sáng lên lại chìm vào bóng tối)
- Đóng cửa. (ngăn lại những âm thanh thức tỉnh Mị)
=> Cuộc đời một lần nữa đóng lại, tăm tối trước mắt Mị.
@nhattra.dayyy


Đừng quên theo dõi mình tại instagram @nhattra.dayyy để đọc được nhiều chia sẻ bổ ích khác nha!

- Ảo giác mãnh liệt về tình yêu, về hạnh phúc vẫn đưa Mị đến với đám chơi, những cuộc
chơi.
=> Sức sống mãnh liệt. Vịng dây trói của A Sử chỉ có thể buộc chặt thân xác Mị chứ không
giam cầm được tâm hồn Mị.
- Mị vùng bước đi, sợi dây cứa vào chân tay đau nhức. => Mị mới thức tỉnh về bất hạnh.
- Tiếng sáo đột ngột biến mất, chỉ nghe tiếng chân ngựa. => Trước đây, cả tiếng sáo và tiếng
chân ngựa đạp vào vách vẫn luôn song song tồn tại. Sự thức tỉnh về tình yêu và hạnh phúc của Mị
quá mãnh liệt, Mị hướng ra thế giới bên ngoài để lắng nghe âm thanh của tiếng sáo gọi bạn, nên Mị
chỉ nghe thấy âm thanh của tuổi xuân, của tình yêu. Đến khi Mị bị kéo về thực tại, thức tỉnh và ý
thức về cái địa ngục trần gian khủng khiếp nhà thống lí Pá Tra, âm thanh của tiếng sao cũng đột ngột
biến mất, tiếng chân ngựa như biểu tượng của kiếp sống nô lệ.
- Mị vẫn chập chờn giữa thực và ảo, giữa hiện tại và quá khứ.
=> Mị đã thức tỉnh. Dù bị đàn áp, nhưng trong Mị có thứ gì đó đã được hồi sinh. Mị rồi sẽ
phải quay về cuộc sống khổ cực trước đây, nhưng khơng thể nào sống một cách hồn tồn thờ ơ, vơ
cảm như ngày trước được nữa.
3.3.3. Sự hồi sinh trái tim nhân hậu và khát vọng sống của Mị trong đêm tình mùa
đơng:
Phân tích những chi tiết thể hiện Mị trước đây là một cô gái nhân hậu, tự chủ: sẵn sàng cuốc
nương làm ngô giả nợ thay cho cha; muốn chết nhưng vì thương cha nên quay về nhà thống lí Pá Tra

sống cuộc sống bị áp bức, đày đọa kinh khủng. Thế nhưng ta cũng thấy rằng, cuộc sống khổ cực nơi
địa ngục trần gian ấy đã hủy hoại những phẩm chất đẹp đẽ của Mị, bấy giờ Mị như một người sống
để chờ cái chết, khơng cịn khát vọng tình u, khơng muốn đứng lên làm chủ cuộc đời mình như
trước nữa. Rồi tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân năm ấy đã đánh thức tâm hồn Mị, hồi sinh khát
vọng sống trong Mị. Dù bị vịng trói của A Sử kìm chân, nhưng đến lúc này, khát vọng được sống
như một con người, ước muốn được giải thoát khỏi cảnh tù đày đang như một hòn than đỏ âm ỉ cháy
trong lòng Mị, chỉ chờ đến một ngọn gió khác thổi qua để rồi lại bùng lên mãnh liệt. Và ngọn gió ấy
đã xuất hiện, trong một đêm lạnh lẽo ở Hồng Ngài, Mị đã quyết định cởi dây trói cho A Phủ và cùng
A Phủ bỏ trốn khỏi nơi đây, giải thoát cho chính mình.
Diễn biến tâm trạng:
- Lúc đầu:
+ Thản nhiên và thờ ơ: vẫn thổi lửa hơ tay, nhưng ý thức được sự vơ cảm của mình. Đến
cái buồn, vui, sướng, khổ của mình Mị cịn chả đối hồi thì cịn tâm trí đâu mà lo lắng cho người
khác. (Dẫn chứng: Thằng A Sử xô Mị ngã lúc Mị sưởi lửa hơ tay, Mị không tức giận, không phản
kháng, đêm sau Mị lại ra đó sưởi lửa hơ tay như cũ.)
- Khi nhìn thấy A Phủ khóc:
+ Tâm trạng của Mị:
●Hình ảnh dịng nước mắt lấp lánh bị xuống hốc má xám đen của A Phủ… => Gợi
ra những nghịch lí tác động lên tâm trí Mị: sự thay đổi của A Phủ: từng là một chàng thanh niên
khỏe mạnh, cường tráng, giờ đây trở nên hốc hác, thê thảm. A Phủ từng rất mạnh mẽ, rất ngang tàng
nhưng giờ lại rơi những giọt nước mắt bất lực chờ chết.

@nhattra.dayyy


Đừng quên theo dõi mình tại instagram @nhattra.dayyy để đọc được nhiều chia sẻ bổ ích khác nha!

●Nhớ lại cảnh ngộ của chính mình: những đau khổ, những bất lực, cay đắng =>
Nhận ra A Phủ đang trải qua bi kịch tương tự => Nhận ra nỗi đau của người khác thơng qua nỗi đau
của chính mình. => Sự đồng cảm đầu tiên.

●Hình dung ra một loạt cái chết: cái chết của Mị (đã có thể xảy ra trong đêm tình
mùa xuân năm xưa) => cái chết của người đàn bà mà Mị nghe kể lại (đã xảy ra trong nhà thống lí)
=> cái chết của A Phủ (sắp xảy ra).
⇨
Lịng thương thân thức dậy tình thương người.
⇨
Thức dậy nỗi căm hờn vì sự độc ác của cha con nhà thống lí “chúng nó thật độc ác” là ngun
nhân của những khổ cực, chết chóc. => Ý thức được kẻ thù của mình.
●Với mình, Mị dường như đã bng xi: “Mình là thân đàn bà, nó đã bắt mình về
trình ma nhà nó rồi thì chỉ cịn đợi ngày rũ xương ở đây.”
●Với A Phủ, Mị nhận ra cái phi lí trong cái chết của A Phủ: người kia việc gì phải
chết. Cảm thấy bất bình thay. => Sự ấm nóng trở lại của trái tim nhân hậu, vị tha trong lòng Mị.
+ Suy nghĩ và hành động:
●Nếu A Phủ trốn thốt, Mị sẽ bị trói thay vào đó. Nhưng Mị khơng sợ hãi. Đối với
mình, Mị vẫn giữ suy nghĩ bng xi. Thế nên việc Mị cởi trói cho A Phủ khơng phải là vì sợ liên
lụy. Nó là một hành động đột ngột và bất ngờ của chính bản thân Mị. Hành động đó được xuất phát
từ sự bất bình, phẫn nộ thay cho A Phủ, lịng căm hờn cha con nhà thống lí và sự thức tỉnh mơ hồ
của trái tim nhân hậu, vị tha. Tất cả đã đưa đường, dẫn lối đến việc Mị cắt dây trói cứu A Phủ. Thực
chất đây là hành động tuân theo sự xui khiến mơ hồ trong tiềm thức của một con người nhân hậu, vị
tha: khi sợi dây trói cuối cùng rơi xuống, Mị hốt hoảng.
●Hành động tự giải thốt chính mình: Mị đứng lặng nhìn theo A Phủ chạy đi. Tâm
hồn Mị bị tác động khi nhìn thấy A Phủ kiệt sức, bất lực chờ chết bây giờ đang mạnh mẽ lao đi tìm
sự sống, mà sự sống ấy lại do chính bản thân Mị góp phần vào. Mị đã khơng cịn vơ cảm với người
khác, thế nên khơng việc gì Mị phải tiếp tục vơ cảm với chính mình. Mị cứu người thực chất cũng là
đang cứu mình. Khát vọng sống hồi sinh trong Mị một cách đột ngột, ý thức tự giải thoát đến với Mị
bất ngờ như một tia chớp, dẫn đến một loạt những hành động nhanh hơn cả suy nghĩ (bởi thế đoạn
này Tơ Hồi khơng viết độc thoại nội tâm). Mị vụt chạy… băng đi… đuổi kịp… vừa nói vừa thở...
Những hành động này có thể bất ngờ với người con gái hôm nay, nhưng không hề bất ngờ với người
con gái năm xưa mạnh mẽ, tự chủ, khát khao được sống và được u. Bất ngờ nhưng khơng phi lí,
bất ngờ nhưng là tất yếu. Mị kêu cứu “A Phủ cho tơi theo với”, ý thức và kinh hồng trước cái chết

“ở đây thì chết mất”. => Những biến đối: Người đàn bà thờ ơ, vô cảm năm xưa bây giờ hối hả băng
đi tìm sự sống. Một con người câm lặng như tảng đá, lần đầu tiên cất lên tiếng nói kêu cứu. Người
hơn một lần nghĩ đến cái chết, giờ đây kinh hồng trước cái chết: ở đây thì chết mất => Khao khát về
sự sống. Mị đã tự cứu mình.
“Nhưng điều kì diệu là dẫu trong cùng cực đến thế, mọi thế lực của tội ác cũng không giết được sức
sống con người. Lay lắt đói khổ, nhục nhã, Mị vẫn sống, âm thầm, tiềm tàng, mãnh liệt”. (Tơ Hồi)
II. Nhân vật A Phủ:
1. A Phủ là người có số phận bất hạnh:
@nhattra.dayyy


Đừng quên theo dõi mình tại instagram @nhattra.dayyy để đọc được nhiều chia sẻ bổ ích khác nha!

- A Phủ là một đứa trẻ mồ côi. Lớn lên vẫn nghèo khổ, suốt ngày làm thuê làm mướn.
- Là nạn nhân đau khổ của cường quyền: khi đánh A Sử vì sự bạo ngược của A Sử, sau đó A
Phủ bị bắt, bị trừng phạt (bị trói, bị đánh, bị phạt vạ, đánh đổi bằng cả cuộc đời đi ở nhà thống lí để
trừ nợ).
- Để con hổ ăn mất nửa con bị nhà thống lí. A Phủ bị trói đứng giữa trời, chịu đói, chịu khát,
chịu rét, chờ chết. A Phủ đã có thể chết nếu khơng có sự cứu giúp của Mị.
2.1. Cuộc sống gian truân khổ sở đã giúp cho A Phủ hình thành nên những tính cách và tài
năng lao động đáng quý:
- Người con của núi rừng nên có sự gắn bó, thân thiết vơ cùng với thiên nhiên. Tính cách tự
do, phóng khống, quanh năm một mình bơn ba ngồi gị, ngồi rừng. A Phủ từng bị bán cho người
vùng đất thấp, A Phủ không chịu được cuộc sống tù túng ấy nên đã tìm mọi cách trở về núi cao.
- Thành thạo và yêu thích những cơng việc lao động nặng nhọc, vất vả, thậm chí cịn nguy
hiểm (đúc lưỡi cày, lưỡi cuốc, săn bị tót, bẫy hổ, chăn ngựa ở ngồi đồng, ngồi rừng…)
=> Dân làng vẫn quý mến A Phủ: Lấy được A Phủ = có được con trâu tốt. Đây khơng có ý
miệt thị. Đối với người miền núi, con trâu đại diện cho sức mạnh. => Ngưỡng mộ, ca ngợi tài năng
lao động đáng quý của A Phủ.
- A Phủ gan góc, ngang tàng: hiên ngang đối đầu và trừng trị sự bạo ngược của A Sử - một

đại diện cho cường quyền phong kiến vùng cao. “A phủ chạy vụt ra, vung tay nắm…xộc tới…” nhịp
văn dồn dập. Chịu sự trừng phạt nhà thống lí: im lìm như pho tượng, không sợ hãi, không van xin.
Thẳng thắn, bộc trực về kể lại chuyện để hổ ăn mất bị, khơng sợ hãi, khơng quanh co.
2.2. A Phủ là người có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ:
- Sự tồn tại kiên cường trong hồn cảnh sống khắc nghiệt.
- Đã có lúc cam chịu, nhẫn nhục.
+ Sau khi bị trói, bị đánh: lặng lẽ đi chọc tiết lợn, đi làm tiệc cho bọn vừa trói, vừa đánh
mình. => Việc vượt ra ngồi sức chịu đựng của con người.
+ Khi để hổ ăn mất nửa con bị: A Phủ phải tự mình phải đi vác cọc, đóng cọc, lấy cuộn
dây mây để cha con nhà thống lí trói đứng mình vào chân cọc.
+ Sau mấy ngày đêm bị trói, cạn kiệt sức lực, A Phủ lặng lẽ khóc.
=> Sự thống khổ, yếu đuối tất yếu trước cường quyền.
- Khi được Mị cắt dây trói để cứu thốt, A Phủ khụy xuống vì tê dại. Nghe tiếng giục giã của
Mị, A Phủ lập tức quật sức vùng dậy chạy biến đi. => Vượt qua những yếu đuối của tinh thần để tìm
đến sự sống tự do.
2.3. A Phủ là người trân trọng nghĩa tình và có tấm lịng cảm thơng sâu sắc:
- Khi nghe tiếng kêu cứu của Mị:
+ A Phủ hiểu được tình cảnh bi kịch, bất hạnh của Mị.
@nhattra.dayyy


Đừng quên theo dõi mình tại instagram @nhattra.dayyy để đọc được nhiều chia sẻ bổ ích khác nha!

+ Hiểu được nghĩa tình của người vừa cứu mình.
⇨
Hiểu ra rằng cả hai người đều là nạn nhân đau khổ của cường quyền, có kẻ thù chung, phải
nương tựa nhau để tạo ra sức mạnh giải thốt đời mình.
⇨
Tuy là nhân vật phụ nhưng A Phủ vẫn được Tơ Hồi miêu tả một cách thật ấn tượng qua
những chi tiết đơn sơ nhất và làm nổi bật lên những phẩm chất tốt đẹp và số phận bất hạnh của A

Phủ. Thông qua hình tượng A Phủ và Mị, nhà văn đã phản ánh sâu sắc cuộc sống của nhân dân Tây
Bắc trước cách mạng tháng Tám, thể hiện niềm tin vào những phẩm chất tốt đẹp của con người và
tin tưởng rằng tương lai tươi sáng sẽ đến với họ.

@nhattra.dayyy