BẢN kế HOẠCH THỰC tập cá NHÂN

BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
Khoa Thuế -Hải quan

Vũ Hồng Hạnh
CQ56/05.03

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNG HĨA NHẬP
KHẨU TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ ĐO
ĐIỆN EMIC
CHUYÊN NGÀNH
MÃ SỐ

: HẢI QUAN
: 05

GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: TS. NGUYỄN THỊ LAN HƯƠNG

Hà Nội 2022


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan luận văn tốt nghiệp với đề tài : “Thủ tục hải quan đối
với hàng hóa nhập khẩu tại Công ty Cổ phần thiết bị đo điện EMIC” là cơng
trình nghiên cứu của tơi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung
thực, xuất phát từ tình hình thực tế tại Cơng ty Cổ phần thiết bị đo điện

EMIC.
Hà Nội, ngày… tháng… năm 2022
Tác giả luận văn

Vũ Hồng Hạnh

SV: Vũ Hồng Hạnh

i

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

MỤC LỤC

SV: Vũ Hồng Hạnh

ii

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

DANH MỤC BẢNG BIỂU
BẢNG 2.1: KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY TỪ
NĂM 2019 – 2022.........................................Error: Reference source not found
BẢNG 2.2 : BÁO CÁO KẾT QUẢ VIỆC THỰC HIỆN HỢP ĐỒNG
NHẬP KHẨU.............................................. Error: Reference source not found
BẢNG 2.3: TỔNG HỢP KIM NGẠCH NHẬP KHẨU HÀNG HĨA CỦA
CƠNG TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ ĐO ĐIỆN EMIC 2019- 2022..........Error:
Reference source not found
BẢNG 2.4: SỐ LƯỢNG TỜ KHAI NHẬP KHẨU TẠI CÔNG TY CỔ
PHẦN THIẾT BỊ ĐO ĐIỆN EMIC TRONG GIAI ĐOẠN 2019 -2022
...................................................................... Error: Reference source not found
BẢNG 2.5: KẾT QUẢ PHÂN LUỒNG TỜ KHAI NHẬP KHẨU CỦA
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ ĐO ĐIỆN EMIC GIAI ĐOẠN
2019 – 2022.................................................. Error: Reference source not found

SV: Vũ Hồng Hạnh

iii

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

DANH MỤC SƠ ĐỒ
BIỂU ĐỒ 2.1: SỐ LƯỢNG HỢP ĐỒNG NHẬP KHẨU ĐƯỢC KÝ KẾT
TRONG GIAI ĐOẠN 2019-2022..............Error: Reference source not found
BIỂU ĐỒ 2.2: KIM NGẠCH NHẬP KHẨU HÀNG HĨA CỦA CƠNG

TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ ĐO ĐIỆN EMIC GIAI ĐOẠN 2019 – 2022.
...................................................................... Error: Reference source not found
BIỀU ĐỒ 2.3: SỐ LƯỢNG TỜ KHAI HÀNG HĨA NHẬP KHẨU CỦA
CƠNG TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ ĐO ĐIỆN EMIC TRONG GIAI ĐOẠN
2019 – 2022.................................................. Error: Reference source not found
BIỂU ĐỒ 2.4: TỶ LỆ PHÂN LUỒNG TỜ KHAI HÀNG HĨA NHẬP
KHẨU CỦA CƠNG TY CỔ PHẦN CỔ PHẦN THIẾT BỊ ĐO ĐIỆN
EMIC 2019-2022.........................................Error: Reference source not found
BIỂU ĐỒ 2.5: SỐ THUẾ ĐÃ NỘP NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA
CÔNG TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ ĐO ĐIỆN EMIC 2019- 2022..........Error:
Reference source not found

SV: Vũ Hồng Hạnh

iv

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

DANH MỤC CÁC HÌNH
HÌNH 2.1: CƠNG TƠ ĐIỆN......................Error: Reference source not found
HÌNH 2.2: MÁY BIẾN DỊNG ĐIỆN.......Error: Reference source not found
HÌNH 2.3: MÁY BIẾN ĐIỆN ÁP..............Error: Reference source not found
HÌNH 2.4: SƠ ĐỒ TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ CỦA CÔNG TY
...................................................................... Error: Reference source not found
HÌNH 2.5. SƠ ĐỒ TỔ CHỨC PHỊNG TÀI CHÍNH - KẾ TỐN........Error:

Reference source not found

SV: Vũ Hồng Hạnh

v

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nền kinh tế nước ta đang trong q trình chuyển dần sang nền kinh tế
hàng hố nhiều thành phần, mở cửa và vận hành theo cơ chế thị trường có sự
điều tiết của Nhà nước. Nền kinh tế mở cửa đã tạo điều kiện cho thương mại
quốc tế phát triển, đảm bảo sự lưu thơng hàng hóa với các nước, khai thác
tiềm năng và thế mạnh trong nước cũng như thế giới. Nhờ đó, tốc độ tăng
trưởng kinh tế của nước ta tăng mạnh, quan hệ buôn bán với nước ngồi ngày
càng mở rộng, lượng hàng hố xuất nhập khẩu hàng năm tăng đáng kể. Chính
sách mở cửa hội nhập với nước ngoài đã tạo ra những cơ hội mới cho nền
kinh tế Việt Nam, tạo ra thị trường to lớn đầy tiềm năng nhưng cũng đang
đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp kinh doanh nhập khẩu hàng hóa
thương mại.
Thực tế cho thấy, khơng một quốc gia nào có thể tồn tại chứ chưa nói gì
đến phát triển nếu tự cơ lập mình khơng quan hệ kinh tế với thế giới. Kinh
doanh xuất nhập khẩu đã trở thành vấn đề sống cịn vì nó cho phép thay đổi
cơ cấu sản xuất và nâng cao mức tiêu dùng của dân cư một quốc gia. Bí quyết

thành công trong chiến lược phát triển kinh tế của nhiều nước là mở rộng thị
trường quốc tế và tăng nhanh xuất khẩu sản phẩm hàng hố qua chế biến có
hàm lượng kỹ thuật cao.
Kinh doanh xuất nhập khẩu xuất hiện từ sự đa dạng về điều kiện tự nhiên
và xã hội giữa các quốc gia. Chính sự khác nhau đó nên để có lợi thì mỗi
nước chun mơn hố sản xuất những mặt hàng cụ thể phù hợp với điều kiện
sản xuất và xuất nhập khẩu hàng hố của mình để xuất nhập khẩu những hàng
hoá cần thiết khác. Điều quan trọng là mỗi nước phải xác định cho được
những mặt hàng nào mà nước mình có lợi nhất trên thị trường cạnh tranh

SV: Vũ Hồng Hạnh

1

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

quốc tế. Sự gia tăng của hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu xét về kim
ngạch cũng như chủng loại hàng hoá đã làm cho vấn đề lợi ích của mỗi quốc
gia được xem xét một cách đặc biệt chú trọng hơn.
Hiện nay, các hoạt động sản xuất đều phải sử dụng điện năng: máy vi
tính, máy in, ...Các hoạt động sinh hoạt đa số đều sử dụng điện năng: sấy tóc,
sạc pin điện thoại, ...Người thợ điện có mặt ở hầu hết các cơ quan, xí nghiệp,
nhà máy, cơng trường, ... để làm cơng tác về điện. Nghề điện dân dụng góp
phần đẩy nhanh tốc độ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đất nước
đang trong thời kỳ đổi mới và phát triển, các thiết bị đo lường trở nên vô cùng

cần thiết, chúng được con người sử dụng vào những mục đích cơng việc khác
nhau như các vấn đề liên quan đến hóa học, sinh học, vật lý,… trong đó các
loại máy móc được sử dụng để đo khối lượng, trọng lượng, áp xuất,…Và tất
nhiên, việc sử dụng các thiết bị đo lường này sẽ tùy thuộc vào từng công việc
và ngành nghề khác nhau để mang lại hiệu quả cao nhất.
Thiết bị đo lường công nghiệp giúp chúng ta kiểm định các kết quả sau
quá trình thực nghiệm, đảm bảo phục vụ tốt các nhiệm vụ quản lý nền kinh
tế, kỹ thuật. Với mục đích làm tăng năng suất lao động, nâng cao sản lượng và
chất lượng các sản phẩm được tạo ra, đưa sản phẩm tốt nhất ra thị trường
trong và ngồi nước. Từ đó, đưa nền cơng nghiệp của nước ta phát triển mạnh
mẽ trong cuộc cách mạng 4.0 hiện nay. Tuy nhiên, để mang lại hiệu quả cao
nhất thì việc áp dụng các thiết bị đo lường nhất định cần phải được nâng cao
nhận thức về việc đào tạo người phụ trách các bộ phận của xí nghiệp, đảm
bảo việc trang bị các thiết bị dụng cụ đo lường cần thiết cũng như bổ sung,
đổi mới, kiểm tra và sửa chữa kịp thời các thiết bị đo bị hỏng hóc.
Cơng ty cổ phẩn thiết bị đo điện EMIC là doanh nghiệp đi đầu trong lĩnh
vực sản xuất các thiết bị đo điện với quy mô lớn, dây chuyền sản xuất hiện đại

SV: Vũ Hồng Hạnh

2

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

hỗ trợ mạnh mẽ sự phát triển của các ngành sản phẩm điện tử, dự án điện mặt

trời và các ngành công nghệ thông tin hóa. Để phục vụ sản xuất kinh doanh,
tối ưu hóa chi phí và tạo ra những sản phẩm chất lượng, công ty đã tiến hành
nhập khẩu các loại linh kiện điện tử, vật liệu tại Trung Quốc phục vụ cho sản
xuất.
Nắm được xu thế của thị trường, đồng thời với nhu cầu của doanh
nghiệp cần tối ưu hóa thủ tục hải quan để góp phần tiết kiệm chi phí và thời
gian. Trong thời gian thực tập tại doanh nghiệp em đã quyết định lựa chọn đề
tài: “ Thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu tại Cơng ty Cổ phần
Thiết bị đo điện EMIC” làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
- Tìm hiểu những lý luận cơ bản về thủ tục hải quan đối với hàng hóa
nhập khẩu.
- Phân tích đưa ra những đánh giá về thực hiện thủ tục hải quan đối với
hàng hóa nhập khẩu thương mại tại Công ty cổ phần thiết bị đo điện EMIC.
Từ đó, đề xuất giải pháp hồn thiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập
khẩu tại công ty cổ phần thiết bị đo điện EMIC.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• Đối tượng nghiên cứu:
Thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu.
• Phạm vi nghiên cứu:
- Phạm vi về nội dung
Khóa luận sẽ tập nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về thủ tục
hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu thương mại tại cơng ty cổ phần thiết bị
đo điện EMIC.
- Phạm vi về không gian

SV: Vũ Hồng Hạnh

3

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

Tìm hiểu thực hiện thủ tục hải quan tại công ty cổ phần thiết bị đo điện
EMIC
- Phạm vi về thời gian
Các số liệu thống kê và khảo sát phục vụ cho nghiên cứu được thu thập
từ năm 2019-2022
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát trên lý thuyết: đọc các tài liệu về vận tải, giao
nhận, nghiên cứu kỹ cơ sở lý thuyết đã được học, cập nhật các trang web về
thông tin hải quan để biết quy trình hải quan.
- Phương pháp quan sát thực tế: Quan sát kỹ trình tự khai báo hải quan
tại các cảng. Ghi nhớ vị trí địa lý của mỗi cảng cũng như vị trí các nơi làm thủ
tục và vị trí các kho hàng, bãi chứa container.
- Phương pháp ghi chú: Ghi chú lại những bước làm thủ tục trong thực
tế để dễ dàng nhớ lại cũng như vận dụng tốt cho lần sau.
- Phương pháp so sánh: so sánh giữa lý thuyết và thực tế; so sánh quy
trình giữa các cảng với nhau nhằm rút ra những khác biệt để dễ dàng ghi nhớ.
5. Đóng góp của cơng trình
‫ ־‬Đưa ra một cái nhìn tổng thể về việc thực hiện thủ tục hải quan đối với
mặt hàng máy xây dựng nhập khẩu vào Việt Nam
‫ ־‬Nghiên cứu, phân tích những vấn đề cơ bản trong việc thực hiện quy
trình thủ tục hải quan đối với hàng nhập khẩu tại Công ty Cổ phần thiết bị đo
điện EMIC
‫־‬

Đề xuất những giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế cịn tồn

đọng q trình thực hiện thủ tục hải quan đối với máy xây dựng tại Công ty
Cổ phần thiết bị đo điện EMIC
6. Kết cấu của luận văn tốt nghiệp

SV: Vũ Hồng Hạnh

4

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

Ngồi phần Mở đầu và Kết luận, luận văn chia làm 3 chương như sau:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập
khẩu.
- Chương 2: Thực trạng thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa
nhập khẩu tại Cơng ty Cổ phần thiết bị đo điện EMIC.
- Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện thủ tục hải quan đối với
hàng hóa nhập khẩu tại Công ty Cổ phần thiết bị đo điện EMIC

SV: Vũ Hồng Hạnh

5

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI
HÀNG HÓA NHẬP KHẨU
1.1 Những vấn đề chung về hàng nhập khẩu.
1.1.1Khái niệm về hàng nhập khẩu.
Theo điều 4 , Luật Hải Quan 2014: “ Hàng hóa bao gồm động sản có
tên gọi và mã số theo Danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu Việt Nam
được xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hoặc được lưu giữ trong địa bàn hoạt
động hải quan”.
Theo điều 3, Luật Thương mại số 36/2005/QH11: “ Hàng hóa bao gồm:
a. Tất cả các loại động sản, kể cả động sản hình thành trong tương lai;
b. Những vật gắn liền với đất đai.”
Theo điều 28, Luật Thương mại số 36/2005/QH11: “ Nhập khẩu hàng
hóa là việc hàng hóa được đưa vào lãnh thổ Việt Namt ừ nước ngoài hoặc từ
khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam được coi là khu vực hải quan
riêng theo quy định của pháp luật.”
Nhập khẩu là một trong hai hoạt động cấu thành hoạt động ngoại thương.
Có thể hiểu đó là việc mua hàng hố, dịch vụ từ nước ngồi về phục vụ cho
nhu cầu trong nước hoặc tái sản xuất nhằm mục đích thu lợi. Nhập khẩu thể
hiện sự phụ thuộc gắn bó lẫn nhau giữa nền kinh tế của một quốc gia với nền
kinh tế Thế giới.
Từ các khái niệm trên ta có khái niệm: “ Hàng nhập khẩu là hàng hóa
được sản xuất từ một nước khác và nhập qua cửa khẩu Việt Nam, có xuất xứ
từ nước ngoài”.

1.1.2. Phân loại hàng nhập khẩu.
Căn cứ vào mục đích nhập khẩu, hàng hóa nhập khẩu được phân làm hai
nhóm chính:

SV: Vũ Hồng Hạnh

6

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

+ Hàng hóa nhập khẩu phi thương mại (hay cịn gọi là hàng hóa nhập
khẩu phi mậu dịch) là hàng hóa nhập khẩu khơng nhằm mục đích thương mại,
khơng nhằm mục đích sinh lợi mà chủ yếu nhằm mục đích hỗ trợ, từ thiện,
tương thân tương ái hoặc nhằm mục đích phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt và
tiêu dùng của tổ chức cá nhân. Bao gồm:
- Quà biếu, tặng của tổ chức, cá nhân ở nước ngoài gửi cho tổ chức, cá

nhân ở Việt Nam; của tổ chức, cá nhân ở Việt Nam gửi cho tổ chức, cá nhân ở
nước ngồi.
-

Hàng hố của cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức quốc tế tại Việt

Nam và những người làm việc tại các cơ quan, tổ chức trên.
- Hàng viện trợ nhân đạo.

- Hàng hoá tạm nhập khẩu của những cá nhân được Nhà nước Việt Nam

cho miễn thuế.
- Hàng mẫu khơng thanh tốn.
- Dụng cụ nghề nghiệp, phương tiện làm việc của người xuất nhập

cảnh;
- Tài sản di chuyển của tổ chức, cá nhâ
- Hành lý cá nhân của người nhập cảnh gửi theo vận tải đơn, hàng hoá

mang theo người của người nhập cảnh vượt tiêu chuẩn miễn thuế.
-

Hàng phi mậu khác.

+ Hàng hóa nhập khẩu thương mại là hàng hóa xuất nhập khẩu nhằm
mục đích thương mại, kiếm tìm lợi nhuận. Hay nói cách khác là hàng hóa
được đưa vào, lãnh thổ hải quan để nhằm mục đích thực hiện các hoạt động
thương mại của các thương nhân. Bao gồm:
- Hàng nhập khẩu theo hợp đồng mua bán hàng hóa.
- Hàng hóa nhập khẩu phục vụ cho hoạt động cung ứng dịch vụ thương

SV: Vũ Hồng Hạnh

7

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

mại như gia cơng hàng hóa, quá cảnh hàng hóa, trung chuyển hàng hóa,..
- Hàng hóa nhập khẩu phục vụ cho các hoạt động xúc tiến thương mại
như tham gia hội chợ triển lãm trưng bày giới thiệu sản phẩm, quảng cáo,
khuyến mại,..
- Hàng hóa nhập khẩu phục vụ cho các hoạt động đầu tư.
- Hàng hóa nhập khẩu phục vụ cho các hoạt động thương mại khác.
Theo các cơ quan hải quan trên thế giới thì hàng hóa nhập khẩu thương
mại bao gồm :
- Hàng hoá nhập khẩu theo hợp đồng thương mại
- Hàng hố nhập khẩu theo loại hình tạm nhập tái xuất
- Hàng hố nhập khẩu theo loại hình chuyển khẩu
- Hàng hố nhập khẩu theo loại hình nhập ngun liệu để sản xuất hàng
xuất khẩu;
- Hàng hoá nhập khẩu để thực hiện hợp đồng gia cơng với thương nhân
nước ngồi;
- Hàng hoá nhập khẩu để thực hiện các dự án đầu tư;
- Hàng hoá nhập khẩu kinh doanh theo loại hình xuất nhập khẩu biên giới;
- Hàng nhập khẩu nhằm mục đích thương mại của tổ chức nhưng khơng
phải là thương nhân (khơng có mã số thuế/ xuất nhập khẩu), của cá nhân
- Hàng hoá nhập khẩu của các doanh nghiệp chế xuất
- Hàng hoá đưa vào đưa ra kho bảo thuế
- Hàng hoá tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập dự hội chợ triển lãm;
- Hàng tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập là máy móc thiết bị, phương
tiện vận tải phục vụ thi cơng cơng trình, phục vụ thi cơng cơng trình, phục vụ
các dự án đầu tư, là tài sản đi thuê, cho thuê.
Ở Việt Nam hiện nay đã khơng phân loại hàng hóa nhập khẩu thương

SV: Vũ Hồng Hạnh

8

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

mại theo hải quan thế giới. Hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu thương mại đều
được quy định chung là hàng hóa nhập khẩu nhằm mục đích thương mại và áp
thuế riêng cho từng mặt hàng. Trừ một số mặt hàng cấm nhập khẩu.
1.1.3. Đặc điểm của hàng nhập khẩu.
• Thời điểm xác định hàng nhập khẩu: là thời điểm chuyển giao sở hữu
khi mà người nhập khẩu nắm được quyền sở hữu về hàng hóa và mất quyền
sở hữu về tiền tệ hoặc có nghĩa vụ phải thanh toán tiền cho người xuất khẩu.
Thời điểm này phụ thuộc vào điều kiện giao hàng và chuyên chở.
Chẳng hạn, nếu xuất khẩu theo điều kiện CIF:
- Vận chuyển bằng đường biển: thời điểm ghi (xác định) hàng nhập khẩu
(tính từ ngày) hải quan cảng ký vào tờ khai hàng hóa nhập khẩu.
- Vận chuyển bằng đường hàng khơng: tính từ ngày hàng hóa được
chuyển đến sân bay đầu tiên của nước ta theo xác nhận của hải quan sân bay.
• Hàng hóa nhập khẩu.
Theo quy định những hàng hóa sau gọi là hàng hóa nhập khẩu:
- Hàng đưa vào Việt Nam tham gia hội chợ, triển lãm sau đó doanh
nghiệp mua lại và thanh tốn bằng ngoại tệ
- Hàng tại các khu chế xuất bán tại thị trường Việt Nam thu ngoại tệ
- Hàng hóa chỉ được coi là hàng nhập khẩu khi nó được sản xuất ở một

quốc gia nhưng lại được tiêu thụ ở quốc gia khác, và phải đảm bảo những yêu
cầu cũng như tiêu chuẩn về thủ tục, giấy tờ theo qui định của quốc gia đăng kí
kinh doanh.
- Những mặt hàng nhập khẩu thường phải đầy đủ các loại tem mác theo
qui định của cả hai quốc gia nhập và xuất, bên cạnh đó chúng phải được dán
kèm theo tem phụ với ngôn ngữ tiếng việt để người tiêu dùng Việt Nam có thể
đọc và hiểu.

SV: Vũ Hồng Hạnh

9

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

Những hàng hóa sau đây khơng được coi là hàng hóa nhập khẩu:
- Hàng tạm nhập để tái xuất
- Hàng tạm xuất, nay nhập về
- Hàng viện trợ nhân đạo
- Hàng đưa qua nước thứ ba (quá cảnh)
1.1.4. Vai trò của hàng nhập khẩu.
- Cung cấp các mặt hàng trên thị trường trong nước nhằm đáp ứng nhu
cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.
- Mang lại cho người tiêu dùng những mặt hàng trong nước không thể
sản xuất ra được, các mặt hàng mà khi nhập khẩu sẽ có lợi hơn khi sản xuất ra
ở trong nước cũng như các mặt hàng mà trong nước sản xuất ra không đủ để

đáp ứng nhu cầu ngày càng phong phú và đa dạng của người tiêu dùng.
- Mang lại cho một quốc gia một công nghệ khoa học hiện đại, tiên tiến
phục vụ tốt cho q trình cơng nghiệp hố hiện đại hố đất nước.
- Có sự cạnh tranh giữa hàng nội và hàng ngoại, tạo ra động lực bắt
buộc các nhà sản xuất trong nước phải không ngừng vươn lên, tạo ra sự phát
triển xã hội và sự thanh lọc các đơn vị sản xuất. Giúp cho việc sản xuất ở
trong nước ngày càng phát triển, không ngừng nâng cao mẫu mã và chất
lượng sản phẩm để có thể cạnh tranh với các mặt hàng nhập khẩu.
- Xố bỏ tình trạng độc quyền, phá vỡ triệt để nền kinh tế đóng, chế độ
tự cấp, tự túc.
- Giải quyết những nhu cầu đặc biệt (hàng hố hiếm hoặc q hiện đại
mà trong nước khơng thể sản xuất được).
- Là cầu nối thông suốt nền kinh tế, thị trường trong và ngoài nước với
nhau, tạo điều kiện phân công lao động và hợp tác quốc tế, phát huy được lợi
thế so sánh của đất nước trên cơ sở chun mơn hố.

SV: Vũ Hồng Hạnh

10

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

1.2.

Học Viện Tài Chính

Những vấn đề chung về thủ tục hải quan

1.2.1 Khái niệm về thủ tục hải quan
Trong xu thế tồn cầu hóa, chính phủ các nước đều định hướng cho quốc
gia mình chiến lược phát triển kinh tế đối ngoại, đặt ra nhiều chính sách thuế
quan, quy định thể lệ, thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa và thành lập nên
một cơ quan chuyên trách việc thi hành các thủ tục, luật lệ ấy, đồng thời thu
thuế xuất khẩu, nhập khẩu. Thủ tục này được gọi chung là thủ tục hải quan.
Cơ quan phụ trách thi hành thủ tục hải quan gọi là Hải quan (Việt Nam), Quan
(Trung Quốc), Customs (Anh)… mặc dù tên gọi khác nhau nhưng nội dung
thủ tục hải quan đều giống nhau.
Theo công ước Kyoto sửa đổi 1999 : Thủ tục hải quan là tất cả các hoạt
động tác nghiệp mà bên liên quan và Hải quan thực hiện nhằm bảo đảm tuân
thủ Luật Hải quan
Theo Luật Hải quan 2014 : Thủ tục hải quan là các công việc mà người
khai hải quan và công chức hải quan phải thực hiện theo quy định của luật
này đối với hàng hóa, phương tiện vận tải.
Nhìn chung cả hai khái niệm này đều thể hiện công việc phải làm của
các đối tượng khi làm thủ tục hải quan. Tuy nhiên, khái niệm của Luật Hải
quan đề cập đến công việc của hai đối tượng là người khai hải quan và công
chức hải quan, cịn khái niệm của cơng ước Kyoto có đề cập đến chủ thể là
các bên liên quan. Thực tế cho thấy, thủ tục hải quan trong nhiều trường hợp
không chỉ là người khai và công chức hải quan mà cịn xuất hiện bên thứ ba,
nên khái niệm của cơng ước Kyoto bao hàm rộng và đầy đủ hơn khái niệm
trong Luật Hải quan.
Chung quy lại, thủ tục hải quan là thủ tục hành chính bao gồm tất cả các
hoạt động tác nghiệp/công việc mà người khai hải quan, công chức hải quan

SV: Vũ Hồng Hạnh

11

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

và các bên liên quan phải thực hiện theo quy định của pháp luật đối với hàng
hóa xuất khẩu, nhập khẩu, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá
cảnh.
1.2.2 Vai trò của thủ tục hải quan
Phát triển kinh tế đối ngoại, vai trò của thủ tục hải quan quan trọng hơn, không
chỉ giới hạn trong lĩnh vực quản lý xuất nhập khẩu hàng hố mà cịn là một trong
những cơng cụ của Nhà nước để bảo vệ lợi ích chủ quyền kinh tế, an ninh quốc gia;
Bảo vệ, phát triển sản xuất trong nước; Bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng và tạo
nguồn thu ngân sách nhà nước. Ở Việt Nam, với sự phát triển kinh tế trong những
năm gần đây, vai trò của các thủ tục hải quan ngày càng tập trung và đóng vai trị rất
quan trọng trong hệ thống quản lý kinh tế của đất nước.
Có thể nói thủ tục hải quan là kim chỉ nam cho các bên liên quan phải thực
hiện. Đồng thời, nó cũng là cơ sở để các hoạt động nghiệp vụ khác của cơ quan hải
quan, cơ quan quản lí nhà nước khác hoặc người khai hải quan căn cứ vào đó mà
triển khai các hoạt động liên quan hoặc là căn cứ pháp lí để kiểm tra, kiểm sốt việc
tn thủ pháp luật của các bên tham gia thủ tục hải quan.
Do vậy, các đối tượng tham gia thực hiện các công việc của thủ tục hải quan
bao gồm cả công chức hải quan và người khai hải quan nhất thiết phải nắm chắc
các quy định của pháp luật về thủ tục hải quan.
Cụ thể như sau:
Thứ nhất, thủ tục hải quan được Nhà nước sử dụng như là công cụ để
quản lý hành chính đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; phương tiện vận

tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh. Thực hiện thủ tục hải quan chính là thực
hiện quyền hành pháp trong lĩnh vực hải quan và do cơ quan quản lý hành
chính nhà nước thực hiện. Tất cả các hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đều phải
tiến hành thủ tục hải quan, những trường hợp không làm thủ tục hải quan

SV: Vũ Hồng Hạnh

12

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

hoặc thực hiện khơng đúng quy định của pháp luật đều không được chấp nhận
thông quan. Người khai hải quan và cán bộ công chức hải quan có trách
nhiệm phối hợp với nhau và cùng với cơ quan quản lý khác của Nhà nước để
thực hiện các nội dung cơng việc đó. Thủ tục hải quan được thực hiện theo
trình tự quy trình qui định và liên tục để đảm bảo thông quan nhanh chóng,
tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu. Thống nhất quy trình
thực hiện từ bộ hồ sơ xuất trình, cách xử lý trong các chi cục, các cục hải
quan trong toàn quốc. Thủ tục hải quan phải được thực hiện cơng khai, minh
bạch nhằm đảm bảo tính thống nhất.
Thứ hai, Nhà nước sử dụng thủ tục hải quan như là cơng cụ để phịng
chống bn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa, ngoại
hối, tiền Việt Nam qua biên giới nhằm bảo hộ và thúc đẩy sản xuất trong nước
phát triển, đảm bảo lợi ích của người tiêu dùng, góp phần bảo vệ lợi ích chủ
quyền kinh tế và an ninh quốc gia.

Thứ ba, Nhà nước thông qua thủ tục hải quan để thực hiện thu thuế hàng
hóa xuất nhập khẩu cũng như các khoản thuế khác có liên quan đến hàng hóa
xuất nhập khẩu đối với ngân sách nhà nước. Cụ thể bao gồm thuế xuất khẩu,
thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng. Với nhiều nước
đang phát triển, thuế thu từ hàng hóa xuất nhập khẩu (đặc biệt là nhập khẩu)
đóng góp một tỷ lệ lớn vào tổng số thu thuế nói riêng và ngân sách nói chung,
do đó phải đảm bảo nguyên tắc thu đúng, thu đủ. Nếu thu thiếu, thu không
đúng do những hành động gian lận thương mại, bn lậu… thì khơng những
gây thất thu cho ngân sách nhà nước mà còn tạo điều kiện cho hàng nước
ngoài xâm nhập thị trường nội địa, bán phá giá…
Thứ tư, Nhà nước sử dụng thủ tục hải quan như là công cụ để thực hiện
thống kê hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Thống kê hàng hóa xuất khẩu, nhập

SV: Vũ Hồng Hạnh

13

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

khẩu do cơ quan hải quan thu thập và cung cấp thông qua việc thực hiện thủ
tục hải quan giúp Nhà nước thực hiện việc quản lý kinh tế vĩ mơ, xây dựng
chính sách thuế, chính sách thương mại quốc gia, giám sát thị trường và đánh
giá việc thực hiện các hiệp định thương mại song phương, đa phương, đàm
phán và giải quyết tranh chấp trong thương mại quốc tế; làm thông tin đầu
vào hệ thống tài khoản quốc gia và cán cân thương mại, lên kế hoạch xây

dựng hệ thống cơ sở hạ tầng… Thơng tin thống kê về hàng hóa xuất khẩu,
nhập khẩu là một nhu cầu cần thiết của mọi quốc gia.
Thứ năm, thủ tục hải quan có vai trị quan trọng trong việc thúc đẩy quá
trình hợp tác, hội nhập của Việt Nam với khu vực và thế giới.
Hải quan không chỉ hoạt động ở cửa khẩu biên giới mà hoạt động dọc biên
giới, cả trong nội địa, ở tất cả những nơi có nhu cầu làm thủ tục hải quan,
giám sát, kiểm sốt hàng hóa xuất nhập khẩu, khơng chỉ phối hợp với lực
lượng trong nước mà còn phải hợp tác chặt chẽ với các tổ chức hải quan quốc
tế và khu vực.
Hải quan với vai trò là “người gác cửa nền kinh tế đất nước”, là lực
lượng biên phòng trên mặt trận kinh tế.
Như vây, thủ tục hải quan có vai trị ý nghĩa to lớn trong tồn bộ hoạt
động của ngành hải quan.
1.2.3 Các tính chất cơ bản của thủ tục hải quan
Thủ tục hải quan có những tính chất cơ bản như sau :
- Tính hành chính bắt buộc
Thực hiện thủ tục hải quan là thực hiện quyền hành pháp trong lĩnh vực
hải quan và do cơ quan quản lý hành chính nhà nước thực hiện, mà cụ thể là
cơ quan hải quan.
Tính hành chính bắt buộc được hiểu: Mọi cá nhân tổ chức liên quan khi

SV: Vũ Hồng Hạnh

14

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

thực hiện thủ tục hải quan phải tuân thủ theo đúng quy định, hay nói cách
khác là những cơng việc mà các bên phải làm.
Tính bắt buộc được thể hiện: Khơng phân biệt thân thế của người làm
thủ tục hải quan, công chức hải quan thừa hành không được cắt bớt các thủ
tục đã được quy định, tất cả các hàng hóa, phương tiện vận tải xuất khẩu,
nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh đều phải làm thủ tục hải quan;
Nếu không làm thủ tục hải quan hoặc làm thủ tục hải quan không đúng, không
đầy đủ theo quy định của pháp luật đều không được chấp nhận thông quan, và
như vậy, hành vi xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa khơng thể thực hiện
Thủ tục hành chính là thủ tục quy định về trình tự, về thời gian, khơng
gian và là cách thức giải quyết cơng việc của cơ quan quản lí nhà nước trong
mối quan hệ với các cơ quan, tổ chức và cơng dân.
Theo luật hải quan của EU thì: Các quy định pháp luật hải quan mang
tính bắt buộc và phải được áp dụng không phụ thuộc vào thân thế của đối
tượng làm thủ tục hải quan.
- Tính trình tự và liên tục
Một trong những tính chất cơ bản của thủ tục hải quan đó là thủ tục quy
định về trình tự về thời gian, khơng gian những cơng việc phải làm. Nói đến
thủ tục hải quan là phải nói đến tính trình tự của nó, bao gồm các bước thực
hiện theo trình tự liên tục và khơng xáo trộn. Kết quả của bước trước là tiền
đề, là căn cứ, là cơ sở để thực hiện bước tiếp theo. Bước sau phải là kết quả
của bước trước và được thực hiện trên cơ sở của bước trước. Bước sau phải
kiểm tra lại kết quả của bước trước và là sự kế tiếp của bước trước để hạn chế
những sai sót trong dây chuyền làm thủ tục hải quan.
Thủ tục hải quan phải được thực hiện liên tục, không ngắt quãng các
bước thủ tục để đảm bảo cho hàng hóa được thông quan nhanh nhất. Vấn đề

SV: Vũ Hồng Hạnh

15

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

này đã được nhiều văn bản pháp quy từ quy trình nghiệp vụ đến các văn bản
khơng mang tính nghiệp vụ nêu, như các chỉ thị, công văn quán triệt yêu cầu
công chức thực hiện thủ tục một cách nhanh chóng, nhằm giảm thời gian
thơng quan, giảm phiền hà, chi phí cho doanh nghiệp.
Chậm nhất 30 phút kể từ khi tiếp nhận tờ khai, cơng chức hải quan phải
hồn thành việc tiếp nhận, kiểm tra, đăng kí tờ khai (trừ những tờ khai phức
tạp, có trên 10 mục mặt hàng); hoặc phải trả lời bằng phiếu yêu cầu nghiệp vụ
đối với trường hợp không chấp nhận đăng kí tờ khai hoặc có u cầu điều
chỉnh, bổ sung hồ sơ.
- Tính thống nhất
Tính thống nhất của thủ tục hải quan được hiểu là sự thống nhất từ hệ
thống văn bản pháp luật, cách thức xử lý các công việc thủ tục từ trung ương
đến địa phương, cũng như các địa phương với nhau.
Điều này thể hiện ở các quy định về thủ tục và thực hiên thủ tục phải
được thống nhất trong phạm vi cả nước, giữa các Cục Hải Quan địa phương
và giữa các chi cục; không cho phép thủ tục hải quan ở nơi này khác với thủ
tục hải quan ở nơi khác; tránh và hạn chế tối đa việc cùng một lô hàng, cùng
một vụ việc mà mỗi đơn vị giải quyết thủ tục khác nhau.
- Tính cơng khai, minh bạch, quốc tế hóa
Để đảm bảo tính thống nhất của thủ tục hải quan, tất yếu thủ tục hải quan

phải được công khai và minh bạch hóa, đó là một trong những tính chất yêu
cầu phải được thể hiện nghiêm túc. Thủ tục hải quan được quy định cụ thể
trong các văn bản pháp luật và được đăng tải trên các phương tiện thông tin
đại chúng, được niêm yết tại các địa điểm làm thủ tục hải quan, được thực
hiện công khai, nhanh chóng, thuận tiện và theo đúng quy định của pháp luật.
Thủ tục hải quan mang tính đặc thù cao, tuy nhiên nó lại phải thực hiện

SV: Vũ Hồng Hạnh

16

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

đối với một tỷ lệ khá đông là các tổ chức cá nhân nước ngoài. Do vậy, yêu cầu
khách quan đối với thủ tục hải quan là phải mang tính hội nhập quốc tế cao,
để không chỉ các đối tượng người Việt Nam mà các đối tượng khác lần đầu
thực hiện thủ tục hải quan cũng không bị quá xa lạ với các chuẩn mực quốc
tế.
1.2.4 Nguyên tắc của thủ tục hải quan
Các nguyên tắc sau phải được tuân thủ trong khi tiến hành thủ tục hải
quan gồm:
- Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh, phương tiện vận tải xuất
cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phải được làm thủ tục hải quan, chịu sự kiểm tra,
giám sát hải quan, vận chuyển đúng tuyến đường, qua cửa khẩu theo quy
định của pháp luật.

Kiểm tra hải quan được thực hiện trên cơ sở phân tích thơng tin, đánh
giá việc chấp hành pháp luật của chủ hàng, mức độ rủi ro về vi phạm pháp
luật hải quan để đảm bảo quản lý nhà nước về hải quan và khơng gây khó
khăn cho hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu.
Hàng hóa bao gồm hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh; hành lí,
ngoại hối, tiền Việt Nam của người xuất cảnh, nhập cảnh; vật dụng trên
phương tiên vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh; kim khí quý, đá quý, cổ
vật, văn hóa phẩm, bưu phẩm, các tài sản khác xuất khẩu, nhập khẩu, quá
cảnh hoặc lưu giữ trong địa bàn hoạt động hải quan.
Phương tiện vận tải qua lại biên giới, cửa khẩu là những phương tiện
đang có hiện hành trong xã hội có thể là máy bay qua cửa khẩu sân bay quốc
tế, tàu biển, ca nô, phương tiện vận tải thủy khác qua các cảng biển quốc tế,
cảng sông quốc tế, xe ô tô, các phương tiện đường bộ khác như xe đạp, xe gắn
máy...qua các cửa khẩu đường bộ; tàu hỏa qua các ga đường sắt quốc

SV: Vũ Hồng Hạnh

17

Lớp: CQ56/05.03


Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

tế...Ngồi các phương tiện xuất nhập cảnh cịn có loại hình phương tiện q
cảnh qua lãnh thổ Việt Nam đều phải làm thủ tục, chịu sự kiểm tra giám sát
của hải quan.
Đối với hàng hóa chuyển cửa khẩu, hàng q cảnh... thì hàng hóa và

phương tiện vận tải còn phải đi đúng tuyến đường, đúng lịch trình quy định
của cơ quan Hải quan.
Việc quy định hàng hóa phải đi qua cửa khẩu theo quy định nhằm bảo
đảm những đối tượng này được quản lí bởi cơ quan có thẩm quyền. Thí dụ
như hàng kinh doanh theo hợp đồng mua bán không được đi qua các cửa khẩu
phụ, hoặc máy bay, tàu biển chỉ được xuất nhập cảnh ở các sân bay quốc tế,
cảng quốc tế.
- Kiểm tra, giám sát hải quan được thực hiện trên cơ sở áp dụng quản lý rủi
ro nhằm bảo đảm hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước về hải quan và tạo thuận
lợi cho hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.
Trong quản lý hải quan hiện đại, việc áp các kỹ thuật quản lý rủi ro được
coi là lựa chọn không thể thiếu giúp cơ quan hải quan quản lý các hoạt động
nghiệp vụ hải quan một cách có hiệu quả. Tiêu chí quản lý rủi ro là một trong
những biện pháp kỹ thuật của việc áp dụng quản lý rủi ro trong hoạt động
nghiệp vụ hải quan. Việc quyết định và thực hiện kiểm tra, giám sát hải quan,
kiểm tra sau thông quan, thanh tra và các hoạt động nghiệp vụ khác phải dựa trên
các nguyên tắc, biện pháp kỹ thuật và các sản phẩm quản lý rủi ro.
Tuy nhiên, do những thay đổi về kinh tế xã hội, chính trị văn hóa và
nhiệm vụ mục tiêu của cơng tác hiện đại hố của ngành Hải quan mà tiêu chí
quản lý rủi ro trong từng thời kỳ được thiết lập áp dụng trong quản lý rủi ro ở
các góc độ khác nhau. Việc áp dụng quản lý rủi ro vào trong kiểm tra, giám
sát hải quan sẽ tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu.

SV: Vũ Hồng Hạnh

18

Lớp: CQ56/05.03

Luận Văn Tốt Nghiệp

Học Viện Tài Chính

- Hàng hóa, phương tiện vận tải được thơng quan sau khi đã hồn thành
thủ tục hải quan.
Nguyên tắc này yêu cầu cơ quan hải quan phải nhanh chóng thơng
quan hàng hóa, phương tiện vận tải ngay sau khi chủ hàng hóa, phương tiện
hồn tất thủ tục hải quan. Cơ quan, công chức hải quan nếu khơng có lý do
được pháp luật quy định thì khơng được phép kéo dài thời gian thơng quan
hàng hóa, phương tiện vận tải.
- Thủ tục hải quan phải được thực hiện cơng khai, nhanh chóng, thuận
tiện và theo đúng quy định pháp luật.
Mọi quy định, mọi chế độ chính sách đều cơng khai, rõ ràng để các bên
liên quan đều biết thực hiện và giám sát việc thực hiện. Việc cơng khai ngồi
nhằm minh bạch thủ tục cịn nhằm hạn chế các tiêu cực có thể có.
- Việc bố trí nhân lực, thời gian làm việc phải đáp ứng yêu cầu hoạt
động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.
Cơ quan hải quan, nhất là ở các cửa khẩu biên giới, các sân bay quốc tế,
các cảng biển quốc tế lực lượng hải quan đều làm việc 24/24 và 7 ngày trong
tuần kể cả ngày lễ. Ngoài việc phục vụ cho hoạt động xuất nhập khẩu, cơ
quan hải quan còn phục vụ cho việc giao lưu qua lại biên giới của mọi đối
tượng. Đối với thủ tục cho hàng hóa xuất nhập khẩu, cơ quan hải quan có thể
xem xét, chấp thuận cho việc kiểm tra thực tế và thơng quan hàng hóa ngồi
giờ hành chính trên cơ sở đăng kí trước bằng văn bản của người khai hải quan
và điều kiện thực tế của cơ quan hải quan. Trường hợp lô hàng đang kiểm tra
thực tế hàng hóa mà hết giờ hành chính thì được thực hiện kiểm tra tiếp,
khơng cần có văn bản đề nghị của người khai hải quan. Đối với thủ tục hải
quan điện tử thì hệ thống tiếp nhận tự động của cơ quan hải quan cho việc
khai báo của chủ hàng làm việc 24/24 và 7 ngày trong tuần.

SV: Vũ Hồng Hạnh

19

Lớp: CQ56/05.03