(SKKN mới NHẤT) một số BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONG CÔNG tác bồi DƯỠNG học SINH GIỎI môn TIN học tại TRƯỜNG THPT NAM đàn 2
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.69 MB, 56 trang )
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
TRONG CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI
MÔN TIN HỌC TẠI TRƯỜNG THPT NAM ĐÀN 2
LĨNH VỰC: TIN HỌC
TIEU LUAN MOI download :
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT NAM ĐÀN 2
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
TRONG CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI
MÔN TIN HỌC TẠI TRƯỜNG THPT NAM ĐÀN 2
LĨNH VỰC: TIN HỌC
Người thực hiện
Tổ
Địa chỉ gmail
Số điện thoại
:
:
:
:
TRẦN THỊ PHÚ
TOÁN – TIN
0947133666
NĂM THỰC HIỆN: 2022
TIEU LUAN MOI download :
MỤC LỤC
PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ......................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.........................................................................................2
3. Đối tượng nghiên cứu........................................................................................2
4. Phạm vi nghiên cứu...........................................................................................2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................................2
6. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................2
7. Tính mới của đề tài............................................................................................2
PHẦN II - NỘI DUNG..........................................................................................3
Chương I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN....................................................3
1.1. Cơ sở lí luận....................................................................................................3
1.1.1. Vai trị của việc bồi dưỡng học sinh giỏi.....................................................3
1.1.2. Tổng quan nghiên cứu về bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin học................4
1.1.3. Những nguyên tắc cơ bản trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn
Tin học..................................................................................................................5
1.2. Cơ sở thực tiễn................................................................................................6
1.2.1. Thực trạng về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin học ở trường
THPT.....................................................................................................................6
1.2.2. Những thuận lợi và khó khăn trong cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn
Tin học ở trường THPT hiện nay..........................................................................7
CHƯƠNG II. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN VÀ HIỆU QUẢ CỦA GIẢI PHÁP.....10
2.1. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin
học ở trường THPT Nam Đàn 2..........................................................................10
2.1.1 Chủ động về kiến thức và tài liệu để sẵn sàng tiếp nhận nhiệm vụ bồi
dưỡng học sinh giỏi môn Tin..............................................................................10
2.1.2. Sử dụng các phương pháp dạy học trực tuyến tạo sự hấp dẫn cho các em
ngay trong từng tiết học Tin để các em yêu thích mơn Tin ngay từ khi cịn học ở
lớp 10 để chuẩn bị tốt nguồn bồi dưỡng học sinh giỏi........................................13
2.1.3. Tuyển chọn học sinh tham gia đội tuyển học sinh giỏi.............................14
2.1.4. Tạo sự kết nối gia đình học sinh để thúc đẩy, giám sát quá trình học.......16
2.1.5. Xây dựng chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi...........................................17
TIEU LUAN MOI download :
2.1.6. Tạo sự kết nối với đồng nghiệp để cung cấp cho các em những kiến thức
mới củng cố lộ trình bồi đắp kiến thức................................................................22
2.2. Xây dựng kế hoạch day học trực tuyến bằng cách tạo tài khoản trên các
website lập trình để giám sát theo dõi học sinh của mình từng ngày từng giờ.. .23
2.2.1. Tài khoản trên website : http://Lap Trinh Pho Thong - Trang chủ...........23
2.2.2. Tài khoản trên website: />2.2.3. Tài khoản trên webiste: http://103.195.236.82:8080/problem/cb03.........29
2.2.4 Tài khoản trên website: .....................................................29
3.3. Một số bài tốn hay điển hình học sinh thường dễ mắc lỗi khi làm bài để rèn
luyện kĩ năng phân tích đề, tư duy lựa chọn thuật tốn từ đó giúp giáo viên nhìn
rõ được năng lực của học sinh.............................................................................29
3.3.1. Một số bài dễ nhưng lại dễ sai do đọc đề chưa kĩ, chủ quan.....................29
3.3.2. Một số bài cần tư duy lựa chọn thuật toán, cách làm tốt để tránh mắc lỗi
thời gian và ăn được hết test................................................................................33
3.4. Hiệu quả của giải pháp.................................................................................47
PHẦN III - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................49
3.1. Kết luận........................................................................................................49
3.2. Kiến nghị......................................................................................................49
TIEU LUAN MOI download :
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
Cụm từ đầy đủ
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
THPT
Trung học phổ thông
PPDH
Phương pháp dạy học
HSG
Học sinh giỏi
CNTT
Công nghệ thông tin
TIEU LUAN MOI download :
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1: Lớp học Python dành cho giáo viên.......................................................11
Hình 2: Lớp học C++ nâng cao dành cho GV.....................................................11
Hình 3: Tài khoản trên web http:// Lap Trinh Pho Thong - Trang chủ với 286
bài đã accept........................................................................................................12
Hình 4: Tài khoản trên web THPT Chuyen - Trang chủ (ntucoder.net).............12
Hình 5: Các em học sinh đang dùng điện thoại sử dụng classpoint để làm bài
tậpMàn hình giao diện lớp học đang làm bài tập sử dụng classpoint.................13
Hình 6: Mẹ và cơ đưa trò đi thi Tin học trẻ Tỉnh Nghệ An lần thứ XXVI năm 2020. 17
Hình 7: Một số bài tập học sinh bồi dưỡng dự thi trên trang LTPT....................24
Hình 8: Tài khoản trên website: của học sinh......................29
Hình 9: Phần mềm chấm bài tự động..................................................................30
Hình 10: Hình ảnh chụp từ giấy chứng nhận BTC Hội thi Tin học trẻ...............48
Hình 11: Giấy chứng nhận học sinh đạt giải HSG cấp tỉnh................................48
TIEU LUAN MOI download :
PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Trong bài hát “Một đời người một rừng cây” của nhạc sĩ Trần Long Ẩn
có câu “Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ sẽ giành phần ai” tôi thấy
thật thấm thía lời bài hát đó trong cơng việc khi được chuyên môn của nhà
trường giao cho trọng trách bồi dưỡng học sinh giỏi và đặc biệt là bồi dưỡng
học sinh giỏi môn Tin học ở một ngôi trường huyện thuộc vùng lũ quê
nghèo. Bồi dưỡng học sinh giỏi là một cơng việc khó khăn và lâu dài, địi
hỏi nhiều tâm huyết của thầy và trị. Tơi cũng nghe ai đó nói rằng dạy học là
một nghệ thuật và người ta nói người thầy khơng cần phải q giỏi cơ bản là
định hướng tốt được cho học trò. Người giáo viên môn bồi dưỡng môn Tin
học phải là người truyền lửa, tạo dựng niềm đam mê, hình thành được thói
quen học tập trên không gian số hiện nay.
Mong muốn xây dựng chuẩn đầu ra cho môn Tin với 4 hướng tiếp cận: lập
trình thi đấu (nghiên cứu sâu về khoa học máy tính), STEM robotic (hướng tới
các cuộc thi KHKT), lập trình ứng dụng (app, web), tin học văn phịng quốc tế
(MOS). Trong những năm qua nhà trường đã xác định rõ vai trị của cơng tác
giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi nên đã đề ra kế hoạch và phân công cụ thể
ngay từ đầu năm học. Qua các kỳ thi học sinh giỏi tỉnh, môn Tin học đã gặt hái
được những thành cơng nhất định góp phần vào kết quả chất lượng mũi nhọn
của nhà trường. Thấu hiểu được mong muốn và kỳ vọng của nhà trường bản
thân tơi ln quan tâm, tìm tịi, nỗ lực hết mình trong cơng tác bồi dưỡng học
sinh giỏi và với phương châm sống của mình “hãy làm tốt hơn nữa những gì
mình được giao” nên bước đầu đã đạt được những thành tích đáng kể, góp phần
khơng nhỏ vào thành tích chung của nhà trường.
Năm học 2020 - 2021 và năm học 2021- 2022 đứng trước tình hình dịch
bệnh COVID hết sức phức tạp với mong muốn hướng tới phát triển năng
lực, giúp đỡ học sinh về phương pháp học tập, để giáo viên Tin có thể làm
tốt hơn nữa nhiệm vụ của mình, sẵn sàng có được tâm thế, hành trang tốt,
sẵn sàng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chương trình giáo dục phổ thơng 2018.
Trước sự bùng nổ của công nghệ đang tạo ra nhiều phương thức giáo dục
mới, thông minh hơn, hiệu quả hơn. Đến nay, xu hướng chuyển đổi số trong
giáo dục đã tác động sâu sắc đến hầu hết các nhà trường, các phòng các sở
GD & ĐT trên khắp cả nước. Để chuyển đổi số thành công bắt buộc phải áp
dụng công nghệ từ phương pháp giảng dạy nên tôi mạnh dạn chia sẻ những
kinh nghiệm thực tế của bản thân trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi và
đó cũng chính là lí do tôi quyết định viết đề tài :“Một số biện pháp nhằm
nâng cao hiệu quả trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin học tại
trường THPT Nam Đàn 2”.
1
TIEU LUAN MOI download :
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lí luận trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, đề tài đưa ra
một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
môn Tin học tham gia kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh hàng năm tại trường
THPT Nam Đàn 2. Đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh hết sức phức tạp việc
bồi dưỡng trực tuyến được nhiều trường, nhiều giáo viên bồi dưỡng chú trọng
và đang là vấn đề cấp thiết được quan tâm làm sao có thể phát huy tối đa năng
lực, phẩm chất của học sinh.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đội tuyển học sinh giỏi môn Tin học lớp 12 năm học 2020-2021.
4. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu và áp dụng tại trường THPT Nam Đàn 2, Huyện
Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài.
- Nghiên cứu về nội dung kiến thức, đối tượng học sinh và phương pháp
dạy học.
- Nghiên cứu kế hoạch dạy học trực tuyến theo định hướng nhằm phát triển
năng học sinh trong chương trình giáo dục phổ thông 2018.
- Tiến hành thực nghiệm đánh giá kết quả.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu lí luận:
- Nghiên cứu thực tiễn:
- Tổng kết kinh nghiệm: Tổng hợp kinh nghiệm dạy và học của bản thân,
đồng nghiệp, học sinh trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi mơn Tin học.
7. Tính mới của đề tài
Xây dựng được kế hoạch dạy học vừa trực tiếp vừa trực tuyến, tiếp cận
phương pháp sử dụng công cụ hỗ trợ dạy học lập trình trực tuyến trên các
website trong tình hình mới để hình thành được thói quen học tập trong không
gian số. Khai thác tối đa tiềm năng của học sinh, giảm áp lực trong công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi môn Tin học đối với giáo viên.
2
TIEU LUAN MOI download :
PHẦN II - NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Cơ sở lí luận
1.1.1. Vai trị của việc bồi dưỡng học sinh giỏi.
Năm 1484 vua Lê Thánh Tông giao cho danh sĩ Thân Nhân Trung cùng
các quan bộ lễ tiến hành viết các bài văn bia để khắc vào các bia tiến sĩ đầu tiên
của Việt Nam trong đó có câu nói rất nổi tiếng “Hiền tài là ngun khí của quốc
gia, ngun khí thịnh thì thế nước mạnh mà hưng thịnh, ngun khí suy thì thế
nước yếu mà thấp hèn” thấm nhuần tư tưởng đó Đảng, nhà nước đã thường
xuyên quan tâm đến công tác phát hiện, tuyển chọn, bồi dưỡng và đào tạo nhân
tài. Có chính sách đãi ngộ đặc biệt đối với các nhà khoa học tài năng, tạo mọi
điều kiện thuận lợi để họ cống hiến và trưởng thành. Công tác đào tạo nhân tài là
nhiệm vụ cao cả của toàn xã hội, song trách nhiệm trực tiếp là của những người
làm công tác giáo dục, chính vì thế trong những năm gần đây Bộ giáo dục và
đào tạo có nhiều chủ trương mới về cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Điển hình
như đề án phát triển hệ thống trường trung học phổ thông chuyên giai đoạn hay
thay đổi cách thức thi chọn đội tuyển tham gia các kỳ thi Olympic khu vực và
quốc tế. Đặc biệt hàng năm tổ chức lễ tuyên dương học sinh đoạt giải Olympic
quốc tế và học sinh đạt điểm xuất sắc nhất kỳ thi tuyển sinh đại học.
Đảng ta xem việc chọn nhân tài, bồi dưỡng nhân tài là một phần quan
trọng trong quốc sách phát triển con người, điều đó được thể hiện qua việc chỉ
đạo dạy và học trong các nhà trường. Nghị quyết TW2 khoá VIII đã chỉ rõ:
“Việc bồi dưỡng học sinh giỏi là nguồn nhân tài cho đất nước được các nhà
trường đặc biệt quan tâm và mọi giáo viên đều có nhiệm vụ phát hiện và bồi
dưỡng học sinh giỏi”. Việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi và thi học sinh giỏi
nhằm: “Động viên khích lệ những học sinh và giáo viên trong dạy và học, góp
phần thúc đẩy việc cải tiến, nâng cao chất luợng giáo dục, đồng thời phát hiện
học sinh có năng khiếu để tiếp tục bồi dưỡng ở cấp học cao hơn, nhằm đào tạo
nhân tài cho đất nước” (Điều 1 - Quy chế thi chọn học sinh giỏi ban hành theo
quyết định 3479/1997/QĐ- BGD&ĐT ngày 01/11/1997. Như vậy, Nhân tài, học
sinh giỏi là yếu tố tiên quyết, không thể thiếu được đối với bất kỳ một dân tộc,
một quốc gia nào. Vì vậy quá trình phát hiện và tổ chức bồi dưỡng nhân tài, bồi
dưỡng học sinh giỏi đang được đặt ra và tiến hành trong các nhà trường và
trường THPT Nam Đàn 2 cũng khơng nằm ngồi qui luật đó.
Tin học là mơn học có tầm quan trọng đặc biệt trong thời đại chuyển đổi
số ngày nay. Mơn Tin học giữ vai trị chủ đạo trong việc chuẩn bị cho học sinh
khả năng tìm kiếm, tiếp nhận, mở rộng tri thức và sáng tạo trong thời đại thơng
tin, kết nối và tồn cầu hóa; hỗ trợ đắc lực học sinh tự học và tập nghiên cứu; tạo
cơ sở vững chắc cho việc ứng dụng công nghệ kĩ thuật số.
3
TIEU LUAN MOI download :
Mặc dầu có tầm quan trọng như vậy, nhưng vì nhiều lý do khác nhau, chất
lượng dạy và học môn Tin học trong thời gian qua cịn có nhiều bất cập. Đã đến
lúc phải có những đánh giá, nhìn nhận thực sự nghiêm túc cả từ phía người dạy
lẫn người học để từ đó có giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học mơn học có
vị trí đặc biệt quan trọng này, nhất là trong giai đoạn hiện nay. Nhằm cải thiện,
nâng cao chất lượng dạy và học môn Tin học, trước hết cần nghiêm túc nhìn
nhận lại vai trị, vị trí của mơn học này trong hệ thống các mơn học trong trường
phổ thơng từ đó đề ra các giải pháp cụ thể và có tính khả thi.
Đối với người học, cần thay đổi cách nhìn nhận, đánh giá vai trị của
mơn học từ đó xác định đúng động cơ và thái độ học tập. Khơng có một
cuộc thi nào là dễ dàng cả. Đấu vật các đấu sĩ có khi phải sứt đầu mẻ trán
mới đem lại vinh quang cho mình. Người học lập trình phải ngày đêm luyện
code thì các em mới lên tay.Trong lập trình, lập trình thi đấu có một ý nghĩa
rất quan trọng, nó như là giai đoạn tập thể lực trước các trận đấu lớn. Nếu
bạn khơng có thể lực thì đừng mơ chơi thể thao. Lập trình thi đấu là như
vậy, các công ty hàng đầu thế giới vẫn tuyển người dựa vào lập trình thi đấu
và một biến thể là lập trình phỏng vấn.
Đối với giáo viên, cần có những nỗ lực trong việc cải tiến, đổi mới
phương pháp giảng dạy. Dạy học phải theo hướng phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh, bồi dưỡng cho học sinh năng lực tự học, khả năng
thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên. Quá trình dạy phải gắn bó
chặt chẽ với thực tiễn cuộc sống của học sinh, giáo viên cần tăng cường sự dụng
các tình huống, các video trực quan tạo ra sự sinh động cho mỗi giờ lên lớp.
Có thể nói rằng quá trình dạy một bài Tin học phải là quá trình học sinh
được cuốn hút vào các hoạt động do giáo viên thiết kế, tổ chức và chỉ đạo, để
thông qua đó, học sinh có thể tự khám phá và nắm vững nội dung bài học. Học
sinh sẽ hứng thú, thơng hiểu và ghi nhớ những gì học sinh đã nắm được qua hoạt
động chủ động, nỗ lực của chính mình. Từ đó sẽ làm cho học sinh u thích môn
Tin học hơn, đam mê với môn học và cũng làm cho giáo viên có điều kiện để
chọn ra những em học sinh giỏi tham gia vào đội tuyển học sinh giỏi cấp Tỉnh
môn Tin học hàng năm.
1.1.2. Tổng quan nghiên cứu về bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin học.
Trong những năm gần đây, các đề tài nghiên cứu bồi dưỡng học sinh giỏi
khá nhiều. Các môn học, các lĩnh vực khác nhau đều có giáo viên nghiên cứu và
có những bài học kinh nghiệm cho đội ngũ giáo viên tham gia bồi dưỡng học
sinh giỏi. Ở tỉnh Nghệ An, các đề tài về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi trên
các lĩnh vực Văn, Tốn, Lý, Hóa...được nhiều giáo viên quan tâm. Nhận thấy,
đây là lĩnh vực mà nhiều đồng nghiệp đang cịn rất quan tâm nên tơi mạnh dạn
đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin
học tại trường THPT Nam Đàn 2 trong bối cảnh hiện nay là vấn đề mới làm đề
tài nghiên cứu của mình.
4
TIEU LUAN MOI download :
1.1.3. Những nguyên tắc cơ bản trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
môn Tin học.
Bồi dưỡng học sinh giỏi là nhiệm vụ mũi nhọn quan trọng trong trường
phổ thông. Để đạt kết quả tốt trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin
học cần đảm bảo các nguyên tắc sau đây: Các giáo viên chiếm lĩnh được các kỹ
năng CNTT để hỗ trợ các phương pháp dạy và học hiệu quả. Ở mức Chiếm lĩnh
Tri thức, CNTT được tích hợp vào các phương pháp dạy học truyền thống.
Trong khi ở mức Chiếm lĩnh Tri thức, các phương pháp dạy học thường là để
dạy và học theo đặc tính, thì các mức tiếp theo khuyến khích các giáo viên nắm
lấy các phương pháp sư phạm lựa chọn thay thế lấy học sinh làm trọng tâm - lý
tưởng các phương pháp luận dựa vào dự án và vấn đề kết hợp sự cộng tác và
hợp tác. Ở mức đô lý tưởng, giáo viên có được các năng lực số cơ bản để hỗ trợ
thực hiện chương trình giảng dạy phù hợp điều kiện thực tế. Điều này sẽ dẫn đến
cần thiết dành thời gian trong chương trình giảng dạy thơng thường và thời gian
để sử dụng kết hợp một số các cơng cụ và các tài ngun số có hiệu quả. Việc sử
dụng các cơng nghệ mới khuyến khích việc chấp nhận vai trò mới của giáo viên
bao gồm các phương pháp, kĩ thuật dạy học mới và các tiếp cận mới cho giáo
viên bồi dưỡng học sinh. Việc ứng dụng thành công CNTT vào môi trường học
tập sẽ phụ thuộc vào khả năng của giáo viên để tổ chức dạy học theo các cách
thức mới.
Vì vậy, yêu cầu mỗi giáo viên phải có trình độ chun mơn vững vàng, kĩ
năng ngơn ngữ, tổ chức hợp lí các hoạt động dạy học, xử lí linh hoạt, sáng tạo
các tình huống có vấn đề trong từng tiết học. Bằng những kiến thức, giáo viên
bồi dưỡng cho học sinh một cách có hệ thống giúp học sinh có tình cảm đúng
đắn đối với mơn học. Ngược lại, tình cảm u mến mơn học giúp các em có ý
thức cao hơn trong quá trình bồi dưỡng. Các kỹ năng dạy học của tương lai sẽ
bao gồm khả năng phát triển việc đổi mới phương pháp sử dụng công nghệ để
cải thiện môi trường học tập, trợ giúp việc chiếm lĩnh tri thức, đào sâu tri thức
và tạo lập tri thức. Việc học tập bồi dưỡng nghề nghiệp của giáo viên sẽ là thành
phần quyết định cho sự tiến bộ giáo dục.
Trong quá trình dạy học, hoạt động học đóng vai trị chủ đạo. Học sinh tự
giác, tự lực tiếp thu kiến thức dưới tác động của giáo viên. Thơng qua vai trị của
người giáo viên, học sinh phát huy được tính tự giác, tích cực, ham mê tìm kiếm
thức mới. Đảm bảo tính khoa học với tính vừa sức: đây là một nguyên tắc vô
cùng quan trọng khi bồi dưỡng học sinh giỏi. Bởi yêu cầu, nhiệm vụ học tập
phải phù hợp với trí tuệ học sinh.
Dạy học phù hợp khả năng, năng lực, trình độ phát triển của đối tượng
học sinh, đảm bảo học sinh đều được phát triển ở mức cao nhất. Những kiến
thức chúng ta truyền tải đến học sinh phải được học sinh tiếp thu trên cơ sở phát
huy hết khả năng của mình. Bồi dưỡng học sinh giỏi khơng phải là dạy những
bài q khó, những lý luận xa vời mà phải bắt đầu từ dạy chuẩn kiến thức, kỹ
5
TIEU LUAN MOI download :
năng theo khung chương trình giới hạn mà kế hoạch của Sở Giáo dục đã ban
hành từng khối lớp. Trên cơ sở chuẩn kiến thức, giáo viên có thể mở rộng, khắc
sâu kiến thức cho học sinh. Nếu đưa những kiến thức quá cao đối với các em,
các em không những khơng hiểu mà cịn dẫn đến việc chán học, lâu dần các em
sẽ cảm thấy quá áp lực, xa vời không hứng thú với việc bồi dưỡng học sinh giỏi.
Hoặc nếu chỉ dừng lại ở việc cung cấp kiến thức theo chuẩn thì khó có học sinh
giỏi và khơng phát huy được tính sáng tạo, tích cực học tập của học sinh.
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Thực trạng về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin học ở trường THPT
1.2.1.1. Về phía học sinh
Như chúng ta đã biết, để có học sinh giỏi đạt kết quả cao trong các kỳ thi do
nhiều yếu tố: tố chất học sinh, sự quan tâm của gia đình, nhà trường và xã hội, ý
thức học tập của học sinh, việc bồi dưỡng và không ngoại trừ yếu tố may mắn.
Tuy nhiên chúng ta không chỉ chờ đợi và cầu mong ở sự may mắn bởi vì yếu tố
may mắn chỉ là một phần rất nhỏ. Phương châm có câu: "Trở thành nhân tài một
phần do tài năng còn 99 phần là ở sự tôi luyện". Theo quan điểm của tôi, điều
quan trọng hơn cả là chúng ta phải trang bị cho các em vững vàng kiến thức trước
khi đi thi. Do vậy việc bồi dưỡng vẫn là yếu tố quan trọng hơn cả. Nhưng chúng
ta cần bồi dưỡng học sinh giỏi những nội dung gì? bồi dưỡng như thế nào cho đạt
hiệu quả? điều đó cần nhìn rõ thực trạng bồi dưỡng học sinh giỏi hiện nay.
Có thể thấy cơng tác bồi dưỡng HSG Tin học ở các trường THPT trên địa
bàn tỉnh Nghệ An và trường THPT Nam Đàn 2 hiện nay đang gặp một số khó
khăn nhất định đó là công tác tuyển chọn học sinh bồi dưỡng, xây dựng
chương trình, nội dung bồi dưỡng, quy trình bời dưỡng giảng dạy, tài liệu bồi
dưỡng, công tác kiểm tra, kiểm định chất lượng... Bởi lẽ trong thực tế, theo
quan niệm sai lầm của một số người: mơn Tốn, Văn, Ngoại ngữ mặc nhiên
được coi là “chính”, các mơn khác bị coi là “phụ”, riêng môn Tin học là “rất
phụ”. Quan niệm “chính” - “phụ” khơng chỉ có ở phụ huynh, mà cịn có trong
cả người học, thậm chí ngay cả trong đội ngũ giáo viên.
Thực tế đã có nhiều trường hợp xảy ra đối với bản thân tôi và các đồng
nghiệp khác trong quá trình lấy danh sách đội tuyển tham gia học sinh giỏi.
Học sinh khi được giáo viên chọn thi mơn Tin học tỏ ra khơng thích, đang cịn
dè chừng. Có học sinh đã nhận lời với giáo viên rồi nhưng vì đây khơng phải là
mơn khối, tâm lí thi mơn này khơng bằng các mơn Tốn, Lí, Hóa,... nên các em
đã từ chối sau khi tham gia một thời gian. Cịn có những trường hợp phụ huynh
khi biết con được giáo viên chọn đi thi môn Tin học phụ huynh cũng đã có
phản ứng liền là khơng đồng ý vì sợ mất thời gian và làm ảnh hưởng đến các
môn khối. Ngay cả trong đội ngũ giáo viên cũng có những người có sự tác
động đến học sinh của mình khơng muốn cho tham gia thi mơn Tin học. Cuối
cùng đội tuyển môn tin học chỉ tuyển chọn được những học sinh cịn sót lại của
các mơn như Tốn, Lí, Hóa, Sinh, Anh,…..
6
TIEU LUAN MOI download :
Đặc biệt là ở khu vực trường huyện vùng lũ lụt học sinh trong đội tuyển
bồi dưỡng nhà lại chưa có điều kiện để mua máy tính. Giáo viên bồi dưỡng
phải mượn những bộ máy cũ của đồng nghiệp cho các em trong đội tuyển
mượn để học. Chính những khó khăn đó ln đè nặng trên vai và tâm trí của
người giáo viên môn Tin học khi tham gia dạy bồi dưỡng học sinh giỏi. Vì vậy
ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả chất lượng học sinh giỏi môn Tin học ở các
trường trung học phổ thơng.
1.2.1.2. Về phía giáo viên
Trong thời gian gần đây do tình hình dịch bệnh COVID đang diễn biến
phức tạp để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi được thường xuyên, liên tục và dễ
dàng thì đang là một bài tốn thách thức lớn cho người giáo viên bồi dưỡng.Việc
học và việc giao tiếp giữa giáo viên với học sinh giờ đây không chỉ giới hạn
trong vài mét vuông của lớp học. Mở ra nhiều kênh để kết nối và tương tác với
học sinh hơn sẽ giúp gắn kết người dạy và người học về chiều rộng và cả chiều
sâu. Xây dựng lớp học và tạo nội dung học trên fanpage để chia sẻ kiến thức. Đa
dạng hóa sự xuất hiện của bản thân trên các nền tảng giúp học sinh dễ dàng tiếp
cận và kết nối với giáo viên và cũng là cách để người dạy có thể giao tiếp dễ
dàng, thấu hiểu học trị của mình hơn. Vì thế, giáo viên có thể thử nghĩ đến việc
thay đổi từ những bài tập về nhà được giao, từ cách thức giảng dạy, cách làm bài
của học sinh bằng một hình thức khác mới mẻ hơn để kích thích sự hứng thú của
các em.
Đặc biệt trong tình hình dịch bệnh COVID đang diễn biến phức tạp việc kết
nối với học sinh mình bồi dưỡng hết sức khó khăn thì người giáo viên cần thay đổi
tư duy phương thức tiếp cận với học sinh là vừa trực tuyến vừa trực tiếp.
1.2.2. Những thuận lợi và khó khăn trong công tác bồi dưỡng học sinh
giỏi môn Tin học ở trường THPT hiện nay
1.2.2.1. Thuận lợi
Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin học ở các trường THPT trên
địa bàn tỉnh Nghệ An nói chung và ở trường THPT Nam Đàn 2 nói riêng hiện
nay có thế thấy có rất nhiều thuận lợi:
Đội ngũ giáo viên có trình độ chun mơn vững vàng, nhiều thầy, cơ có
kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng HSG và đặc biệt là có nhiệt huyết lớn
trong cơng tác bồi dưỡng HSG. Ở trường THPT Nam Đàn 2 nhóm Tin học có
4/4 giáo viên đã từng tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi đều có kết quả tốt đã có
giải cao. Đây là yếu tố quan trong tạo nên sự thi đua trong công tác giảng dạy và
bồi dưỡng học sinh giỏi trong nhóm Tin nói riêng.
Đặc biệt có nhiều em học sinh muốn tham gia thi chọn vào đội tuyển học
sinh giỏi tỉnh, phụ huynh quan tâm nhiều hơn đến môn học. Nhận thức của phụ
huynh, học sinh đã có nhiều thay đổi đối với môn học trong những năm gần đây:
7
TIEU LUAN MOI download :
vai trị của mơn Tin học trong việc hình thành năng lực số. Có nhiều phụ
huynh đã có chiều hướng tích cực theo xã hội (khơng ép con học theo văn,
toán…mà tùy khả năng tiếp cận của con, cũng như những học sinh ngành
cơng nghệ thơng tin ra dễ tìm được việc làm, lương lại cao, nên phụ huynh
đã cho con em theo học bộ môn tin học cũng như cho theo đội tuyển học
sinh giỏi môn tin học). Để hỗ trợ cho cơng tác dưỡng học sinh giỏi có hiệu
quả, bên cạnh nhiệm vụ chuyên môn thường xuyên, Ban giám hiệu các
trường THPT đã rất quan tâm đến công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Đây
được coi là chất lượng mũi nhọn để xây dựng thương hiệu của nhà trường, vì
vậy, lãnh đạo nhà trường đã có sự chỉ đạo, quan tâm sâu sát kịp thời, có
những kế hoạch cụ thể và lâu dài cho công tác bồi dưỡng HSG. Nhà trường
đã có sự quan tâm đặc biệt và có những biện pháp hỗ trợ đúng mức, tạo điều
kiện cho giáo viên và học sinh tham gia bồi dưỡng như có chế độ thưởng
cho giáo viên và học sinh ngồi quy định thưởng của tỉnh. Chun mơn nhà
trường đã lên kế hoạch bồi dưỡng ngay từ hè trước khi năm học mới bắt đầu.
Khi vào năm học để tránh lịch chồng chéo nhà trường đã cố định, ưu tiên
buổi học bồi dưỡng cho tất cả các môn vào chiều thứ 4 hàng tuần. Đó là một
động lực để giáo viên và học sinh thấy mình có trách nhiệm hơn với cơng
tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
1.2.2.2. Khó khăn
Trong cơng tác bồi dưỡng HSG của một số trường thường gặp những hạn
chế về kết quả. Điều đó xuất phát từ những nguyên nhân chủ yếu như sau:
Đa số giáo viên dạy bồi dưỡng vừa phải bảo đảm chất lượng đại trà,
vừa phải hoàn thành chỉ tiêu chất lượng mũi nhọn và cơng tác kiêm nhiệm.
Do đó việc đầu tư cho cơng tác bồi dưỡng HSG cũng có phần bị hạn chế.
Công tác tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng để nâng cao chất lượng dạy học sinh
giỏi đòi hỏi nhiều thời gian, tâm huyết. Cùng với đó trách nhiệm lại nặng nề,
áp lực cơng việc lớn cũng là những khó khăn khơng nhỏ với các thầy cơ giáo
tham gia BD HSG.
Ngồi ra, khơng phải khơng có trường hợp có những thầy, cơ giáo có
chun mơn giỏi và có kinh nghiệm nhưng chưa thật mặn mà với cơng tác
BDHSG vì nhiều lí do khác nhau. Học sinh luôn đứng trước sự lựa chọn
giữa học chuyên sâu để thi HSG và học để thi Đại học, các em khơng n
tâm vì phải mất nhiều thời gian và ảnh hưởng đến kết quả học tập ơn thi Đại
học sau khi thi HSG.
Bên cạnh đó nội dung bồi dưỡng thiếu định hướng và thiếu tính liên thơng
trong hệ thống chương trình. Tất cả giáo viên dạy bồi dưỡng đều phải tự soạn, tự
nghiên cứu và tự sưu tầm tài liệu. Học sinh một số không yên tâm khi tham gia
lớp bồi dưỡng HSG vì phải mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến sức khỏe và kết
quả học tập chung ở trên lớp. Giáo viên dạy bồi dưỡng vẫn phải hồn tất cơng
8
TIEU LUAN MOI download :
tác giảng dạy như các giáo viên khác, đôi khi cịn kiêm nhiệm nhiều cơng tác
khác như: chủ nhiệm, tổ trưởng bộ mơn, cơng đồn… đó là một thực tế do Ban
giám hiệu lúc nào cũng muốn giao công tác cho những giáo viên tốt, có uy
tín. Chính vì lý do đó, việc đầu tư cho cơng tác bồi dưỡng HSG cũng có
phần bị hạn chế.
Khó khăn lớn nhất là nhà một số em trong đội tuyển bồi dưỡng học sinh
giỏi chưa có máy tính để học ở nhà. Mà mơn tin học là mơn bắt buộc phải có
máy nó là công cụ trực tiếp để các em tôi luyện các dạng bài tập. Vì thế giáo
viên bồi dưỡng Tin học phải nghĩ cách để các em có được cơng cụ học tập càng
sớm càng tốt. Bằng cách mượn những bộ máy của đồng nghiệp mình. Có những
em gia đình lại hết sức khó khăn khơng thể động viên gia đình học sinh mua
máy tính được thì chính viên bồi dưỡng phải tự mua những máy vi tính cũ để
các em có phương tiện học tập.
9
TIEU LUAN MOI download :
CHƯƠNG 2
QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN VÀ HIỆU QUẢ CỦA GIẢI PHÁP
2.1. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng học sinh
giỏi môn Tin học ở trường THPT Nam Đàn 2.
2.1.1. Chủ động về kiến thức và tài liệu để sẵn sàng tiếp nhận nhiệm vụ
bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin.
Để xứng đáng là “người dẫn đường tin cậy” của học sinh trước khi được phân
công bồi dưỡng học sinh giỏi tôi xác định phải tự trau dồi kiến thức, tích lũy các
dạng bài tập từ những bài đơn giản đến các dạng bài tập xử lí khó, phức tạp địi hỏi
nhiều kĩ thuật, xin tài liệu bồi dưỡng của đồng nghiệp mình. Hơn hết tơi phải tự
trang bị kiến thức cho mình để chủ động trong cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi
của mình. Thời gian hè là thời gian lí tưởng nhất để tơi học tập. Với phương châm
mỗi thầy cô giáo là tấm gương học tập suốt đời nên tơi nghĩ mình phải có kiến thức
thì mới có thể đồng hành cùng với các em. Tơi tham gia các khóa học về ngơn ngữ
lập trình của một số thầy cơ có uy tín trong tỉnh nhà. Như khóa học nâng cao về
ngơn ngữ lập trình C++, Python của thầy Nguyễn Đức Tồn Tổ phó Tổ Toán – Tin
trường Đại học Vinh người thầy đã có nhiều thành tích xuất sắc bồi dưỡng học sinh
giỏi trong các kì thi học sinh giỏi các cấp. Qua khóa học ngồi kiến thức thiếu hụt
tơi được bù đắp tơi cịn có cơ hội giao lưu, học hỏi với các đồng nghiệp của mình
để trao đổi tài liệu, phương pháp, kinh nghiệm dạy học của mình.
Chính vì mỗi thầy cô là một tấm gương học tập cho học sinh noi theo nên tôi
thường xuyên làm các bài tập trên trang web của
hai thầy giáo đầu ngành trong lĩnh vực công nghệ thông tin của tỉnh nhà là
thầy giáo Trần Thanh Hiệp và thầy giáo Nguyễn Đức Toàn. Ngoài ra cịn tạo
thêm cho mình các tài khoản trên các trang như để rèn
luyện kĩ năng lập trình với hàng ngàn bài tập được biên tập rất công phu.Với
các chuyên đề lập trình thi đấu theo từng cấp độ của thang Bloom chứ không
đi theo kiểu luyện contest như nhiều judge hiện tại. Qua hệ thống các bài tập
tôi thấy mình lên tay có những bài khó tơi lại trao đổi lại với đồng nghiệp của
mình để được hỗ trợ, giải đáp. Tự mình đặt ra mục tiêu mỗi ngày phải dành
quỹ thời gian để giải được một hay hai ba bài trong một ngày trên hệ thống
web. Và hiện tại với tài khoản anhphunq82 trên web:
đã có giải quyết đươc 286 bài tập và tài khoản để
tôi có thể sẵn sàng tiếp nhận nhiệm vụ bồi dưỡng các học sinh của mình bất
cứ lúc nào.
Lớp học Python dành cho GV
10
TIEU LUAN MOI download :
Hình 1: Lớp học Python dành cho giáo viên
Hình 2: Lớp học C++ nâng cao dành cho GV
11
TIEU LUAN MOI download :
Hình 3: Tài khoản trên web http:// Lap Trinh Pho Thong - Trang chủ
với 286 bài đã accept
Hình 4: Tài khoản trên web THPT Chuyen - Trang chủ (ntucoder.net)
2.1.2. Sử dụng các phương pháp dạy học trực tuyến tạo sự hấp dẫn cho
các em ngay trong từng tiết học Tin để các em u thích mơn Tin ngay từ khi
cịn học ở lớp 10 để chuẩn bị tốt nguồn bồi dưỡng học sinh giỏi.
Theo tôi để nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi thì trước hết chất
lượng đại trà cũng cần được quan tâm học sinh vào đội tuyển cũng bắt đầu từ
học sinh đại trà. Học sinh u thích mơn Tin học, tự nhiên các em sẽ chăm chú,
say mê. Khi đó việc tìm kiếm học sinh vào đội tuyển sẽ dễ dàng hơn. Tôi rất tâm
đắc với câu nói về việc giáo viên kết nối với học sinh như sau: “Bạn phải chạm
vào con tim trước khi chạm vào khối óc”. Tại sao giáo viên phải chạm vào trái
tim trước khi chạm vào khối óc? Bởi các em có u thích mơn mình học thì khi
đó các em mới theo đuổi mơn mình sẽ chọn thi.
Để tạo sự hấp dẫn và lôi cuốn cho các em ngay từ trong các tiết học tôi sử
dụng phần mềm Classpoint để lồng ghép vào trong các tiết học.
Khai thác tính năng mới và hay trên quizizz cho giáo viên:
+ Tạo bài kiểm tra
+ Tạo bài trình chiếu tương tác với học sinh
+ Học sinh tham gia trả lời câu hỏi: Tự do
12
TIEU LUAN MOI download :
+ Học sinh tham gia trả lời câu hỏi: Dưới sự điều khiển của giáo viên
Các em rất thích và hăng say tương tác bài. Từ đó bồi đắp tình yêu và
đam mê với môn Tin học. Đây cũng là yếu tố góp phần quan trọng để tơi lấy
được đội nguồn bồi dưỡng cho đội tuyển ngay từ khi các em cịn học lớp 10.
Hình 5: Các em học sinh đang dùng điện thoại sử dụng classpoint để làm bài
tậpMàn hình giao diện lớp học đang làm bài tập sử dụng classpoint
2.1.3. Tuyển chọn học sinh tham gia đội tuyển học sinh giỏi
Trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi người thầy đóng vai trị quan
trọng nhưng khâu lựa chọn nguồn học sinh là yếu tố quyết định sự thành cơng.
Thơng thường những em có tố chất thơng minh, học lực khá - giỏi bao giờ cũng
đăng ký vào đội tuyển các mơn học theo khối như: Tốn, Lý, Hố, Văn, Ngoại
ngữ… rồi cuối cùng mới đến Tin học. Đó cũng là điều dễ hiểu. Vậy làm thế nào
để học sinh say mê, thích học mơn Tin? Điểm xuất phát phải bắt đầu từ người
thầy. Mình phải thực sự coi bộ mơn mình dạy như cái nghiệp của mình để
chun tâm gắn bó và học tập khơng ngừng. Ngồi năng lực truyền thụ tri thức
lí luận khoa học, mình là minh chứng sống để học sinh lấy làm gương.Vì thế tôi
nhận thấy, giáo viên dạy đội tuyển môn Tin phải là người truyền được “lửa”
cho học sinh. Tức là phải khơi dậy ở các em sự u thích mơn học, niềm tin và
lòng say mê để các em tự giác, chủ động tham gia với động cơ đúng đắn và có
quyết tâm thi đạt kết quả cao. Có thể nói, đây là khâu quan trọng nhất tác động
đến tâm lý học sinh thực sự có hiệu quả vì nó quyết định việc các em sẽ học và
thi như thế nào. Để làm được điều này, theo tôi giáo viên vừa đóng vai trị là
người thầy đồng thời cũng là người bạn lớn của các em, để phân tích và chỉ ra
cho các em thấy được những lợi thế khi tham gia đội tuyển học sinh giỏi môn
13
TIEU LUAN MOI download :
Tin. Nếu các em học đại học có ý định theo đuổi ngành công nghệ thông tin mà
được bồi đắp kiến thức ngay từ khi đang ở cấp 3 thì đó là điều tuyệt vời với bất
kì sinh viên ngành công nghệ thông tin nào. Các em tiếp cận kiến thức càng sớm
thì bản thân các em càng có lợi, càng vững vàng hơn so với các bạn cùng trang
lứa khi các em bước vào giảng đường đại học. Trong khi mình được trang bị
nhiều kiến thức về lập trình nói riêng và kiến thức về Tin học nói chung thì các
bạn khác chỉ mới là bắt đầu tìm hiểu.
Ngồi phương pháp truyền thống là cho học sinh tự đăng ký, qua từng tiết
học, từng bài tâp kiểm tra đánh giá, giáo viên cần phát hiện những học sinh có tố
chất của toán học để vận dụng vào các bài toán của tin học để lựa chọn,
động viên các em tham gia đội tuyển học sinh giỏi cấp trường tạo nguồn đội
tuyển học sinh giỏi cấp tỉnh. Từ nguồn học sinh như trên, sau khi thi học sinh
giỏi cấp trường tôi tiến hành lựa chọn danh sách đội tuyển, theo thang điểm từ
cao xuống thấp và lấy từ 3 đến 5 em ngay từ khi cịn ở lớp 10.
Có thể nói rằng việc chọn nguồn học sinh giỏi và thành lập đội tuyển là
khâu đầu tiên có vai trị rất quan trọng trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi.
Bởi vì bên cạnh vai trị hướng dẫn của giáo viên thì học sinh là yếu tố quyết định
đến sự thành công. Tuy nhiên việc chọn nguồn lại là một vấn đề gặp rất nhiều
khó khăn đối với bộ mơn của tơi. Cụ thể:
Về phía phụ huynh học sinh: Đa số tâm lí của phụ huynh khơng muốn
cho con mình thi mơn Tin học. Bản thân tôi đã từng gặp những phụ huynh
như vậy trong thực tế, thậm chí khi tơi gọi điện trao đổi họ cịn từ chối một
cách thẳng thắn.
Về phía học sinh: Học sinh cảm thấy mơn học này khó và mới mẻ với một
số học sinh ở trường cấp 2 các em chưa được tiếp xúc hay làm việc nhiều với
máy tính. Có nhiều em khi được chọn vào đội tuyển Tốn, Lí, Anh, Sinh rất vui
vẻ nhưng nếu được chọn vào đội tuyển thi mơn Tin học thì các em đang đắn đo
suy nghĩ.
Về phía giáo viên bồi dưỡng: Ngồi những khó khăn gặp phải về phía
phụ huynh, học sinh như đã nêu trên thì trong quá trình chọn nguồn vẫn cịn
khơng ít những khó khăn khác. Bởi lẽ thơng thường các em có tố chất thơng
minh, học lực khá, giỏi đều muốn đăng kí dự thi vào các đội tuyển Toán, Văn,
Ngoại ngữ, Sử, Địa… Do vậy việc chọn nguồn học sinh giỏi môn Tin học bao
giờ cũng là diễn ra sau cùng, các môn chọn ngược chọn xi, thậm chí loại ra
khi đó mới đến lượt môn Tin học. Khi giáo viên đã chọn được rồi cũng đâu dễ
dàng để học sinh theo mình và đi thi cho mình. Đứng trước những khó khăn đó
bản tơi ln trăn trở để tìm ra hướng giải quyết tốt nhất và cuối cùng tơi đã có
những bước đầu thành cơng trong việc chọn nguồn.
Ngồi ra, trong q trình bồi dưỡng tơi cịn tiếp tục thi khảo sát ít nhất ba
lần để đánh giá chính xác khả năng của từng em. Từ đó có thể lấy bổ sung thêm
14
TIEU LUAN MOI download :
hoặc loại bớt một số em không tiến bộ trong đội tuyển. Như vậy, để chọn đội
tuyển một cách hiệu quả cần thực hiện tốt các bước sau đây:
Người giáo viên phải làm cho học sinh hiểu và nhận thức đúng về tầm
quan trọng của môn Tin học, yêu môn học, say mê từng tiết học. Muốn vậy giáo
viên phải thật sự coi mơn mình dạy như là một cái nghiệp của mình, chun tâm
gắn bó, trau dồi chun mơn, đổi mới phương pháp dạy học, thiết kế bài giảng
đa dạng, sáng tạo tránh nhàm chán cho học sinh. Từ đó sẽ cuốn hút học sinh
khiến cho các em thích thú với môn học. Hầu hết các tiết dạy của tôi luôn diễn
ra sôi nổi, học sinh phát huy hết năng lực của mình. Trên cơ sở đó tơi sẽ dễ dàng
phát hiện ra những em học sinh có tố chất tốt, có tư duy thơng minh động viên
các em vào nguồn bồi dưỡng của mình.
Khi đã tìm được nguồn học sinh giỏi thì lúc này tơi nghĩ giáo viên phải là
người truyền lửa cho học sinh, truyền sự say mê, niềm đam mê của mình cho
học sinh. Khơi dậy trong các em niềm tin, tạo ra động lực để các em tự giác
tham gia với động cơ đúng đắn và có quyết tâm cao. Giáo viên phân tích cho các
em những lợi thế khi được chọn vào đội tuyển thi học sinh giỏi tỉnh. Khi tham
gia thi học sinh giỏi giúp các em có cơ hội để thể hiện mình, sẽ có những sự trải
nghiệm thú vị, rèn luyện cho các em sự tự tin, có cơ hội gặp gỡ, tranh tài với các
bạn đến từ những ngôi trường có tiếng trong tỉnh. Đặc biệt qua kỳ thi đó cũng
chính là bước khởi đầu các em rèn luyện tâm thế thi cử để bước vào ký thi đại
học với tâm thế tự tin hơn.
Việc chọn nguồn nên tập trung ở các lớp có nhiều học sinh khá giỏi của
trường. Bởi vì những lớp này học sinh có sự cạnh tranh trong học tập cao. Tuy
nhiên do đặc trưng của bộ mơn Tin học thì rất đặc biệt là các em được chọn phải
rất tâm huyết, có niềm đam mê với mơn Tin va có tư duy logic của Tốn học.
Sau khi đã phát hiện nguồn tôi động viên các em tham gia vào đội tuyển học
sinh giỏi cấp trường và tranh thủ tiến hành quan sát, tiếp cận từng em để bồi
dưỡng các em ngay từ lớp 10 vào những giờ ra chơi 5 phút để gặp gỡ các em tìm
hiểu những điểm mạnh, điểm yếu của các em. Thơng thường việc lập đội tuyển
diễn ra sau học kì I của lớp 10 và đội tuyển chính thức thì sau học kì II của lớp
10 sẽ đánh giá và chốt danh sách đội tuyển học sinh giỏi. Tất nhiên muốn chọn
được đội tuyển có chất lượng thì giáo viên phải có những lần khảo sát thực chất
để đảm bảo tính khách quan, chính xác. Đề ra phải chuẩn, chấm và chữa kịp thời
thì mới đánh giá đúng năng lực học sinh.
2.1.4. Tạo sự kết nối gia đình học sinh để thúc đẩy, giám sát quá trình học.
Gia đình là yếu tố quan trọng là động cơ phấn đấu của mỗi em học sinh.
Gia đình và những người thân đặc biệt là bố mẹ là những người có tiếng nói và
vị trí đặc biệt trong lịng của các em.Vì vậy đây là tiền phương vững chắc nhất
mà người giáo viên bồi dưỡng cần phải phát huy ở mỗi học sinh. Bởi thầy cơ
khơng thể giám sát các em và có nhiều thời gian bên cạnh các em ngoài những
giờ lên lớp và thời gian ở trường. Thời gian các em tự học là quan trọng nếu
15
TIEU LUAN MOI download :
được sự động viên giám sát của bố mẹ thì góp phần nâng cao hiệu quả trong q
trình bồi dưỡng.
Với bản thân mình, tơi đã tìm hiểu xem người có vị trí đặc biệt trong lịng
học sinh mình là bố hay là mẹ để tôi tạo mối liên kết bền vững trong việc thúc
đẩy việc tự học của học sinh mình bồi dưỡng.
Đặc biệt ở mơn Tin khả năng tự học của học sinh đóng vai trị quan
trọng trong việc bồi dưỡng. Nên việc giám sát việc học ở nhà của bố hoặc
mẹ giúp người giáo viên nắm bắt được kịp thời tâm lý của học sinh để có
biện pháp hỗ trợ kịp thời. Người giáo viên bồi dưỡng phải thường xuyên cập
nhật thông tin thường xuyên như đề thi các năm của tỉnh mình ra, có khi là
cập nhật đề thi của tỉnh bạn. Ngoài ra người giáo viên bồi dưỡng phải thực
sự đồng cảm với học sinh của mình trong từng bài tập từng đề thi.Thấy học
sinh mình đang gặp khó khăn ở phần xử lí nào. Có thể người giáo viên chưa
giải quyết được ngay lúc đó thì cần kết nối với đồng nghiệp khác để được hỗ
trợ. Những việc làm này để học sinh thấy được rằng thầy cơ giáo cũng vì
mình thì mình càng phải quyết tâm hơn nữa. Trong quá trình bồi dưỡng nắm
bắt tâm tư nguyện vọng của các em từ phía gia đình cũng như từ phát hiện
của giáo viên bồi dưỡng rất quan trọng nó góp phần quan trọng trong kết
quả của việc thi cử của học sinh.
Hình 6: Mẹ và cơ đưa trị đi thi Tin học trẻ Tỉnh Nghệ An lần thứ XXVI năm 2020
16
TIEU LUAN MOI download :
2.1.5. Xây dựng chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi
Xây dựng chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi là một trong những yếu tố
quan trọng để người giáo viên xác định được nhiệm vụ của mình dạy cho học
sinh nội dung gì và dạy như thế nào.
Để thực hiện nhiệm vụ này, giáo viên cần căn cứ vào kế hoạch của Sở
Giáo dục & Đào tạo, nhiệm vụ của nhà trường về công tác bồi dưỡng học sinh
giỏi, khung chương trình và cấu trúc đề thi để xây dựng chuyên đề bồi dưỡng
cho đúng trọng tâm kiến thức.
Cụ thể, với kinh nghiệm của bản thân mình và tham khảo các đồng nghiệp
của mình, tơi đã xây dựng hệ thống chun đề bồi dưỡng học sinh giỏi như sau:
Chuyên đề 1: Các khái niệm cơ bản trong C++
Chuyên đề 2: Cấu trúc rẽ nhánh
Chuyên đề 3: Cấu trúc vòng lặp
Chuyên đề 4: Kiểu dữ liệu mảng 1 chiều
Chuyên đề 5: Kiểu dữ liệu mảng 2 chiều
Chuyên đề 6: Kiểu dữ liệu xâu kí tự
Chuyên đề 7: Kiểu dữ liệu tệp văn bản
Chuyên đề 8: Hàm và cấu trúc hàm
Chuyên đề 9: Kiểu dữ liệu struct
Chuyên đề 10: Một số thuật toán số học.
Chuyên đề 11: Chặt nhị phân và đệ quy
Chuyên đề 12: Các bài tốn quy hoạch động điển hình.
Với 12 chuyên đề xây dựng theo cấu trúc thi học sinh giỏi đã khái qt
tồn bộ khung chương trình thi. Trên cơ sở đó có sự phân bố thời gian hợp lý để
học sinh có khả năng tiếp thu đầy đủ nội dung đã xây thông qua việc xây dựng
chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi tôi nhận thấy: Đây là bước quan trọng quyết
định đến kết quả thi của học sinh. Nếu người giáo viên khơng có kế hoạch bồi
dưỡng, không nắm chắc cấu trúc, yêu cầu của đề thi học sinh giỏi, thấy cái gì
hay, cái gì khó thì dạy mà khơng có hệ thống thì sẽ dẫn đến học sinh không bao
quát được kiến thức, nội dung, làm cho học sinh hoang mang, không khắc sâu
nội dung giáo viên hướng dẫn.
Khi tôi xây dựng chuyên đề theo hệ thống đã phủ kín hết tồn bộ chương
trình theo yêu cầu, các dạng đề thi học sinh giỏi. Vì vậy, khi học sinh bước vào
kỳ thi cho dù bắt gặp đơn vị kiến thức nào, dạng đề nào thì học sinh không bị
ngợp mà các em vẫn rất tự tin để làm bài.
Tuy nhiên, thông qua việc xây dựng chuyên đề cũng cần lưu ý rằng, sau
bước xây dựng chuyên đề bồi dưỡng, giáo viên phải có kế hoạch dạy phù hợp,
chuẩn bị tài liệu chu đáo. Giáo viên cần cung cấp và hướng dẫn tài liệu cho học
sinh. Do đó ngồi việc giáo viên giới thiệu chương trình sách giáo khoa, các loại
sách tham khảo thì giáo viên phải tự tìm tịi nguồn tài liệu bằng cách truy cập
17
TIEU LUAN MOI download :
Internet để tìm tài liệu, video bài giảng, khai thác các thơng tin để có thể vận
dụng trong q trình giảng dạy.
Với chuyên đề 11: Chặt nhị phân và đệ quy tơi tìm kiếm những bài tốn
điển hình như:
TÌM KIẾM
Cho dãy số a1,a2,...,an và t giá trị x. Hãy tìm xem trong dãy số có tồn tại
phần tử bằng x hay khơng.
Dữ liệu:
Dịng đầu ghi số ngun dương n (0< n ≤105).
Dòng 2 ghi n số nguyên dương là dãy số a1, a2, …, an (0
Dòng 3 ghi số nguyên dương t (0 < t ≤105)
t dòng sau mỗi dòng ghi số nguyên dương x (0< x ≤1018).
Kết quả:
In ra t dòng, dòng thứ i ghi số kết quả tương ứng Y nếu tồn tại x trong dãy
và ghi N nếu không tồn tại.
INPUT
OUTPUT
10
Y
1 2 3 4 7 6 5 8 9 10
N
5
N
1
Y
11
N
33
10
12
Có t truy vấn. Với mỗi truy vấn ta sẽ tìm xem trong dãy a có tồn tại x hay
khơng. Nếu chúng ta dùng cách tìm kiếm tuần tự từ phần tử đầu đến phần tử
cuối để tìm thì với n ≤ 105 và t ≤ 105. Thì khi đó độ phức tạp của nó lên đến 10 10.
Chắc chắn sẽ khơng thể ăn hết test. Từ đó chúng ta sẽ dùng thuật toán nhị phân.
Đầu tiên chúng ta phải sắp xếp dãy a lại theo hướng tăng dần.
Bước tiếp theo ta sẽ chặt nhị phân:
18
TIEU LUAN MOI download :
Thuật toán như sau:
int d=1, c=n,cnt=0;
while(d<=c)
{
int g=(d+c)/2;
if (a[g]==x)
{
Cnt++;
break;
}
Else if (a[g]>x)
{
c=g-1;
}
Else
d=g+1;
}
if (cnt>0)
cout<<'Y'<<'\n';
else
cout<<'N'<<'\n';
Đoạn lệnh trên chính là đoạn chặt nhị phân để tìm xem trong mảng a có
tồn tại số x hay không.
*Ý tưởng: Ta sẽ gán d=1, c=n, cnt=0;
- Tiếp theo ta sẽ chặt đơi g=(d+c)/2;
- Nếu a[g]=x thì tăng cnt lên 1 đơn vị và thốt khỏi vịng lặp while
- Nếu a[g]>x thì chứng tỏ x đang cịn nhỏ hơn số hạng g của mảng a
nên ta gán c=g-1
- Nếu a[g]
- Sau khi ra ngồi vịng lặp ta sẽ kiểm tra xem cnt có lớn hơn 0 hay
khơng. Nếu lớn hơn thì in ra Y ngược lại in ra N
* Code mẫu hoàn chỉnh cho bài này như sau:
# include<bits/stdc++.h>
# define nmax 100000
using namespace std;
long long t,x,n, a[nmax+5];
int main()
{
cin>>n;
for (int i=1; i<=n; i++)
cin>>a[i];
sort(a+1,a+n+1);
19
TIEU LUAN MOI download :
