Tài liệu Nhà điêu khắc, kiến trúc sư, hoạ sĩ Michelangelo (1475-1564) potx

Nhà điêu khắc, kiến trúc sư, hoạ sĩ Michelangelo
(1475-1564)



Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni là một nhà điêu khắc, kiến trúc sư,
hoạ sĩ và thi sĩ Ý đã có sức ảnh hưởng mãnh liệt đến nền tảng Mĩ Thuật Phương
Tây sau này. Cùng với Leonardo da Vinci, ông đã tạo ra giá trị rực rỡ cho thời kỳ
Phục Hưng Đỉnh Cao.

Michelangelo tự coi là một người con của thành Florence hào hoa, cho dù ông
được sinh ra vào ngày 6-3-1475 tại một khu làng nhỏ của vùng Caprese, gần kề thủ
phủ Arezzo. Ông đã có một ràng buộc chặt chẽ với thành phố quê hương, với nền
tảng mĩ thuật, văn hoá của thành phố Florence trong suốt cuộc đời mình. Tuổi
thanh xuân của ông trôi qua phần lớn tại thành Rome khi làm việc cho các Giáo
Hoàng nhưng một tâm niệm luôn day dẳng trong ông là nếu chết thì mong được
chôn cất tại Florence. Và tâm nguyện đó đã được hiện thực hoá, ông đã vĩnh viễn
siêu thoát trong một khu tưởng niệm tại nhà thờ Santa Croce.


Chúa Trời tạo ra Adam. Nhà nguyện Sixtin

Thân phụ của ông tên là Ludovico Buonarroti Simoni, một quan chức của thành
Florence có quan hệ với chính quyền của gia đình Medici, đã gửi gắm cậu con trai
13 tuổi của mình vào xưởng vẽ của hoạ sĩ Domenico Ghirlandaio. 2 năm sau,
Michelangelo theo học tại trường đào tạo điêu khắc đặt tại gia viên nhà Medici và
không lâu sau ông được mời đến khu biêt thự Tráng Lệ của ngài Lorenzo de

Medici. Tại đây ông có cơ hội được làm quen với con cháu nhà Medici, những
người sau đó trở thành Giáo Hoàng Leo X và Clement VII. ông cũng trở thành bạn
thân của nhà Nhân Chủng học Marsilio Ficino và thi sĩ Angelo Poliziano.


Cuộc chiến của các Nhân Mã

Florence

Michelangelo đã sáng tác ít nhất 2 tác phẩm điêu khắc vào thời gian này, khi ông
mới 16 tuổi, đó là tác phẩm: The Battle of the Centaurs (Cuộc chiến của các Nhân
Mã), và The Madonna of the Stairs (Đức Mẹ trên cầu thang, 1489-92, Casa
Buonarroti, Florence), và 2 tác phẩm này đều thể hiện thành công phong cách cá
nhân của ông trong những năm trẻ tuổi.
Lorenzo, nhà bảo trợ của ông, mất vào năm 1492, chỉ 2 năm sau ngày
Michelangelo từ giã thành Florence khi gia đình Medici bị trục xuất khỏi xứ sở.
Michelangelo đã định cư tại thành Bologna, và chính tại đây ông đã tạc một số bức
tượng bằng đá cẩm thạch tại khu Thánh Cốt Arca trong nhà thờ San Domenico vào
năm 1494 và 1495.

Sau đó Michelangelo đi Rome, tại đây ông đã thử nghiệm rất nhiều những pho
tượng mang một hơi thở mới, phong cách mới nhưng tiếc thay hầu hết những tác
phẩm này đã bị phá huỷ. Ông cũng hoàn thành công trình điêu khắc cỡ lớn đầu tiên
của mình, đó là tác phẩm về thần rượu Bacchus trong giai đoạn 1496-1498 và hiện
đang trưng bày tại Bargello, Florence. Một số tác phẩm của ông thường mô tả về
những chủ đề Đa thần giáo hơn là những chủ đề mang tính Thiên Chúa Giáo, trái
ngược hoàn toàn với xu hướng tạc tượng thời đó, nhưng các tác phẩm này đã nhận
được sự ngưỡng mộ của phong trào Phục Hưng Đỉnh Cao tại thành Rome.

Tượng Pietà (1498-1500)
Cũng trong thời gian này, ông cũng tạc bức Pietà (1498-1500) bằng đá hoa cương,
và bức tượng này vẫn tại vị đúng nơi ông đã đặt tác phẩm: nhà thờ Thánh Phêrô
(Peter’s Basilica). Đây là một trong những bức tượng nổi tiếng nhất mà ông hoàn
thành trước tuổi 25 và cũng là tác phẩm duy nhất được ông ký tên lên. Đức Mẹ
Mary trẻ trung hiện lên ở vị trí đang ngồi rất nghiêm kính, ôm trong lòng thi thể
của Đức Chúa, một đề tài thường thấy ở Mĩ thuật vùng Bắc Âu. Thay vì biểu lộ nỗi
đau khổ cực độ, đức Mẹ lại tỏ rõ sự chịu đựng nhẫn nhục và những biểu hiện bên
ngoài của đức Mẹ tới người xem chính là đức Nhẫn Nhục của bà. Trong tác phẩm
này, ông đã thâu tóm thành công những tiến bộ trong ngành điêu khắc từ thế kỷ 15
của các bậc tiền bối như Donatello, trong khi vẫn thổi vào hồn tác phẩm những nét
tinh hoa của trào lưu Điêu khắc trong thế kỷ 16 của phong trào Phục Hưng Đỉnh
Cao.


Tượng vua David
Đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác điêu khắc của Michelangelo là tác phẩm David
khổng lồ (4,34 m) mà ông đã gia công từ năm 1501 đến 1504, ngay sau khi ông trở
lại Florence. Người anh hùng huyền thoại này được mô tả trong trạng thái khoả
thân, rất uyển chuyển và mềm dẻo, những múi cơ bắp tuyệt đẹp đầy tính đe doạ;
David đang nhìn vào một khoảng không mông lung sau khi đã đã đánh gục người
khổng lồ Goliath, kẻ thù bất ngờ của chàng. Khuôn mặt chàng biểu lộ lòng quả
cảm và quyết tâm cao độ khiến người ta phải hãi hùng, e sợ và đây cũng là đặc
điểm tiêu biểu của rất nhiều hình tượng sáng tác của Michelangelo, cũng như dấu
ấn cá nhân của riêng ông. David - tác phẩm nổi tiếng của ông đã trở thành biểu
tượng của thành phố Florence xinh đẹp và hiện nay vẫn được đặt nguyên vị tại
quảng trường Piazza della Signoria ngay phía trước Cung điện Palazzo Vecchio,
nay là toà thị chính. Với bức tượng này, ông đã vượt hẳn lên so với những nghệ sĩ
đương thời, không những tại Hy Lạp và La Mã mà còn hơn hẳn các nghệ sĩ hiện
đại bằng những kỹ thuật mô tả những đường nét và hồn tác phẩm rất mạnh mẽ và

tuyệt đẹp.


Khoả thân (trần nhà nguyện Sixtin)
Trong thời gian chú tâm cho bức tượng David, Michelangelo vẫn thể hiện khả
năng hội hoạ của mình trong sứ mệnh vẽ bức tranh tường The Battle of Cascina
(Trận chiến Cascina) tại Sala dei Cinquecent (Phòng 500 đại biểu) ở Palazzo
Vecchio (Cung điện cổ); tác phẩm này đối diện với tác phẩm Battle of Anghiari
(Trận chiến Anghiari) của danh hoạ Leonardo da Vinci. Nhưng chẳng ai hoàn
thành tác phẩm của mình cả, tất cả chỉ dừng lại ở mức phác thảo với kích cỡ thật.
Michelangelo đã phác thảo hàng loạt những hình tượng ở trạng thái khoả thân hay
có y phục và tất cả những phác thảo này đều được đem vào tác phẩm chính của
ông sau này, bức tranh trên trần nhà nguyện Sixtin, tại Vatican.

Nhà nguyện Sixtin

Khi Michelangelo được chính đức Giáo Hoàng Julius II vời lại Rome vào năm
1505 để thực hiện 2 tác phẩm lớn (một trong số đó chính là bức tranh vòm đã nói
trên), ông thấy đây quả thật là một công việc khó khăn và nguy hiểm. Ông phải
làm việc ở độ cao, treo mình trên những giàn giáo và ông đã vẽ trong tư thế đó suốt
từ năm 1508 đến năm 1512 để tạo ra một loạt trong số những bức hoạ đẹp nhất mọi
thời đại.


Đức Mẹ (trần nhà nguyện Sixtin)
Trên khung vòm tại nhà nguyện này ông tạo ra một hệ thống trang trí vô cùng phức
tạp bao gồm 9 cảnh lấy từ Chương "Chúa sáng tạo ra thế giới" (Kinh Cựu Ước),
bắt đầu bằng cảnh Chúa phân chia Ánh Sáng và Bóng Đêm, cảnh tạo ra Adam,
cảnh tạo ra Eve, sự quyến rũ và sa ngã của Adam và Eve, cảnh đại hồng thuỷ.
Những bức hoạ này được đặt tại vị trí trung tâm, bao quanh bởi các hình ảnh về

những vị tiên tri, những bà đồng cốt, bệ đá đăng quang, bởi những hình tượng lấy
trong Cựu Ước, và những hình ảnh về các bậc tổ của loài người.
Để chuẩn bị cho tác phẩm đồ sộ này, ông đã phải nghiên cứu, thiết kế hàng loạt
phác thảo, tạo ra các hình tượng hạt nhân cho mỗi mẫu nhân vật. Chính điều đó đã
thể hiện khả năng độc nhất vô nhị của ông trong việc nghiên cứu về giải phẫu học
cơ thể, nghiên cứu các chuyển động của con người, nghiên cứu các hình ảnh huyền
bí trong tôn giáo vô cùng kỹ lưỡng. Do vậy ông đã làm thay đổi về phong cách hội
hoạ của Phương Tây một cách mạnh mẽ.


Tượng tộc trưởng Mose
Nhà Mồ của Giáo Hoàng Julius II

Trước khi vẽ tác phẩm trên, ông cũng được đức Giáo Hoàng Julius II giao phó
công việc thiết kế một công trình tiêu biểu nhất thời đại Thiên Chúa Giáo: lăng tẩm
của Julius II. Lăng này dự kiến đặt tại nhà thờ thánh Peter, và đây lại là một thử
thách đối với Michelangelo. Công trình tuyệt phẩm này bao gồm hơn 40 nhóm
tượng mà chất liệu phải là đá cẩm thạch xứ Carrara. Tuy nhiên, do nguồn tài chính
có hạn, Giáo hoàng đã yêu cầu ông đem vào lăng tẩm của mình một vài bức hoạ
giáo hoàng ưa thích trong nhóm tranh trên trần nhà nguyện Sixtin. Khi tiến hành
xây dựng lăng tẩm, ông đã tái thiết kế những bức tranh đó với hơi hướng hiện đại
nhất.

Ông cũng hoàn thành một số tác phẩm điêu khắc đẹp nhất đời mình cho khu lăng
tẩm của Julius, bao gồm tượng Tộc trưởng Mô-sê (1515), giờ đặt tại nhà thờ San
Pietro in Vincoli - Rome. Hình tượng Mose hiện ra với các cơ bắp thon chắc ngồi
trong ánh sáng nhạt, đang giữ chặt Cuốn 10 điều răn của Chúa, bộ râu dài chạm sát
đôi cánh tay khoẻ mạnh. Mose nhìn mơ hồ vào khoảng không và dường như đang
nói chuyện với Chúa.

Người nô lệ hấp hối
Hai bức tượng siêu phẩm khác, The Bound Slave (Người Nô lệ bị giam giữ) và
The Dying Slave (Người Nô lệ hấp hối) đều hoàn thành trong giai đoạn 1510-1513,
và hiện trưng bày tại Bảo tàng Louvre, Paris. Chúng càng thể hiển rõ nét hơn
phương pháp tiếp cận của Michelangelo trong điêu khắc. Ông thể hiện sự cầm tù
nhân vật của mình bằng các khối đá và chỉ cần lược bỏ đi những "mẩu đá thừa" thế
là tác phẩm đã được hình thành. Ở đây, trái với tác phong sáng tác của mình,
Michelangelo đã để tác phẩm trong tình trạng dang dở (non-finito) có lẽ ông đã hài
lòng với tình trạng này của tác phẩm và muốn dùng sự dang dở đó để truyền đạt tới
người xem thân phận khốn khổ của những con người nô lệ.