Tài liệu PHƯƠNG PHÁP LẤY BỆNH PHẨM LÀM XÉT NGHIỆM VI SINH HỌ ppt

PHƯƠNG PHÁP LẤY BỆNH PHẨM
LÀM XÉT NGHIỆM VI SINH HỌC
ThS. Nguyễn Thị Hải Yến

NỘI DUNG

Vai trò của lấy bệnh phẩm đúng trong XN vi
sinh học

Nguyên tắc chung

Một số loại bệnh phẩm thường gặp

Vấn đề ngoại nhiễm khi lấy bệnh phẩm

VAI TRÒ CỦA LẤY BỆNH PHẨM ĐÚNG
TRONG XN VI SINH HỌC

Lấy bệnh phẩm đạt tiêu chuẩn → kết quả
chính xác

Cung cấp đầy đủ các thông tin liên quan đến
mẫu bệnh phẩm → PXN có những kỹ thuật
thích hợp để xử lý bệnh phẩm

Lấy bệnh phẩm bao gồm lấy bệnh phẩm và
chuyển bệnh phẩm đến PTN

NGUYÊN TẮC CHUNG
Lấy bệnh phẩm


Đúng thời điểm

Đúng nơi

Đúng phương pháp

Vật chứa bệnh phẩm đúng

Vận chuyển đến PXN đúng

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Máu

Lấy máu TM

Trước khi BN dùng KS hệ thống

Thời điểm lấy máu : BN ớn lạnh, đang lạnh
run, đang lên cơn sốt

Lấy máu 2 lần trong vòng một
giờ đầu tại 2 vị trí khác nhau

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Máu

Lượng máu lấy : 1/10 -1/5 thể tích môi
trường cấy máu


Chai cấy máu 50ml → lấy 3-10ml

Trẻ em : 2-3 ml

Đảm bảo vô trùng khi lấy máu

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Máu

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Máu

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Nước tiểu

Lấy nước tiểu vào buổi sáng

Trước khi sử dụng KS

Đựng trong lọ vô trùng nắp đậy chặt

Hoặc cấy ngay tại giường vào chai
cấy 2 mặt thạch

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Nước tiểu

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Nước tiểu


Gửi ngay đến PXN/ giữ ở 4
0
C/4giờ

Lấy bằng PP vô trùng, tránh tối đa
sự nhiễm bẩn từ cơ quan sinh dục ngoài

Các PP lấy nước tiểu
●Nước tiểu giữa dòng
● Chọc kim qua da
● Qua ống thông tiểu/nội soi BQ

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Phân

Lấy vào giai đoạn sớm của bệnh

Trước khi dùng KS

Lấy phân tươi :
● Chỗ có nhày máu,
● Lọ sạch, rộng miệng có gắn
mái chèo, không có F
2
M
● Cấy trong vòng 2 g sau khi
lấy mẫu

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Phân


Dùng môi trường chuyên chở Cary-Blair
● Nhúng tăm bông vào phân→ cho vào
môi trường
● Dùng tăm bông quệt hậu môn → cho
vào môi trường

Có thể không dùng MT chuyên chở nếu tăm
bông lấy phân được cấy trong vòng 30 phút
sau khi lấy mẫu

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Phân

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Dịch não tủy

Lấy mẫu ngay sau khi có chẩn đoán LS

Do BS chuyên khoa lấy

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Dịch não tủy

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Dịch não tủy

Lấy mẫu ngay sau khi có chẩn đoán LS

Do BS chuyên khoa lấy


Đảm bảo vô trùng

Lấy 5-10 ml cho vào 2 lọ vô trùng nắp chặt
●1 lọ khảo sát vi khuẩn học
● 1 lọ khảo sát sinh hóa tế bào

Ghi nhận tính chất đại thể của DNT

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Dịch não tủy

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Đàm

Lấy mẫu ngay sau khi có chẩn đoán LS

Trước khi dùng KS hệ thống

Cách lấy đàm :
♦ BN súc miệng sạch với nước (không dùng
chất sát trùng)
♦ Hít thật sâu và cố khạc đàm ra
♦ Vỗ nhẹ vào lưng

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Đàm

BN khạc đàm trực tiếp vào lọ vô trùng,
miệng rộng, nắp chặt


Tránh lẫn nước bọt

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Mủ, dịch tiết
Mủ áp xe, dịch màng bụng, màng phổi, khớp

Chọc kim qua da hút dịch

PP vô trùng như khi làm tiểu phẫu

Cho mủ, dịch vào lọ vô trùng có
nắp vặn chặt/tube Eppendorf
biopure/ống tiêm hút mủ

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Mủ, dịch tiết
Mủ áp xe, dịch màng bụng, màng phổi, khớp

Tẩm mủ vào tăm bông, cho vào MT chuyên
chở Stuart-Amies

Cấy ngay tại giường bệnh với chai 2 mặt
thạch cấy các dịch không tạp nhiễm

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Mủ, dịch tiết
Các vết thương nhiễm trùng

Lau sạch vùng da lành xung quanh với cồn 70

0

Lau sạch mủ trên vết thương bằng gạc vô trùng
thấm NaCl 0,9%

Dùng tăm bông lấy mẫu

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Mủ, dịch tiết
Các vết thương nhiễm trùng

Cho mẫu vào lọ vô trùng/tube Eppendoft
biopure → chuyển ngay đến PXN

Hoặc cho vào MT chuyên chở Stuart-Amies

MỘT SỐ LOẠI BỆNH PHẨM THƯỜNG GẶP
Mủ, dịch tiết
Các mạch lươn

Lau sạch vùng da lành xung quanh với cồn 70
0

Lau sạch mủ trên vết thương bằng gạc vô trùng
thấm NaCl 0,9%

Dùng tăm bông /pipet Paster nhựa lấy mẫu