chuyên đề đau vai gáy

Chuyên đề

ĐAU VAI GÁY

Thực hiện : Nhóm 1
Thời gian : 17h thứ 3 ngày 16/01/2018
Địa điểm : Giảng đường 2.08


Tổng quát chuyên đề
I. Nhắc lại về giải phẫu vùng vai gáy.
II. Nguyên nhân và triệu chứng của đau vai gáy theo
y học hiện đại.
III. Đau vai gáy cấp theo y học cổ truyền.
IV. Trong điều trị lâm sàng.


I. Nhắc lại về giải phẫu vùng vai gáy.
Khái quát cột sống cổ và xương đốt sống cổ
1. Có 7 đốt sống cổ ; 8 dây thần kinh.
2. Một đốt sống có :
- Rãnh cho thần kinh đi ra.
- Lỗ đốt sống cho tủy sống đi ra.
- Lỗ ngang cho động mạch đốt sống đi qua.


 Cơ vùng cổ sau ( gáy )
• Lớp 1 : Cơ thang
- Nguyên ủy : ụ chẩm ngoài mỏm gai đốt sống C1-D10.
- Bám tận : phía ngồi xương đòn mỏm cùng vai

• Lớp 2 :
- Cơ gối đầu : từ mỏm ngang C6- D2 bám vào nửa ngoài
đường cong châm trên
- Cơ gối cổ :từ mỏm gai D3-D5 bám vào mỏm ngang C1-C4
• Lớp 3: cơ dài đầu ; cơ dài cổ ; cơ bám gai
• Lớp 4 : cơ chéo đầu , cơ thẳng đầu


 Cơ vùng cổ bên
Cơ ức đòn chũm
- Nguyên ủy :xương ức + xương đòn
- Bám tận :xương chũm + xương chẩm


II. Nguyên nhân và triệu chứng của đau vai gáy
theo y học hiện đại.
Đau vai gáy cấp

Đau vai gáy mạn

Nguyên nhân

- Do lạnh.
- Thay đổi tư thế đột ngột.
- Viêm cột sống, chấn thương
vùng cổ.
-Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ.
-Tự phát không rõ nguyên nhân.

- Ngồi làm việc, nghỉ ngơi sai
tư thế trong thời gian dài.
- Thối hóa đốt sống cổ.
- Các dị tật bẩm sinh : cong
vẹo, hẹp ống sống, hẹp lỗ tiếp
hợp...

Triệu chứng

- Đau dữ dội vùng cổ gáy, cảm
giác cứng nhắc khó chịu, có khi
đau nhói như điện giật.
- Vận động vùng cổ khó.
- Các cơ thang, cơ ức đòn chũm
co cứng, ấn đau.

-Đau âm ỉ vùng cổ gáy thường
xuyên, có đợt đau tăng.
- Đau có thể lan lên thái dương
hoặc xuống vai, cánh tay.
- Vận động cổ không hết tầm,
đau.
- Ấn cơ thang, cơ ức địn chũm
có thể co cứng.


III. Đau vai gáy cấp theo y học cổ truyền.
1. Nguyên nhân
- Phong hàn xâm nhập kinh mạch, cân cơ, xương khớp.
- Gánh mang vác nặng sai tư thế gây khí trệ huyết ứ.

- Thấp nhiệt: viêm nhiễm cột sống cổ và các cơ quan lân cận


2. Các thể bệnh.
Có 3 thể bệnh :
• Thể phong hàn: sợ lạnh, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù
Pháp: sơ phong tán hàn, thơng kinh hoạt lạc
• Thể khí trệ huyết ứ: đau cố định một chỗ,lưỡi có điểm tím ứ
huyết, mạch sáp
Pháp : hoạt huyết khứ ư, thư cân hoạt lạc
• Thể thấp nhiệt: sưng nóng đỏ đau hạn chế vận động cổ vai
gáy, sốt nhẹ, lưỡi đỏ rêu vàng, mạch phù sác
Pháp: khu phong trừ thấp, thanh nhiệt giải độc,
hành khí hoạt huyết.


IV. Trong điều trị lâm sàng.
Tình huống
Bệnh nhân nam 23 tuổi đi mưa lạnh về, đột ngột thấy cổ vẹo sang phải,
đau dữ dội vùng cổ vai gáy. Đau khiến bệnh nhân không cúi, ngửa, quay
cổ được. Cơ vùng cổ gáy co cứng, ấn đau chói, người bệnh sợ lạnh, sợ gió
rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù khẩn. Hãy chẩn đốn, điều trị và phịng
bệnh cho bệnh nhân trên.


1. Chẩn đoán
 Theo Y học hiện đại : đau vai gáy cấp
 Theo Y học cổ truyền :
• Bệnh danh : Lạc chẩm
• Bát cương : Biểu thực hàn

• Vị trí : kinh mạch, cân cơ vùng vai gáy
• Nguyên nhân : ngoại nhân, phong hàn


2. Điều trị
 Theo y học hiện đại : Giảm đau, giãn cơ
• diclofenac 50mg * 02 viên/ 2 lần/ngày
• myonal 50mg * 03 viên/ 3 lần/ ngày


 Theo y học cổ truyền :
• Pháp : khu phong tán hàn – thơng kinh hoạt lạc.
• Phương : Qun tý thang
khương hoạt 8g
khương hồng 12g
xích thược 12g
đương quy 12g
phịn phong 12g

chích hồng kỳ 12g
chích cam thảo 6g
đại táo 12g
sinh khương 4g

sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần, uống nóng.


 Các phương pháp không dùng thuốc :
 Chiếu đèn hồng ngoại.
 Xoa bóp bấm huyệt

 Vận động vùng cổ gáy
 Châm cứu ( Ôn châm )
 Vận động vùng cổ gáy
 Bật gân
Thủy châm


 Bật gân
Dùng ngón tay trỏ sờ nhẹ vào cơ thang ngang đốt sống D6 - D7
(huyệt đốc du) sẽ thấy một dây nhỏ nằm chéo từ trên xuống dưới,
từ trong ra ngồi. Dùng ngón tay cái ấn vào dây này, bật mạnh về phía
cột sống rồi lại bật ra phía ngồi và day 1 phút tại chỗ đó.


 Theo kinh nghiệm dân gian

Chườm nóng

Chườm ngải, muối rang


Thực tế lâm sàng
• Bước 1 : ổn định tâm lý bệnh nhân.
• Bước 2 : chiếu đèn hồng ngoại, day bấm huyệt lạc chẩm đồng thời cho
bệnh nhân vận động cổ 1 cách từ từ nhẹ nhàng.
• Bước 3 : tiến hành xoa bóp cho bệnh nhân.
• Bước 4 : châm cứu.
• Bước 5 : thủy châm vitamin B1

- Bước 2 : chiếu đèn hồng ngoại, chiếu đèn hồng ngoại,
day bấm huyệt lạc chẩm đồng thời cho bệnh nhân vận động
cổ 1 cách từ từ nhẹ nhàng.

Chiếu đèn hồng ngoại

Day, bấm huyệt lạc chẩm


Vận động vùng cổ gáy một cách nhẹ nhàng

Các động tác vận động cổ, cúi ngửa đầu, xoay đầu.


- Bước 3 : tiến hành xoa bóp cho bệnh nhân
1. Xoa, xát vùng cổ gáy.
2. Day cùng cổ gáy,động tác làm nhẹ nhàng.
3. Lăn vùng tam giác : Đại chùy. Phong trì, Kiên tỉnh, vừa làm vừa vận động cổ
bệnh nhân nhẹ nhàng.
4. Tìm điểm đau nhất dọc cơ ức đòn chũm và day, bật mạnh
5. Ấn các huyệt : Phong phủ, Phong trì, Giáp tích. Đại chùy, Thiên tông. a thị
và các huyệt thuộc kinh Thủ Dương minh đại trường.

Xác định vị trí cơ ức địn chũm


- Bước 4 : Châm cứu ( Ôn châm )
Ta châm các huyệt : phong trì, kiên tỉnh, thiên trụ, thiên tông,
đại trữ, dương lăng tuyền, liệt khuyết.

- Bước 5 : thủy châm
Dùng vitamin b1, b6, b12 vào huyệt kiên trinh 0,5-1ml

Bệnh nhân đang được điều trị bằng phương pháp thủy châm


Phòng bệnh
- Ngồi làm việc , nghỉ ngơi đúng tư thế


- Khi ngủ nên nằm ngửa, gối không quá 10cm, phần trên vai nên đặt trên gối


- Khi xem tivi nên tựa lưng vào đệm, đầu hơi ngửa ra sau thành ghế