tự học môn tiếng nhật

Lời nói đầu
Nhằm cung cấp cho bạn đọc một tài liệu học tiếng Nhật một cách hiệu
quả nhất, chúng tôi đã biên soạn quyển sách: Cẩm nang hướng dẫn tự
học tiếng Nhật (trình độ sơ cấp – trung cấp).
Quyển sách gồm có hai phần, với các nội dung cụ thể như sau:
Ø

Phần 1: 15 vấn đề cơ bản khi học tiếng Nhật. Phần này giới thiệu
các vấn đề về ngữ pháp, số đếm, một số đặc điểm văn hóa trong
giao tiếp của người Nhật, một số lưu ý khi sử dụng các tiện ích ở
Nhật, cũng như khi đi lại bằng các phương tiện cơng cộng

Ø

Phần 2: 39 tình huống giao tiếp tiếng Nhật thông dụng. Phần này
giới thiệu các mẫu câu giao tiếp cơ bản cho các tình huống thường
gặp trong đời sống hằng ngày như: chào hỏi xã giao, giới thiệu
bản thân, chúc mừng, chia buồn, cảm ơn, hỏi đường, hỏi giờ, hỏi
thăm sức khỏe, giao tiếp nơi công sổ, mua sắm, khám bệnh, v.v.

Với chủ đề đa dạng, nội dung phong phú, súc tích cùng với các mẫu câu
được tuyển chọn hoàn toàn xuất phát từ các tình huống giao tiếp thực tế
và được trình bày rõ ràng, dễ hiểu, chúng tôi tin rằng quyển sách này là tài
liệu rất hữu ích cho bạn đọc trong quá trình học và sử dụng tiếng Nhật.

Chúc các bạn thành cơng!

Nhóm biên soạn


MỤC LỤC

PHẦN 1: 15 vấn đề cơ bản khi học tiếng Nhật ................................................................... 5
VẤN ĐỀ 1: Những điểm cần biết khi học ngữ pháp tiếng Nhật ...................................... 5
VẤN ĐỀ 2: Số đếm và đơn vị đo lường trong tiếng Nhật ........................................... 13
VẤN ĐỀ 3: Giao tiếp và nét văn hóa trong giao tiếp của người Nhật............................ 24
VẤN ĐỀ 4: Sử dụng các tiện nghi ở Nhật Bản ......................................................... 60
VẤN ĐỀ 5: Giao dịch ngân hàng ........................................................................... 68
VẤN ĐỀ 6: Dịch vụ bưu điện ................................................................................ 73
VẤN ĐỀ 7: Di chuyển ở Nhật Bản .......................................................................... 81
VẤN ĐỀ 8: Đi du lịch ở Nhật Bản.......................................................................... 96
VẤN ĐỀ 9: Di chuyển bằng máy bay .................................................................... 108
VẤN ĐỀ 10: Đi lại bằng tàu điện ngầm ................................................................. 115
VẤN ĐỀ 11: Thói quen ăn uống của người Nhật ..................................................... 134
VẤN ĐỀ 12: Thuê nhà ở ..................................................................................... 158
VẤN ĐỀ 13: Giải trí ở Nhật Bản........................................................................... 172
VẤN ĐỀ 14: Khám chữa bệnh ở Nhật Bản ............................................................. 183
VẤN ĐỀ 15: Các trường hợp khẩn cấp .................................................................. 196

PHẦN 2: 39 tình huống giao tiếp tiếng Nhật thông dụng .............................................. 201
TÌNH HUỐNG 1: 挨拶 Aisatsu ..................................................................................... 201
Chào hỏi và xã giao
TÌNH HUỐNG 2: 自己紹介 Jikoshoukai .................................................................... 204
Giới thiệu bản thân và người khác
TÌNH HUỐNG 3: アディオス Adiosu ........................................................................ 207
Chào tạm biệt
TÌNH HUỐNG 4: お祝い Oiwai ................................................................................... 211
Chúc mừng
TÌNH HUỐNG 5: お悔みを言う Okuyami wo iu ..................................................... 214
Chia buồn
TÌNH HUỐNG 6: 謝る Ayamaru .................................................................................. 216
Xin lỗi

TÌNH HUỐNG 7: 他の人を手伝う Hokanohito wo tetsudau................................ 220
Giúp đỡ người khác
TÌNH HUỐNG 8: 感謝を表す Kansha wo arawasu................................................. 223
Diễn tả sự biết ơn
TÌNH HUỐNG 9: 道を尋ねる Michi wo tazuneru ................................................... 227
Hỏi thăm đường
TÌNH HUỐNG 10: 今は何時ですか Ima wa nanji desu ka ..................................... 235
Hỏi về thời gian
TÌNH HUỐNG 11: お元気ですか Ogenkidesuka ...................................................... 238
Hỏi thăm sức khỏe
TÌNH HUỐNG 12: 自分のこと Jibun no koto ........................................................... 243
Nói về bản thân
TÌNH HUỐNG 13: 家族を話す Kazoku wo hanasu................................................... 246
Nói về gia đình
TÌNH HUỐNG 14: 仕事のこと Shigoto no koto ....................................................... 250
Cơng việc
TÌNH HUỐNG 15: 趣味を話す Shumi wo hanasu ................................................... 255
Nói về sở thích
TÌNH HUỐNG 16: 感慨を表す Kangai wo arawasu ................................................ 260
Diễn tả tâm trạng, cảm xúc
TÌNH HUỐNG 17: 電話する Denwasuru ..................................................................... 263
Nói chuyện điện thoại
TÌNH HUỐNG 18: 買い物に行く Kaimono ni iku..................................................... 267
Mua sắm
TÌNH HUỐNG 19: スーパー Suupaa .......................................................................... 277
Siêu thị
TÌNH HUỐNG 20: 旅行 Ryokou..................................................................................... 284
Du lịch

TÌNH HUỐNG 21: 娯楽とリラックス Goraku to rirakkusu ................................... 287
Giải trí - thư giãn
TÌNH HUỐNG 22: レストラン－ファーストフード店
Resutoran – Faasutofuudo mise .................................................... 292
Nhà hàng - tiệm thức ăn nhanh


TÌNH HUỐNG 23: ホテル Hoteru ................................................................................. 301
Khách sạn
TÌNH HUỐNG 24: 空港で－機内 Kuukou de - Kinai ................................................ 309
Tại sân bay - trên máy bay
TÌNH HUỐNG 25: 公共の乗り物 Koukyou no norimono ........................................ 320
Phương tiện giao thơng cơng cộng
TÌNH HUỐNG 26: 数字と数量 Suuji to suuryou ....................................................... 329
Các con số - số lượng
TÌNH HUỐNG 27: 銀行 Ginkou ..................................................................................... 332
Ngân hàng
TÌNH HUỐNG 28: 郵便局 Yuubinkyoku ...................................................................... 338
Ở bưu điện
TÌNH HUỐNG 29: 病気になる Byouki ni naru .......................................................... 343
Khi bị bệnh
TÌNH HUỐNG 30: 診察室 Shinsatsushitsu ................................................................. 346
Phịng khám bệnh
TÌNH HUỐNG 31: 薬屋 Kusuriya .................................................................................. 350
Nhà thuốc tây
TÌNH HUỐNG 32: 緊急な状況 Kinkyuuna joukyou ................................................. 354
Xảy ra tình huống khẩn cấp
TÌNH HUỐNG 33: 天気を話す Tenki wo hanasu ...................................................... 358
Nói về thời tiết
TÌNH HUỐNG 34: 床屋/美容院で Tokoya/Biyooin de ............................................. 361

Tại tiệm cắt tóc
TÌNH HUỐNG 35: クリーニング屋で Kuriininguya de .......................................... 363
Tại tiệm giặt ủi
TÌNH HUỐNG 36: 洋服/靴を買う Yoohuku/Kutsu o kau ....................................... 365
Đi mua quần áo và giày dép
TÌNH HUỐNG 37: 家で Uchi de ..................................................................................... 371
Ở nhà
TÌNH HUỐNG 38: スポーツ Supootsu ........................................................................ 376
Thể thao
TÌNH HUỐNG 39: 自動車 Jidoosha .............................................................................. 384
Xe hơi


PHẦN 1: 15 vấn đề cơ bản khi học tiếng Nhật
Những điểm cần biết khi học ngữ
pháp tiếng Nhật

Vấn đề 1

Nói tiếng Nhật là một điều không quá khó: Cả ngữ pháp cũng như cú pháp đều
không quá phức tạp. Thực tế, học tiếng Nhật thậm chí có thể dễ dàng hơn học tiếng
Anh. Tuy nhiên tiếng Nhật luôn được xem là ngôn ngữ khó nhất trên thế giới.
Mặt khác viết tiếng Nhật là một vấn đề. Nó dùng hai hệ thống chữ cái
Katakana và Higarana và vào khoảng 2000 ký tự Trung Hoa. Các mẫu tự Latinh
cũng thường xuất hiện, đặc biệt trong quảng cáo.
Tuy nhiên khó khăn nhất là các qui tắc xã hội và văn hóa trong tiếng Nhật. Để
hiểu đầy đủ hơn những qui ước này đòi hỏi phải là người Nhật.

Cách đọc tiếng Nhật
あア

いイ

うウ

えエ

おオ

a

i

u

e

o

かカ

きキ

くク

けケ

こコ

きゃ キャ

きゅ キュ

きょ キョ

ka

ki

ku

ke

ko

kya

kyu

kyo

さサ

しシ

すス

せセ

そソ

しゃ シャ

しゅ シュ

しょ ショ

sa

shi

su

se

so

sha

shu

sho

たタ

ちチ

つツ

てテ

とト

ちゃ チャ

ちゅ チュ

ちょ チョ

ta

chi

tsu

te

to

cha

chu

cho

なナ

にニ

ぬヌ

ねネ

のノ

にゃ ニャ

にゅ ニュ

にょ ニョ

na

ni

nu

ne

no

nya

nyu

nyo

はハ

ひヒ

ふフ

へヘ

ほホ

ひゃ ヒャ

ひゅ ヒュ

ひょ ヒョ

ha

hi

fu

he

ho

hya

hyu

hyo

まマ

みミ

むム

めメ

もモ

みゃ ミャ

みゅ ミュ

みょ ミョ

ma

mi

mu

me

mo

mya

myu

myo

やヤ

ゆユ

よヨ

ya

yu

yo

5


らラ

りリ

るル

れレ

ろロ

りゃ リャ

りゅ リュ

りょ リョ

ra

ri

ru

re

ro

rya

ryu

ryo

わワ

を

wa

wo

Hiragana

んン
n

あア

Katakana

a

Chữ Latin

がガ

ぎギ

ぐグ

げゲ

ごゴ

ぎゃ ギャ

ぎゅ ギュ

ぎょ ギョ

ga

gi

gu

ge

go

gya

gyu

gyo

ざザ

じジ

ずズ

ぜゼ

ぞゾ

じゃ ジャ

じゅ ジュ

じょ ジョ

za

ji

zu

ze

zo

ja

ju

jo

だダ

ぢヂ

づヅ

でデ

どド

da

ji

zu

de

do

ばバ

びビ

ぶブ

べベ

ぼボ

びゃ ビャ

びゅ ビュ

びょ ビョ

ba

bi

bu

be

bo

bya

byu

byo

ぱパ

ぴピ

ぷプ

ぺペ

ぽポ

ぴゃ ピャ

ぴゅ ピュ

ぴょ ピョ

pa

pi

pu

pe

po

pya

pyu

pyo

ウィ

ウェ

ウォ

wi

we

wo

シェ
she

* Chú ý một số cách phát âm:

チェ

a: đọc giống “a” trong tiếng Việt.

che

i: đọc giống “i” trong tiếng Việt.

ツァ

ツェ

ツォ

tsa

tse

tso

ティ

トゥ

ti

tu

フィ

フェ

フォ

fa

fi

fe

fo

ジェ
je

ドゥ

di

du

デュ

u: đọc gần giống “ư” trong tiếng Việt.
e: đọc gần giống “ê” trong tiếng Việt.
o: đọc gần giống “ô” trong tiếng Việt.

ファ

ディ

Bảng bên là cách ghi những âm khơng có ở bảng
phía trên. Những âm này thường dùng để phiên âm
những từ ngoại lai vốn khơng có trong tiếng Nhật.

- Ở hàngさ: đọc là sa, shi, sư, sê, sơ. Trong đó,

các âm “sa”, “sư”, “sê”, “sô” sẽ đọc như “xa”,
“xư”, “xê”, “xô” trong tiếng Việt và âm shi sẽ
đọc như “si” trong tiếng Việt.
- Ở hàng た: chữ ち/チ sẽ đọc là “chi” như
trong tiếng Việt; cịn chữ つ/ツ thì đọc gần
giống như “ch’xư” trong tiếng Việt, tức là khi
đọc thì đưa lưỡi lên vịm miệng gần giữa hai kẽ
răng và phát âm dứt khoát.

dyu

6


- Ở hàng ざ: các âm ở hàng này phát ra bằng cách áp lưỡi lên thành trên của miệng tạo
thành âm gió.
- Ở hàng だ: ta sẽ đọc là: “đa”, “ji”, “zu”, “đê”, “đô”. Đặc biệt, 「ぢ」、「づ」của hàng
này sẽ phát âm giống như「じ」、「ず」 của hàngさ.
- Âm を mặc dù được ghi là “wo” nhưng ta phải phát âm giống như お/オ.

* Trường âm:
- Là những nguyên âm kéo dài, có độ dài gấp 2 lần các nguyên âm「あ」、
「い」、
「う」、「え」、「お」.
Chia làm ba trường hợp:
- Trường âm i (い）đứng sau hàng a,e, o trong bảng chữ cái
Ví dụ:
• かいしゃ kaisha: (cơng ty)
• おいしい oishii: (ngon)

• とけい tokei: (đồng hồ)
• こい koi: (tình u)

- Trường âm あ、い、う、え、お đứng sau chính cột của nó.
Ví dụ:
ああ aa、さあ sa、まあ ma . . . (chỉ cảm xúc)
いい ii (tốt)、いいえ iie (không) . . .
ええ ee、. . .
ううん uun (không＝いいえ）、すう suu . . .
おおきい Ookii (to, lớn)、おおい ooi (nhiều) . . .
- Trường âmう đứng sau hàng お,và sau きょ、しょ、ひょ、み 。。。và きゅ、 しゅ、りゅ
。。。
Ví dụ:
• じゅうどう juudoo: (nhu đạo)
• ほうほう hoohoo: (phương pháp)
• びょういん Byooin: (bệnh viện)

• きょうし kyooshi: (giáo viên)
• きゅうしゅう: (đảo KyuShuu)...

* Trong Katakana trường âm ký hiệu bằng dấu gạch ー (ví dụ: コーヒ: cà phê)
Chú ý: mặc dù ghi chữ Latin là chữ o như trong các từ juudoo, hoohoo, … Nhưng
phát âm vẫn ra “u”.
* Xúc âm: là một loạt âm đọc trong tiếng Nhật. Nó được ký hiệu bằng chữ "tsu" viết nhỏ (っ
hay ッ, so với kích cỡ to thơng thường là つ hay ツ). Vì vậy, sokuon cịn được gọi với
tên bình dân là "tsu nhỏ".
Ví dụ:
ずっと (suốt, trong suốt)
zutto ® ta gấp đơi âm t trong chữ と lên ® zựt tô

7


しゅっせき （có mặt）
Shusseki ® gấp đơi chữ s lên ® shụt sê ki
カップ (cái tách)
Kappu ® gấp đơi chữ p lên ® káp pư
きって (vé)
Kitte ® gấp đơi chữ t lên ® kịt tê

1. Động từ
Mặc dù quyển sách này không phải là một giáo trình ngữ pháp nhưng nó sẽ
giúp bạn hiểu được các dạng động từ cơ bản được dùng khi học tiếng Nhật.
Động từ nguyên thể (cơ bản) của tất cả các động từ đều kết thúc bằng âm u.
Ngoài ra nó còn là dạng động từ ‘chính’, đây cũng là dạng động từ không chính
thức, dạng động từ dành cho gia đình, bạn bè. Theo cách lịch sự hơn, chẳng hạn
như dùng với người lạ trên đường phố hay những người quen tình cờ. Động từ
nguyên thể được thay đổi bằng cách kết thúc với -masu. Các động từ kết thúc với
bằng âm u hay masu có thể được sử dụng để ám chỉ cả thì hiện tại và tương lai.
Các động từ phân loại dựa vào từ cuối và được chia thành dạng -masu và các
dạng khác theo đó. Trong khung của trang kế sẽ thể hiện một cách tổng quát về
các từ cuối và cách phân chia chúng.
Hãy xem cặp động từ được sử dụng. Aru có nghóa là “tồn tại”, đối với các vật
vô tri vô giác.

• Hon ga iru (thông thường)
Hon ga arimasu. (lịch sự)
Có một quyển sách

• Hon ga atta. (thông thường)

Hon ga arimashita. (lịch sự)
Đã có một quyển sách
Đối với các sinh vật có tri giác như thú vật và con người, iru được sử dụng.

• Hito ga iru. (thông thường)
Hito ga imasu. (lịch sự)
Có một người

• Hito ga ita. (thông thường)
Hito ga imashita. (lịch sự)
Đã có một người

8


Bên cạnh đó có động từ desu, từ có nghóa “là”. Thì quá khứ trang trọng của
desu là deshita. Desu được dùng cho cả các vật vô tri và có tri giác và rất hữu ích.

• Mearii desu

Tôi là Mary. Tên của tôi là Mary.

• Tsujkue desu

Nó là một cái bàn.

• Amerikajin desu

Tôi là một người Mỹ.

• Sensei deshita.

Anh ta là một giáo viên.

ĐỘNG TỪ (không phải
quá khứ nguyên thể)

Dạng
kết thúc

Không phải quá
khứ trang trọng

Quá khứ
trang trọng

Quá khứ
trang trọng

TABERU (ăn)

-eru

Tabemasu

Tabeta

Tabemashita

DEKIRU (làm)

-iru

Dekimasu

Dekita

Dekimashita

AU (gặp)

-au

Aimasu

Atta

Aimashita

IKU (đi)

-ku

Ikimasu

Itta

Ikimashita

HANASU (nói)

-su

Hanashimasu

Hanashita

Hanashimashita

MATSU (đợi)

-tsu

Machimasu

Matta

Machimashita

ASOBU (chơi)

-bu

Asobimasu

Asonda

Asobimashita

YOMU (đọc)

-mu

Yomisamu

Yonda

Yomimashita

SUWARU (ngồi)

-ru

Suwarimasu

Suwatta

Sawarimashita

2. Các động từ chủ yếu
聞こえる
質問する
話す
聞く
発音する
読む
聴く
言う
書く

có thể nghe

Kikoeru
shitsumon suru
hanasu
kiku
hatsuon suru
yomu
kiku
iu
kaku

đặt câu hỏi
nói chuyện, nói
nghe, hỏi
thông báo
đọc
nghe (radio)
nói, kể
viết

9


3. Các câu hỏi

Một khác biệt quan trọng khác giữa câu khẳng định và câu hỏi là dựa vào từ tận
cùng của từ: ka. Chú ý lắng nghe nó. Khi ai đó hỏi bạn bằng tiếng Nhật mà bạn
cảm thấy không hiểu lắm, và âm cuối cùng là k nghóa là một câu trả lời đang
được mong đợi. Bất cứ câu trả lời nào. Thậm chí một câu trả lời không chính

xác. Nhận ra ngữ cảnh nếu câu trả lời đơn giản là có hoặc không, và chỉ đưa ra
phản ứng thích hợp, làm cho người nghe biết rằng không có gì để nói. Ngoài ra
còn có một chữ khác không hoàn toàn là câu hỏi chữ ne. Ne đi sau một câu
khẳng định có thể là “...có phải không?” hoặc “...bạn có nghó như vậy không?”
chúng ta hãy so sánh một vài ví dụ.

• K wa atsui desu.

Trời hôm nay nóng.

• K wa atsui desu ka.

Hôm nay trời nóng phải không?

• K wa atsui desu ne.

Trời hôm nay nóng, bạn có nghó như vậy không?

Câu cơ bản đều có dạng giống nhau, chỉ có từ tận cùng -ka và - ne - và tránh
thay đổi âm điệu. Âm điệu quan trọng trong tiếng Nhật. Cách học âm điệu chính
xác duy nhất là lắng nghe người Nhật nói và quan sát ngữ cảnh. Lắng nghe các
cuộc đàm thoại xung quanh bạn.

4. Đặt câu hỏi

Người học tiếng Nhật thường có thể e ngại trong việc đặt câu hỏi. Đối với hầu hết
người Nhật, khi giao tiếp với người nước ngoài họ đều lo lắng. Lo lắng đầu tiên của
họ là họ sẽ nói bằng tiếng Anh, và mong đợi trả lời tử tế. Lo lắng thứ hai là cuộc
nói chuyện liên quan đến các vấn đề, thất bại và mất mặt.
Nếu bạn đặt câu hỏi, bạn phải luôn xin lỗi vì hành động thô lỗ của mình bằng

câu Shitsurei desu ga hoặc có thể dùng Sumimasen.
Shitsurei và sumimasen có thể được dùng để xin lỗi về bất cứ điều gì, từ việc
ăn nói lạ lùng trên đường phố cho đến làm đổ nước uống vào áo sinh nhật của
bạn. Từ shitsurei shimasu là xin lỗi một điều gì đó mà người nói phạm lỗi trong
khi anh ta đang nói; Shitsurei shimashita xin lỗi điều gì đó vừa xảy ra.
Nếu bạn đưa ra một yêu cầu, bạn phải hiểu rằng xin phép hoặc đưa ra một
yêu cầu về điều gì bằng một số từ cơ bản nhất định. Trong tiếng Nhật người ta
không cần một yêu cầu rõ ràng. Thật hay để nghe lời xin lỗi và điều không chắc
chắn vì điều này có thể mang tính lịch sự tối thiểu có hiệu quả như văn phạm
chia động từ chính xác.

10


Tóm lại, trước khi đặt câu hỏi bằng tiếng Nhật, hãy mỉm cười và xin lỗi, sau
đó nói lịch sự và nhẹ nhàng nói:
Sumimasen. (Xin lỗi...) HOẶC
Shitsurei desu ga. (Tôi thật vô lễ, nhưng...)
Và khi tất cả được kết thúc, thành công hay không, bạn hãy cúi đầu nhẹ nhàng và
nói Dơmo arigatơ gozaimashita, có nghóa là “Cám ơn rất nhiều”.
Tại sao không nên dùng câu hỏi trực tiếp với người Nhật. Đây là một câu hỏi
khó chịu. Người ta không nên hỏi tại sao về nhiều thứ; câu trả lời hoặc không có
liên quan hoặc không rõ ràng mà người nói thể hiện trong việc đàm thoại.

何
いつ
どこ
どちら
誰
なぜ

どのくらい
どのくらい
どのくらい

nan/nani
itsu
doko
dochira
dare
naze
dono kurai
dono kurai
dono kurai

いくら

ikura

何時に

nan ji ni

cái gì
khi nào
ở đâu
cái nào
ai
tại sao
bao xa
bao lâu

bao nhiêu (danh từ
đếm được)
bao nhiêu (danh từ
không đếm được)
mấy giờ

Trong khi bạn đi du lịch, theo cách tự nhiên bạn muốn và cần hỏi các danh
lam rất tiêu biểu ở đó. Lịch sự là điều quan trọng hàng đầu trong tiếng Nhật. Hỏi
nơi chốn có một dạng câu hỏi bình thường và dạng câu hỏi lịch sự.

(Toire wa) Doko desu ka. (bình thường)
(Toire wa) Dochira desu ka. (lịch sự)
Nếu là một vị khách, người nước ngoài hầu như đều đặt câu hỏi với từ
dochira: họ đang hỏi ai hoặc ở đâu?
Thứ tự các từ trong câu hỏi nói chung không phải luôn luôn tuân theo qui tắc
này: chủ từ (nếu có một chủ từ), từ hỏi, (ai, cái gì, ở đâu, tại sao, khi nào), sau đó
là động từ. Ví dụ:

• (Toire wa) Doko desu ka.

• Dare desu ka.

Nhà vệ sinh ở đâu?

Nó ở đâu.

11


5. Từ trong văn viết

Viết tiếng Nhật thật sự là một rào cản ngôn ngữ đối với nhiều người. Hệ thống
chữ viết bao gồm bốn thành phần riêng biệt:
Kanji: Thành phần chính trong hệ thống viết của Nhật, từ Trung Hoa truyền
vào từ thế kỷ thứ tư sau công nguyên và bị thay đổi rất nhiều qua các thế kỷ tiếp
theo. Kanji thường có ít nhất hai hệ thống phát âm: một hệ thống hay nhiều hệ
thống phát âm theo tiếng Hoa gốc, một hay nhiều cách phát âm được phát triển
trong nước theo tiếng Nhật.
Hiragana: Hệ thống chữ viết được dùng với các từ không phải là kanji. Thành
phần này cũng thường được sử dụng để thay thế cho những từ kanji khó mà ngay
cả những người Nhật trưởng thành không thể đọc, hoặc những từ kanji đơn giản
mà trẻ em và người nước ngoài không thể đọc được.
Katakana: Hệ thống chữ viết được dùng với các từ có nguồn gốc nước ngoài,
hoặc đối với các từ tiếng Nhật nhấn mạnh. Katakana có thể được dùng giống như
các từ in nghiêng trong tiếng Anh.
Romaji: Các chữ la tinh, chủ yếu dùng từ bổ sung hoặc từ quốc tế hoặc có
hướng chuyển sang các từ tiếng Nhật.

12


Vấn đề 2

Số đếm và đơn vị đo lường trong
tiếng Nhật

Số trong tiếng Nhật không quá đơn giản.
Nhưng định hướng bằng bản đồ xuyên qua nước
Nhật cũng như bất kỳ nước nào, đòi hỏi bạn phải
làm quen với các con số. Có hai cách khác nhau để

thể hiện số trong tiếng Nhật. Đầu tiên, như trong
các ngôn ngữ Tây Âu có các số Ả rập: 1, 2, 3,... Các
số có thể được viết theo chữ Trung Hoa, những số
này có thể được đại diện các số bằng các chữ như
viết ra chữ “ba” thay vì viết số 3.
Số trong tiếng Nhật được chia hơi khác với số trong tiếng Anh. Giống như
tiếng Anh, tiếng Nhật có các đơn vị hàng chục, hàng trăm và hàng ngàn. Tuy
nhiên, từ đó nó tiếp tục sử dụng hàng chục ngàn, hàng trăm triệu, và hàng ngàn
tỷ. Số 20.000 không được viết thành ni Ju sen, hoặc hai mươi ngàn, nhưng được
viết là niman hoặc hai mươi ngàn. Cách viết tiếng Nhật đối với 1.000.000 là hyaku
man, hay một trăm chục ngàn, thay vì một triệu.
Số bốn có hai cách phát âm, shi và yon, nhưng shi còn có nghóa là “chết” do
đó yon được sử dụng phổ biến hơn. Số bảy cũng có hai cách phát âm nana và
shichi, nhưng nana thường xuyên được sử dụng.

1. Các số cơ bản
零
ゼロ
一
二
三
四
五
六
七
八
九
十

rei

zero
ichi
ni
san
yon, shi
go
roku
nana, shichi
hachi
ku, kyū
jū

0

十一

0

十四

1

二十

2

二十一

3

二十二

4

二十三

5

二十四

6

二十五

7

二十六

8

二十七

9

二十八

10

二十九

13

jū ichi
jū yon
ni jū
ni jū ichi
ni jū ni
ni jū san
ni jū yon
ni jū go
ni jū roku
ni jū shichi
ni jū hachi
ni jū kyū

11
14
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29


三十

四十
五十
六十
七十
八十
九十
百
二百
三百
四百
五百
六百
七百
八百
九百
千
二千
三千
四千
五千
六千
七千
八千
九千
万
十万
百万
長さ
重さ
広さ

速さ
高さ
体重
体積
深さ

san jū
yon jū
go jū
roku jū
nana jū
hachi jū
kyū jū
hyaku
ni hyaku
san byaku
yon hyaku
go hyaku
roppyaku
nana hyaku
happyaku
kyū hyaku
sen
ni sen
san zen
yon sen
go sen
roku sen
nana sen
hassen

kyū sen
man
jū man
hyaku man
nagasa
omosa
hirosa
hayasa
takasa
tai jū
taiseki
fukasa

30
40
50
60
70
80
90
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1,000

2,000
3,000
4,000
5,000
6,000
7,000
8,000
9,000
10,000
100,000
1 triệu
chiều dài
chiều cao
trọng lượng
trọng lượng (chỉ dành cho người)
diện tích, chiều rộng
âm lượng
tốc độ
chiều sâu

14


2. Các vật đo lường
Trong tiếng Nhật cách nói đơn vị đo lường khá phức tạp. Thay vì nói một số và rồi một
vật, trong tiếng Nhật, bạn cũng phải thêm vào số một tiền tố được gọi là “số đếm”. Để
nói “hai quyển sách” (“sách” tiếng Nhật có nghóa là hon), bạn không chỉ nói ni hon.
Bạn có thể cộng thêm tiền tố -satsu, số đếm hay quyển sách-và nói ni hon -satsu.
Có nhiều số đếm khác nhau đối với các loại vật khác nhau. Một số số đếm
được áp dụng đối với các vật có hình dạng nhất định. -Mai là một số đếm có thể

được sử dụng đối với bất cứ vật bằng phẳng nào, chẳng hạn như gương hay món
bánh pizza. Kagami gomai có nghóa là “năm cái gương” trong khi piza ichi -mai
có nghóa “một bánh pizza”. Các số đếm khác đặc trưng đối với các vật. Một vài vật
có số đếm riêng bao gồm súng (-chơ), và thậm chí đũa (-zen).
Để có thể sử dụng các số đếm thích hợp là một vấn đề hoàn toàn thuộc về trí
nhớ. Có một hệ thống (cái gì đó, cách nào đó) đơn giản hơn để đếm ít hơn 10 vật
không phải con người:
一つ
二つ
三つ
四つ
いつつ
六つ
七つ
八つ
九つ
十

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

hitotsu

futatsu
mittsu
yottsu
itsutsu
muttsu
nanatsu
yattsu
kokonotsu
tō

Các vật phẳng
-枚 -MAI giấy, vải, pizza, kính cửa sổ

一枚
二枚
三枚
四枚
五枚
六枚
七枚
八枚
九枚
十枚

ichi-mai
ni-mai
san-mai
yon-mai
go-mai
roku-mai

nana-mai
hachi-mai
kyū-mai
jū-mai

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

15


Đồ chứa
-杯 -PAI tách, tô, ly

一杯
二杯
三杯
四杯
五杯
六杯
七杯
八杯

九杯
十杯

ippai
ni-hai
san-bai
yon-hai
go-hai
roppai
nana-hai
hachi-hai
kyū – hai
jippai

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Dày và mỏng
-本 -Hon, -Pon bút chì, chai bia, băng cát xét
一本
ippon
1

二本
nihon
2
三本
san-bon
3
四本
yon-hon
4
五本
go-hon
5
六本
roppon
6
七本
nana-hon
7
八本
hachi-hon
8
九本
kyū-hon
9
jippon
十本
10

Con người
-人 -Nin người mập, người nhỏ, bất cứ người nào

一人
hiton
1
二人
futari
2
三人
san-nin
3
四人
yo-nin
4
五人
go-nin
5
六人
roku-nin
6
七人
nana-nin
7
八人
hachi-nin
8
九人
kyū-nin
9
十人
jū-nin
10

16


Ấn bản
-冊 -Satsu tạp chí, sách
一冊
issatsu
二冊
ni-satsu
三冊
san-satsu
四冊
yon-satsu
五冊
go-satsu
六冊
roku-satsu
七冊
nana-satsu
八冊
hassatsu
九冊
kyū-satsu
十冊
jissatsu

1
2
3
4

5
6
7
8
9
10

Các vật hình quả cầu và hình khối
-個 -Ko cam, quả banh, hộp
一個
jkko
二個
ni-ko
三個
san-ko
四個
yon-ko
五個
go-ko
六個
rokko
七個
nana-ko
八個
hakko
九個
kyū-ko
十個
jikko

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

3. Các động từ cần thiết
数える
計算する
合計する

kazoeru
keisan suru
gōkei suru

đếm
tính toán
cộng vào

4. giờ
(それは)
いつですか。
(それは)
いつでしたか。
今何時ですか。

(Sore wa) Itsu
desu ka.
(Sore wa) Itsu
deshita ka.
Ima nan ji desu ka.
17

Nó/điều đó xảy ra khi nào?
Nó/điều đó đã xảy ra khi
nào?
Mấy giờ rồi?


～です。
一時
二時
三時
四時
五時
六時
七時
八時
九時
十時
十一時
十二時
何時からですか。
～からです。
何時までですか。

～までですか。
一時に
一時ごろに
一時ちょうどに
午前～
午後～
～半
～前
～過ぎ
～まで
～までに

~desu.
ichi ji
ni ji
san ji
yo ji
go ji
roku ji
shichi ji
hachi ji
ku ji
jū ji
jū ichi ji
jū ni ji
Nan ji kara desu ka.
~kara desu.
Nan ji made desu ka.
~made desu.
ichi ji ni

ichi ji goro ni
ichi ji chōdo ni
gozen~
gogo~
~han
~mae
~sugi
~made
~made ni

Bây giờ là
1 giờ
2 giờ
3 giờ
4 giờ
5 giờ
6 giờ
7 giờ
8 giờ
9 giờ
10 giờ
11 giờ
12 giờ
Nó bắt đầu từ lúc mấy giờ?
Nó bắt đầu từ.
Nó kéo dài tới mấy giờ?
Nó kéo dài tới.
vào lúc 1 giờ
vào lúc khoảng 1 giờ
đúng 1 giờ

~buổi sáng
~buổi chiều
giữa~
trước~
sau~
tới~

5. Lượng thời gian
どのくらいかかり
ますか。
～かかります。
どのくらいかかり
ましたか。

Dono kurai
kakarimasu ka.

Nó sẽ diễn ra bao lâu?

~kakarimasu.
Dono kurai
kakarimashita ka.

Nó sẽ diễn ra ~

18

Nó đã diễn ra bao lâu?

～かかりました。 ~kakarimashita.
いつできますか。 Itsu dekimasu ka.
分間
funkan
一分間
ippunkan
二分間
ni funkan
三分間
san punkan
四分間
yon punkan
五分間
go punkan
六分間
roppunkan
七分間
nana funkan
八分間
happunkan
九分間
kyū funkan
十分間
jippunkan
三十分間
san jippunkan
数分間
sūfunkan
時間
jikan

一時間
ichi jikan
二時間
ni jikan
六時間
roku jikan
十二間
jū ni jikan
～ごと
~goto
～ちょうど
~chōdo
～約
~yaku
～以内
~inai
～以上
~ijō
～前
~mae
～後
~go
数時間
sūjikan
日間
nichikan/-kakan
一日
ichi nichi
二日間
futsukakan

三日間
mikkakan
数日間
sūjitsukan
19

Nó đã diễn ra ~
Khi nào nó sẵn sàng?
Phút
1 phút
2 phút
3 phút
4 phút
5 phút
6 phút
7 phút
8 phút
9 phút
10 phút
30 phút
một vài phút
Giờ
1 giờ
2 giờ
6 giờ
12 giờ
mỗi ~
đúng ~
khoảng ~
không khoảng ~

quá ~
cách đây ~
sau đó ~
một vài giờ
Ngày
1 ngày
2 ngày
3 ngày
một vài ngày


週間

shūkan

Tuần

一週間

isshūkan

1 tuần

二週間

ni shūkan

2 tuần

三週間

san shūkan

3 tuần

数週間

sūshūkan

một vài tuần

月間

-ka getsukan

Tháng

一ヵ月間

ikka getsukan

1 tháng

二ヵ月間

ni-ka getsukan

2 tháng

三ヵ月間

san-ka getsukan

3 tháng

数か月間

sū-ka getsukan

một vài tháng

年間

nenkan

Năm

半年間

hantoshikan

nửa năm

一年間

ichi nenkan

1 năm

二年間

ni nenkan

2 năm

数年間

sū nenkan

một vài năm

(それは)
いつですか。

(Sore wa) itsu
desu ka.

Nó/điều đó sẽ xảy ra
khi nào?

(それは)
いつでしたか。

(Sore wa) itsu
deshita ka.

Nó/điều đó đã xảy ra
khi nào?

何曜日ですか。

Nan yōbi desu ka.

Hôm nay ngày thứ mấy?

～です。

~desu.

Hôm nay là ~.

6. lịch

月曜日

getsu yōbi

Thứ Hai

火曜日

ka yōbi

Thứ Ba

水曜日

sui yōbi

Thứ Tư

木曜日

moku yōbi

Thứ Năm

金曜日

kin yōbi

Thứ Sáu

土曜日

do yōbi

Thứ Bảy

日曜日

nichi yōbi

Chủ Nhật

何月ですか。

Nan gatsu desu ka
20

Hôm nay là tháng mấy?


～です。

Hôm nay là ~.

~ desu

一月

ichi gatsu

Tháng Giêng

二月

ni gatsu

Tháng Hai

三月

san gatsu

Tháng Ba

四月

shi gatsu

Tháng Tư

五月

go gatsu

Tháng Năm

六月

roku gatsu

Tháng Sáu

七月

shichi gatsu

Tháng Bảy

八月

hachi gatsu

Tháng Tám

九月

ku gatsu

Tháng Chín

十月

jū gatsu

Tháng Mười

十一月

jū ichi gatsu

Tháng Mười Một

十二月

jū ni gatsu

Tháng Mười Hai

昼間

hiruma

thời gian trong ngày

平日

heijitsu

ngày trong tuần

毎日

mainichi

mỗi ngày

一日おき

ichi nichi oki

mỗi ngày khác nhau

半日

hannichi

nửa ngày

朝

asa

buổi sáng

午前

gozen

buổi sáng

昼

hiru

giữa trưa

午後

gogo

buổi trưa

夕方

yūgata

buổi chiều, sau trưa

夜

yoru

chiều tối

真夜中

mayonaka

buổi tối, đêm

夜中

yonaka

nửa đêm

先週の月曜日

senshū no getsu yōbi

thứ Hai tuần rồi

今週の日曜日

konshū no gatsu yōbi thứ Hai này

来週の日曜日

raishū no getsu yōbi

thứ Hai tuần tới

今日

kyō

ngày hôm nay

21


今朝

kesa

sáng nay

今夜

kon’ya

tối nay/đêm nay

今晩

kpnban

tối nay/đêm nay

明日

shita

ngày mai

明日の朝

ashita no asa

sáng mai

明後日

asatte

ngày mốt

週

shū

Tuần

毎週

maishū

mỗi tuần

先先週

sensenshū

tuần trước nữa

先週

senshū

tuần trước

今週

konshū

tuần này

来週

raishū

tuần tới

再来週

saraishū

tuần tới nữa

一週間おき

isshūkan oki

mỗi tuần khác nhau

平日

heijitsu

ngày trong tuần

週末

shūmatsu

cuối tuần

月

tsuki, gatsu, getsu

Tháng

毎月

maitsuki

mỗi tháng

一カ月おき

ikkagetsu oki

từng tháng khác nhau

上旬

jōjun

thứ ba đầu tháng

中旬

chūjun

thứ ba giữa tháng

下旬

gejun

thứ ba cuối tháng

月末

getsumatsu

cuối tháng

先先月

sensengetsu

cách đây hai tháng

先月

sengetsu

tháng vừa rồi

今月

kongetsu

tháng này

来月

raigetsu

tháng tới

再来月

saraigetsu

tháng sau nữa

来月の中ごろ

raigetsu no naka goro

giữa tháng sau

今月の末

kongetsu no sue

cuối tháng naøy

22


年

toshi

Năm

年間

nan nen

năm nào

毎年

maitoshi

từng năm

一年おき

ichimen oki

từng năm khác nhau

半年

hantoshi

nửa năm

おととし、一昨年 ototoshi, issakunen

năm trước

去年

kyonen

năm vừa rồi

今年

kotoshi

năm nay

再来年

sarainen

nán tới năm tới nữa

閏年

urū doshi

năm nhuận

年末

nenmatsu

cuối năm

現代

gendai

thời đại hiện nay

現在

genzai

hiện nay, bây giờ

最近

saikin

những ngày này, gần đây

未来

mirai

tương lai

将来

shōrai

tương lai, những ngày
sắp tới

23


Vấn đề 3

Giao tiếp và nét văn hóa trong
giao tiếp của người Nhật

Cuộc gặp đầu tiên giữa các thương gia
Nhật và phương Tây có thể gặp nhiều khó
khăn: Người Nhật muốn bắt tay và thực hành
tiếng Anh của họ, trong khi những người nước
ngoài cúi đầu chào và thử cách chào của người
Nhật. Các bên đều muốn làm hài lòng bên kia;
không bên nào muốn bị xem ngớ ngẩn.
Thế nhưng các cử chỉ thân mật khởi đầu
có thể kết thúc, những người nước ngoài
mong muốn bàn vào công việc kinh doanh

ngay, trong khi người Nhật muốn tiếp tục các cử chỉ thân thiện. Ở Nhật Bản
người ta thường dành một khoảng thời gian, gần như tập quán, cho các cuộc trao
đổi nhỏ và để tạo lập uy tín và niềm tin. Một thương gia Nhật Bản có thể dành
nhiều năm phát triển quan hệ với khách hàng hay đối tác tiềm năng trước khi xác
lập quan hệ buôn bán.
Người phương Tây thường muốn nhanh chóng, nuôi dưỡng tình hữu nghị
với người Nhật quả là một kinh nghiệm khó khăn. Phong tục khác nhau. Một
người có thể quen biết một người Nhật trong nhiều năm, coi anh ta là một
người bạn thân, nhưng chưa bao giờ đến thăm nhà của nhà anh ta.
Người Nhật có thể mặc quần áo phương Tây, mất nhiều năm học tiếng Anh,
và ăn thức ăn nhanh của Mỹ, nhưng họ không phải là người phương Tây. Đừng
nên đánh giá các quan hệ cá nhân với người Nhật theo các châm ngôn phương
Tây; có nhiều tiến trình và quan điểm rất khác nhau. Chúng ta có thể hiểu nhiều
vấn đề của người Nhật, cách đối xử của người phương Tây có thể làm cho người
Nhật trở nên bối rối.

1. Sự lễ phép và nhóm

Phong cách sống cơ bản của người Nhật là sống trong hoặc ngoài tập thể. Dù ở
đâu bạn cũng nằm trong một tập thể – gia đình, công ty, v.v... – để xác định
thái độ và hành vi của bạn. Khi làm ăn người Nhật thường trao đổi danh thiếp
với nhau được gọi là meishi. Một meishi nói lên toàn bộ một người Nhật, anh ta
muốn biết về vị thế của các đối tác của mình liên quan đến tài sản của anh ta và
cho phép anh ta lựa chọn cách nói thích hợp. Ở Nhật Bản, giao tiếp với nhau là

24


một trò chơi liên tục về việc so sánh địa vị, do vậy mỗi người có thể giữ một vai
trò thích hợp trong xã hội.

Sự tồn tại các cấp độ xã giao, từ các lời thân mật cho tới các nghi thức
trang trọng, làm cho nó gây khó khăn người nước ngoài phát âm thô lỗ hay sử
dụng từ bất hợp lý. Ví dụ, chỉ việc thể hiện đại từ từ ngôi thứ nhất “Tôi”, thanh
niên có thể lựa chọn một trong bốn từ khác nhau, mỗi từ truyền tải mức độ lễ
phép và tự khẳng định mình khác nhau. (Từ lễ phép tới không lễ phép:
watakushi, watashi, boku, ore). Bất chấp giới tính và độ tuổi của người nói, hình
thức của một câu chủ yếu được quyết định theo động từ. Các động từ tận cùng
bằng -masu được sử dụng nhiều trong danh sách này, luôn luôn lịch sự và có
thể chấp nhận được. Mặc dù người ta biết rằng - masu là trang trọng; chia động
từ và xây dựng nghiêm túc còn nhiều tồn tại, gây lầm lẫn không chỉ đối với
người nước ngoài mà cả đối với người bản xứ nói ngôn ngữ này. May mắn thay,
nhiều du khách không quan tâm đến điểm này thường xuyên.
Nếu một người Nhật chọn bạn vào nhóm anh ta - mời bạn uống một vài ly bia sau
cơ hội bắt gặp trên tàu hoặc có quan hệ làm ăn lâu dài -anh ta cam kết củng cố quan
hệ. Không phạm phải sai lầm: người Nhật rất nhiệt tình dưới tình bạn và quan hệ với
những người mà họ cho là những người bạn hay các đối tác làm ăn tin cậy. (Mặc dù
phải tốn nhiều thời gian để nuôi dưỡng các quan hệ). Đáp lại bằng thái độ khiếm nhã
hay không nghiêm túc về mối quan hệ này được xem như là một sự lăng mạ.

2. Diễn đạt cơ bản
Tiếng Nhật có một số từ và cách diễn đạt cơ bản tạo nên phong cách của một người.
Một số diễn đạt chỉ là lời gợi ý hoặc đề nghị hay có ý định tìm nghóa, bỏ đi không
nói. Các cách diễn đạt khác ngắn gọn và súc tích. Lắng nghe các cuộc nói chuyện
xung quanh bạn; cách diễn đạt này diễn ra liên tục và thường xuyên. Chú ý có hai
dạng diễn đạt thông thường và trang trọng; cả hai sẽ được nghe trong đàm thoại.

• Wakarimashita. (trang trọng)
Wakatta. (thông thường)
Tôi hiểu

• Sō desu. (trang trọng)
Sō. (thông thường)
Điều đó đúng

• lidesu (trang trọng)
li. (thông thường)
Đúng vậy

• Dame desu. (trang trọng)
Dame da. (thông thường)
Điều đó không được

• Suki desu. (trang trọng)
Suki da. (thông thường)
Tôi thích nó.

• Suki de wa arimasen. (trang trọng)
Suki ja nai. (thông thường)
Tôi không thích nó.

25