NÓI VỚI CON VỀ UNG THƯ VÚ

NĨI VỚI CON VỀ UNG THƯ VÚ

Người dịch: Hồng Thu Hà
Người hiệu đính:

Giới thiệu
1


Khi gia đình có người bị chuẩn đốn ung thư vú nhiều ơng bố bà mẹ và người chăm sóc
tự hỏi “Chúng ta sẽ nói với bọn trẻ điều gì?”.
Chúng ta biết rằng trẻ con ít bị sợ hãi hơn nếu chúng biết điều gì đang xảy ra thậm chí
nếu chúng khơng hiểu hết. Nên mặc dầu bạn thấy khó khăn thì trong hầu hết các trường
hợp nói với con bạn về việc bạn mắc ung thư vú sẽ hữu ích cả cho bạn và con bạn.
Trong quyển sách này chúng tơi giải thích trẻ con có thể hiểu điều gì tại các lứa tuổi khác
nhau về sự việc đau ốm nghiêm trọng như là ung thư và chúng có thể đáp ứng như thế
nào tới tin bạn mắc ung thư vú. Quyển sách này khơng nói với bạn một cách chính xác
bạn nói điều gì với con bạn do mỗi gia đình là khác nhau. Nhưng nó sẽ đưa ra cho bạn
một số ý kiến về cách thức nói chuyện với con cái và kinh nghiệm khác của các bậc cha
mẹ khác.
Quyển sách này bao trùm việc nói chuyện với con bạn khi bạn bị chuẩn đoán ung thư vú
nguyên phát. Nếu bạn mắc ung thư vú thứ phát (khi các tế bào ung thư từ vú lan tỏa tới
các bộ phận khác của cơ thể) một số thông tin sẽ là hữu ích, nhưng hiện có các nguồn
khác nhau giúp bạn các vấn đề khác nhau mà ung thư vú thứ phát có thể nảy sinh. Bạn có
thể tim thấy nhiều tổ chức và sách hữu ích trong quyển sách Ung thư vú thứ phát.
Mặc dầu chúng tôi dùng từ ‘mẹ’ trong suốt quyển sách này nhưng sách này cũng có ý
định dùng cho các ơng bố và có thể giúp cho bất kỳ người lớn nào có lý do để nói chuyện
với trẻ con về ung thư vú.
Tôi thực sự yêu các con tôi, chúng đã giữ tôi đứng
vững suốt cả thời gian qua.
Jenny, mẹ của các con 23, 21, 14 và 12 tuổi

Nói với các con
2


Nhiều bà mẹ có thể muốn hỗn việc nói chuyện với con là họ bị ung thư vú hoặc thậm
chí tránh đi do họ sợ làm chúng buồn hoặc sợ mình buồn trước con trẻ. Họ cũng có
thể cảm thấy rằng khơng nói chuyện với con họ là họ đang bảo vệ con. Họ có thể lo
lắng về bị hỏi những câu hỏi khó như là: “Mẹ sắp chết à?’. Nhưng trẻ con thường
biết khi nào, việc gì đó đang làm cha mẹ buồn hoặc lo lắng. Thậm chí nếu bạn cố
gắng dấu đi, thì nhiều khả năng việc này hiện lên khn mặt bạn và giọng nói của
bạn, cách thức bạn nói chuyện với chúng và ứng xử với chúng, và cách thức những
người khác đối xử với bạn.
Trẻ con biết rất nhanh những bí mật. Nếu chúng cảm thấy bị bỏ quên, chúng có thể nghĩ
chúng đã làm việc gì đó làm bạn buồn hoặc chúng có thể dựng lên câu chuyện riêng của
chúng về điều gì đang xảy ra, điều này còn tệ hơn sự thật. Chúng có thể khơng nói với
bạn chúng lo lắng, chúng có thể khơng biết điều gì đang xảy ra bên trong bản thân chúng.
Nhưng nỗi sợ hãi và sự không chắc chắn có thể có ảnh hưởng mang tính hủy hoại lên ứng
xử của chúng, công việc học ở trường, và tình bạn của chúng. Hãy cởi mỏ và thành thật
với chúng sẽ giúp chúng tin cậy bạn.
Chồng tôi và tôi muốn cùng nhau nói chuyện với con. Từng
người chúng tơi nói với các con tại mỗi giai đoạn tiếp theo,
ví dụ về hóa trị và xạ trị. Chúng tơi muốn đảm bảo rằng các
con hiều điều gì đang xảy ra và có thể hỏi bất kỳ câu hỏi
nào chúng có khi các câu hỏi nảy sinh. Chúng tôi để mỗi
con nói chuyện với một trong hai chúng tơi mỗi khi chúng
muốn. Điều quan trọng là khơng dấu chúng chuyện gì đang
xảy ra.
Pertila (con mới 13 và 7 tuổi khi được chuẩn đốn bệnh).
Giữ bí mật cũng làm bạn mệt mỏi. Cũng có rủi ro rằng nếu bạn khơng kể cho con thì

chúng sẽ tìm ra cách khác và điều này cnó thể làm chúng cảm thấy chúng bị bỏ quên
hoặc chúng không đủ quan trọng để được tham dự vào việc chữa bệnh của bạn.
Ai có thể nói chuyện với con
Đối với hầu hết trẻ con, thông tin về bạn mắc ung thư vú tốt nhất đến từ bạn và chồng bạn
nếu bạn có chồng. Trẻ con thường xử lý tin khó một cách tốt nhất nếu tin đó được người
3


mà chúng yêu mến và tin tưởng nói ra. Nhưng nếu bạn thấy khó thì có thể để người mà
bạn và con bạn biết rõ cùng nói với bạn. Gia đình và bạn bè có thể là nguồn hỗ trợ quan
trọng khi nói chuyện với con bạn, đặc biệt nếu bạn là bà mẹ đơn thân.
Nói chuyện với con khi nào
Hầu hết các phụ nữ kể với chồng họ, bạn thân hoặc họ hàng về khả năng ung thư vú khi
họ trước tiên nhận thấy điều gì đó khơng ổn hoặc đi khám bác sĩ đa khoa hoặc bác sĩ
chuyên về vú. Nhưng họ có xu hướng chờ cho đến khi muộn mới nói chuyện với con họ.
Một số nói với con họ sau khi các xét nghiệm xác nhận rằng họ bị ung thư vú và những
người khác chờ đến khi sau phẫu thuật. Khơng có quy tắc nhất định và sẽ phụ thuộc vào
tuổi của chúng và bạn thường xuyên nói với chúng về đau ốm và các vấn đề khác trong
gia đình như thế nào. Nhưng bạn càng chờ lâu để nói chuyện với chúng thì càng nhiều
khả năng chính con bạn sẽ nhận thấy rằng tất cả điều đó khơng tốt, và bắt đầu lo lắng và
đốn điều gì có thể xảy ra.
Phải nói chuyện với con bạn vào lúc bạn cảm thấy dễ bị tổn thương và đầy cảm xúc có
thể rất khó khăn. Con bạn nhiều khả năng thấy bạn buồn và đầy nước mắt trong những
tuần tới hoặc tháng tới nhưng điều này có thể cho phép chúng bộc lộ sự lo lắng và cảm
xúc của chúng. Tuy nhiên, nếu bạn có thể bình tĩnh và tự tin khi bạn nói chuyện với
chúng về việc bạn bị ung thư thì thậm chí nếu bạn khơng cảm thấy điều này sâu bên
trong, nó có thể giúp con bạn cảm thấy bớt buồn hơn hoặc bớt sợ hãi hơn. Nói chuyện với
con cái theo cách chúng quen dùng thời gian và ở nơi chúng cảm thấy thoải mái.
Hãy nói chuyện với con bạn thường xuyên về điều gì đang xảy ra là ý tưởng tốt để chúng
cảm thấy được tham dự vào và được thông tin và có thể hỏi bất kỳ câu hỏi nào. Bạn có

thể cần nhắc lại lời giải thích, đặc biệt là với trẻ em bé.
Tìm được lời đúng
Bạn quyết định nói với con bạn điều gì sẽ phụ thuộc vào rất nhiều điều khác nhau. Bạn có
thể xuất thân trong gia đình nói chuyện cởi mở về mọi việc hoặc bạn có thể đến từ một
nền tảng hoặc văn hóa tại đó những vấn đề riêng tư hoặc nghiêm trọng khơng được nói
tới hoặc được giữ giữa người lớn với nhau. Sự hiểu biết và phản ứng của con bạn sẽ phụ
thuộc vào lứa tuổi và tính nết của chúng.
Nhiều người thấy hữu ích khi thảo luận với chồng hoặc với một người bạn họ nên nói
điều gì trước khi nói chuyện với con họ. Hoặc bạn có thể muốn có sự tham dự của điều
4


dưỡng trong cuộc thảo luận này. Tập nói trước những câu chữ bạn muốn sử dụng cũng có
thể giúp bạn. Tuy nhiên thậm chí với suy nghĩ cẩn thận thì cuộc hội thoại có thể khơng
tiến hành như kế hoạch. Có thể có các câu hỏi hoặc phản ứng bạn không mong chờ.
Phương thức tốt nhất là giữ mọi việc càng đơn giản càng tốt và tránh những lời giải thích
phức tạp. Thỏa thuận câu chữ bạn sẽ dùng khi nói chuyện với con bạn về việc bạn mắc
ung thư với bất kỳ người lớn nào khác, ví dụ chồng bạn, có thể là hữu ích. Điều này sẽ
đảm bảo bạn nhất quán và giảm sự bối rối tới mức thấp nhất. Bắt đầu nói chuyện bằng
cách hỏi con bạn chúng biết gì hoặc hiểu gì về từ ung thư có thể giúp bạn do điều này có
thể giúp bạn làm cho cuộc thảo luận theo đúng ý bạn. Nếu con bạn hỏi những câu hỏi bạn
không biết câu trả lời thì hãy nói là khơng biết. Điều quan trọng là không bịa đặt do con
bạn sẽ luôn nhớ điều bạn nói thậm chí khi bạn khơng nhớ.
Tơi nói rằng mẹ có một cục cứng trong vú và mẹ cần
vào viện để lấy cục cứng đó ra. Tơi nói với con rằng tôi
cần ở bệnh viện trong một đôi tối và con có thể đến
thăm tơi khi tơi đang ở đó.
Một trong những điều khó nhất cho nhiều người lớn là dùng từ ung thư do nhiều người sợ
hãi ung thư. Điều này không nhất thiết đúng với trẻ con do chúng đơn giản chấp nhận
rằng đó là tên của điều gì đó khơng tốt cho bạn và chúng có thể đã nghe lỏm từ này được

dùng trong gia đình hoặc ở nhà trường.
Nếu có thể, tốt nhất là dùng từ “ung thư’ ngay từ đầu, và để giải thích dùng ngơn ngữ mà
trẻ con hiểu. Điều này có thể làm từ ngữ ít gây sợ hãi hơn cho chúng. Ví dụ, bạn có thể
giải thích rằng cơ thể được làm từ các khối tí hon được goi là tế bào. Ung thư là một bệnh
do các tế bào thay đổi gây nên. Khi các tế bào thay đổi thành các tế bào ung thư, chúng
nhìn khơng giống các tế bào bình thường và chúng phản ứng khác đi. Các tế bào ung thư
có thể làm cơ thể khơng làm việc đúng đắn. Bạn cũng có thể giải thích rằng có nhiều loại
ung thư khác nhau, và ung thư vú là một trong bệnh ung thư này. Nhưng bạn mô tả và nói
về ung thư như thế nào sẽ phụ thuộc rất nhiều vào lứa tuổi của con bạn.
Nếu bạn có từ hai con trở lên, thậm chí nếu chúng ở các lứa tuổi khác nhau, thì nói với
chúng cùng với nhau để chúng bắt đầu với cùng thông tin có thể là ý tưởng tốt. Chúng sẽ
hiểu và quên và nhiều khả năng là anh em ruột sẽ nói chuyện với nhau. Khuyến khích
điều này có thể là hữu ích để chúng có thể hỗ trợ lẫn nhau.
5


Hãy cố gắng đảm bảo rằng con bạn có đủ thơng tin và chính xác về ung thư vú và điều
trị, nếu khơng chúng có thể tự tìm kiếm thơng tin hoặc hình dung viễn cảnh xấu nhất. Bạn
nên để chúng biết rằng nếu chúng muốn chúng có thể hỏi lại bạn hoặc hỏi anh chị em
ruột. Bạn cũng có thể nói chuyện riêng với từng đứa vào những ngày sau.
Điều quan trọng là nói chuyện về điều gì đang xảy ra phía trước con bạn và tránh các
cuộc nói chuyện rỉ tai. Mặc dầu điều này có thể cảm thấy khó khăn, nói chuyện và càng
cởi mở càng tốt về tình hình sẽ giúp bạn và gia đình bạn.

Con bạn có thể phản ứng thế nào
Bạn có thể đối mặt với một số câu hỏi khó. Con bạn sẽ hỏi bạn về tương lai và ai sẽ
trông nom chúng, liệu sức khỏe bạn có khá hơn khơng hoặc liệu bạn sắp chết phải
không. Điều quan trọng là càng thành thật càng tốt và cởi mở đến mức có thể nhưng
nói rằng bạn khơng biết cũng là hay. Hãy cố gắng thành thật, hy vọng, nhưng cẩn
thận không hứa hẹn khi mà bạn khơng chắc có thể giữ được.

6


Trước hết con bạn cần biết rằng mọi người đang làm tất cả mọi việc họ có thể để làm sức
khỏe bạn tốt hơn, rằng bạn vẫn yêu thương và chăm sóc chúng, rằng có những thứ chúng
có thể làm để giúp bạn.
Một cách khác chúng có thể đáp ứng bằng cách hỏi uống chè với gì hoặc liệu chúng có
thể đi và xem ti vi được khơng. Giống như người lớn, một số trẻ cho thấy dễ biểu lộ cảm
xúc của chúng hơn những người khác. Hãy cố gắng cho chúng thời gian và thời cơ để
chúng nói về cảm xúc của mình. Tốt nhất là khơng thúc chúng nếu chúng chưa muốn nói,
đặc biệt là nói trước. Con bạn có thể thích kể với bạn bè của chúng hơn là với bạn, đặc
biệt là nếu chúng lớn hơn. Nếu trong trường hợp này, bạn có thể muốn nói chuyện với bố
mẹ của bạn bè trước, để mọi người cùng nói như nhau.
Tất cả các con hỏi các câu hỏi chi tiết, thích hợp với lứa tuổi. Ngay từ
đầu tất cả đều hỗ trợ tôi và mỗi đứa, theo các lứa tuổi khác nhau và
tính nết khác nhau, đều thành một khối tìm ra cách để giúp gia đình
Ban đầu tất cả chúng tôi đều sốc hơn là lo buồn. Dường như chúng
hiểu tơi đang nói điều gì. Dan hỏi điều gì đang xảy ra và tơi nói tơi
thực sự không biết. Tôi quay trở lại bệnh viện vào hơm thứ ba và lúc
đó tơi sẽ biết nhiều hơn.
Jennifer
Trẻ con có thể đáp ứng tới tin tức tương tự như người lớn. Chúng có thể cảm thấy khơng
muốn ăn, giấc ngủ bị rối loạn và chúng có thể có vấn đề về tập trung ở trường hoặc khó
tập trung khi làm bài tập về nhà. Chúng có thể giận dữ hoặc buồn bã đối với những
chuyện tưởng như là nhỏ. Trẻ con bé hơn đặc biệt có thể có phản ứng mà chúng chưa
từng cho thấy trong thời gian dài như là nói lắp của trẻ con hoặc tè dầm. Điều quan trọng
là hãy nhạy cảm với những thay đổi trong ứng xử hoặc thái độ của chúng. Những điều
này đều được mong đợi và là phản ứng thông thường.
Thay đổi trong ứng xử hoặc ứng xử không thể chấp nhận được và kết quả học ở trường
kém có thể là dấu hiệu con bạn đang cảm thấy lo lắng hoặc bất an. Bạn có thể được xúi

làm ra vẻ không biết những thay đổi ứng xử này do bạn cảm thấy có tội rằng con bạn bị
việc bạn mắc ung thư làm ảnh hưởng. Tuy nhiên, bằng cách thừa nhận những thay đổi
này bạn có thể khuyến khích con bạn nói chuyện về điều gì đang xảy ra. Trẻ con nhiều
7


khả năng lo lắng và buồn bã hơn nếu các quy tắc đột nhiên thay đổi. Các giới hạn rõ ràng
có thể giúp chúng duy trì cảm giác bình thường và ứng phó với những nỗi lo lắng.
Đơi khi trẻ con có thể dường như là vơ lo nghĩ và khơng tốt, nhưng đó là do chúng hoặc
có những trong tâm trí chúng, ngồi ung thư, như là trường học hoặc bạn bè. Nhưng
chúng cũng có thể rất hỗ trợ, và sẽ đôi khi làm bạn ngạc nhiên bằng cách làm hoặc nói
điều gì đó cho thấy chúng hiểu.
Trong một số trường hợp, trẻ con có thể có khó khăn nghiêm trọng hoặc lâu dài do cha
mẹ bị ốm, có thể gồm trở nên ngày càng co mình lại, có khó khăn trong ăn uống và giấc
ngủ hoặc sợ bị tách rời. Nếu bạn có mối quan ngại về việc trẻ phải đối phó như thế nào,
hãy nói chuyện với bác sĩ, y tá ở trường học hoặc nhóm bác sĩ. Họ có thể chỉ cho bạn
hướng đúng đắn để có được sự giúp đỡ từ những nhân viên tư vấn được đào tạo trong
trường học.
Bạn có thể thấy hữu ích khi đọc quyển sách Ung thư vú và trường học của con bạn,
sách đưa ra thông tin về các cách có thể giúp trao đổi với trường học của con bạn về bệnh
của bạn và điều trị.
Trẻ dưới sáu tuổi
Bạn nói những gì với trẻ cịn bé về bạn mắc ung thư vú sẽ phụ thuộc vào từ ngữ bạn
thường sử dụng về vú và cảm giác ốm đau. Bạn khơng muốn làm chúng sợ hãi hoặc nói
cho chúng q nhiều thơng tin nhưng bạn có thể quyết định nói với chúng rằng vú bạn –
hoặc bất kể từ nào làm cho chúng hiểu hơn. Cũng như khi nói chuyện, bạn có thể muốn
cho chúng biết điều gì đang xảy ra bằng cách dùng búp bê hoặc gấu bông hoặc bằng cách
vẽ các bức tranh. Quyển chuyện cũng có thể giúp giải thích và kích thích các câu hỏi.
Đọc kỹ quyển sách bạnh muốn dùng trước khi nói chuyện với con bạn để đảm bảo sách
thích hợp với hồn cảnh ln ln là ý tốt.

Bạn cũng có thể chỉ cho chúng xem quyển sách Khối u của mẹ. Đó là quyển truyện tranh
đơn giản dành cho lứa tuổi từ bảy trở xuống theo dõi một gia đình thơng qua chuẩn đoán và
điều trị ung thư vú của mẹ.
Hầu hết trẻ em bé khơng thích sự thay đổi đối với chuyện thường lệ của chúng và có thể lo
lắng vì bị tách ra khỏi mẹ. Khi bạn đi bệnh viện chúng cần biết rằng bạn sẽ sớm quay trở vể,
và chúng sẽ khơng được để một mình với người nào đó mà chúng khơng biết. Chúng muốn
biết chi tiết về việc thường ngày của chúng, như là ai sẽ cho chúng ăn, đưa chúng đến nhà trẻ
hoặc đưa chúng đi ngủ.

8


Nếu bạn ở lại bệnh viện sau phẫu thuật thì cần cho chúng biết bạn ở đâu và rằng bạn muốn
trơng thấy chúng. Giải thích cho chúng rằng bạn và chúng cần được chăm sóc cẩn thận khi là
ý kiến tốt và rằng bạn không thể trông nom chúng vào lúc này. Nếu chúng không thể đến
bệnh viện thăm bạn, bạn có thể gợi ý một phương án khác như là ở với một người bạn hoặc
một người họ hàng thân thiết.
Với những trẻ rất bé, một trong những điều quan trọng nhất là làm rõ ngay từ đầu rằng sự ốm
đau của bạn không phải do lỗi của chúng. Trẻ em bé đơi khi tự cho mình có lỗi vì điều xảy ra
với người lớn trong cuộc sống của chúng như là kể với bạn rằng chúng ghét bạn trong khi
đang thịnh nộ. Điều này có thể làm chúng cảm thấy có lỗi, nên chúng cần được chấn an cho
dù chúng có kể với bạn nỗi sợ hãi của chúng hay khơng.
Chúng cũng có thể nghĩ sự đau ốm của bạn là bệnh truyền nhiễm, như là thủy đậu hoặc cảm
lạnh, nên bạn cần giải thích bạn khơng phải bị như vậy.
7-12 tuổi

Ở lứa tuổi này, cố gắng tìm hiểu để biết con bạn có biết nhiều về ung thư khơng cũng là
điều tốt nên bạn có thể sửa bất kỳ hiểu lầm nào, ví dụ như mọi người bị ung thư sẽ chết.
Thậm chí nếu bạn ngại ngần dùng những từ như ung thư thì con bạn hoặc bạn bè của bạn
chắc chắn sẽ biết từ ngữ này từ những người khác, từ ti vi hoặc từ internet. Chúng cũng

có thể hiểu nhiều hơn bạn nghĩ, biết rằng có nhiều loại ung thư khác nhau và nhiều người
có thể hồi phục từ ung thư. Bắt đầu nói chuyện với trẻ con tuổi này có thể là kể với chúng
điều gì xảy ra và bạn và bác sĩ sắp làm điều gì. Bạn có thể hỏi chúng để biết chúng muốn
gì về chuẩn đốn và điều trị của bạn và khi chúng muốn nói thì điều này có thể khác với
điều bạn sẽ hình dung ra.
Hầu hết trẻ con học về cơ thể người ở trường tiểu học và sẽ có ý tưởng cơ bản về tế bào
và các bộ phận khác nhau của cơ thể. Bạn có thể muốn nhìn vào một số thơng tin thực
cùng với chúng hoặc đọc một truyện phù hợp. Hãy cố gắng nói chuyện với chúng về cảm
giác của bạn và khuyến khích chúng kể về cảm giác của chúng.
Nếu bạn sắp được hóa trị thì nên chuẩn bị cho con bạn biết những tác dụng phụ bạn có
thể trải qua như là mệt mỏi, nơn và sự thực rằng bạn có thể rụng hết tóc. Hãy giải thích
cho chúng rằng những triệu chứng này cuối cùng sẽ hết và tóc bạn sẽ mọc trở lại.
Một khi bạn đã được chuẩn đốn, nói với giáo viên và có thể cả y tá trường học sẽ giúp
chuẩn bị cho họ trả lời các câu hỏi hoặc để họ hỗ trợ thêm con bạn.

9


Chúng tơi nói với các con Perlita sắp sửa dùng một số thuốc có
thể làm cơ ấy rụng tóc. Alexis chạy vội tới cửa mỗi lần Perlita về
đến nhà để xem liệu cơ ấy đã rụng tóc chưa. Nó khơng có khái
niệm thời gian và phấn khích mong đợi tóc của mẹ rụng ngay lập
tức thậm chí trước khi Perlita bắt đầu hóa trị. Cháu gần như thất
vọng rằng cần rất lâu điều này mới xảy ra. Khi Perlita rụng tóc và
được cạo tóc đi thì Alexis cười tốc miệng. Cháu nói rằng Perlita
nhìn trơng rất tuyệt và có cái đầu có hình dạng đẹp.
Chris (chồng của Perlita)
Trẻ con tuổi đi học hiểu nhiều hơn về việc bạn đau ốm ảnh hưởng đến chúng
như thế nào, và chúng có thể rất lo lắng hoặc oán giận. Lệ thường quan trọng
với chúng do chúng là trẻ con. Chúng muốn biết rằng chi tiết cuộc sống

hàng ngày của chúng sẽ không thay đổi nhiều. Ai sẽ đưa chúng đến trường?
Ai sẽ chăm sóc chúng sau giờ học? Ai sẽ nấu ăn cho chúng? Chúng cần biết
rằng một khi bạn thấy khỏe hơn bạn sẽ làm những việc này trở lại.Ban đầu
đứa con 12 tuổi của tôi bắt đầu vấn đề về giấc ngủ. Cháu thường tỉnh dậy
vào ban đêm và chúng tôi phải ở dưới nhà mất một vài tiếng. Điều này đã
được cải thiện sau lần phẫu thuật đầu tiên của tơi. Cháu cũng khơng ứng phó
tốt với việc tơi rụng tóc. Cháu căm ghét tơi đội khăn qng ở nơi cơng cộng
và muốn tơi đội tóc giả mà tơi lại ghét đội tóc giả. Nhưng tơi đã quyết định
rằng cháu cũng đã trải qua quá đủ nên chúng tôi đồng ý rằng khi tơi đi ra
ngồi với cháu tơi sẽ đội tóc giả.
Jenny
Đơi khi trẻ con có thể cảm thấy lo lắng về những thay đổi về ngoại hình của bạn và điều
những người khác nói hoặc nghĩ. Bạn có thể nói về điều này và làm giảm nhẹ nỗi lo của
chúng. Ví dụ nếu bạn bị rụng hết tóc do hóa trị con bạn có thể thích bạn đội tóc giả hơn
khi bạn đi đón chúng từ trường học về.
Lứa tuổi thiếu niên (tuổi teen)
Hầu hết các con tuổi thiếu niên đã nghe nói về ung thư và có thể biết – hoặc nghĩ chúng
biết một chút về ung thư. Chúng hoặc bạn bè chúng cũng có thể biết những người đã chết
vì ung thư nên việc tìm hiểu để biết chúng biết về ung thư đến mức nào là hữu ích. Ví dụ,
10


chúng có biết rằng điều trị có thể rất hiệu quả và bị ung thư vú khơng có nghĩa là bạn sẽ
chết? Lứa tuổi thiếu niên có thể muốn biết chi tiết hơn về ung thư vú và điều trị của bạn
nhưng chúng cũng thích tự tìm hiểu về ung thư vú. Bạn có thể trực tiếp chỉ cho chúng các
nguồn thông tin đáng tin cậy.
Một số em tuổi thiếu niên có thể làm như khơng quan tâm đến mọi việc, giống như người
lớn, cố gắng làm ra vẻ việc đó khơng xảy ra. Bạn có thể thấy điều này thật đau lịng,
nhưng chúng có thể bắt đầu ứng phó bằng cách làm ngơ việc bạn mắc ung thư vú và tiếp
tục như khơng có gì xảy ra. Những đứa khác có thể biểu lộ cảm xúc và lãnh đạm. Điều

quan trọng là không chĩa vào việc này và để chúng tự bộc lộ. Mặc dầu trước tiên chúng
có thể khơng muốn nói với bất kỳ ai về bạn mắc ung thư vú, bạn có thể muốn thơng báo
ngắn gọn với một ai khác mà chúng gần gũi với, như là ơng bà, bạn bè hoặc bạn của gia
đình để nghe và trả lời các câu hỏi nếu cần.
Các em thiếu niên có thể lo lắng rằng chúng sẽ bị mắc ung thư vú, nhất là nếu chúng đã
nghe thấy rằng bệnh có thể di truyền trong gia đình. Trong thực tế, khoảng 95% ung thư
vú không liên quan tới lịch sử gia đình và bạn có thể muốn cam đoan một lần nữa với con
bạn về điều này.
Các em nam trải qua thời kỳ dậy thì có thể thấy đặc biệt lúng túng khi nói về ung thư vú.
Chúng có thể buồn bã về điều đang xảy ra, nhưng khơng thể nói chuyện với bạn về điều
đó. Trong tình huống này các ơng bố nói chuyện với con trai có vẻ dễ dàng hơn, hoặc để
một người nam giới họ hàng hoặc bạn nói chuyện với chúng.
Một điều rằng hầu hết các em thiếu niên có điểm chung là chúng dễ dàng bị lúng túng đặc biệt là bởi cha mẹ chúng. Ngoại hình là quan trọng đối với chúng và chúng có thể cần
được cam đoan rằng được mặc quần áo đầy đủ trông bạn sẽ giống như trước kia. Nếu bạn
sắp được hóa trị bạn có thể nói chuyện với chúng về khả năng bị rụng tóc.
Đối với các en tuổi thiếu niên chiến đấu với cảm giác muốn độc lập và tách rời khỏi cha
mẹ hoặc gia đình là điều bình thường, và chúng có thể khơng biết làm cách nào để nói
chuyện với cha mẹ là người cần dựa vào chúng khi có sự thay đổi. Chúng có thể cảm
thấy bị giằng xé giữa muốn được ở đó với bạn và giải quyết cuộc sống riêng của chúng
hoặc các vấn đề riêng của chúng, như là các mối quan hệ, bạn bè và các cuộc thi. Có thể
nói chuyện với giáo viên hoặc gia sư là hữu ích do họ hiểu được tình hình. Nếu con bạn
đang chuẩn bị các kỳ thi thì trường có thể có quy chế đặc biệt cho con bạn. Điều này sẽ
chỉ xảy ra nếu bạn yêu cầu.
11


Hãy nói chuyện
Nói với con bạn rằng bạn bị ung thư vú, trả lời các câu hỏi và giải quyết các đáp ứng
ban đầu của chúng có thể mới chỉ là bắt đầu. Sẽ có nhiều thời gian trong và sau điều
trị khi sẽ cần thêm nhiều lần nói chuyện và giải thích. Trong suốt thời gian này hãy cố

gắng giữ việc trao đổi cởi mở.
Thỉnh thoảng sẽ có thơng tin mới để đưa ra cho con bạn, ví dụ về điều trị của bạn hoặc
kết quả khám định kỳ. Điều này nghĩa là chúng có thể có thêm câu hỏi. Thường thì chúng
có thể hỏi bạn vào thời điểm bạn ngạc nhiên, có lẽ khi bạn đang nấu ăn hoặc đang xem Ti
vi hơn là khi bạn sẵn sàng và được chuẩn bị.
12


Bạn có thể muốn khuyến khích con lớn nói chuyện với bác sĩ của bạn và điều dưỡng, có
lẽ khi bạn đế khám tại bệnh viện để chúng có thể giúp chúng hiểu rằng nhiều việc đang
được làm và bệnh viện có thể là nơi thân thiện và hỗ trợ được nhiều.
Trẻ con có thể chấp nhận, sợ hãi hoặc rất tò mò về những thay đổi trên cơ thể, và sau
phẫu thuật chúng có thể hỏi về vết sẹo của bạn hoặc liệu trơng bạn có khác đi khơng. Bạn
có thể giải thích với chúng rằng các bác sĩ phẫu thuật đã phẫu thuật cho bạn, nhưng việc
bạn cho chúng xem hay không sẽ phụ thuộc vào bạn và chúng và điều gì là bình thường
trong gia đình bạn. Có thể chúng khơng hỏi nếu con bạn khơng quen với việc bạn mặc
quần áo trong nhà, nhưng nếu chúng quen thì điều này có thể xảy ra một cách đơn giản tự
nhiên.
Trẻ em thường tò mò và mong muốn nhìn thấy vết sẹo của bạn trong trẻ lớn hơn/thiếu
niên có thể khơng thấy thích thú khi nhìn các vết sẹo và bị q tải vì thơng tin. Điều cốt
yếu là nói chuyện với chúng và nhận trách nhiệm về điều chúng thấy có thể giúp ích.
Tơi nói với bọn trẻ là tôi sẽ thảo luận với chúng vào bất cứ lúc
nào và không dấu chúng sự thật. Tôi thường cởi mở với chúng
suốt và chúng thường trêu trọc tôi về nhiều việc như là tơi rụng
tóc.
Karen

Sự khác biệt lớn đối với chúng là thực tế Perlita sống với
chúng sau khi phẫu thuật và trong khi hóa trị. Chúng trở nên
quen với việc Perlita ngủ và nghỉ nhiều. Chúng có thể nói

chuyện với một hoặc cả hai chúng tơi về chuẩn đoán và điều trị
bất cứ lúc nào chúng muốn.
Chris (Chồng của Perlita)
Bạn có thể cần thêm chút riêng tư trong một thời gian dài – bạn có thể giải thích rằng bạn
khơng đóng cửa đuổi chúng ra ngồi, bạn chỉ cần một chút thời gian. Con bạn có thể tị
mị bạn sẽ dùng cái gì thay thế cho vú đã mất đi nếu bạn phẫu thuật đoạn nhũ. Nếu bạn
đeo vú giả chúng có thể muốn nhìn và sờ vào.

13


Nếu bạn đang có kế hoạch tái tạo vú thì bạn có thể quyết định chờ cho đến khi hồn
thành tái tạo vú trước khi hỏi con bạn chúng cảm thấy như thế nào về việc ngoại hình của
bạn. Nếu bạn giải thích tại sao bạn thà chờ đợi thì con bạn sẽ cảm thấy đỡ bị bỏ rơi và lo
âu hơn.
Nếu bạn sắp xạ trị hoặc hóa trị, bạn có thể muốn nói với các con rằng đơi khi bạn có thể
cảm thấy mệt mỏi, cộc cằn, hoặc ốm yếu và bạn có thể cần thêm sự giúp đỡ. Có thể giúp
mẹ khiến con bạn cảm thấy quan trọng, nên có lẽ bạn có giao cho chúng một hay hai
cơng việc nhỏ đều đặn. Trẻ lớn hơn có thể giúp được và hợp tác nhưng điều quan trọng là
đừng mong đợi chúng gánh vác quá nhiều trách nhiệm.

Tìm kiếm sự giúp đỡ
Ứng xử của con bạn và cảm xúc của chúng có thể thay đổi trong khi bạn điều trị và
sau khi điều trị xong. Điều này có thể gây lo lắng và kiệt sức, đặc biệt là khi bạn cố
gắng tập trung vào sức khỏe của bạn. Nếu có nhiều vấn đề kéo dài với ứng xử của con
bạn và tình trạng cảm xúc thì những điều này có thể nhận thấy rõ vào lúc lo lắng
(như là chuẩn đoán bạn bị ung thư vú hoặc trong khi bạn điều trị) và có thể làm ứng
xử của chúng khó giải quyết hơn.
Hãy cố gắng xem liệu bạn có thể hiểu ý nghĩa của ứng xử hơn là phản ứng lại nó. Nếu
bạn nhận thấy con bạn có cảm giác tồi tệ trong những giai đoạn dài, không muốn nói

14


chuyện với ai hoặc khơng tập trung vào điều gì xảy ra xung quanh chúng, hãy nói chuyện
với bác sĩ.
Nếu cần thiết bạn có thể đưa con bạn tới gặp nhà tư vấn hoặc tới cơ quan sức khỏe tâm
thần trẻ em tại địa phương hoặc cơ quan sức khỏe tâm thần người lớn.
Bọn trẻ rất buồn và Emily có các cơn ác mộng ban đêm. Nhưng
chúng tơi đã tìm ra nhiều cách để tự làm sao lãng và làm cho mọi
việc dễ dàng hơn. Naomi đã giúp tôi thiết kế một cái chăn chần
để làm trong khi điều trị và Emily đã giúp chọn vải. Chúng tơi
nói chuyện với Deborah thường xuyên hơn nhiều qua điện thoại
và giữ cho cô ấy dược cập nhật thông tin. Cô ấy viết cho tơi
những lá thư dài khích lệ. Họ đã hỗ trợ lẫn nhau – và vẫn còn làm
như vậy
Eleanor

Sau điều trị
Khi bạn điều trị xong thì có thể hiểu rằng con bạn muốn mọi việc “quay trở về bình
thường” càng sớm càng tốt. Chúng có thể muốn được yên tâm rằng bạn có sức khỏe
tốt hơn và sẽ khơng bị ốm trở lại, nhưng chúng cũng muốn cuộc sống của chúng trở
lại bình thường. Điều này có thể khơng ln dễ thực hiện cho cả gia đình, đặc biệt là
trong những tuần và tháng đầu tiên. Trẻ con có thể thấy điều này khó hiểu đặc biệt là
nếu chúng cảm thấy chúng được lo chu đáo và ân cần trong điều trị. Bạn có thể cần
giải thích rằng có thể mất nhiều thời gian để sức khỏe tốt lên, hàng tuần thậm chí
hàng tháng.

15

Chúng cũng có thể cảm thấy nghi ngờ kéo dài về quá trình bạn phục hồi. Khi bạn đi
khám định kỳ, điều này có thể làm chúng lo lắng giống như bạn. Nếu một số người chúng
biết được chuẩn đoán ở giai đoạn muộn hoặc bố mẹ của một số người chết, thì có thể làm
cho chúng lại lo lắng. Hãy cố gắng tiếp tục thành thật càng nhiều càng tốt, mà khơng hứa
hẹn điều mà bạn có thể khơng giữ được.
Chắc chắn tốt nhất là nói rằng mặc dầu bạn không thể hứa hẹn, bạn và bác sĩ không mong
đợi bạn bị ốm trở lại, nhưng cho dù điều gì xảy ra con bạn sẽ ln được trơng nom và
chăm sóc.
Một lần nữa, hãy nói với chúng về việc bạn và chúng cảm thấy thế nào chắc chắn là cách
tốt nhất để giải quyết bất kỳ mối quan ngại nào. Nếu bạn có thể thiết lập một mối quan hệ
cởi mở và tin cậy trong thời kỳ mắc ung thư, bạn sẽ đầy hy vọng có thể tiếp tục nói về
cảm giác của bạn và thừa nhận bất kỳ sự lo lắng nào có thể nảy sinh.
Mỗi giai đoạn điều trị và phục hỗi sẽ mang đến nhiều cảm giác, sự lo lắng và thăng trầm
khác nhau. Nhưng nếu bạn có thể nói chuyện một cách thành thật và cởi mở với con bạn
tại mỗi giai đoạn thì hầu hết các gia đình có thể tìm được nguồn tình yêu và hỗ trợ to lớn
cho nhau.
‘

16