Môn học Môn học
CƠ SỞ TỰ ĐỘNGCƠ SỞ TỰ ĐỘNG
Biên son: TS. Hunh Thái Hồng
B mơn đi
u khi
n t đng
Khoa in – in T
i hc Bách Khoa TPHCM
Email:
Homepage: www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/
Ging viên: HTHồng, NVHo, NHồng, BTHuyn, HHPhng, HMTrí
9 September 2011 © H. T. Hồng - ÐHBK TPHCM 1
Chửụng 9Chửụng 9
THIET KETHIET KE
HE THO
NG ẹIE
U KHIE
N RễỉI RAẽCHE THO
NG ẹIE
U KHIE
N RễỉI RAẽC
9 September 2011 â H. T. Hong - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 2
Khái nim
Noäi dung chöông 9Noäi dung chöông 9
Khái
nim
B điu khin sm-tr pha & PID ri rc
Thi
t k
h
th
n
g
ri r
c mi
n Z
g
Tính điu khin đc và quan sát đc ca h ri rc
Thit k h thng ri rc dùng k thut phân b cc
c lng trng thái h ri rc
9 September 2011 © H. T. Hoàng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 3
ồồ
Caực boọ ủie
u khie
ồ
n rụứi raùcCaực boọ ủie
u khie
ồ
n rụứi raùc
9 September 2011 â H. T. Hong - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 4
Các sơ đồ điều khiển thường dùngCác sơ đồ điều khiển thường dùng
Đie
à
u
khie
å
n
no
á
i
tie
á
p
C(s)
+
T
G(s)ZOH
R(s)
Đieu
khien
noi
tiep
G
C
(z)
T
H
(
s
)
H
(
s
)
Điều khiển hồi tiếp trạng thái
+
r(k)
c(k)
u(k)
C
d
)
(
)
(
)
1
(
k
u
k
k
d
d
B
x
A
x
x(t)
K
)
(
)
(
)
(
d
d
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 5
Hàm truyền của các khâu cơ bản rời rạcHàm truyền của các khâu cơ bản rời rạc
Kh â i h â
Kh
a
â
u v
i
p
h
a
â
n
Vi pha
â
n
u(t)e(t)
Vi
phan
t
de
)
(
)
(
Kh â
i
hâ
li â
dt
t
de
t
u
)
(
)
(
Kh
a
â
uv
i
p
h
a
â
n
li
e
â
n tục:
Kha
â
u
vi
pha
â
n
rơ
ø
i
rac
:
T
kek
T
e
kT
]
)
1
[(
)
(
)
(
Khau
vi
phan
rơi
ra
ï
c
:
T
kT
u
]
)
[(
)
(
)
(
z
E
z
z
E
U
)
(
)
(
)
(
1
z
G
11
)
(
Ha
ø
m
truye
à
n
k
ha
â
u
vi
pha
â
n
rơ
ø
i
rac
:
T
z
U
)
(
)
(
)
(
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 6
z
T
z
G
D
)
(
Ham
truyen
k
hau
vi
phan
rơi
ra
ï
c
:
Hàm truyền của các khâu cơ bản rời rạcHàm truyền của các khâu cơ bản rời rạc
Kh â tí h h â
hh
u(t)e(t)
Kh
a
â
u
tí
c
h
p
h
a
â
n
Tíc
h
p
h
ân
d
t
)
(
)
(
Kh â
tí h
hâ
li â
t
d
e
t
u
0
)
(
)
(
Kh
a
â
u
tí
c
h
p
h
a
â
n
li
e
â
n
t
ục:
Kh â
íh
hâ
øi
kT
kT
Tk
)1(
Kh
a
â
ut
í
c
h
p
h
a
â
nrơ
øi
rạc:
dek
T
u
0
)()(
dede
Tk
)1(0
)()(
k
k
T
k
(
)
(
)
(
kT
d
T
k
kT
)
(
]
)
1
[(
)
(
kT
e
T
k
e
T
T
k
u
(
)
]1[
(
2
]
)
1[
(
Tk
dt
t
e
T
k
u
kT
u
)1(
)
(
]
)
1
[(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
1
1
E
E
T
U
U
)
(
)
(
2
)
(
)
(
1
1
z
E
z
E
z
T
z
U
z
z
U
Hàm tru
y
ền khâu tích
p
hân rời rac:
1
)
(
zT
z
G
I
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 7
y
p
ï
12
)
(
z
z
G
I
Hàm truyền của bộ điều khiển PID rời rạcHàm truyền của bộ điều khiển PID rời rạc
Bộ
đie
à
u
khie
å
n
PID
lie
â
n
tuc
:
Bộ
đieu
khien
PID
lien
tu
ï
c
:
sK
s
K
KsG
DPPID
)(
Bộ điều khiển PID rời rạc:
s
z
z
T
K
z
zTK
KzG
DI
PPID
1
1
1
2
)(
P I D
z
K
z
1
z
z
T
K
z
z
TKKzG
D
IPPID
1
1
)(
hoặc
P
I
D
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 8
P
I
D
Hàm truyền của bộ điều khiển rời rạcHàm truyền của bộ điều khiển rời rạc
Bộ
đie
à
u
khie
å
n
sơ
ù
m
pha
tre
å
pha
lie
â
n
tuc
:
ba
trể pha
sớm pha
ba
Bộ
đieu
khien
sơm
pha
,
tre
pha
lien
tu
ï
c
:
bs
as
KsG
C
)(
Rời rạc hóa, sử dụng phương pháp tích phân hình thang:
)
2
(
)
2
(
)
(
a
T
z
a
T
K
G
Bo
ä
điều khiển sớm
p
ha
,
trể
p
ha
)2()2(
)
(
)
(
)
(
bTzbT
K
z
G
C
ä
p,
p
C
C
CC
p
z
zz
KzG
)(
)
2
(
)2(
aT
aT
z
C
)
2
(
)2(
bT
bT
p
C
C
p
z
)1,1(
CC
pz
)
2
(
aT
)
2
(
bT
tre
å
pha
sớm pha
CC
pz
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 9
CC
p
z
tre
pha
Phương pháp thiết kế hệ thống điều khiển rời rạcPhương pháp thiết kế hệ thống điều khiển rời rạc
Cùh
1
hi á
ká
iù
iá
hä
há
đi à
khi å
li â
đù
C
a
ù
c
h
1
: T
hi
e
á
t
k
e
á
g
i
a
ù
nt
i
e
á
p
h
e
ä
t
h
o
á
ng
đi
e
à
u
khi
e
å
n
li
e
â
n tục, sau
đ
o
ù
rời rạc hóa ta được hệ thống điều khiển rời rạc. Chất lượng của
hä
øi
á
ỉ
hát
l
hä
li â
t
á
h
kø
lá
ã
T
đû
h
e
ä
rơ
øi
rạc xa
á
px
ỉ
c
h
a
át
l
ượng
h
e
ä
li
e
â
n
t
ục ne
á
u c
h
u
k
y
ø
l
a
á
yma
ã
u
T
đ
u
û
nhỏ.
Cách 2: Thiết kế trực tiếp hệ thống điều khiển rời rạc.
Phươn
g
p
há
p
thiết kế:
Q
ĐNS
,
p
hươn
g
p
há
p
p
hân bố cư
ï
c
,
p
hươn
g
g
pp
Q,
pg
pp
p
ï,
pg
pháp giải tích, …
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 10
ỏỏ ồ ỏỏ ồ
Thie
ỏ
t ke
ỏ
boọ ủie
u khie
ồ
n rụứi raùc trong mie
n ZThie
ỏ
t ke
ỏ
boọ ủie
u khie
ồ
n rụứi raùc trong mie
n Z
9 September 2011 â H. T. Hong - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 11
Trình tự thiết kế khâu sớm phaTrình tự thiết kế khâu sớm pha rời rạcrời rạc dùng QĐNSdùng QĐNS
)
(
)
(
C
p
z
z
z
K
z
G
Kh
â
hi ä
hỉ h
à
thi
á
t
k
á
)
(
)
(
CC
C
C
CC
p
z
pz
K
z
G
Kh
au
hi
e
ä
u
chỉ
n
h
c
an
thi
e
t
k
e
Bước 1:
Xác đònh cặp cực quyết đònh từ yêu cầu thiết kế về chất
lươ
û
hä
th
á
t
ù
tì h
ù
đä
độ
qua
ù
gian
Thơ
ø
i
POT lốvọt Độ
2*
2,1
1
nn
js
lươ
ïng cua
h
e
ä
th
ong
t
rong qua
t
r
ì
n
h
qua
đ
o
ä
:
*
*
2,1
Ts
ez
Bươ
ù
c
2
:
Xa
ù
c
đònh
go
ù
c
pha
ca
à
n
bu
ø
đe
å
cặp
cưc
quye
á
t
đònh
na
è
m
*
z
độ
,
qua
gian
Thơi
n
n
T
ezr
*
2*
1
n
Tz
Bươc
2
:
Xac
đònh
goc
pha
can
bu
đe
cặp
cư
ï
c
quyet
đònh
nam
trên QĐNS của hệ thống sau khi hiệu chỉnh bằng công thức:
2,1
z
m
i
n
i
z
z
p
z
*
1
*
1
0*
)
arg(
)
arg(
180
i
i
i
i
z
z
p
z
1
1
1
1
)
arg(
)
arg(
180
trong đó p
i
và z
i
là các cực và zero của G(z) trước khi hiệu chỉnh.
*0*
)
(
180
z
z
G
cưc
đe
á
n
cu
û
a
cưc
ca
ù
c
tư
ø
go
ù
c
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 12
1
)
(
180
z
z
G
cư
ï
c
đen
cua
cư
ï
c
cac
tư
goc
*
1
)( zzG cực đếncủa zero các từ góc
Trình tự thiết kế khâu hiệu chỉnh sớm pha dùng QĐNS (tt)Trình tự thiết kế khâu hiệu chỉnh sớm pha dùng QĐNS (tt)
Bươ
ù
c3:
Xa
ù
c đònh vò trí cưc va
ø
zero cu
û
akha
â
uhiệuchỉnh
Bươc
3:
Xac
đònh
vò
trí
cư
ï
c
va
zero
cua
khau
hiệu
chỉnh
Vẽ 2 nữa đường thẳng bất kỳ xuất phát từ cực quyết đònh sao
cho 2 nữa đườn
g
thẳn
g
nà
y
tạo với nhau một
g
óc bằn
g
* .Giao
*
1
z
g
g
y
g
g
điểm của hai nữa đường thẳng này với trục thực là vò trí cực và
zero của khâu hiệu chỉnh.
Co
ù
hai
ca
ù
ch
ve
õ
thươ
ø
ng
du
ø
ng
:
Co
hai
cach
ve
thương
dung
:
PP đường phân giác (để cực và zero của khâu H/C gần nhau)
PP
triệt
tie
â
u
nghiệm
(đe
å
ha
bậc
cu
û
a
hệ
tho
á
ng)
PP
triệt
tieu
nghiệm
(đe
ha
ï
bậc
cua
hệ
thong)
Bước 4: Tính hệ số khuếch đại K
C
bằng cách áp dụng công thức:
1)()(
*
1
zz
C
zGzG
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 13
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNS
C
(
s
)
R
(
s
)
C
(
s
)
+
T
G(s)ZOH
R
(
s
)
G
C
(z)
50
)
(
G
1
0
T
TK bộ điều khiển sớm pha G
C
(z) sao cho hệ thống sau khi hiệu
)5(
)
(
ss
s
G
sec
1
.
0
T
C
chỉnh có cặp cực quyết đònh với , (rad/sec)
707.0
10
n
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 14
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNS
Gia
û
i:
G
)
(
)
5
(
50
)(
s
s
sG
Phương trình đặc trưng:
0)(1
zG
Giai:
s
s
G
zzG
)
(
)1()(
1
Z
50
)
5
(
s
s
)5(
50
)1(
2
1
ss
z
Z
)]
5
0
1
(
)
1
5
0
[(
5.05.05.0
e
e
z
e
z
)()1(5
)]
5
.
0
1
(
)
1
5
.
0
[(
)1(10
5.02
1
ezz
e
e
z
e
z
z
18
0
21
0
z
)1()1(
aTaTaT
aTeezeaTza
Z
)607.0)(1(
18
.
0
21
.
0
)(
zz
z
z
G
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 15
)()1()(
22 aT
ezzaass
Z
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNS
Cặp
cưc
phư
ù
c
mong
muo
á
n
:
Cặp
cư
ï
c
phưc
mong
muon
:
j
rez
*
2,1
493.0
10707.01.0
eer
n
T
trong đó:
707.0*
2
1
493
.
0
j
e
z
707.0707.01101.01
22
n
T
2
,
1
493
.
0
e
z
320.0375.0
*
2,1
jz
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 16
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNS
G
ù
h
à
b
ø
Im
z
321
*
)(180
G
oc p
h
acan
b
u:
Im
z
+j
0.375+j0.320
0
1
9.152
0
2
9.125
P
0
3
6.14
0
*
84
Re z
0
1
+1
1
2
3
A
B
*
0
84
p
c
z
c
j
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 17
j
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNS
Ch
ư
ø
û
kh â
hi ä
hỉ h
b
è
hươ
hù
ti ät
Ch
ọn c
ư
ïc va
ø
zero cu
û
a
kh
a
â
u
hi
e
ä
uc
hỉ
n
h
b
ang p
hươ
ng p
h
a
ù
p
t
r
i
e
ät
tiêu nghiệm:
607.0
C
z
607.0
C
z
C
ABOBOAp
C
607.0OB
578.0
A
B
029.0
C
p
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 18
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNS
Tí h
K
Tí
n
h
K
C
:
1)()(
*
zz
C
zGzG
1
)18.021.0()607.0(
zz
K
1
)607.0)(1()029.0(
320.0375.0
jz
C
zzz
K
]
18
0
)
320
0
375
0
(
21
0
[
j
1
)1320.0375.0)(029.0320.0375.0(
]
18
.
0
)
320
.
0
375
.
0
(
21
.
0
[
jj
j
K
C
267
0
1
702.0471.0
267
.
0
C
K
24.1
C
K
Kátl ä
Hø t à û bäđià khiå à thiátkálø
607.0
24.1
)
(
z
z
G
C
K
e
át
l
ua
ä
n:
H
a
ø
m
t
ruye
à
n cu
û
a
b
o
ä
đi
e
à
u
khi
e
å
n ca
à
n
thi
e
át
k
e
á
l
a
ø
:
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 19
029.0
)
(
z
C
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển sớm pha rời rạc dùng QĐNS
Q
õ
đhiä
á
ûhäth
á
tươ
ùø
khi hi ä hỉ h
Q
uy
đ
ạo ng
hi
e
ä
m so cu
û
a
h
e
ä
th
ong
t
r
ươ
c va sau
khi
hi
e
ä
u c
hỉ
n
h
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 20
Trình tự thiết kế khâu trể phaTrình tự thiết kế khâu trể pha rời rạcrời rạc dùng QĐNSdùng QĐNS
z
z
)( )(
CC
C
C
CC
p
z
pz
z
z
K
s
G
Khâu
h
iệu
c
hỉnh
c
ần thiết
k
ế
Bươ
ù
c
1
:
Đặt
Xa
ù
c
đònh
tư
ø
ye
â
u
ca
à
u
ve
à
sai
so
á
xa
ù
c
lập
C
p
1
Bươc
1
:
Đặt
.
Xac
đònh
tư
yeu
cau
ve
sai
so
xac
lập
.
P
K
V
K
a
K
hoặc
hoặc
C
C
z
1
*
P
K
*
V
K
*
a
K
hoặc
hoặc
Bước 2: Chọn zero của khâu hiệu chỉnh rất gần điểm +1:
1
C
z
Bước 3: Tính cực của khâu hiệu chỉnh:
)1(1
CC
zp
Bước 4: Tính K
C
thỏa mãn điều kiện biên độ:
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 21
1)()(
*
zz
C
zGHzG
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển trể pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển trể pha rời rạc dùng QĐNS
C
(
s
)
R
(
s
)
C
(
s
)
+
T
G(s)ZOH
R
(
s
)
G
C
(z)
50
)
(
G
1
0
T
TK bộ điều khiển trể pha G
C
(z) sao cho hệ thống sau khi hiệu
)5(
)
(
ss
s
G
sec
1
.
0
T
C
chỉnh có hệ số vận tốc
100
*
V
K
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 22
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển trể pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển trể pha rời rạc dùng QĐNS
Gia
û
i:
Phương trình đặc trưng trước khi hiệu chỉnh:
0
)
(
1
G
Giai:
sG
z
z
G
)(
)
1
(
)
(
1
Z
)5(
50
)(
ss
sG
0
)
(
1
z
G
s
G
)
(
)
(
)
5
(
50
)1(
2
1
z
Z
)
5
(
ss
)
(
)
1
(
5
)]5.01()15.0[(
)1(10
5.02
5.05.05.0
1
e
z
z
eezez
z
)1()1(
aTaTaT
aTeezeaTza
Z
)
(
)
1
(
5
e
z
z
)
607
0
)(
1
(
18.021.0
)(
z
z
z
zG
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 23
)()1()(
22 aT
ezzaass
Z
)
607
.
0
)(
1
(
z
z
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển trể pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển trể pha rời rạc dùng QĐNS
PTĐT
trươ
ù
c
khi
hiệ
chỉnh
PTĐT
trươc
khi
hiệ
u
chỉnh
0
)
607
0
)(
1
(
18.021.0
1
z
z
z
)
607
.
0
)(
1
(
z
z
Cực của hệ thống trước khi hiệu chỉnh
547.0699.0
2,1
jz
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 24
Thí dụ thiết kế bộ điều khiển trể pha rời rạc dùng QĐNSThí dụ thiết kế bộ điều khiển trể pha rời rạc dùng QĐNS
Bướ
1
Xù
đò h
Bướ
c
1
:
X
a
ù
c
đò
n
h
Hệ số vận tốc trước khi hiệu chỉnh:
1
)()1(lim
1
1
1
zGz
T
K
z
V
18.021.0
)
1
(
li
1
1
z
K
100
*
K
Hệ
so
á
vận
to
á
c
mong
muo
á
n
:
)607.0)(1(
)
1
(
li
m
1.0
1
1
zz
z
K
z
V
9.9
V
K
100
V
K
Hệ
so
vận
toc
mong
muon
:
9.9
V
K
D
đ
ù
100
*
V
V
K
D
o
đ
o:
099
,
0
9 September 2011 © H. T. Hồng - www4.hcmut.edu.vn/~hthoang/ 25
099
,
0