Luận văn thạc sỹ - Quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường THCS huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
---o0o---

NGUYỄN THỊ THỦY

QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN KIM THÀNH,
TỈNH HẢI DƯƠNG THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG
CƠ SỞ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2022


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
---o0o---

NGUYỄN THỊ THỦY

QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN KIM THÀNH,
TỈNH HẢI DƯƠNG THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG
CƠ SỞ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS TRẦN HỮU HOAN

HÀ NỘI - 2022


i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Đề tài “Quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ
sở huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ
thơng” là cơng trình nghiên cứu của tơi dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS
Trần Hữu Hoan, không trùng lặp với bất cứ đề tài nào đã được cơng bố trước đó.
Nếu sai, tơi xin chịu hồn toàn trách nhiệm.
Học viên

Nguyễn Thị Thủy


ii

LỜI CẢM ƠN

Để luận văn hồn thành như ngày hơm nay, em xin gửi lời cảm ơn chân
thành đến toàn thể quý Thầy, Cô của Học viện Quản lý giáo dục đã tận tâm dạy bảo
em những kiến thức chuyên môn và truyền đạt lại cho em những kinh nghiệm thực
tế quý báu trong thời gian qua. Kính chúc quý Thầy, Cơ ln thật nhiều sức khỏe và
tìm thấy sự u thích, sự đam mê, niềm vui và ln bùng cháy nhiệt huyết trong
cơng việc “trồng người” của mình.
Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến PGS.TS Trần Hữu Hoan Người đã trực tiếp chỉ dẫn, giúp đỡ, động viên em trong những tháng ngày nghiên

cứu, thực hiện luận văn.
Sau cùng, tác giả xin trân trọng cảm ơn UBND huyện Kim Thành, tỉnh Hải
Dương cùng đội ngũ cán bộ cơng chức viên chức thuộc phịng giáo dục và đào tạo,
cơ quan tổ chức - nội vụ, cán bộ quản lý, giáo viên ở các trường THCS trên địa bàn
huyện đã nhiệt tình phối hợp, đóng góp ý kiến để tác giả có thể bám sát thực tiễn và
đưa ra những biện pháp khách quan nhất.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả

Nguyễn Thị Thủy


iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt
CBQL
CNTT
ĐN
ĐNHT
GD&ĐT
GV
KT-XH
MN
NXB
QLGD
TH
THCS
THPT

UBND

:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:

Cụm từ đầy đủ
Cán bộ quản lý
Công nghệ thông tin
Đội ngũ
Đội ngũ hiệu trưởng
Giáo dục và Đào tạo
Giáo viên
Kinh tế - Xã hội
Tiểu học
Nhà xuất bản
Quản lý giáo dục
Tiểu học

Trung học cơ sở
Trung học phổ thông
Quản lý giáo dục


iv

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................................ii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................................iii
MỤC LỤC.......................................................................................................................iv
DANH MỤC BẢNG.....................................................................................................viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ...................................................................................................x
DANH MỤC HÌNH ẢNH...............................................................................................x
MỞ ĐẦU...........................................................................................................................1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG CƠ SỞ
GIÁO DỤC PHỔ THÔNG.............................................................................................7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.................................................................................7
1.1.1. Những nghiên cứu về đội ngũ hiệu trưởng trường phổ thông................................7
1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường phổ thông
theo chuẩn.........................................................................................................................8
1.2. Khái niệm cơ bản của đề tài..................................................................................10
1.2.1. Quản lý..................................................................................................................10
1.2.2. Đội ngũ hiệu trưởng..............................................................................................12
1.2.3. Chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông.......................................................14
1.2.4. Quản lý đội ngũ hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông theo chuẩn.....................14
1.3. Hiệu trưởng trường trung học cơ sở....................................................................15
1.3.1. Vị trí, vai trị của giáo dục trung học cơ sở...........................................................15

1.3.2. Vị trí, vai trị của hiệu trưởng trường trung học cơ sở..........................................15
1.3.3. Nhiệm vụ của hiệu trưởng trường trung học cơ sở...............................................16
1.4. Chuẩn hiệu trưởng và yêu cầu đặt ra đối với quản lý đội ngũ hiệu
trưởng trường trung học cơ sở.....................................................................................17
1.4.1. Chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông.......................................................17
1.4.2. Yêu cầu đối với quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở..................22
1.5. Nội dung quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở theo
chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông..............................................................23
1.5.1. Cơ sở đề xuất nội dung quản lý đội ngũ hiệu trưởng theo chuẩn.........................23
1.5.2. Nội dung quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở theo chuẩn
hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông.............................................................................24
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung học
cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông...........................................31


v

1.6.1. Điều kiện phát triển kinh tế - xã hội......................................................................31
1.6.2. Truyền thống văn hóa, phong tục địa phương.......................................................31
1.6.3. Nhận thức của người hiệu trưởng.........................................................................31
1.6.4. Năng lực, trình độ của người hiệu trưởng.............................................................32
1.6.5. Điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị, mơi trường và chính sách hỗ trợ hiệu trưởng
.........................................................................................................................................32
Tiểu kết Chương 1.........................................................................................................33
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN KIM THÀNH, TỈNH HẢI
DƯƠNG THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG CƠ SỞ GIÁO DỤC PHỔ
THÔNG.........................................................................................................................34
2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục
huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương.............................................................................34

2.1.1. Điều kiện tự nhiên.................................................................................................34
2.1.2. Kinh tế - xã hội......................................................................................................34
2.1.3. Khái quát về giáo dục huyện Kim Thành.............................................................35
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng..................................................................................38
2.2.1. Mục đích khảo sát.................................................................................................38
2.2.2. Nội dung khảo sát..................................................................................................38
2.2.3. Đối tượng và phạm vi khảo sát.............................................................................39
2.2.4. Phương pháp khảo sát...........................................................................................39
2.2.5. Xử lý số liệu..........................................................................................................40
2.3. Thực trạng chất lượng đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở
huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục
phổ thơng........................................................................................................................40
2.3.1. Thực trạng về trình độ đào tạo của đội ngũ hiệu trưởng THCS huyện Kim
Thành, tỉnh Hải Dương....................................................................................................40
2.3.2. Thực trạng về cơ cấu đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở huyện
Kim Thành, tỉnh Hải Dương...........................................................................................44
2.3.3. Thực trạng đáp ứng chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông của đội
ngũ hiệu trưởng trường THCS huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương...............................46
2.3.4. Nhận xét chung về thực trạng chất lượng đội ngũ hiệu trưởng trường trung
học cơ sở huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương................................................................53
2.4. Thực trạng quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung
học cơ sở huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương theo chuẩn
hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông......................................................55


vi

2.4.1. Thực trạng thực hiện phân cấp quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung
học cơ sở..........................................................................................................................55
2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung

học cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng...................................................................................58
2.4.3. Thực trạng tổ chức tuyển dụng và sử dụng đội ngũ hiệu trưởng trường
trung học cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng..........................................................................61
2.4.4. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở
theo chuẩn hiệu trưởng....................................................................................................64
2.4.5. Thực trạng tổ chức kiểm tra, đánh giá đội ngũ hiệu trưởng trường trung học
cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng..........................................................................................67
2.4.6. Thực trạng tổ chức giám sát việc quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung
học cơ sở..........................................................................................................................70
2.4.7. Thực trạng xây dựng chính sách và tạo môi trường hoạt động thuận lợi để
quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng................72
2.5. Đánh giá sự ảnh hưởng của các yếu tố đến quản lý đội ngũ hiệu
trưởng trường trung học cơ sở huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương theo
chuẩn hiệu trưởng........................................................................................................74
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung
học cơ sở trên địa bàn huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương......................................75
2.6.1. Ưu điểm.................................................................................................................75
2.6.2. Hạn chế..................................................................................................................76
2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế..........................................................................77
Tiểu kết Chương 2.........................................................................................................79
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN KIM THÀNH, TỈNH HẢI DƯƠNG THEO
CHUẨN HIỆU TRƯỞNG CƠ SỞ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG................................80
3.1. Định hướng phát triển giáo dục và đào tạo huyện Kim Thành giai đoạn
2021 - 2030......................................................................................................................80
3.1.1. Mục tiêu chung......................................................................................................80
3.1.2. Mục tiêu giáo dục phổ thông.................................................................................81
3.1.3. Nhiệm vụ nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục..........81
3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp...............................................................................81
3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý..........................................................................81

3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển.....................................................82
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống........................................................................82
3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn.......................................................................82


vii

3.3. Biện pháp quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung
học cơ sở huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương theo chuẩn
hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông......................................................83
3.3.1. Tổ chức cụ thể hóa và hướng dẫn thực hiện chuẩn hiệu trưởng trường trung
học cơ sở phù hợp với đặc điểm, điều kiện phát triển giáo dục trung học cơ sở
tỉnh Hải Dương trên cơ sở chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông.......................83
3.3.2. Tổ chức định kỳ điều chỉnh, bổ sung quy hoạch cán bộ quản lý trường
trung học cơ sở theo chuẩn và phù hợp với điều kiện đặc thù địa phương....................86
3.3.3. Đổi mới quy trình, phương thức điều động, bổ nhiệm hiệu trưởng trường
trung học cơ sở theo phân cấp quản lý............................................................................89
3.3.4. Tổ chức bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở theo yêu
cầu của chuẩn hiệu trưởng đã được cụ thể hóa...............................................................92
3.3.5. Tổ chức định kỳ đánh giá hiệu trưởng trường trung học cơ sở dựa vào
chuẩn hiệu trưởng đã được cụ thể hóa phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục và
điều kiện địa phương.......................................................................................................95
3.3.6. Tổ chức thực hiện chính sách ưu đãi có tính đặc thù của địa phương nhằm
tạo động lực cho sự phát triển của đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở............99
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp quản lý đội ngũ
hiệu trưởng trường trung học cơ sở huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương theo
chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông............................................................102
3.4.1. Tổ chức khảo nghiệm..........................................................................................102
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm...........................................................................................104
Tiểu kết Chương 3.......................................................................................................108

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.............................................................................109
1. Kết luận....................................................................................................................109
2. Khuyến nghị.............................................................................................................110
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................112
PHỤ LỤC


viii

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1:

Quy mô trường, lớp, học sinh huyện Kim Thành (2020-2021)
...........................................................................................................36

Bảng 2.2:

Thống kê đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên huyện Kim
Thành (năm học 2020-2021)............................................................36

Bảng 2.3:

Số lượng cán bộ quản lý và giáo viên tham gia khảo sát...............39

Bảng 2.4:

Thang đánh giá khảo sát..................................................................40

Bảng 2.5:

Trình độ chun mơn đội ngũ hiệu trưởng huyện Kim Thành
...........................................................................................................41

Bảng 2.6:

Trình độ lý luận chính trị, quản lý giáo dục của đội ngũ
CBQL trường THCS huyện Kim Thành........................................42

Bảng 2.7:

Trình độ tin học và ngoại ngữ của đội ngũ hiệu trưởng
trường THCS huyện Kim Thành....................................................42

Bảng 2.8:

Thống kê thâm niên làm công tác quản lý của đội ngũ hiệu
trưởng trường THCS huyện Kim Thành.......................................43

Bảng 2.9:

Thống kê điều tra đội ngũ cán bộ quản lý các trường THCS
huyện Kim Thành (năm học 2020-2021)........................................44

Bảng 2.10: Đánh giá về phẩm chất nghề nghiệp...............................................46
Bảng 2.11: Đánh giá năng lực quản trị nhà trường..........................................47
Bảng 2.12: Đánh giá năng lực xây dựng môi trường giáo dục.........................49
Bảng 2.13: Đánh giá năng lực phát triển mối quan hệ giữa nhà trường,
gia đình, xã hội.................................................................................50
Bảng 2.14: Đánh giá năng lực sử dụng ngoại ngữ và công nghệ thông tin
...........................................................................................................51

Bảng 2.15: Đánh giá thực hiện phân cấp quản lý đội ngũ hiệu trưởng
trường THCS huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương........................55
Bảng 2.16: Thực trạng xây dựng kế hoạch quản lý đội ngũ hiệu trưởng
trường THCS....................................................................................58
Bảng 2.17: Thực trạng tuyển chọn đội ngũ hiệu trưởng trường THCS..........61


ix

Bảng 2.18: Thực trạng tổ chức bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường
THCS.................................................................................................64
Bảng 2.19: Thực trạng kiểm tra, đánh giá đội ngũ hiệu trưởng trường
THCS theo chuẩn.............................................................................67
Bảng 2.20: Thực trạng tổ chức giám sát việc quản lý đội ngũ hiệu
trưởng trường THCS.......................................................................70
Bảng 2.21: Thực trạng xây dựng chính sách và tạo môi trường thuận lợi
để quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường THCS...............................72
Bảng 2.22: Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đội ngũ hiệu
trưởng trường THCS.......................................................................74
Bảng 3.1:

Đối tượng trưng cầu ý kiến về tính cần thiết và khả thi của
các biện pháp đã đề xuất................................................................103

Bảng 3.2:

Tiêu chí đánh giá tính cần thiết và khả thi của các biện pháp
.........................................................................................................103

Bảng 3.3:

Kết quả đánh giá mức độ cấp thiết của các biện pháp................104

Bảng 3.4:

Kết quả đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất
.........................................................................................................106


x

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Kết quả đáp ứng chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ
thông của đội ngũ hiệu trưởng trường THCS huyện Kim
Thành, tỉnh Hải Dương..................................................................52
Biểu đồ 2.2: Thực trạng thực hiện phân cấp quản lý đội ngũ hiệu trưởng
.......................................................................................................... 56
Biểu đồ 2.3: Thực trạng xây dựng kế hoạch quản lý đội ngũ hiệu trưởng
trường THCS..................................................................................59
Biểu đồ 2.4: Thực trạng tuyển chọn đội ngũ hiệu trường trường THCS
huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương..............................................62
Biểu đồ 2.5: Thực trạng tổ chức bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường
THCS huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương...................................65
Biểu đồ 2.6: Thực trạng kiểm tra, đánh giá đội ngũ hiệu trưởng trường
THCS theo chuẩn của huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương........68
Biểu đồ 2.7: Thực trạng tổ chức giám sát việc quản lý đội ngũ hiệu
trưởng trường THCS theo chuẩn của huyện Kim Thành,
tỉnh Hải Dương...............................................................................71
Biểu đồ 2.8: Thực trạng xây dựng chính sách và tạo môi trường thuận lợi để

quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường THCS huyện Kim Thành,
tỉnh Hải Dương.................................................................................73

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 1.1:

Mối quan hệ của các chức năng trong chu trình quản lý .............12

Hình 3.1:

Quy trình quy hoạch đội ngũ hiệu trưởng trường THCS.............87

Hình 3.2:

Quy trình kiểm tra, đánh giá ..........................................................97


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Con người là vị trí trung tâm, là nhân tố quyết định mục tiêu của sự phát triển
xã hội. Đại hội đảng lần thứ VII Đảng cộng sản Việt Nam đã xác định: “Giáo dục
và đào tạo phải được xem là quốc sách hàng đầu để phát huy nhân tố con người,
động lực trực tiếp của sự phát triển”[1]. Có thể nói ở bất kỳ giai đoạn lịch sử nào,
giáo dục và đào tạo ln đóng vai trị quan trọng trong sự phát triển của mỗi cá
nhân, tập thể, cộng đồng, xã hội. Trong đó cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trị then
chốt trong việc tổ chức, quản lý, điều hành các hoạt động giáo dục. Vì vậy việc xây
dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hóa và đảm bảo chất

lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh
chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thực hiện chuẩn
hóa đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, đào tạo bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ cán
bộ quản lý giáo dục các cấp về kiến thức, kĩ năng quản lý, đồng thời điều chỉnh, sắp
xếp lại cán bộ theo yêu cầu mới phù hợp với năng lực và phẩm chất của từng người
là hết sức cần thiết. Mục tiêu cuối cùng của giáo dục là đào tạo con người, đào tạo
nguồn nhân lực có chất lượng. Từ lý luận và thực tiễn cho thấy chất lượng giáo dục
do đội ngũ Nhà giáo và cán bộ quản lý tạo nên. Đội ngũ cán bộ quản lý có vai trị
quan trọng trong thực hiện mục tiêu giáo dục vì vậy cần phải thường xuyên quan
tâm phát triển đội ngũ hiệu trưởng - người đứng đầu cơ sở giáo dục trong các cấp
học trong đó có cấp Trung học cơ sở (THCS).
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Cán bợ là cái gớc của mọi công việc, mọi
thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Người lãnh đạo, người đứng
đầu trong nhà trường cần góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và chất
lượng nguồn nhân lực, đáp ứng được các nhiệm vụ đặt ra. Vì vậy, việc phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý và hiệu trưởng trường THCS là một trong những vấn đề quan
trọng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong xu thế hiện nay.
Năm học 2020-2021 cấp THCS của huyện Kim Thành có 733 cán bộ quản
lý, giáo viên, đội ngũ hiệu trưởng cơ bản đáp ứng được tiêu chuẩn đặt ra theo
chuẩn hiêu trưởng. Hàng năm huyện rà soát, quy hoạch nguồn nhân lực, luân
chuyển, sử dụng cán bộ quản lý đảm bảo quy định, đúng vị trí việc làm theo tiêu


2

chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo dục đồng thời xây dựng kế hoạch bồi dưỡng
đội ngũ cán bộ quản lý (CBQL) nói chung và cấp THCS nói riêng nhằm nâng cao
chất lượng giáo dục.
Tuy nhiên, một số hiệu trưởng mới bổ nhiệm cịn thiếu kinh nghiệm quản lý.
Cơng tác tự bồi dưỡng, chuẩn hóa cịn nặng về hình hình thức, chưa đạt hiệu quả;

năng lực ngoại ngữ, tin học còn hạn chế. Việc xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ
hiệu trưởng các trường THCS chưa được quan tâm đúng mức, một số trường thừa
cán bộ quản lý do việc sáp nhập trường; việc đánh giá chuẩn hiệu trưởng còn chưa
khoa học, chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý có mặt chưa đáp ứng được yêu cầu cho
đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục, tư duy đổi mới còn nhiều hạn chế… Đồng
thời việc thực hiện các yếu tố thúc đẩy đổi mới giáo dục còn chậm, nhất là các giải
pháp về phát triển nâng cao năng lực, phẩm chất đối với đội ngũ cán bộ quản lý,
hiệu trưởng và người học ở vùng khó khăn. Năng lực của một số cán bộ quản lý nói
chung và cán bộ quản lý cấp THCS còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi
mới toàn diện giáo dục. Việc quản lý, giám sát đội ngũ cán bộ quản lý chưa đạt yêu
cầu, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục tồn diện, nhất là cấp THCS.
Cơng tác tự đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn hóa cịn hình thức, trình độ ngoại ngữ, tin
học theo quy định chưa đáp ứng. Việc đánh giá hiệu trưởng trường THCS chưa bám sát
vào hệ thống các tiêu chuẩn, tiêu chí của chuẩn hiệu trưởng, chưa giúp hiệu trưởng thấy
rõ năng lực nghề nghiệp của mình. Vì vậy, để nâng cao chất lượng giáo dục của huyện
Kim Thành nói riêng và tỉnh Hải Dương nói chung cần quan tâm phát triển đội ngũ
hiệu trưởng trường THCS huyện Kim Thành theo chuẩn hiệu trưởng.
Xuất phát từ những vấn đề trên, tác giả lựa chọn đề tài “Quản lý đội ngũ hiệu
trưởng trường THCS huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương theo chuẩn hiệu trưởng
cơ sở giáo dục phổ thông” để nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và chất
lượng đội ngũ hiệu trưởng trường THCS tại huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý đội ngũ CBQL theo chuẩn và thực
trạng quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường THCS huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương
theo chuẩn hiệu trưởng, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lý đội ngũ hiệu
trưởng trường THCS theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông hiện nay


3

nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ hiệu trưởng trường THCS, góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục cơ bản và toàn diện hiện này.
3.Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1.Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS.
3.2.Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường Trung học cơ sở huyện Kim
Thành, tỉnh Hải Dương theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông.
4.Giả thuyết khoa học
Về căn bản, đội ngũ hiệu trưởng trường THCS huyện Kim Thành, tỉnh Hải
Dương đã phần nào đáp ứng được những yêu cầu về số lượng và chất lượng. Tuy
nhiên trước yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, đội ngũ hiệu trưởng trường THCS
huyện Kim Thành còn bộc lộ những bất cập trong quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng,
đánh giá và bổ nhiệm dẫn đến chất lượng đội ngũ hiệu trưởng trường THCS chưa
đồng bộ về cơ cấu và chất lượng. Từ đó, việc đề xuất các biện pháp quản lý phát
triển đội ngũ hiệu trưởng THCS theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông,
phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội và định hướng phát triển giáo dục THCS
huyện Kim Thành sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ hiệu trưởng trường
THCS nói riêng, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục trong trường THCS nói chung.
5.Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường THCS theo
chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông
5.2. Khảo sát thực trạng và đánh giá đội ngũ hiệu trưởng và quản lý đội ngũ hiệu
trưởng trường THCS huyện Kim Thành theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ
thông.
5.3. Đề xuất biện pháp quản lý đội ngũ hiệu trưởng THCS huyện Kim Thành theo
chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thơng.
5.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của biện pháp phát triển đội ngũ giáo
viên cốt cán theo chuẩn nghề nghiệp.

4

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
6.1. Về nội dung
Trong phạm vi luận văn, tác giả chủ yếu tập trung nghiên cứu thực trạng đội
ngũ hiệu trưởng trường THCS tại huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương về cơ cấu độ
tuổi, giới tính, trình độ chun mơn và năng lực nghề nghiệp; thực trạng quản lý đội
ngũ hiệu trưởng trường THCS theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông.
6.2. Về phạm vi, đối tương khảo sát
- Cán bộ quản lý, cơng chức, viên chức thuộc Phịng Giáo dục - Đào tạo
huyện Kim Thành;
- Đội ngũ CBQL (hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng) các trường THCS huyện
Kim Thành.
- Giáo viên các trường THCS huyện Kim Thành.
7.Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Các cách tiếp cận nghiên cứu
Tiếp cận chức năng quản lý: là một cách tiếp cận chức năng quản lý được thể
hiện trong các chức năng quản lý như lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát.
Tiếp cận dựa vào năng lực: Là cách tiếp cận trên cơ sở tập trung vào tính thực
tiễn và năng lực của các nhà quản lý trường học.
Tiếp cận theo chuẩn: Là cách tiếp cận trên cơ sở các u cầu, tiêu chí có tính
ngun tắc, cơng khai và mang tính xã hội được thiết lập bởi các cơ quan hành
chính và nghề nghiệp để làm thước đo đánh giá trình độ đạt được về chất lượng,
hoạt động cơng việc, sản phẩm, dịch vụ,… trong một lĩnh vực nhất định nhằm phù
hợp với nhu cầu của người sử dụng, theo mong muốn của chủ thể quản lý.
Tiếp cận quá trình hoạt động: Là cách tiếp cận tập trung vào việc xác định và
quản lý một cách có hệ thống các quá trình được áp dụng trong tổ chức, đặc biệt là
sự phụ thuộc lẫn nhau của chúng.

7.2. Phương pháp nghiên cứu
7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp, khái qt hóa các tài
liệu lý luận, tìm hiểu các quan điểm của Đảng, pháp luật và chính sách của Nhà
nước, điều lệ trường THCS và các văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục, các
cơng trình và tài liệu khoa học có liên quan để hệ thống hóa các khái niệm, hình


5

thành luận điểm lý luận cơ bản, chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đội ngũ
hiệu trưởng trường THCS theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông để xây
dựng cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu.
7.2.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát: Quan sát các vấn đề liên quan đến đội ngũ Hiệu trưởng
THCS nhằm mơ tả, phân tích, nhận định, đánh giá, khẳng định kết quả của điều tra
bằng bảng hỏi.
Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Đánh giá thực trạng đội ngũ Hiệu
trưởng, thực trạng công tác quản lý đội ngũ Hiệu trưởng các trường THCS huyện
Kim Thành, tỉnh Hải Dương.
Phương pháp chuyên gia: Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp đề xuất trong luận văn.
Phương pháp phỏng vấn: Trao đổi với cán bộ Phòng Giáo dục và đào tạo, Hiệu
trưởng một số trường để phát hiện thực trạng công tác quản lý đội ngũ Hiệu trưởng
các trường THCS huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết các kinh nghiệm quản lý nhân
sự trường THCS để rút ra các nhận xét. Trên cơ sở đó, hình thành cách nhìn khái
qt vấn đề quản lý được nghiên cứu.
7.2.3.Nhóm phương pháp xử lý thơng tin
Sử dụng thống kê tốn học, số trung bình cộng, hệ số tương quan xử lý và

phân tích kết quả nghiên cứu, trên cơ sở đó rút ra các nhận xét khoa học về đội ngũ
Hiệu trưởng trường THCS.
8. Đóng góp của đề tài
8.1. Về lý luận
Luận văn hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về công tác quản lý, hoạt động
đổi mới công tác quản lý hiện nay ở các trường THCS huyện Kim Thành, tỉnh Hải
Dương, chỉ ra những thành công và hạn chế, cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn
để xây dựng một số biện pháp quản lý hiệu quả.
Luận văn thống kê một số vấn đề lý luận về quản lý cũng như hoạt động đổi
mới quản lý hiện nay ở trường THCS huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương. Từ đó xác


6

định những thành tựu đã đạt được và các mặt còn hạn chế, cung cấp cơ sở lý luận và
thực tiễn cho việc xây dựng một số biện pháp quản lý hiệu quả.
8.2. Về thực tiễn
Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng vào công tác quản lý của hiệu trưởng các
trường THCS trên địa bàn tỉnh, cũng như các phịng GD&ĐT.
9. Cấu trúc luận văn
Ngồi phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo,
phụ lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ
sở theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông.
Chương 2: Thực trạng quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở huyện
Kim Thành, tỉnh Hải Dương theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông.
Chương 3: Biện pháp quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở huyện
Kim Thành, tỉnh Hải Dương theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông.

7

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ
ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG CƠ SỞ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu về đội ngũ hiệu trưởng trường phổ thông
Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, xem quan điểm
“Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu” là chỉ đạo trong các chính sách giáo
dục của mình. Để nâng tầm chất lượng giáo dục của một quốc gia, không thể không
kể đến những đóng góp vơ cùng quan trọng của đội ngũ hiệu trưởng nói chung và
đội ngũ hiệu trưởng trường phổ thơng nói riêng. Thực tế, trên thế giới đã có một hệ
thống cơng trình nghiên cứu đồ sộ về đội ngũ hiệu trưởng, tiêu biểu như:
Tại Hoa Kỳ, công trình nghiên cứu của Tirozzi G.N [34], đã chỉ ra rằng đội
ngũ hiệu trưởng tham gia vào quá trình giáo dục có trách nhiệm cam kết trở thành
một phần và là chất xúc tác để thúc đẩy sự phá triển của trường học nhằm mục đích
cuối cùng là cung cấp một chương trình chất lượng cao cho tất cả học sinh. Nhóm
tác giả Stuart C. Smith and Philip K Piele [35] đã giới thiệu và nhấn mạnh vai trò
của lãnh đạo nhà trường từ năm khía cạnh: con người, giá trị, cấu trúc, sứ mệnh và
kỹ năng; giúp cho đội ngũ hiệu trưởng có cái nhìn sâu sắc và trí tuệ để đáp ứng
những thách thức trong việc phát triển chất lượng giáo dục. Đồng thời, Fiore D.J
[36]trong cuốn “Giới thiệu những tiêu chuẩn quản lý giáo dục, lý thuyết và thực
hành” cũng đưa ra một văn bản toàn diện và thiết thực, giới thiệu cho đội ngũ cán
bộ quản lý các khái niệm và lý thuyết về quản trị giáo dục, lồng ghép vào đó là các
phân cảnh trong thế giới thực của các cán bộ quản lý trường học.
Tại Singapore, SEM - Mơ hình quản lý trường học ưu việt [4], đề cập đến
các tiêu chí để phát triển đội ngũ quản lý lãnh đạo ở Singapore, chẳng hạn như trình
độ chun mơn, năng lực chính trị, khả năng lãnh đạo,… Với vai trò là “đầu tàu”
của một đơn vị, người hiệu trưởng phải tầm nhìn dài hạn và vạch kế hoạch phát

triển phù hợp với nhà trường ở thời điểm hiện tại và tương lai.


8

Tại bang Victoria (Úc) tác phẩm của tác giả Chapman J.D[37] đã nghiên cứu
về tuyển dụng xử dụng và phát triển đội ngũ lãnh đạo ở các trường, đề cập đến mối
quan hệ giữa trình độ năng lực lãnh đạo với chất lượng nhà trường.
Tại Việt Nam, các hội thảo với chủ đề xây dựng và phát triển đội ngũ nhà
giáo và CBQL được Học viện Quản lý giáo dục phối hợp với một số trường đại học
tổ chức đã chỉ ra được những thực trạng hiện tại của giáo dục Việt Nam nói chung
và giáo dục phổ thơng nói riêng, từ đó đưa ra một số biện pháp và khuyến nghị
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của đất nước.
Dựa trên cách tiếp cận chuẩn hiệu trưởng của một số có hệ thống giáo dục
chất lượng cao như Hoa Kỳ, Canada, Úc,…ta có thể thấy hầu hết các nước có điểm
nổi bật chung là chú trọng vấn đề hình thành và rèn luyện các kỹ năng lãnh đạo,
quản lý song song với việc nâng cao trình độ chun mơn.
1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý đội ngũ hiệu trưởng
trường phổ thơng theo chuẩn
Như đã trình bày: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”, đã là quốc
sách thì tất nhiên phải có một chuẩn nhất định để phát triển. Tính đến thời điểm hiện
tại, đã có rất nhiều nghiên cứu về quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường phổ thông
theo chuẩn, tiêu biểu như:
Theo nghiên cứu của các giả Ngun Huy Hồng trong “Mợt sớ giải pháp
phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở các tỉnh Tây Bắc theo hướng
chuẩn hóa”, để có thể phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở cần đẩy
mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng hiệu trưởng theo chuẩn ở các điểm trường trên
địa bàn các tỉnh Tây Bắc nói riêng và trong cả nước nói chung; huy động các tổ
chức chính trị - xã hội tham gia bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường THCS theo
chuẩn; và tổ chức các đợt thi đua, khen thưởng để tăng thêm động lực và tinh thần

cống hiến.
Theo luận văn tiến sĩ của tác giả Trịnh Thị Hồng Hà trong “Đánh giá hiệu
trưởng trường tiểu học Việt Nam theo hướng chuẩn hóa” [6], đã khảo nghiệm các
tiêu chí và chỉ số trong chuẩn đánh giá hiệu trưởng trường tiểu học Việt Nam tại
một số đơn vị trường học. Trên cơ sở tiếp cận vai trò và chức năng của đội ngũ hiệu
trưởng, luận án đã đưa ra mơ hình đánh giá thông qua các hoạt động quản lý đội ngũ


9

hiệu trưởng trường tiểu học ở địa phương và tiến hành đề xuất những điều kiện cần
thiết khi áp dụng mơ hình đánh giá hiệu trưởng trường tiểu học theo hướng chuẩn
hóa.
Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ của tác giả Trần Hữa Hoan:“Phát triển
năng lực quản lý cho hiệu trưởng trường THPT Việt Nam đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục hiện nay” [7]. Nghiên cứu này đề xuất một khung năng lực quản lý chuẩn
cho hiệu trưởng các trường trung học phổ thông của Việt Nam. Trên cơ sở này, tác
giả nghiên cứu thực trạng năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý trường
THPT và tiến hành so sánh, đánh giá theo khung năng lực đã đề xuất. Đồng thời, tác
giả đưa ra những biện pháp để cán bộ quản lý nói chung và cán bộ quản lý trường
phổ thơng tại Việt Nam nói riêng nâng cao năng lực quản lý nhằm đáp ứng nhu cầu
đổi mới giáo dục hiện nay.
Ngồi ra, cịn có các bài báo khoa học bàn về vấn đề Chuẩn hiệu trưởng cơ
sở giáo dục phổ thông và bồi dưỡng đội ngũ này theo chuẩn như: “Xây dựng
Chuẩn hiệu trưởng và vấn đề đởi mới chương trình bồi dưỡng CBQL trường
THPT đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa” của tác giả Đặng Thị Thanh Huyền đăng trên
Tạp chí Giáo dục, số 206, kỳ 1 năm 2009 [8], đã nghiên cứu mô hình năng lực của
hiệu trưởng và xây dựng chuẩn hiệu trưởng trong bối cảnh đổi mới giáo dục, trên
cơ sở đó đề xuất phương hướng nâng cao chất lượng và năng lực quản lý của đội
ngũ cán bộ quản lý của cơ sở giáo dục phổ thông nhằm đáp ứng được những nhu

cầu đương đại về cải cách giáo dục tồn diện.Hay “Vai trị và kỹ năng quản lý của
hiệu trưởng trường THCS” của tác giả Nguyễn Huy Hoàng đăng trên Tạp chí
Giáo dục số 259, kỳ 1 năm 2011 [9], đã cho thấy vai trò kép của đội ngũ hiệu
trưởng trong trường THCS, đưa ra một số kỹ năng cần thiết của hiệu trưởng
trường THCS nhằm giúp đội ngũ hiệu trưởng nâng cao năng lực, dễ dàng hơn
trong việc đạt được các mục tiêu giáo dục.
Các dẫn chứng trên cho thấy nhiều tác giả đã lựa chọn, phân tích và đánh giá
vấn đề nghiên cứu về quản lý đội ngũ hiệu trưởng ở các điểm trường và địa phương
từ nhiều góc độ khác nhau. Tuy nhiên, xét thấy trên kho tàng cơng trình nghiên cứu
về giáo dục vẫn chưa có sự hiện diện của vùng đất Hải Dương, tác giả đã mạnh dạn
chọn đề tài “Quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở huyện Kim thành,


10

Tỉnh hải dương theo chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thơng” nhằm hồn thiện
và góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL trên bản đồ giáo dục Việt Nam.
1.2. Khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý
Thuật ngữ quản lý được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau, dựa trên cơ sở
những cách tiếp cận khác nhau.
- Quản lý: Trơng coi và giữ gìn theo những yêu cầu nhất định [4].
- Quản lý: Tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất
định [5].
Theo K.Marx: “Quản lý là lao động điều khiển lao động” [6].
Theo Frederich Winslow Taylor (1956-1915) - nhà QL nổi tiếng đầu thế kỉ
XX, cho rằng: “Quản lý là biết được chính xác điều bạn ḿn người khác làm và sau
đó hiểu được rằng họ đã hoàn thành cơng việc mợt cách tớt nhất và rẻ nhất” [4].
Theo nhóm tác giả Mĩ (H.Koontz, Cyrilonnell và HlinZweihrich) quan niệm
“Quản lý là thiết kế và duy trì mợt mơi trường mà trong đó các cá nhân làm việc

với nhau trong các nhóm, có thể hoàn thành các nhiệm vụ và mục tiêu đã định” [6].
Theo tác giả Vũ Dũng và Nguyễn Thị Mai Lan cho rằng: “Quản lý là sự tác
đợng có định hướng, có mục đích, có kế hoạch và có hệ thống thông tin của chủ thể
đến khách thể của nó” [7].
Theo tác giả Trần Kiểm cho rằng: “Quản lý là những hoạch định của chủ thể
quả lý trong việc huy động, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực
(nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một cách tối
ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất” [8].
Mọi hoạt động của xã hội đều cần tới quản lý để thực hiện những hoạt động
kết hợp những con người, người trong các nhóm, các tổ chức nhằm đạt được những
mục tiêu chung, hay nói cách khác quản lý là một yếu tố cần thiết để đảm bảo phối
hợp những nỗ lực cá nhân để thực hiện các mục tiêu chung.
Quản lý là những hoạt động cần thiết được thực hiện khi con người kết hợp
với nhau trong một tổ chức, nhóm để đạt mục tiêu.
Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối
tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra .


11

Theo Phan Văn Kha xác định: “Quản lý là tập hợp các hoạt động lập kế
hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra các quá trình tự nhiên, xã hợi, khoa học, kỉ
thuật và công nghệ để chúng phát triển hợp quy luật, các nguồn lực (hiện hữu và
tiềm năng) vật chất và tinh thần, hệ thống tổ chức và các thành viên thuộc hệ thống,
các hoạt động để đạt được các mục tiêu đã định” [9].
Gần đây nhất theo Nguyễn Lộc (2010) “Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ
chức, lãnh đạo, kiểm tra công việc của các thành viên trong tổ chức và sử dụng mọi
nguồn lực sẵn có để đạt những mục tiêu của tở chức” [10].
Khái quát ý kiến của nhiều tác giả khác nhau, có thể xác định: Quản lý là sự
tác đợng có định hướng, có mục đích, có kế hoạch và có hệ thống dựa trên những

cơ sở khoa học và xu hướng phát triển khách quan của xã hội, của chủ thể quản lý
đến đối tượng quản lý, nhằm chuyển đối tượng quản lý từ trạng thái này sang trạng
thái khác theo mong ḿn của nhà quản lý.
Có 4 chức năng cơ bản quản lý:
- Chức năng lập kế hoạch: đây là chức năng rất quan trọng và cơ bản nhất
trong số các bước nhằm xác định khối lượng công việc, lựa chọn mục tiêu, khái
quát các công việc phải làm, đặt ra quy định, xây dựng biện pháp, chọn cách thức để
tổ chức đạt đến mục tiêu đã chọn. Nói một cách khác, lập kế hoạch là dự kiến
những vấn đề, những ý tưởng của chủ thể quản lý để đạt được mục đích và đi đến
mục tiêu.
- Chức năng tổ chức: đây là bước xây dựng những quy chế đặt ra những mối
quan hệ giữa các thành viên trong tổ chức, giữa các bộ phận trong tổ chức. Xác định
có tính định tính và định lượng chức năng nhiệm vụ giữa các thành viên, giữa các
bộ phận để thông qua đó chủ thể quản lý tác động đến các khâu, các mắt xích trong
tổ chức và đối tượng quản lý để đạt hiệu quả cao nhất.
- Chức năng chỉ đạo thực hiện là công việc thường xuyên của người quản lý,
phải đặt tất cả mọi hoạt động của bộ máy trong tầm quan sát và xử lý, ứng xử kịp
thời đảm bảo cho người bị quản lý luôn phát huy tính tự giác và tính kỷ luật.
- Chức năng kiểm tra đánh giá là nhiệm vụ quan trọng của người quản lý.
Trong công tác lãnh đạo, quản lý và chỉ huy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói:
“Khơng có kiểm tra đánh giá coi như khơng có lãnh đạo” [1]. Qua đó đủ thấy vai


12

trò kiểm tra đánh giá, rút ra bài học điều chỉnh mọi hoạt động của khách thể quản lý
là việc làm khơng thể thiếu được của chủ thể quản lý.
Tóm lại, cho dù tiếp cận bằng cách nào thì quản lý cũng có 4 chức năng cơ
bản: chức năng lập kế hoạch, chức năng tổ chức, chức năng chỉ đạo thực hiện và
chức năng kiểm tra đánh giá. Dưới đây là hình ảnh minh họa mối quan hệ giữa chức

năng quản lý và vai trị thơng tin trong chu trình quản lý:

Hình 1.1: Mối quan hệ của các chức năng trong chu trình quản lý [11]
1.2.2. Đợi ngũ hiệu trưởng
Đội ngũ được định nghĩa là tập hợp số đông người cùng chức năng, nghề
nghiệp[12].
Theo tác giả Leigh Thompson: "đội ngũ là mợt nhóm người phụ tḥc lẫn
nhau về thơng tin, nguồn lực, kiến thức và kỹ năng và tìm cách kết hợp những nỗ
lực của họ để đạt được một mục tiêu chung"[13].
Theo Điều 54 Luật Giáo dục Việt Nam được bàn hành ngày 14 tháng 6 năm
2005 đã nêu rõ:“Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt đợng của
nhà trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận. Hiệu trưởng
các trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân phải được đào tạo, bồi dưỡng về
nghiệp vụ quản lý trường học” [14].
Theo Điều 49 trong Luật giáo dục: "Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm
quản lý các hoạt động của nhà trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bở
nhiệm, cơng nhận"[14].


13

Hiệu trưởng trường Hiệu trưởng là người đứng đầu một đơn vị trường học và
phải đạt trình độ chuẩn được đào tạo của nhà giáo theo quy định của Luật Giáo dục
đối với cấp học, đạt trình độ chuẩn được đào tạo ở cấp học cao nhất đối vi trường phổ
thơng có nhiều cấp học và đã dạy học ít nhất 5 năm (hoặc 4 năm đối với miền núi, hải
đảo, vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn) ở cấp học đó, đạt tiêu chuẩn quy định tại chuẩn hiệu trưởng
trường THCS và được cơ quan có thẩm quyền cơng nhận hoặc bổ nhiệm.
Nhiệm vụ của Hiệu trưởng cũng đã được quy định rõ trong điều 17 của Điều
lệ trường trung học, bao gồm:
- Tổ chức bộ máy nhà trường;

- Xây dựng kế hoạch và tổ chức nhiệm vụ năm học;
- Quản lý giáo viên, nhân viên, học sinh; quản lý chuyên môn; phân công
công tác, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên,nhân viên;
- Quản lý và tổ chức giáo dục học sinh;
- Quản lý hành chính, tài chính, tài sản của nhà trường;
- Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên, nhân
viên, học sinh; tổ chức thực hiện Quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường.
Để có thể thực hiện tốt các mục tiêu quản lý trên, đòi hỏi người Hiệu trưởng
phải có đầy đủ phẩm chất, năng lực của người cán bộ quản lý. Cụ thể là: Có giác
ngộ sâu sắc về chính trị, nắm vững chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và
Nhà nước; nắm vững mục tiêu và nhiệm vụ của Ngành; luôn là tấm gương và là chỗ
dựa tin cậy cho đồng nghiệp, là người thầy có uy tín với học sinh. Phải là một giáo
viên có kinh nghiệm, tốt nhất là một giáo viên giỏi, có uy tín về chun mơn đối với
đồng nghiệp và học sinh. Cuối cùng, phải nắm vững khoá học và nghệ thuật quản
lý, am hiểu sâu sắc nội dung giáo dục, nắm vững phương pháp giáo dục, các nguyên
tắc tổ chức các quá trình giáo dục. Đặc biệt am hiểu công việc của người giáo viên.
Cụ thể hiện nay, cần đối chiếu với các tiêu chuẩn chuẩn hiệu trưởng THCS.
Như vậy, đội ngũ hiệu trưởng nói chung và đội ngũ hiệu trưởng trường Trung
học cơ sở nói riêng là tập hợp những người đứng đầu một đơn vị trường THCS đạt
trình độ đào tạo, lý luận chính trị theo quy định được cấp có thẩm quyền bổ nhiệm;
chịu trách nhiệm trước pháp luật về tổ chức, chỉ đạo, điều hành các hoạt động của
nhà trường nhằm đạt các mục tiêu về giáo dục.
1.2.3. Chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông