(TÓM tắt LUẬN văn THẠC sĩ) thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn thị xã phú thọ, tỉnh phú thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

LÊ THỊ THANH TÂM

THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ HỘ TỊCH TRÊN ĐỊA BÀN
THỊ XÃ PHÚ THỌ TỈNH PHÚ THỌ

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính
Mã số: 8 38 01 02
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ
LUẬT HÀNH CHÍNH

HÀ NỘI - NĂM 2022


Cơng trình được hồn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Thị Hải Yến

Phản biện 1: TS. Lê Thị Hoa
Học viện Hành chính Quốc gia

Phản biện 2: PGS.TS. Dương Đức Chính
Đại học Quốc gia Hà Nội

Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện
Hành chính Quốc gia

Địa điểm: Phòng họp 3A, Nhà G - Hội trường bảo vệ luận văn thạc
sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Số: 77 - Đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa - TP Hà Nội
Thời gian: vào hồi 17giờ 30 tháng 5 năm 2022

Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc
trên trang Web Ban QLĐT Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hộ tịch là những sự kiện xác định tình trạng nhân thân của cá
nhân từ khi sinh ra đến khi chết đi theo quy định của pháp luật. Đăng
ký và quản lý hộ tịch là một trong chức năng, nhiệm vụ vô cùng quan
trọng trong lĩnh vực quản lý nhà nước nói chung và quản lý dân cư nói
riêng của bất kỳ quốc gia nào. Đây là nền tảng để nhà nước nắm bắt,
quản lý dân cư cũng như đưa ra được những hoạch định cho sự phát
triển kinh tế - xã hội của đất nước, làm tốt công tác đăng ký và quản lý
hộ tịch giúp nhà nước quản lý, theo dõi, kiểm sốt được các thơng tin
cá nhân của mỗi người dân.
Luật Hộ tịch năm 2014 có hiệu lực - đây là lần đầu tiên có văn
bản ở tầm Luật quy định riêng về lĩnh vực hộ tịch sau hơn 60 năm
thực hiện bằng các văn bản dưới Luật. Luật có nhiều quy định mới,
mang tính đột phá, “cách mạng” như thẩm quyền đăng ký hộ tịch,
phương thức đăng ký, quản lý hộ tịch, cải cách mạng thủ tục hành
chính. Luật Hộ tịch mở ra thời kỳ mới cho công tác quản lý hộ tịch ở
nước ta.
Bên cạnh những ưu điểm của Luật hộ tịch năm 2014, việc

triển khai thực hiện vẫn tồn tại một số hạn chế, bất cập cần khắc
phục như việc thực hiện pháp luật hộ tịch gắn với các Bộ Luật Dân
sự năm 2015; Luật Nuôi con nuôi năm 2010; Luật Căn cước công
dân năm 2014; Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 ... vì vậy cá
nhân là đối tượng điều chỉnh của pháp luật về hộ tịch cần đáp ứng
quy định của luật chuyên ngành như thế nào. Một vài xung đột
pháp luật trong công tác đăng ký quản lý hộ tịch có yếu tố nước
ngồi ở nước ta hiện nay. Một số thông lệ quốc tế cần lưu ý trong
công tác đăng ký quản lý hộ tịch có ý nghĩa đối với thực hiện pháp
luật về hộ tịch của nước ta.


2

.Trong bối cảnh phát triển của nền kinh tế - xã hội của đất nước,
tiến hành đẩy mạnh phát triển cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội
nhập quốc tế ở mức độ cao hơn, thì việc quản lý hộ tịch đã bộc lộ
nhiều hạn chế, bất cập ảnh hưởng đến việc thực hiện quyền, lợi ích
hợp pháp của cá nhân, gây khó khăn, phiền hà cho người dân, mặt
khác làm giảm hiệu quả quản lý dân cư, quản lý nhà nước và xã hội,
ảnh hưởng đến vị thế của Việt Nam trong quan hệ quốc tế.
Thị xã Phú Thọ được thành lập năm 1903, trải qua quá trình phát
triển với dân số đông, đồng thời thị xã đang trong giai đoạn phát triển
với tỷ lệ tăng trưởng dân số cao, nên công tác thực hiện pháp luật về
hộ tịch đóng vai trị rất quan trọng trong việc xây dựng, hoạch định
chính sách phát triển kinh tế của thị xã. Là một công chức trực tiếp
thực hiện công tác hộ tịch tại cơ quan quản lý hộ tịch cấp huyện. Sau
khi Luật hộ tịch năm 2014 có hiệu lực, vai trị của Phịng Tư pháp thị
xã đã có sự thay đổi rất lớn.
Vì vậy, nghiên cứu cơng tác thực hiện pháp luật về hộ tịch nói

chung cũng như thực tế ở thị xã Phú Thọ nói riêng nhằm làm rõ hơn
cơ sở lý luận, thực tiễn của việc thực hiện pháp luật hộ tịch và đưa ra
những ý kiến góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về hộ
tịch trên địa bàn thị xã Phú Thọ trong giai đoạn Luật hộ tịch đã có
hiệu lực thi hành là việc cần thiết hiện nay. Đây chính là lý do tác giả
lựa chọn đề tài “Thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn thị xã
Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ” làm luận văn thạc sĩ, chuyên ngành Luật Hiến
pháp - Luật Hành chính.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Thực hiện pháp luật về hộ tịch đã thu hút sự quan tâm của nhiều
nhà khoa học, các nhà quản lý, chun mơn ở nhiều khía cạnh khác
nhau như:
Thứ nhất, nhóm cơng trình có liên quan đến pháp luật và thực
hiện pháp luật:


3

Luận văn Thạc sĩ “Pháp luật về hộ tịch - Từ thực tiễn tỉnh Đăk
Nơng”, Học viện Hành chính Quốc gia năm 2017;
Luận văn Thạc sĩ “Quản lý nhà nước trong lĩnh vực khai sinh từ
thực tiễn quận Thanh Khê, Đà Nẵng”, Học viện khoa học xã hội,
năm 2018;
Luận văn Thạc sĩ “ Pháp luật quản lý về hộ tịch - từ thực tiễn
quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội” Học viện hành chính Quốc
gia, năm 2016;
Bài “Những khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn thi hành pháp luật
về hộ tịch” theo stp.quangbinh.gov.vn, năm 2019. Những vấn đề khó
khăn, vướng mắc được tác giả kế thừa tại chương 2
Thứ hai, nhóm cơng trình có liên quan đến hộ tịch và thực hiện

pháp luật về hộ tịch:
Luận văn Thạc sĩ: “Thực hiện pháp luật về hộ tịch từ thực tiễn
Quận 7, thành phố Hồ Chí Minh, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội
năm 2020
Luận văn Thạc sĩ “Thực hiện pháp luật về hộ tịch của Uỷ ban
nhân phường qua thực tiễn quận Long Biên, thành phố Hà Nội”, Khoa
Luật, ĐH Quốc gia Hà Nội, năm 2016.
Các cơng trình nghiên cứu nêu trên đã khái quát toàn diện
những vấn đề liên quan đến thực hiện pháp luật về hộ tịch từ lý luận
đến thực tiễn và đưa ra các giải pháp tăng cường hiệu quả thực hiện
pháp luật về hộ tịch. Tuy nhiên qua nghiên cứu đến thời điểm hiện tại
chưa có cơng trình nghiên cứu nào chun sâu về thực hiện pháp luật
về hộ tịch trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn từ
khi Luật Hộ tịch có hiệu lực ngày 01/01/2016. Do vậy cịn nhiều khía
cạnh địi hỏi cần tiếp tục nghiên cứu những vẫn đề thực tiễn của việc
thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú
Thọ trong giai đoạn Luật Hộ tịch năm 2014 bắt đầu có hiệu lực. Trên
cơ sở nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực


4

hiện pháp luật về hộ tịch ở Việt Nam nói chung và trên địa bàn thị xã
Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ nói riêng.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về hộ tịch
trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ hiện nay và trong thời gian
tới trên cơ sở phân tích, bình luận những vấn đề nghiên cứu về mặt lý
luận và thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn thị xã Phú Thọ

nhằm đảm bảo phát triển nền kinh tế - xã hội của địa phương.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu, luận giải về hệ thống lý luận của thực hiện pháp
luật về hộ tịch trong đó bao gồm khái niệm cơ bản như: hộ tịch; thực
hiện pháp luật về hộ tịch, vai trò, nguyên tắc của thực hiện pháp luật
về hộ tịch...
Phân tích thực trạng thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn
thị xã Phú Thọ, đưa ra nhận xét, đánh giá về kết quả đạt được, tồn tại
hạn chế, nguyên nhân của tồn tại hạn chế đó.
Trên cơ sở đó, đề xuất định hướng và những giải pháp góp phần
bảo đảm thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn thị xã Phú Thọ,
tỉnh Phú Thọ.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lí luận pháp luật về
hộ tịch, thực tiễn thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn thị xã Phú
Thọ, tỉnh Phú Thọ
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi về thời gian: Từ năm 2016 đến năm 2020.
Phạm vi về không gian: Trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
Phương pháp luận


5

Luận văn dựa trên cơ sở vận dụng các quan điểm, phương pháp
luận của chủ nghĩa Mác - Lê nin, quan điểm của Đảng và pháp luật
của Nhà nước ta hiện nay về thực hiện pháp luật về hộ tịch. Đồng thời
cũng kế thừa thành tựu nghiên cứu của các cơng trình được cơng bố,

vận dụng bám sát vào điều kiện tự nhiên- xã hội tại địa bàn thị xã Phú
Thọ, tỉnh Phú Thọ .
Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp thống kê, so sánh: Phương pháp này dùng để hệ
thống hóa các số liệu về thực trạng thực hiện pháp luật về hộ tịch để
phân tích tình hình biến động theo thời gian. Phân tích những nguyên
nhân dẫn đến việc thực hiện pháp luật về hộ tịch chưa đạt hiệu quả cao;
trên cơ sở đó nêu một số định hướng, giải pháp góp phần nâng cao hiệu
quả thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú
Thọ nói riêng và cả nước nói chung
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: tác giả dùng phương pháp
tổng hợp và phân tích từ đó đưa ra những nhận xét đánh giá cũng như
đề xuất giải pháp đánh giá trong toàn bộ luận văn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Ý nghĩa lý luận: Luận văn góp phần thiết thực vào hệ thống lý
luận chung về hộ tịch và thực hiện pháp luật về hộ tịch, đánh giá thực
trạng và đề xuất giải pháp thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn
thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ.
Luận văn có tính thời sự khi dùng làm tài liệu tham khảo trong
việc thực hiện Luật Hộ tịch năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi
hành đạt được hiệu quả trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Mục lục,
Luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận thực hiện pháp luật về hộ tịch


6

Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn

thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ hiện nay
Chương 3: Định hướng và giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật
về hộ tịch trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ hiện nay.


7

Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
VỀ HỘ TỊCH
1.1. Khái quát chung về hộ tịch và thực hiện pháp luật về
hộ tịch
1.1.1. Khái niệm chung
Khái niệm hộ tịch
Hộ tịch là những sự kiện xác định tình trạng nhân thân của cá
nhân từ khi sinh ra đến khi chết theo quy định của pháp luật.
Khái niệm thực hiện pháp luật
Thực hiện pháp luật là quá trình hoạt động có mục đích làm cho các
quy định của pháp luật trở thành những hoạt động thực tế, hợp pháp của
các chủ thể pháp luật và được thực hiện trong thực tế cuộc sống.
Khái niệm thực hiện pháp luật về hộ tịch
Thực hiện pháp luật về hộ tịch là quá trình, hoạt động có mục
đích làm cho những quy phạm pháp luật về hộ tịch đi vào đời sống,
trở thành những hành vi thực tế, hợp pháp của các chủ thể pháp luật
nhằm nâng cao đời sống kinh tế - xã hội của đất nước.
1.1.2. Nguyên tắc thực hiện pháp luật về hộ tịch
Khi đăng ký hộ tịch phải đảm bảo nguyên tắc cơ bản, nguyên tắc
đăng ký hộ tịch là những quan điểm, tư tưởng chỉ đạo (có tính bắt
buộc chấp hành đối với mọi cá nhân, cơ quan, tổ chức) trong quá trình
đăng ký hộ tịch, thể hiện như sau:

Thứ nhất, tôn trọng và bảo đảm quyền nhân thân của cá nhân.
Thứ hai, mọi sự kiện hộ tịch của cá nhân phải được đăng ký đầy đủ,
kịp thời, trung thực, khách quan và chính xác; trường hợp khơng đủ điều
kiện đăng ký hộ tịch theo quy định của pháp luật thì người đứng đầu cơ
quan đăng ký hộ tịch từ chối bằng văn bản và nêu rõ lý do.


8

Thứ ba, mỗi sự kiện hộ tịch chỉ được đăng ký tại một cơ quan
đăng ký hộ tịch có thẩm quyền theo quy định của Luật hộ tịch.
Thứ tư, mọi sự kiện hộ tịch sau khi đăng ký vào Sổ hộ tịch phải
được cập nhật kịp thời, đầy đủ vào Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử.
Thứ năm, nội dung đăng ký hộ tịch (khai sinh, kết hôn, ly hơn, khai
tử, thay đổi, cải chính, bổ sung hộ tịch, xác định lại giới tính, xác định lại
dân tộc…) của cá nhân trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch là thông tin đầu vào
của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Thứ sáu, bảo đảm công khai, minh bạch thủ tục đăng ký hộ tịch.
1.1.3. Vai trò của thực hiện pháp luật về hộ tịch
Tổ chức triển khai thực hiện pháp luật hộ tịch là một trong
những chức năng quan trọng trong hoạt động quản lý của cơ quan
hành chính nhà nước các cấp. Hoạt động này có vai trị vơ cùng quan
trọng, cụ thể như:
Thứ nhất, giúp người dân hiểu rõ bản chất, tầm quan trọng của
việc thực hiện pháp luật về hộ tịch
Thứ hai, thực hiện pháp luật về hộ tịch thể hiện rõ ràng nhất sự
tôn trọng của Nhà nước đối với việc thực hiện quyền con người,
quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân
Thứ ba, thực hiện pháp luật về hộ tịch góp phần tăng cường tính
nghiêm minh của pháp luật

Thứ tư, thực hiện pháp luật hộ tịch góp phần phát triển kinh tế xã
hội, đảm bảo an ninh trật tự tại địa phương.
Thứ năm, thông qua thực hiện pháp luật về hộ tịch Đảng và Nhà
nước hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về hộ tịch,
thực hiện xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
1.2. Chủ thể thực hiện pháp luật về hộ tịch
Chủ thể thực hiện pháp luật về hộ tịch là các cơ quan Nhà nước có
thẩm quyền liên quan đến việc thực hiện pháp luật về hộ tịch và các cá


9

nhân cũng thực hiện pháp luật hộ tịch bằng những cách thức và
phương pháp khác nhau.
Theo Luật hộ tịch năm 2014, hệ thống cơ quan thực hiện chức
năng quản lý nhà nước về hộ tịch ở nước ta hiện nay gồm có các cơ
quan sau: Ở Trung ương; Ở nước ngoài; Ở địa phương (trong nước)
Sự phân định về thẩm quyền đăng ký hộ tịch đã tạo điều kiện cần
thiết đảm bảo cho mọi sự kiện hộ tịch của công dân Việt Nam xảy ra
trong nước hay nước ngoài đều đảm bảo ngun tắc kịp thời, chính
xác, cơng khai minh bạch của việc đăng ký hộ tịch. Như vậy theo sự
phân định thẩm quyền như trên thì tại Thị xã Phú Thọ, UBND thị xã
Phú Thọ có thẩm quyền đăng ký các loại việc hộ tịch có yếu tố nước
ngồi (trừ trường hợp ở khu vực biên giới) và UBND 9 xã, phường có
thẩm quyền đăng ký các sự kiện hộ tịch trong nước.
1.3. Nội dung thực hiện pháp luật về hộ tịch
1.3.1. Nội dung thực hiện pháp luật về đăng ký hộ tịch
Thứ nhất, xác nhận vào sổ hộ tịch các sự kiện hộ tịch: Khai sinh;
Kết hôn; Giám hộ; Nhận cha, mẹ, con; Thay đổi, cải chính hộ tịch, xác
định lại dân tộc, bổ sung thông tin hộ tịch; Khai tử.

Thứ hai, ghi vào sổ hộ tịch việc thay đổi hộ tịch của cá nhân theo
bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền: Thay đổi
quốc tịch; Xác định cha, mẹ, con; Xác định lại giới tính; Ni con
ni, chấm dứt việc ni con ni; Ly hôn, hủy việc kết hôn trái pháp
luật, công nhận việc kết hôn; Công nhận giám hộ; Tuyên bố hoặc huỷ
tuyên bố một người mất tích, đã chết, bị mất hoặc hạn chế năng lực
hành vi dân sự.
Thứ ba, ghi vào sổ hộ tịch sự kiện hộ tịch đã được giải quyết tại
cơ quan có thẩm quyền của nước ngồi khai sinh; kết hôn; ly hôn; hủy
việc kết hôn; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; xác định cha, mẹ, con; nuôi
con nuôi; thay đổi hộ tịch; khai tử của công dân Việt Nam đã được
giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài.


10

Thứ tư, xác nhận hoặc ghi vào sổ hộ tịch các việc hộ tịch khác
theo quy định pháp luật.
1.3.2. Nội dung thực hiện pháp luật về quản lý hộ tịch
Quản lý hộ tịch là hoạt động thực hiện chức năng quản lý của cơ
quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về các
nhiệm vụ: Chỉ đạo, tổ chức triển khai đăng ký hộ tịch, tuyên truyền,
phổ biến, giáo dục pháp luật về hộ tịch; tổ chức thực hiện lưu trữ và
quản lý lưu trữ sổ sách, hồ sơ hộ tịch; kiểm tra, xử lý các vi phạm về
đăng ký hộ tịch; bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho công chức tư pháp
- hộ tịch theo quy định.


11

Tiểu kết chương 1
Việc nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý của thực hiện pháp luật
về hộ tịch tại chương 1 của luận văn đã làm rõ được những vấn đề lý
luận về hộ tịch; pháp luật; thực hiện pháp luật, thực hiện pháp luật về
đăng ký hộ tịch. Trên cơ sở phân tích có căn cứ khoa học những vấn
đề lý luận của thực hiện pháp luật về hộ tịch, vai trò, nguyên tắc của
thực hiện pháp luật về đăng ký hộ tịch nhằm theo dõi thực trạng và sự
biến động về hộ tịch bảo đảm cho các sự kiện hộ tịch được đăng ký
đầy đủ, kịp thời, đúng quy định của pháp luật, trên cơ sở đó bảo hộ
các quyền, lợi ích hợp pháp của của công dân được Hiến pháp và pháp
luật dân sự ghi nhận, đồng thời góp phần hoạch định các chính sách
về kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh quốc phịng và dân số - kế hoạch
hóa gia đình.


12

Chương 2
THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
VỀ HỘ TỊCH TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ THỌ,
TỈNH PHÚ THỌ HIỆN NAY
2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện pháp luật về hộ tịch
trên địa bàn thị xã Phú Thọ, Phú Thọ
2.1.1. Điều kiện tự nhiên
Thị xã Phú Thọ có vị trí trung tâm của tỉnh Phú Thọ, nằm ở vùng
tiếp giáp giữa miền núi và đồng bằng Bắc Bộ. Nằm trên trục hành lang
kinh tế Hải phòng - Hà Nội - Lào Cai - Cơn Minh. Phía Bắc giáp
huyện Thanh Ba, Phù Ninh; phía Đơng giáp huyện Phù Ninh, Lâm
Thao; phía Tây giáp huyện Thanh Ba; phía Nam giáp sơng Hồng và
huyện Tam Nông. Thị xã cách thành phố Việt Trì 30 km, cách sân bay

quốc tế Nội bài 80km, cách Hà Nội khoảng 40 km, cách cảng Hải
phòng 190km và cách cửa khẩu Lào Cai và Hà Giang 200km.
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội
Thị xã đang trên đà phát triển kinh tế, thương mại - dịch vụ mạnh
mẽ, sản xuất cơng nghiệp có nhiều khởi sắc; giá cả hàng hóa ổn định;
thu ngân sách nhà nước trên địa bàn và huy động vốn đầu tư đều phát
triển tăng; tiếp tục huy động được các doanh nghiệp đầu tư vào các
khu cơng nghiệp; nhiều cơng trình, dự án lớn được triển khai đầu tư,
góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của
thị xã; cơng tác bảo vệ chăm sóc sức khoẻ nhân dân có nhiều tiến bộ,
cơ sở vật chất trang thiết bị y tế được tăng cường, công tác đào tạo
nghề, giải quyết việc làm, giảm nghèo và thực hiện chính sách an sinh
xã hội đạt kết quả thiết thực cơng tác quản lý đất đai, tài ngun mơi
trường có chuyển biến tích cực; cơng tác quy hoạch, quản lý quy
hoạch, quản lý trật tự đơ thị có nhiều tiến bộ; công tác chỉnh trang đô
thị được quan tâm, diện mạo đơ thị có nhiều thay đổi. Tốc độ phát


13

triển kinh tế bình quân đạt 12.36%, tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt
8700 tỉ đồng, thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tăng bình quân
18.5%/năm, số xã đạt chuẩn nông thôn mới 100%
2.1.3. Tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ, công chức Ủy ban
nhân dân thị xã Phú Thọ
Ủy ban nhân dân thị xã Phú Thọ là cơ quan hành chính nhà nước
ở thị xã Phú Thọ, có các chức năng chính, cơ bản: Thực hiện các
nhiệm vụ về tổ chức đảm bảo việc thi hành Hiến Pháp và pháp luật,
xây dựng chính quyền và địa giới hành chính, giáo dục, đào tạo, khoa
học, cơng nghệ, văn hóa, thơng tin, thể dục, thể thao, y tế, lao động,

chính sách xã hội, dân tộc, tơn giáo, quốc phịng, an ninh, trật tự, an
tồn xã hội, hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp và nhiệm vụ quyền
hạn khác theo quy định pháp luật.
Phòng Tư pháp là cơ quan chuyên môn của Ủy ban nhân dân thị
xã Phú Thọ. Hiện nay Phòng Tư pháp thị xã Phú Thọ gồm 3 biên chế
chính thức: 01 Trưởng phịng, 01 Phó Trưởng phịng, 01 chun viên
đảm bảo đúng hướng dẫn tại Thông tư số 07/2020/TT-BTP ngày
21/12/2020 hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Sở Tư
pháp thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Phòng Tư pháp thuộc Ủy ban
nhân dân cấp huyện. Cơng chức làm việc tại Phịng Tư pháp thị xã đều
có trình độ Đại học, trong đó Đại học Luật là 2 người; về trình độ lý
luận chính đều từ trung cấp chính trị trở lên, trong đó có 01 người
trình độ cao cấp chính trị; về độ tuổi dưới 40 tuổi có 02 người; từ 50
tuổi trở lên có 01 người.
Ủy ban nhân dân xã, phường
* Về số lượng: Hiện nay thị xã Phú Thọ có 16 cơng chức Tư pháp
- Hộ tịch trên tổng số 9 xã, phường. Để đảm bảo hiệu quả trong cơng
tác hộ tịch nên nhiều địa phương đã bố trí 2 cơng chức tư pháp - hộ
tịch (đã có 4 xã, phường có 2 cơng chức tư pháp - hộ tịch).


14

* Về chất lượng: Trình độ chun mơn: có 13/16 cơng chức có
trình độ đại học Luật, chiếm 81,25%; 01 cơng chức có trình độ thạc sĩ
chiếm 6,25%; 15/16 cơng chức có trình độ trung cấp chính trị, chiếm
93,75%; trong số này có những cơng chức vừa có chun mơn khác
và cả chuyên môn luật. Hằng năm, 100% số cán bộ công chức tư pháp
- hộ tịch đều được bồi dưõng về chun mơn nghiệp vụ, tính đến thời
điểm này 100% cán bộ, công chức tư pháp - hộ tịch cấp huyện, cấp xã

đã được cấp chứng chỉ hộ tịch đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa của Luật
Hộ tịch.
* Về giới tính, độ tuổi: Trong số 16 cơng chức tư pháp - hộ tịch
có 9 nam giới (chiếm khoảng 56%), nữ giới là 7 người (chiếm khoảng
44%). Về độ tuổi: dưới 30 tuổi có 03 cơng chức, chiếm 18,75%; độ
tuổi từ 30 đến dưới 40 tuổi có 08 người, chiếm 50%; độ tuổi từ 40 tuổi
đến dưới 50 tuổi có 01 người, chiếm 6,25%; và từ trên 50 tuổi có 04
người, chiếm 25%.
* Về thời gian công tác: Số công chức làm công tác tư pháp - hộ
tịch từ dưới 05 năm là 06 người, chiếm 37,5% ; từ 5 đến 10 năm trở
lên là 02 người, chiếm 12.5%; số cịn lại đảm nhiệm cơng việc trên 10
năm là 08 người, chiếm 50%.
2.2. Kết quả thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa bàn thị
xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ hiện nay
2.2.1. Thực hiện pháp luật về đăng ký hộ tịch trên địa bàn thị
xã Phú Thọ
a. Xác nhận vào sổ hộ tịch các sự kiện hộ tịch
b. Ghi vào sổ hộ tịch việc thay đổi hộ tịch của cá nhân theo bản
án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền
2.2.2. Thực hiện pháp luật về quản lý hộ tịch
a. Công tác ban hành văn bản chỉ đạo, công tác tuyên truyền, phổ
biến pháp luật về quản lý hộ tịch


15

b. Lưu trữ Sổ hộ tịch, hồ sơ hộ tịch; Giấy tờ hộ tịch trên địa bàn thị
xã Phú Thọ
c. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm
pháp luật trong quá trình quản lý về hộ tịch trên địa bàn xã Phú Thọ.

2.3. Đánh giá tình hình thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa
bàn thị xã Phú Thọ.
2.3.1. Ưu điểm
Thứ nhất, sự hoàn thiện, đồng bộ của hệ thống pháp luật về đăng
ký hộ tịch trên địa bàn thị xã Phú Thọ
Hệ thống pháp luật về hộ tịch được thực hiện nghiêm chỉnh,
thống nhất và đồng bộ, thực hiện đúng theo hướng dẫn, chỉ đạo của
Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp về chuyên môn nghiệp vụ; hiệu lực quản lý
nhà nước trên địa bàn thị xã ngày tăng lên góp phần bảo đảm quyền
con người, quyền cơ bản của công dân, tạo thuận lợi cho người dân
thực hiện quyền, nghĩa vụ đăng ký hộ tịch, tăng cường quản lý dân cư
trong tình hình mới.
Thứ hai, năng lực tổ chức, điều hành của người có thẩm quyền
Cơng tác chỉ đạo điều hành đã được Lãnh đạo UBND thị xã và
UBND các xã, phường quan tâm thực hiện. UBND thị xã đã chỉ đạo
Phịng Tư pháp thường xun đơn đốc cơng tác đăng ký hộ tịch để kịp
thời phát hiện và uốn nắn những sai sót trong q trình đăng ký hộ
tịch, giải đáp những vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện
nhiệm vụ.
Thứ ba, cơ sở vật chất, phương tiện làm việc và ứng dụng công
nghệ thông tin của ngành tư pháp thị xã
Cơ sở vật chất, trang thiết bị phương tiện làm việc đã được bố trí
cơ bản đảm bảo cho hoạt động đăng ký hộ tịch; như hệ thống máy
tính, máy in, máy scan, máy photocopy, hệ thống mạng LAN, mạng
internet,… đều được trang bị đầy đủ, đáp ứng nhu cầu đăng ký hộ tịch
của người dân qua Cổng thông tin điện tử Dịch vụ công trực tuyến.


16

Thứ tư, trình độ dân trí của người dân và năng lực thực thi của
công chức làm công tác hộ tịch trên địa bàn thị xã Phú Thọ
Nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của người dân cũng như
của đội ngũ cán bộ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về hộ tịch
được nâng lên.
Hầu hết các cơng chức làm cơng tác hộ tịch có trình độ cử nhân
Luật, số cán bộ có trình độ chun mơn khác cũng đang theo học đại
học Luật để nâng cao chuyên môn. Công chức làm công tác hộ tịch
thường xuyên trau dồi kiến thức pháp luật để nâng cao năng lực và
nghiệp vụ đăng ký hộ tịch; tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng
chuyên môn nghiệp vụ do Ủy ban nhân dân thị xã hoặc Sở Tư pháp
tổ chức.
2.3.2. Hạn chế
Trong những năm qua, việc thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa
bàn thị xã Phú Thọ đã đạt được nhiều hiệu quả tích cực, song vẫn
khơng thể tránh khỏi những hạn chế, vướng mắc. Điều đó đã và đang
ảnh hưởng nhất định đến chất lượng công tác hộ tịch trên địa bàn thị
xã Phú Thọ, cụ thể như sau:
Thứ nhất: Việc thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về hộ tịch
còn nhiều vướng mắc:
- Về thẩm quyền đăng ký hộ tịch
- Về đăng ký khai sinh
- Về đăng ký khai tử
- Về cải chính hộ tịch
Thứ hai: Hệ thống pháp luật chưa thực sự đồng bộ và thống nhất
Luật Hộ tịch và Bộ Luật Dân sự; Giữa Luật Hộ tịch và Luật Hơn
nhân gia đình...
Thứ ba: Việc phối hợp giữa các ngành các cơ quan liên quan
trong việc thực hiện pháp luật về hộ tịch chưa đồng bộ, thống nhất
dẫn đến tình trạng cùng một tiêu chí, nhưng mỗi ngành có một số

17

liệu thống kê báo cáo khác nhau, điều này đã gây khó khăn cho Nhà
nước trong việc hoạch định chính sách. Cơ chế thông báo những
thay đổi liên quan đến hộ tịch của từng cá nhân cũng chưa được
thực hiện một cách nghiêm túc, nhiều trường hợp không thông báo
nên không kịp thời cập nhật những thay đổi về hộ tịch liên quan
trong sổ hộ tịch.
Thứ tư: Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc thực hiện
pháp luật hộ tịch và kinh phí xây dựng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử
toàn quốc chưa được quan tâm đầu tư.
Thứ năm: Khó kiện tồn, duy trì, ổn định đội ngũ cán bộ, công
chức làm công tác hộ tịch có chất lượng, đủ tiêu chuẩn theo quy đinh
2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế
Thứ nhất, hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, pháp luật về hộ tịch
chưa hoàn thiện hết, một số nhiệm vụ công tác mới của Tư pháp chưa
đầy đủ về thể chế, cơ chế thực hiện, văn bản hướng dẫn chậm nên việc
triển khai thực hiện cịn nhiều khó khăn, vướng mắc.
Thứ hai, do cơng tác tuyên truyền chưa thật sự đạt hiệu quả: Chưa
thay đổi tồn diện được nhận thức của người dân, vẫn cịn nhiều
người dân chưa nắm được các quy định của pháp luật về hộ tịch, chưa
thấy được tầm quan trọng của các giấy tờ hộ tịch.
Thứ ba, cơ sở dữ liệu hộ tịch còn thiếu: do dữ liệu hộ tịch trong
sổ bộ được lưu trữ nhiều năm có nơi bị mất hoặc hư hỏng, mất dữ
liệu. Cơ sở dữ liệu hộ tịch trong hệ thống thông tin quản lý hộ tịch
mới áp dụng từ đầu năm 2019, hệ thống thông tin hộ tịch chưa hồn
chỉnh khó khăn cho việc khai thác, quản lý dân cư.
Thứ tư, nguyên nhân từ năng lực và trách nhiệm của cán bộ, công

chức thực hiện nhiệm vụ đăng ký, quản lý hộ tịch.
Thứ năm, kinh phí cho công tác đăng ký, quản lý hộ tịch đã được
các cấp, các ngành quan tâm tuy nhiên vẫn chưa đảm bảo thực hiện tốt
nhất cho công tác.


18

Tiểu kết chương 2
Uỷ ban nhân dân thị xã Phú Thọ đang trong giai đoạn phấn đấu
trở thành đô thị loại 2 nên việc thực hiện pháp luật về hộ tịch có đặc
thù riêng. Tại chương 2, Tác giả đã nêu được thực trạng pháp luật về
hộ tịch cũng như thực trạng thực hiện pháp luật hộ tịch tại thị xã Phú
Thọ, tỉnh Phú Thọ. Tác giả đã đi sâu phân tích, đánh giá và tìm ra
được những ưu điểm, hạn chế, những bất cập, khó khăn vướng mắc về
pháp luật hộ tịch cũng như việc thực hiện pháp luật hộ tịch, xác định
được nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đó.


19

Chương 3
ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM VIỆC THỰC HIỆN
PHÁP LUẬT VỀ HỘ TỊCH TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ THỌ,
TỈNH PHÚ THỌ HIỆN NAY
3.1. Định hướng thực hiện pháp luật về hộ tịch
3.1.1. Thực hiện pháp luật về hộ tịch phải bảo đảm quan điểm
của Đảng và Nhà nước Việt Nam về xây dựng Nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân
Trong chế độ chính trị XHCN, mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước

và nhân dân là mối quan hệ giữa các chủ thể thống nhất về mục tiêu và
lợi ích, mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật và
hoạt động của nhà nước đều vì lợi ích của nhân dân, lấy hạnh phúc của
nhân dân làm mục tiêu phấn đấu. Dân chủ là bản chất của chế độ
XHCN, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc xây dựng
CNXH; xây dựng nền dân chủ XHCN, bảo đảm quyền lực thực sự
thuộc về nhân dân là một nhiệm vụ trọng yếu, lâu dài của các mạng
Việt Nam.
3.1.2. Thực hiện pháp luật về hộ tịch phải bảo đảm phù hợp với
các quy định pháp luật có liên quan
Hộ tịch là những sự kiện cơ bản xác định tình trạng nhân thân của
một người từ khi sinh ra đến khi chết. Thực hiện pháp luật về hộ tịch
được thực hiện bởi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và mọi người
dânLuật Hộ tịch năm 2014 tạo cơ sở pháp lý để người dân được công
nhận các quyền con người, quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân và để
Nhà nước bảo hộ các quyền, lợi ích hợp pháp của họ, có biện pháp
quản lý dân cư một cách khoa học, phục vụ thiết thực cho việc xây
dựng, hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh của đất nước.


20

3.1.3. Thực hiện pháp luật về hộ tịch phải đề cao quyền con
người, quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân
Con người là nguồn cội, người dân là chủ nhân của đất nước. Đó
ln là chân lý của mọi quốc gia, dân tộc. Quyền con người là giá trị
chung của các quốc gia, dân tộc. Giá trị đó đã sớm được cộng đồng
quốc tế ghi nhận, năm 1948 Đại hội đồng Liên hợp quốc đã thông qua
Tuyên ngôn Quốc tế nhân quyền khẳng định: “Tất cả mọi người sinh
ra đều được tự do và bình đẳng về nhân phẩm và quyền” và mọi người

đều có “Mọi người đều có quyền sống, tự do và an toàn cá nhân....”
3.2. Giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa
bàn thị xã Phú Thọ hiện nay
3.2.1. Giải pháp chung bảo đảm thực hiện pháp luật về hộ tịch
3.2.1.1.Tiếp tục rà sốt, kiến nghị hồn thiện hệ thống pháp luật
về hộ tịch, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước
Để thực hiện pháp luật về hộ tịch một cách có hiệu quả, đồng bộ,
đi vào thực tiễn của cuộc sống mang tính thiết thực thì nhất thiết các
cơ quan chức năng cần bổ sung, hoàn thành việc ban hành các văn bản
quy phạm pháp luật, các chỉ thị, hướng dẫn thực hiện pháp luật về hộ
tịch phù hợp điều kiện thực tiễn của xã hội.
3.2.1.2. Đẩy mạnh tổ chức tuyên truyền, phổ biến Luật Hộ tịch và
các văn bản hướng dẫn thi hành với nội dung và hình thức phù hợp
nhằm nâng cao nhận thức, hiểu biết của người dân
Công tác tuyên truyền và triển khai các văn bản liên quan đến
Chương trình hành động quốc gia về đăng ký và thống kê hộ tịch
giai đoạn 2017-2024 được chỉ đạo tổ chức thực hiện nghiêm túc.
Tăng cường tuyên truyền nội dung Luật Hộ tịch và các văn bản
hướng dẫn thi hành trên Trang thông tin điện tử của thị xã Phú Thọ,
trên hệ thống truyền thanh từ thị đến cơ sở. Từ đó nhận thức và ý
thức chấp hành pháp luật hộ tịch của nhân dân được nâng lên.


21

3.2.1.3. Kiện tồn, nâng cao tính chun nghiệp, nâng cao trình
độ chun mơn, nghiệp vụ của đội ngũ cơng chức tư pháp - hộ tịch
đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ
Hiệu quả việc thực hiện pháp luật về hộ tịch phụ thuộc rất lớn vào
năng lực hoạt động cuả hệ thống cơ quan quản lý và đăng ký hộ tịch,

trong đó đặc biệt là hệ thống UBND cấp xã và đội ngũ cán bộ tư pháp
- hộ tịch chuyên trách.
3.2.1.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát xử lý
vi phạm pháp luật trong thực hiện pháp luật hộ tịch
Tăng cường thanh tra, kiểm tra việc chấp hành trong lĩnh vực
đăng ký hộ tịch, ngăn chặn kịp thời những việc làm sai phạm, kiến
nghị sửa đổi, bổ sung những quy định bất cập, không phù hợp với thực
tiễn. Kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, sai phạm trong
công tác đăng ký hộ tịch được phát hiện qua công tác thanh tra, giải
quyết khiếu nại, tố cáo hoặc kiến nghị, phản ánh.
3.2.1.5. Đẩy mạnh thực hiện công tác cải cách hành chính, nâng
cao hiệu quả ứng dụng khoa học công nghệ trong đăng ký và quản lý
hộ tịch
- Tiếp tục hoàn thiện thể chế cải cách thủ tục hành chính trong
đăng ký hộ tịch.
- Tiếp tục thực hiện việc cải cách thủ tục đăng ký hộ tịch theo
hướng đơn giản hoá giấy tờ, rà soát, rút ngắn quy trình giải quyết thủ
tục hành chính. Đồng thời tăng cường tính chủ động, sáng tạo của cơ
quan đăng ký hộ tịch và người có thẩm quyền đăng ký hộ tịch.
- Nâng cao tính phục vụ của hoạt động đăng ký hộ tịch với tính
chất là một loại hình dịch vụ công, bảo đảm người dân được phục vụ
thuận tiện, nhanh chóng khi họ thực hiện quyền và nghĩa vụ đăng ký
hộ tịch của mình.
- Tiếp tục triển khai có hiệu quả Đề án “Tăng cường ứng dụng
công nghệ thông tin trong công tác đăng ký và quản lý hộ tịch”, có


22

giải pháp kết nối thông tin giữa cơ sở dữ liệu hộ tịch, bảo hiểm xã hội

tạo thuận lợi cho người dân.
- Thực hiện sự phân cấp quản lý hộ tịch một cách hiệu quả, hợp lý
hơn theo chủ trương cải cách bộ máy hành chính nhà nước.
- Tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện Cơ chế một cửa, Cơ chế một
cửa liên thông, theo đúng quy định tại Nghị định 61/2018/NĐ-CP.
- Đẩy mạnh cải cách công vụ, công chức.
3.2.1.6. Tăng cường bảo đảm các điều kiện về phương tiện, cơ sở
vật chất cho cơ quan tư pháp
Cần bố trí đủ kinh phí để triển khai hiệu quả Đề án cơ sở dữ liệu
hộ tịch toàn quốc theo Nghị định 87/2020/NĐ-CP của Chính phủ.
Chính quyền địa phương cần xác định cơng tác hộ tịch có vai trị to
lớn trong việc xây dựng chính sách về kinh tế, xã hội, an ninh- quốc
phịng và dân số kế hoạch hố gia đình để quan tâm đầu tư hơn cho
công tác này.
3.2.1.7. Xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cấp các ngành có liên
quan trong việc thực hiện pháp luật hộ tịch
Các cơ quan, đơn vị có liên quan tích cực phối hợp với Phòng Tư
pháp thị xã kịp thời tháo gỡ những khó khăn vướng mắc về thể chế,
cũng như thực tiễn phát sinh.
3.2.2. Giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về hộ tịch trên địa
bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ
Thứ nhất, đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật,
tập huấn về công tác Hộ tịch, tích cực mở lớp tập huấn và bồi dưỡng
lồng ghép việc tuyên truyền có trọng tâm, trọng điểm, nội dung, hình
thức phong phú, phù hợp với từng loại đối tượng để góp phần nâng
cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân. Cũng như
thay đổi tư duy, ý thức pháp luật của đội ngũ cán bộ công chức, nhằm
thực hiện tốt, hiệu quả các quy định về pháp luật về hộ tịch trên địa
bàn thị xã Phú Thọ.

23

Thứ hai, quan tâm đội ngũ công chức làm công tác hộ tịch, đặc
biệt hộ tịch có yếu tố nước ngồi, chuẩn hố cơng chức tư pháp - hộ
tịch tương xứng với tính chất cơng việc, chức năng, nhiệm vụ mà họ
đảm nhiệm cũng như yêu cầu, đòi hỏi của xu thế phát triển xã hội.
Thứ ba, đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dung cơng nghệ
thơng tin trong việc thực hiện pháp luật về hộ tịch. Trên địa bàn thị
xã người dân cũng có thể thực hiện việc đăng ký trực tuyến theo các
cấp độ 3 giảm đáng kể chi phí, thời gian đi lại. Cơ sở dữ liệu hộ tịch
điện tử sẽ giúp giảm chi phí cho tổng điều tra dân số.
Tiểu kết Chương 3
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng, ưu điểm, tồn tại, khó khăn
vướng mắc từ thực tiễn thực hiện pháp luật về hộ tịch tại Việt Nam
nói chung và thực tiễn trên địa bàn thị xã Phú Thọ nói riêng. Trong
chương này của luận văn tác giả đã đưa giải pháp nhằm hoàn thiện
pháp luật hộ tịch và nâng cao hiệu quả công tác hộ tịch trên địa bàn
thị xã Phú Thọ. Những giải pháp mà tác giả đề xuất có ý nghĩa khoa
học, thực tiễn, có tính khả thi cao nhằm nâng cao hơn nữa về chất
lượng của các các sự kiện hộ tịch được đăng ký và đảm bảo hiệu
quả áp dụng của các quy định về pháp luật.