Phân tích cách tổ chức các hoạt động tích hợp theo chủ đề

I. Đặt vấn đề:
1. Lý do chọn đề tài:
Thế giới đang ngày càng biến đổi kéo theo xã hội củng dần thay đổi và giáo
dục củng khơng nằm ngồi quy luật đó. Tri thức xã hội lồi người ngày càng
được mở rộng chính vì vậy vai trị và vị trí của giáo viên, người học củng thay
đổi. Chức năng giảng dạy truyền thống của giáo viên về những kiến thức mơn
học đơn lẻ khơng cịn phù hợp nữa mà theo đó giáo viên cần lồng ghép tích hợp
các mơn hơc, dạy cho người học chọn lọc, xử lí thơng tin, vận dụng vào thực
tiễn.
Xu thế phát triển khoa học tiếp tục phân hóa vừa theo chiều sâu lẫn chiều
rộng do đó việc giảng dạy theo năng lực tri thức riêng lẻ mà cần phải tích hợp
lồng ghép mơn học với nhau. Chúng ta đang sống trong thế giới trong đó các bộ
mơn ngày càng có sự đan xen vào nhau, đan cài một cách có hệ thống vì thế rất
cần việc tích hợp các nội dung lại với nhau. Một số cơng trình nghiên cứu cho
thấy: những người họ lĩnh hội kiến thức ở trường tuy nhiên không biết vận dụng
vào thức tế.
Xã hội ngày càng biến đổi đòi hỏi năng lực trình độ chun mơn cao mới
giải quyết nhiệm vụ mới giáo dục tích hợp đáp ứng yêu cầu xã hội ngày nay bởi
nó dựa trên tư tưởng giáo dục hình thành năng lực giúp người học sử dụng
những tri thức vào cuộc sống.
Tiếp cận tích hợp trong GDMN xuất phát từ nhận thức thế giới TN-XH con
người nói chung và trẻ ở lứa tuổi mầm non nói riêng là một tổng thể thống nhất.
“nó đối lập với cái nhìn chia cắt rạch rịi đối với sự vật, hiện tượng trong
hiện thực. Nó phản ánh cái nhìn các đối tượng có mối liên kết với nhau tạo
thành một chỉnh thể, trong đó khơng những giới thiệu của từng bộ phận được
bảo tồn và phát triển mà đặc biết là ý nghĩa thực tiễn của tồn bộ chính thể được
nhân lên”.
Tích hợp trong GDMN hướng đến mục tiêu hình thành những năng lực
chung cho trẻ. Trẻ được phát triển trong hoạt động và chỉ thông qua hoạt động
mà hoạt động nào củng liên quan đến nhiều lĩnh vực kiến thức, kinh nghiệm
1

sống một cách tổng thể nhằm hình thành cho trẻ những phẩm chất năng lực
chung chứ không đơn thuần là những kiến thức, kĩ năng riêng lẻ. Trong q trình
tích hợp hoạt động, cô và trẻ cùng tham gia khám phá, cùng học, cùng chơi,
cùng trao đổi, thảo thuận, cùng học cách giải quyết các vấn đề và cùng đi đến
những kết luận cụ thể. GVMN cần quan tâm đến tiềm năng và nhu cầu của trẻ
và dựa vào mức độ phát triển hiện có của mỗi cá nhân trẻ để thực hiện quá trình
GD.
Việc đổi mới chương trình GDMN theo hướng tích hợp ở nước ta hiện nay
khơng xuất phát từ logic phân chia các môn học khoa học như ở phổ thơng mà
dựa trên mục tiêu hồn thành năng lực chung để phát triển toàn diện nhân cách
trẻ. Các hoạt động theo hướng tích hợp ở trường mầm non sẽ dựa chủ yếu vào
hoạt động chủ đạo của trẻ tùy theo lứa tuổi và nội dung tích hợp thường sắp xếp
phù hợp với chủ đề. Chính vì vậy, tơi manh dạn lựa chọn đề tài “Phân tích cách
tổ chức các hoạt động tích hợp theo chủ đề. Cho ví dụ minh họa”.

2


II. NỘI DUNG:
1. Khái niệm:
- Khái niệm tích hợp trong chương trình GDMN: Tích hợp là thiết kế các
nội dung và tổ chức các hoạt động thành một thể thống nhất, có ý nghĩa để trẻ
phối hợp áp dụng và phát triển các kinh nghiệm, kỹ năng từ các lĩnh vực khác
nhau khi tìm hiểu một sự việc, thơng qua việc trẻ tham gia tích cực và trực tiếp
một cách tự nhiện.
- Chủ đề: Chủ đề trong GDMN được hiểu là một phần nội dung kiến thức,
kỹ năng cùng phản ánh một vấn đề nào đó mà trẻ có thể tìm hiểu, khám phá và
học theo nhiều cách khác nhau dưới sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên trong

một khoảng thời gian thích hợp.
2. Quan điểm tích hợp theo chủ đề và tích hợp trong một hoạt động:
- Phù hợp với đặc điểm của trẻ
- Bản thân cuộc sống mang tính tổng thể, trọn vẹn
- Vì sao giáo dục mầm non phải lựa chọn cách tích hợp?
- Mục tiêu giáo dục mầm non
Chủ đề trong giáo dục mầm non được hiểu là một phần nội dung kiến thức,
kĩ năng cùng phản ánh một vấn đề nào đó mà trẻ có thể tìm hiểu, khám phá và
học theo nhiều cách khác nhau dưới sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên trong
một khoảng thời gian thích hợp.
- Chủ đề có thể rộng (lớn) hoặc hẹp (nhỏ). Một chủ đề lớn có thể bao gồm
nhiều chủ đề nhỏ.
- Chủ đề có thể trừu tượng nhưng cũng có thể cụ thể, có thể mang tính địa
phương nhưng cũng có thể mang tính chung.
3. Các hình thức tích hợp:
3.1. Tích hợp theo chủ đề:
* Tích hợp theo chủ đề là việc tổ chức các hoạt động xoay quanh nội dung
một chủ đề nào đó, giúp GV tìm ra các cách dạy mới, sáng tạo hơn và đạt hiệu
tốt nhất.

3


Ví dụ: Thực hiện chủ đề “Các loại hoa”. Trong giờ học có chủ đích : GV
cho trẻ làm quen các loại hoa; trong giờ hoạt động góc: cho trẻ vẽ, tơ màu các
loại hoa; trong giờ hoạt động ngồi trời: Cho trẻ quan sát vườn hoa, học đếm
các loại hoa, hoặc làm hoa bằng giấy màu…
- Việc kết hợp thông qua sử dụng các bài dạy dựa trên các chủ đề và các
chủ đề kết hợp vui chơi với các hoạt động có sự hướng dẫn của cơ giáo, nhằm
khám phá kỹ một vấn đề, một đối tượng nào đố sẽ đem lại cho trẻ sự hứng thú

và ham thích tham gia hoạt động. Cách thiết kế chương trình này đặc biệt phù
hợp với trẻ mầm non.
- Chủ đề chính là tâm điểm, quanh nó các hoạt động phù hợp được đưa ra,
cho phép cơ giáo tích hợp một số môn học, một số lĩnh vực khác nhau vào hoạt
động có ý nghĩa giáo dục trẻ. Các chủ đề có thể lơi cuốn trẻ vào các hoạt động
khám phá, tìm tịi và giải quyết vấn đề. Sự hứng thú của trẻ hoặc sáng tạo của
GV đều có thể có được từ các chủ đề. Các bài học dựa vào các chủ đề có thể phù
hợp với cả kiểu học theo nhóm và hoạt động cá nhân trong nhóm.
- Xây dựng một nội dung và triển khai các hoạt động lĩnh hội kinh nghiệm
học tập xoay quanh một chủ đề được lựa chọn để trẻ có cơ hội khám phá sâu,
khơng phiến diện, tiếp thu một cách có hệ thống.
- Căn cứ vào chương trình hiện hành, dựa trên khả năng của trẻ và điều
kiện thực tế (trình độ GV, CSVC, tài chính…) mà lựa chọn nội dung phù hợp
với chủ đề và tổ chức các hoạt động có hiệu quả để triển khai chủ đề. Do đó, chủ
đề mở ra có thể lớn (rộng) hoặc nhỏ (hẹp), tiến hành khai thác toàn bộ hay chỉ
một phần (nhánh) của chủ đề đó và chủ đề thực hiện trong thời gian dài hoặc
ngắn.
3.2. Tích hợp trong một hoạt động:
- Khai thác nhiều mặt phát triển khác nhau ở trẻ khi tiến hành triển khai
thực hiện một hoạt động thúc đẩy một lĩnh vực nào đó. Hoạt động này phải là
chủ đạo, đồng thời kết hợp thật hợp lý các lĩnh vực khác nhau trong quá trình
thực hiện hoạt động trọng tâm, (không lồng ghép một cách gượng ép).

4


VD: Hoạt động chung: Tìm hiểu về các con vật sống trong gia đình, lớp 4
tuổi.
+ Cho trẻ chơi tạo dáng, bắt chước tiếng kêu của các con vật
+ Cho trẻ kể tên các con vật đã biết, đã thấy, đã nuôi…

+ Cô giáo viết tên các con vật lên bảng.
+ Cô đọc tên các con vật, cho trẻ lấy tranh của chúng, phân loại con vật
theo nhóm dựa vào đặc điểm của chúng như: 4 chân, 2 chân, đẻ trứng, đẻ con,
môi trường sống, thức ăn…và ghép lên bảng cài, kết hợp đếm số lượng các con
trong nhóm.v.v.v
+ Hát và vận động theo nhịp bài hát về các con vật: Gà trống, Mèo con và
cún con, Đàn vịt con. Đọc bài thơ: Nghé ngọ.
+ Vẽ và tô màu các con vật theo ý thích.
- Tích hợp các lĩnh vực nội dung trong 1 hoạt động tức là khai thác nội
dung của các lĩnh vực hoạt động khác nhau vào q trình tổ chức một hoạt động
nào đó.
VD: GV tổ chức hoạt động có chủ đích thuộc lĩnh vực phát triển thể
chất, GV có thể khai thác những nội dung có liên quan ở các lĩnh vực khác như:
âm nhạc, thơ, truyện, tạo hình…nhưng cần lưu ý việc khai thác các nội dung đó
phải thực hiện một cách linh hoạt, nhẹ nhàng, khơng làm mất đi tính trọng tâm
của nội dung chính của giờ hoạt động. Thơng thường người ta tích hợp các nội
dung khác vào đầu hoặc cuối giờ học.
3.3. Tích hợp mọi hoạt động trong ngày vào chủ đề:
Các hoạt động chăm sóc – giáo dục trẻ diễn ra trong một ngày ở trường
MN bắt đầu từ lúc đón trẻ cho đến khi trả trẻ được tổ chức theo một chủ đề.
Giáo viên có thể tích hợp các nội dung vào hoạt động trong ngày theo chủ đề đã
chọn một cách hợp lý, tự nhiên.
VD: Chủ đề thực vật – Rau. (trẻ 5 tuổi).
- Trẻ trò chuyện kể tên về các loại rau theo mùa: rau ăn củ, ăn lá, ăn quả
mà trẻ đã biết, đã được ăn.
- Tham quan, chăm sóc vườn rau xanh.
5


- Vẽ và tô màu các loại rau.

- Đọc thơ, kể chuyện về các lọai rau
- Tham gia nhặt rau với các cô nuôi dưỡng.
- Làm sinh tố cà chua, cà rốt.
- Làm thí nghiệm: Gieo hạt nảy mầm: Hạt cải
Tóm lại: Dạy trẻ MN theo hướng tích hợp như trên là tổ chức các hoạt
động trực tiếp của bản thân trẻ với thế giới xung quanh, thông qua sinh hoạt tự
nhiên và kinh nghiệm của trẻ. Nhờ đó trẻ lĩnh hội các kiến thức cần thiết cho
cuộc sống thực tiễn sau này. Đầy là quan điểm tối ưu phù hợp hơn với đặc điểm
phát triển tâm lý của trẻ và mang tính hiệu quả cao trong việc phát triển trẻ một
cách toàn diện, tự nhiên, đáp ứng với yêu cầu của sự phát triển xã hội.
- Hoạt động thiết kế theo hướng tích hợp, chủ đề sử dụng hình thức “mạng mở”
giúp giáo viên nhìn rõ các mối liên quan giữa các nội dung kiến thức và các hoạt
động mang tính tích hợp trong phạm vi chủ đề và với các chủ đề khác
- Cho phép giáo viên linh hoạt trong việc xác định, lựa chọn.
4. Yêu cầu đối với việc lựa chọn chủ đề:
- Chủ đề cần tính đến nhu cầu, hứng thú và những kiến thức bắt nguồn từ
cuộc sống của trẻ.
- Chủ đề cần phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí, đặc điểm nhận thức của trẻ.
- Chủ đề phải tạo được nhiều cơ hội để trẻ khám phá trải nghiệm và giúp trẻ học
tốt nhất.
- Chủ đề có chứa đựng nhiều giá trị xã hội mà trẻ cần sống.
- Chủ đề phải đáp ứng được các mục tiêu qui định trong chương trình.
- Giáo viên có đủ nguồn cung cấp kinh nghiệm cho trẻ:
+ Kiến thức
+ Kinh nghiệm và khả năng tổ chức các ý tưởng của chủ đề.
+ Các đồ dùng học liệu.
- Tên chủ đề dễ hiểu, gần gũi với trẻ.
- Chủ đề phải được tiến hành tối thiểu một tuần.
4.1. Các cách lựa chọn chủ đề:
6

- Xuất phát từ trẻ.
- Xuất phát từ cô
- Xuất phát từ sự kiện, hiện tợng diễn ra xung quanh trẻ.
4.2. Tạo ra một hệ thống chủ đề cho trẻ từng lứa tuổi :
Từng giáo viên trong khối lớp mình tạo ra hệ thống chủ đề dựa trên các chủ
đề lớn được gợi ý trong chương trình -> Thảo luận, chia sẻ kết quả thu được ->
thống nhất hệ thống chủ đề, ghi chép lại -> phân phối thời gian và sắp xếp chủ
đề theo thứ tự.
5. Tổ chức thực hiện chủ đề:
5.1 Giai đoạn 1: Chuẩn bị
- Lập kế hoạch
- Thiết kế môi trường học tập để thực hiện chủ đề
- Kiến thức và kinh nghiệm của giáo viên về chủ đề.
5.2 Giai đoạn 2: Thực hiện chủ đề
Bước 1: Bắt đầu chủ đề (Bắt đầu chủ đề)
Các chủ đề được giới thiệu ở lớp bằng nhiều các khác nhau, chẳng hạn:
giáo viên có thể sử dụng phương pháp dẫn dắt trẻ hướng vào chủ đề một cách tự
nhiên, logic như trò chuyện, đàm thoại với trẻ, nên đặt câu hỏi, tạo tình huống
thơng qua bài hát, câu đố, đồ vật minh họa, thơng báo cho gia đình về chủ đề
mới và cha mẹ được yêu cầu giúp trẻ sưu tầm những thứ liên quan đến chủ đề
trên lớp, cùng với lớp lên kế hoạch cho các hoạt động.
Bước 2: Khám phá chủ đề
Giáo viên tổ chức cho trẻ khám phá chủ đề thơng qua các hoạt động
mang tính tích hợp theo một trình tự trong ngày và các ngày tiếp theo. Việc
khám phá chủ đề không chỉ diễn ra một lần, một buổi hoặc một ngày mà diễn ra
cả vài ba tuần.
Những nội dung cần thiết có thể lặp đi lặp lại ở mức phát triển cao hơn
và được đặt trong mối quan hệ khác với chủ đề.

7


Các hoạt động trong thời điểm tập trung cả lớp hoặc nhóm nhỏ sẽ tạo cơ
hội cho giáo viên giúp trẻ mở rộng các khái niệm, vốn từ, kĩ năng phát triển
chung cần cho cuộc sống.
Bước 3: Kết thúc chủ đề ( Đóng chủ đề)
Chủ đề được hồn thành khi các nội dung hoạt động không thể tiếp tục một
cách logic nữa hoặc khi đa số trẻ khơng cịn hứng thú, khi chuyển chủ đề mới
giáo viên lên kế hoạch đóng lại chủ đề theo nhiều cách khác nhau.
Tổ chức buổi tổng kết chủ đề và trung bày sản phẩm của cá nhân trẻ, của cả
nhóm, của tập thể lớp đã thu hoạch được trong quá trình học theo chủ đề cho bố
mẹ, các bạn ở lớp khác, các bạn ở trong lớp cùng chia sẻ.
Cùng trẻ trò chuyện gợi nhớ lại các hoạt động của tuần qua, chia sẻ những
gì chúng ta đã được học (bài hát, câu chuyện).
Cho trẻ vẽ minh hoa cậu chuyện hoặc những điều trẻ đã được học và thích
thú ghi nhớ
Quay video lại một hoạt động nào đó để báo hiệu cho trẻ sang chủ đề mới,
giới thiệu chủ đề mới bằng cách cùng trẻ bắt các thứ đã trưng bày ở góc hoạt
động, bày các đồ vật mới.
KL: với các hoạt động đóng chủ đề như vậy, trẻ sẽ không bị giảm hứng thú
đột ngột. Hơn nữa giáo viên sẽ đánh giá được mức độ nắm kiến thức, kỹ năng
đạt được trên trẻ. Giáo viên cũng có thể tranh thủ cơ hội này để củng cố thêm
hiểu biết kiến thức về trẻ, cho phép tự đánh giá, cảm thấy tự hào về sự trường
thành của mình.
5.3 Khi nào nên kết thúc chủ đề:
- Khi một số trẻ đã hết hứng thú, số trẻ cịn lại tỏ ra khơng tích cực tham
gia vào các hoạt động khám phá chủ đề nữa.
- Giáo viên đã đạt được mục tiêu của chủ đề.

- Nguồn để trẻ khám phá về chủ đề thực tế đã hết.
5.4.Một số điểm cần lưu ý khi thực hiện chủ đề:
- Cần duy trì thờng xun hứng thú của trẻ.
- Khơng nên qui định một cách cứng nhắc thời gian cho mỗi chủ đề.
8


- Cần biết kết hợp một cách hợp lí giữa cách tiếp cận chủ đề với các cách
tiếp cận khác. Không nhất thiết các thời điểm trong ngày phải hớng vào nội
dung chủ đề.
- Song song với cách tiếp cận tích hợp theo chủ đề, giáo viên cần phải duy
trì ở một mức độ nào đó việc dạy học truyền thống để giúp trẻ hình thành các
kiến thức, kĩ năng mới.
* Bên cạnh việc thực hiện chương trình theo kế hoạch đã xây dựng từ
trước, ngồi ra cịn có cách tổ chức các hoạt động giáo dục một cách tự
nhiên trong tình huống, hồn cảnh có ý nghĩa hoặc các vấn đề, sự kiện diễn ra
xung quanh trẻ mà không theo kế hoạch định trước (hay còn gọi là chương trình
phát sinh). Những vấn đề phát sinh có thể được thực hiện trong q trình thực
hiện chủ đề nhưng nó cũng có thể trở thành một chủ đề mới.
* Các vấn đề phát sinh:
+ Từ sự kiện diễn ra xung quanh trẻ
+ Từ kết quả quan sát trẻ.
+ Từ câu chuyện…

9


III. Kết luận:
Bản thân trẻ em là một thực thể mang tính tích hợp. Trong q trình trẻ
phát triển, trẻ lĩnh hội kiến thức trong một môi trường mà ở đó tất cả yếu tố tự

nhiên - xã hội và khoa học đan xen, hòa quyện vào nhau thành một thể thống
nhất.
Hơn nữa trẻ mầm non có tốc độ phát triển nhanh chóng về mọi mặt. Từ 0-6
tuổi là giai đoạn vàng để trẻ phát triển tồn diện, trẻ có nhu cầu vui chơi, hồn
nhiên, thích cái đẹp và đồng thời thích khám phá. Trẻ được phát triển trong hoạt
động và chỉ thông qua hoạt động mà hoạt động nào củng liên quan đến nhiều
lĩnh vực kiến thức, kinh nghiệm sống một cách tổng thể. Do đó ở trường mầm
non các hoạt động vui chơi, học tập, sinh hoạt bản thân,...được tổ chức theo
hướng tích hợp.
Bên cạnh đó, đặc trưng nghề GVMN củng mang tính tích hợp. Người
GVMN vừa là mẹ, vừa là cô, vừa là 1 bác sĩ, cũng là một người nghệ sĩ.

10


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Thị Thu Hiền (2008). Phát triển và tổ chức thực hiện chương
trình giáo dục mầm non. NXB giáo dục Việt Nam.

11


MỤC LỤC

12