SỐC NHIỂM KHUẨN

1

SỐC NHIỄM KHUẨN
BS Lê Thị Diễm Tuyết


SỰ KHÁC NHAU GIỮA SIRS VÀ SEPSIS
*SIRS: là một p/ư viêm toàn thể (generalized inflammation) với các
gđ: sepsis, sepsis nặng, và sôcs NK (septic shock).
- SIRS (systemic inflammatory response syndrome) : 1 HC xác
định bởi 2/4:
+ T <36 độ C hay > 38.5 độ
+TS > 90/phút (loại trừ do thuốc)
+TS thở > 20/phút , hay PaC02 <30 mmHg (tăng thông khí)
+BC < 4000/ml hay > 12.000/mL.
. SIRS do mhiều ng.nhân: NK, KO NK, dị ứng, nghẽn tắc ĐM phổi,
nhồi máu cơ tim.
2


SỰ KHÁC NHAU GIỮA SIRS VÀ SEPSIS
*SEPSIS :
+Nguyên nhân của SIRS do NK (vi khuẩn, VR, KST,
nấm).
+Bằng chứng NK: cấy, nhuộm Gr (+), ổ NK rõ.
* SEPSIS nặng (severe sepsis) : sepsis + ↓ tưới máu
(hypoperfusion) hay RL chức năng cơ quan
(dysfunction)
3

4


5


6


Một số khái niệm
 Tình trạng nhiễm khuẩn:
Khi H/chứng đáp ứng viêm hệ thống xẩy ra do NK

7


Một số khái niệm
 Tình trạng nhiễm khuẩn nặng:
 Là một tình trạng NK kèm theo có hạ HA (nhưng đáp
ứng tốt với truyền dịch)
 Và/hoặc giảm tưới máu
 Và/hoặc rối loạn c/năng ít nhất 1 cơ quan:
8


Một số khái niệm
 Rối loạn chức năng cơ quan:
• Bệnh não do nhiễm khuẩn: thiếu O2, DIC, tăng tính
thấm, phù não
• ARDS: P/F <200

• Thiểu niệu hoặc vơ niệu (< 0,5 ml/kg/giờ), creatinin
máu > 130 mcmol/l
• Nhiễm toan chuyển hố pH< 7,3
• Tăng lactat máu: > 2 mmol/l
• Đơng máu nội quản rải rác (DIC), giảm TC
9


Một số khái niệm
 Sốc nhiễm khuẩn:

Là tình trạng NK nặng có kèm theo:
 Hạ HA khơng đáp ứng với truyền dịch → cần phải sử
dụng thuốc vận mạch.
 Phối hợp với giảm tưới máu
 Và/hoặc rối loạn c/năng ít nhất 1 cơ quan.

10


Sinh lý bệnh
 G/phóng chất trung gian h/học của q/trình viêm
 Hoạt hoá hệ thống TB: ĐTB, BC, TC, TB nội mạc
 Hoạt hoá hệ thống dịch thể: bổ thể, hệ đơng máu, men tiêu
protein
→ Giải phóng:
• Các cytokines: (TNF, IL-1)
• Chất trung gian h/học: NO, PAF, IL-6, IL-8, interferons…

11

Sinh lý bệnh
 Các rối loạn tuần hồn:
 Tăng tính thấm mao mạch → thốt quản
 Giảm thể tích tuần hồn:
• Thực sự: thốt quản, mất nước ra ngồi cơ thể
• Tương đối: do tình trạng giãn mạch

12


Sinh lý bệnh
 Các rối loạn tuần hoàn:
 Giảm nặng sức cản mạch hệ thống: do tình trạng giãn
mạch lan toả.
 Giảm sức co bóp cơ tim do:
• Chất trung gian hố học, đ/b là y/tố ức chế cơ tim
• Do giảm tưới máu
• Nhiễm toan chuyển hố.

13


Sinh lý bệnh
 Các rối loạn tuần hoàn:
 RL phân bố lưu lượng máu
 RL vi tuần hồn:
• Xuất hiện shunt
• Giãn hệ thống mao mạch

• Huyết khối trong vi mạch
→ RL chức năng tổ chức

 Hoạt hố hệ đơng máu → DIC.
14


Sinh lý bệnh
 Các biểu hiện RL trong sốc NK:
 HA ĐM:
• Trong giai đoạn đầu của sốc HA thường giao động
• Giai đoạn sau: HA tụt.

15


Sinh lý bệnh
 Các biểu hiện RL trong sốc NK:
 CVP & PAWP:
• Giai đoạn đầu: ↓ do giảm thể tích tuần hồn
• Giai đoạn sau: ↑ khi đã có suy c/năng cơ tim nặng

16


Sinh lý bệnh
 Các biểu hiện RL trong sốc NK:
 CO & CI:
• Tăng trong giai đoạn đầu (tăng động)
• Giảm giai đoạn cuối (khi có suy chức năng tim)

 Sức cản mạch hệ thống giảm

17


Sinh lý bệnh
 Tổn thương các cơ quan khác: suy đa tạng (điểm

SOFA)
 Phổi: ALI →ARDS
 Thận: STC chức năng → STC thực tổn
 Gan: RL chức năng gan
 Máu: giảm TC, đơng máu nội quản rải rác
 Tiêu hố: ỉa chảy, loét do stress
 Thần kinh: sảng, lú lẫn, hôn mê…
18


Chẩn đốn xác định
 Lâm sàng:
Tình trạng sốc:
•
•
•
•

HATT < 90 mmHg hoặc ↓ trên 30mmHg so với HA nền
Đầu chi lạnh, nổi vân tím trên da
RL ý thức

Thiểu niệu hoặc vô niệu

19


Chẩn đốn xác định
 Lâm sàng:
 Tình trạng đáp ứng viêm hệ thống (SIRS)
• Nhiêt độ > 380C hoặc < 360C
• Tần số tim > 90 lần/phút
• Thở > 20 lần/ph hoặc PaCO2 < 32 mmHg
• BC > 12000 hoặc < 4000 hoặc > 10% BC non

20


Chẩn đốn xác định
 Lâm sàng:
 Đường vào của VK:
•
•
•
•
•
•

Hơ hấp: 40%
Tiêu hoá: 30%
Tiết niệu: 10%
Catheter TM: 5%

Da & màng não: 5%
Không rõ đường vào: 10%
21


Chẩn đoán xác định
 Xét nghiệm:
 BC tăng, BC đa nhân trung tính tăng, Protein C phản
ứng tăng, pro-calcitonin tăng → tình trạng NK
 Lactat máu tăng
 Các XN chức năng gan, thận, đơng máu → RL
 Khí máu: toan chuyển hoá
 VK: cấy máu, dịch NK…→ x/đ loại VK & KSĐ

22


Chẩn đoán xác định
 CVP, PAWP giảm trong g/đ đầu, tăng trong giai

đoạn muộn
 CO, CI tăng trong giai đoạn đầu, giảm trong giai
đoạn muộn
 Xquang phổi
 Siêu âm tim, bụng

23


Chẩn đoán phân biệt

 Sốc tim
 Sốc do giảm thể tích
 Sốc phản vệ

24


Điều trị tình trạng sốc
 Mục đích: nhanh chóng khơi phục tình trạng huyết động

ổn định về giá trị bình thường
 Lâm sàng tiến triển tốt lên:
• Ý thức được cải thiện
• Hết nổi vân tím trên da
• HA TT > 90 mmHg
• Nhịp tim chậm lại
• Nhịp thở chậm lại
• Lượng nước tiểu > 50 ml/giờ
25