(SKKN HAY NHẤT) về các trò chơi dân gian trong trường mầm non

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
“ MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG VIỆC TỔ CHỨC CÁC
TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ LỨA TUỔI MẪU GIÁO
LỚN”

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


I.

ĐẶT VẤN ĐỀ:

Như chúng ta đã biết, hoạt động chủ đạo của trẻ em chính là hoạt động vui
chơi. Trẻ em khơng chỉ cần được chăm sóc sức khoẻ, được học tập, mà quan
trọng nhất trẻ cần phải được thoả mãn nhu cầu vui chơi. Xuất phát từ vai trò
quan trọng của hoạt động vui chơi đối với trẻ em và nhu cầu hưởng thụ hoạt
động này, tôi thấy việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian là một việc
làm cần thiết và rất có ý nghĩa.
Di sản văn hố truyền thống Việt Nam có nhiều loại hình khác nhau, trong
đó có thể nói, trị chơi dân gian cũng là một di sản văn hoá quý báu của dân
tộc. Nó được kết thành từ q trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích tụ cả
trí tuệ và niềm vui sống của bao thế hệ người Việt xưa. Đặc biệt đối với trẻ
em, trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho
thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải
trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng.
Nó làm cho thế giới xung quanh các em đẹp hơn và rộng mở; tuổi thơ của
các em sẽ trở thành những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời; làm giàu
nguồn tình cảm và trí tuệ cho các em. Chính vì vậy, trị chơi dân gian rất cần
thiết được lựa chọn, giới thiệu trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ.

Đúng như PGS. TS Nguyễn Văn Huy, giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt
Nam đã nói: “ Cuộc sống đối với trẻ em khơng thể thiếu những trị chơi. Trị
chơi dân gian khơng đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng
cả nền văn hố dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trị chơi dân gian
khơng chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo,
mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước.
Ngày nay, các em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và khơng
có khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em
khơng được làm quen và chơi những trị chơi dân gian của thiếu nhi ngày
trước - đang ngày càng bị mai một và qn lãng, khơng chỉ có ở các thành
phố mà cịn ở cả các vùng q. Vì thế, giúp các em hiểu và quay về nguồn
với các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết” .

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Ở lứa tuổi mẫu giáo, vui chơi là hoạt động chủ đạo.Thơng qua hoạt động vui
chơi, trẻ phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, qua đó nhằm
phát triển tồn diện nhân cách cho trẻ.Chính vì vậy, giáo viên cần tổ chức
cho trẻ chơi các trò chơinói chung và trị chơi dân gian nói riêng. Năm học
2008 – 2009, Bộ giáo dục và đào tạo phát động phong trào: “ Xây dựng
trường học thân thiện – Học sinh tích cực” trong đó có nội dung đưa trò
chơi dân gian vào trường học. Nhưng làm thế nào để tổ chức được các trò
chơi dân gian thực sự có hiệu quả, lơi cuốn và hấp dẫn được trẻ là một bài
tốn khó với các giáo viên, đặc biệt là các giáo viên mầm non. ( Vì khả năng
chú ý có chủ định của trẻ mầm non cịn kém. Trẻ dễ dàng tham gia vào trò
chơi nhưng cũng nhanh chán, nhanh bỏ cuộc ).
Là một giáo viên mầm non, tơi ln trăn trở và tìm các biện pháp để tổ chức
các trị chơi dân gian một cách có hiệu quả nhất. Sau đây tơi xin trình bày
sáng kiến kinh nghiệm của mình với đề tài: “ Một số kinh nghiệm trong việc

tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn” .
Phạm vi tiến hành thực hiện đề tài này là 47 trẻ lớp MGL số 10 – Trường
MN Mai Dịch do tôi phụ trách.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1 Thực trạng của vấn đề:
1.1: Thuận lợi:
Luôn đựơc sự hướng dẫn và chỉ đạo sát sao về chun mơn của phịng
giáo dục và sự quan tâm tạo điều kiện về mọi mặt của BGH nhà trường. Nhà
trường đã xây dựng lịch trình tổ chức giao lưu trò chơi dân gian ở từng khối
lớp.
Trẻ MGL mạnh dạn, tự tin, thơng minh, thích tham gia vào các trị chơi,
đặc biệt là các trị chơi dân gian.
Bản thân tơi đã có một thời tuổi thơ sống ở ngoại thành Hà Nội. Chính
vì vậy, những trị chơi dân gian của trẻ con đã gắn bó với tơi trong suốt một
thời gian dài.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Tơi rất thích các trị chơi dân gian Việt Nam và sưu tầm được rất nhiều
trò chơi dân gian thú vị và đặc sắc, phù hợp với trẻ MG.
Được đào tạo chính quy và trải qua bốn năm kinh nghiệm thực tế.
( Trong đó có 2 năm trực tiếp tham gia giảng dạy lứa tuổi MGL ).
1.2: Khó khăn:
- Giáo viên phải có hiểu biết và vốn kiến thức phong phú về các trò chơi
dân gian.
Việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ địi hỏi phải có sự linh hoạt
và tính sáng tạo cao.
Mức độ khó hay dễ của các trị chơi khơng giống nhau. Có những trị
chơi vơ cùng đơn giản nhưng cũng có những trị chơi phức tạp, đòi hỏi người

chơi phải tư duy trong quá trình chơi.
Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trị chơi khơng thể
diễn ra trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng
ghép và tích hợp vào các hoạt động mà thơi.
Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn kém. Trẻ dễ dàng nhập cuộc
chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trị chơi nếu nó khơng còn hứng
thú.
Trong lớp còn một số trẻ rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin và khơng thích
tham gia vào các hoạt động tập thể.
2. Một số biện pháp tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo lớn
( 5 – 6 tuổi ):
Từ những thuận lợi và khó khăn trên đây, tôi đã đề ra một số biện pháp cụ
thể như sau:
2.1: Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
Kho tàng các trị chơi dân gian Việt Nam vơ cùng phong phú và đa dạng
nhưng khơng phải trị chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì thế, giáo viên
nên có sự cân nhắc lựa chọn cho trẻ chơi các trò chơi có luật chơi và cách
chơi đơn giản, dễ nhớ, dễ hiểu.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Bên cạnh đó, trong trường mầm non lại có sự phân chia trẻ theo nhiều độ
tuổi. Mỗi độ tuổi lại có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ định
khác nhau. Chính vì thế, các trị chơi cũng cần phải được lựa chọn cho phù
hợp với từng độ tuổi.
Cụ thể như sau:
* Với trẻ lứa tuổi nhà trẻ và mẫu giáo bé ( từ 2 đến 4 tuổi ): khả năng chú
ý có chủ định cịn kém, nhận thức cịn đơn giản. Vì vậy trẻ chỉ có thể chơi
được các trò chơi đơn giản như: “ Lộn cầu vồng”,

“ Chi chi chành chành”, “ Tập tầm vông”, “ Nu na nu nống”, “ Dung dăng
dung dẻ”…
* Với trẻ mẫu giáo nhỡ và lớn ( từ 4 đến 6 tuổi ): khả năng chú ý có chủ
định và nhận thức của trẻ đã cao hơn rất nhiều so với lứa tuổi trước. Vì thế,
trẻ có thể chơi được các trị chơi dài hơn và khó hơn.
Khi lựa chọn các trị chơi dân gian cho trẻ MGL, tơi thực hiện theo các
tiêu chí sau:
- Trị chơi khơng q đơn giản nhưng cũng không quá phức tạp.
- Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trị chơi dễ kiếm, dễ tìm.
- Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ.
- Gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
- Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
Từ những tiêu chí trên, tơi đã lựa chọn các trị chơi sau cho trẻ lớp MGL: “
Thả đỉa ba ba”, “ Ô ăn quan”, “ Chuyền thẻ”, “ Hát chuyền sỏi”, “ Trốn
tìm”, “ Đếm sao”, “ Kéo co”, “ Rồng rắn lên mây”, “Chồng đống chồng
đe”, “ Trồng nụ trồng hoa”, “ Ném còn”, “ Cướp cờ” …
2.2: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, lời ca, địa điểm trước khi tổ chức cho trẻ
tham gia vào các trò chơi dân gian.
2.2.1: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi cho các trò chơi dân gian:

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vơ cùng đa dạng và phong
phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của
từng trò chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng đồ chơi
tương ứng mà thiếu nó thì trị chơi khơng thể tiến hành được.
Ví dụ như trị: “ Chơi chuyền” địi hỏi phải có 10 que chuyền và một đồ
vật có dạng khối cầu như quả bóng, quả bưởi non…Trị chơi “ Ném cịn”
khơng thể diễn ra nếu thiếu quả cịn - đồ chơi truyền thống của trị chơi đó.

Hay đơn giản như trị chơi “ Bịt mắt bắt dê” cũng khơng thể được tổ chức
nếu khơng có dải vải hoặc dải khăn bịt mắt…
Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trị chơi dân gian nào đó,
giáo viên cần tìm hiểu kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay
khơng có đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trị chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy
đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi.
2.2.2: Dạy trẻ đọc thuộc lời ca ( đối với những trị chơi có lời đồng dao ):
Một đặc điểm đặc trưng của trị chơi dân gian đó là khi chơi trẻ không
bao giờ chỉ hùng hục thực hiện các vận động của mình mà chúng thường vừa
chơi vừa hát hoặc đọc lời đồng dao nào đó. Các bài đồng dao đó khiến cho
khơng khí chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù khơng phải bài đồng dao nào
cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ. Ví
dụ như: chơi “ Chi chi chành chành”, trẻ hát “ Chi chi chành chành – Cái
đanh thổi lửa – Con ngựa chết trương – Tam vương ngũ đế…” . Câu hát
dường như chẳng có mạch ý nào rõ ràng, nhưng thiếu nó thì trị chơi không
thể tiến hành. Hay như chơi “ Rải ranh” trẻ hát “ Rải ranh – Bẻ cành – Hái
ngọn – Chọn đôi”. Cùng với lời hát trong trẻo là bàn tay rải những viên sỏi
một cách khéo léo, tung viên cái lên, nhặt một hoặc hai viên con dưới đất,
rồi lại giơ tay đỡ viên cái vừa rơi xuống.
Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì
vậy, tơi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian
trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: hoạt
động chiều, hoạt động ngoài trời…Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


cho trẻ chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất
hứng thú và tích cực tham gia chơi.
2.2.3: Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trị chơi:

Mỗi trị chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau. Có những
trị chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người tham
gia chơi lớn và đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như “ Kéo co”,
“ Rồng rắn lên mây”, “ Thả đỉa ba ba”, “ Trồng nụ trồng hoa”…

Các trẻ đang hào hứng tham gia trị chơi “ Kéo co”
Nhưng lại cũng có những trị chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ như
“ Chi chi chành chành”, “ Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “ Chuyền thẻ”, “ Ô
ăn quan”…

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Trẻ đang chơi “ Ơ ăn quan”
Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của
từng trị chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức cho
trẻ chơi.
2.3: Tổ chức các trị chơi phù hợp với tính chất của hoạt động.
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì thế,
hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được
tổ chức nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngồi trời lại giúp
trẻ được gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên và phát
triển thể chất; hay như ở hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về kinh
nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm. Chính vì vậy, giáo viên cần chú ý
lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian cho phù hợp với tính chất của từng
hoạt động.
*Với HĐ ngồi trời: tận dụng khơng gian rộng và thoáng, giáo viên nên tổ
chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể lực
cho trẻ như: “Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “ Nhảy dây”, “Nhảy lò
cò”, “ Thả đỉa ba ba”…

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


* Với hoạt động góc: nên tổ chức cho trẻ các trị chơi có thể chơi theo nhóm
nhỏ trong một khơng gian hẹp như: “ Ơ ăn quan”, “Chơi chuyền”, “Rải
ranh”, “Chuyền thẻ”, “Kéo cưa lửa xẻ”…
*Với hoạt động chung và hoạt động chiều ( chủ yếu diễn ra trong phịng
nhóm ): nên tổ chức cho trẻ các trị chơi tĩnh nhằm phát triển nhận thức cho
trẻ như: “Ô ăn quan”, “Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “Chơi chuyền”, “Chơi
cờ”, “Vấn đáp”, “Đếm sao”, “ Đọc câu”…
Đặc biệt khi tích hợp trò chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo viên
cần lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc điểm của từng mơn học.

Ví dụ:
Với mơn thể chất: nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn luyện
thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải
mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có
thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng
động.
Chẳng hạn:
+ Với trò chơi “ Rồng rắn lên mây”, khi trẻ hát xong câu cuối: “ Xin khúc
đuôi – Tha hồ thày đuổi”, lập tức trẻ làm “ đuôi”
( đứng sau cùng ) phải chạy thật nhanh, nếu khơng sẽ bị “ thầy” tóm lấy, sau
đó có thể bị thay người khác hoặc lại phải làm
“ thầy” để đi đuổi những trẻ khác.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

Trò chơi “ Rồng rắn lên mây”
+ Trò “ Nhảy dây”, “ Trồng nụ trồng hoa”, “ Nhảy lò cò” có nhiều nấc
chơi nho nhỏ: từ bàn một, bàn hai…đến bàn mười
( Nhảy lò cò ); từ một nụ, một hoa…đến tám hoa ( Trồng nụ trồng hoa )…
Trẻ phải vượt qua dần từng nấc, hết nấc này mới đi tiếp nấc sau. Như vậy,
trẻ phải dai sức, khỏe mạnh, nhanh nhẹn và khéo léo mới có thể tiến dần đến
được nấc cuối của trò chơi.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Trò chơi “ Nhảy dây”

Trò chơi “ Nhảy lò cò”
+ Trò “ Chi chi chành chành” lại buộc trẻ phải rất nhanh tay, nhanh miệng
vì nếu câu cuối bài là “ ù à ù ập” được đọc xong mà trẻ khơng rút kịp tay ra,
ngón tay của nó sẽ bị giữ lại, như thế là thua.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Cơ và trẻ đang chơi trị chơi “ Chi chi chành chành”
Với mơn MTXQ, tốn, văn học khi lựa chọn các trị chơi cần đáp ứng
được các tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
+ Phát triển ngôn ngữ.
+ Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng
sử dụng đồ dùng đồ chơi…
+ Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
Ví dụ:

+ Lời đồng dao của trị chơi chuyền: “ Con ruồi có cánh - Địn gánh có
mấu – Châu chấu có chân…” đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc trưng
của một số con vật và đồ vật quen thuộc.
+ Những câu hát ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng
động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại:
“ Non cao đầy nước

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Đáy biển đầy mây
Dưới đất lắm mây
Trên trời lắm cỏ
Người thì có mỏ
Chim thì có mồm…”
+ “ Chuyền thẻ” là một trị chơi dân gian dạy trẻ làm tốn cộng hay trừ.
Đó là bài tập đếm từ 1 đến 10 của trẻ. Trẻ nhóm các nhóm theo trật tự cao
dần lên và cộng lại trong phạm vi 10: bắt đầu từ bàn một “cái mốt, cái mai,
cái trai, cái hến…” sau đó là nhóm đơi và các nhóm cao hơn “ đôi tôi, đôi
chị…”, “ba lá đa, ba lá đề…”, “tám quả trám, hai lên chín”… Bài tập đó có
thể giúp trẻ đếm thành thạo trong phạm vi 10.
- Với mơn âm nhạc nên chọn các trị chơi có giai điệu và lời hát như các trò
chơi: “ Tập tầm vông” , “ Hát chuyền sỏi”, “Đồng dao chăn trâu xứ
Quảng”…
Ngồi ra khi lựa chọn các trị chơi dân gian trong hoạt động chung, một
điều cần đặc biệt lưu ý đó là: phải lựa chọ trị chơi phù hợp với đề tài và chủ
điểm của bài dạy.
Chẳng hạn như:
- Chủ điểm “ Thế giới động vật” có thể tổ chức các trò chơi: “ Đồng dao hỏi
tuổi xứ Quảng”, “ Đồng dao chăn trâu xứ Quảng”, “ Bịt mắt bắt dê”, “ Phụ

đồng ếch”, “ Thi tìm những con vật có từ láy”…
- Chủ điểm “ Thế giới thực vật” có thể cho trẻ chơi các trị chơi:
“ Trồng nụ trồng hoa”, “ Mít mật mít gai”, “ Làm nón mão bằng lá”…
- Chủ điểm “ Tết và mùa xuân” là thời điểm thích hợp để giới thiệu cho trẻ
các trò chơi truyền thống của dân tộc trong dịp lễ Tết như
“ Ném còn”, “ Cướp cờ”, “ Bịt mắt đập niêu”, “ Đẩy gậy”, “ Chơi đu”,“
Múa lân”…
2.5: Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò chơi.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Một ưu thế của trị chơi dân gian chính là ở chỗ nó có thể dung nạp tất cả
những ai muốn chơi. Khơng bao giờ trị chơi dân gian quy định số người chơi
nhất định. Vì vậy tơi ln khuyến khích, động viên tất cả các trẻ tham gia
chơi càng đông càng vui. Nếu chơi “ Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một người
vào thêm, vịng chỉ rộng ra một chút chứ trị chơi khơng thay đổi. Cịn trị
chơi “ Rồng rắn lên mây” thì thêm một người, “ cái đuôi” sẽ dài ra một chút
và tất cả mọi người đều được chơi, được chạy như nhau. Những trò chơi “
Thả đỉa ba ba”, “ Chi chi chành chành”, “ Nhảy lò cò”, “Nhảy dây”… cũng
tương tự như vậy.
Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau. Nếu
trẻ nào ích kỷ, chơi khơng đúng luật chơi, chen lấn các bạn khác sẽ bị tập thể
phê phán, loại trừ bằng cách khơng cho chơi chung. Qua đó tinh thần tập thể
của các trẻ được nâng lên rất nhiều.

Các trẻ đang chơi trò chơi: “ Mèo đuổi chuột”
3. Kết quả:
Qua việc áp dụng một số kinh nghiệm của bản thân vào việc tổ chức cho
trẻ lớp MGL số 10 làm quen với các trị chơi dân gian, tơi đã thu được nhiều

kết quả tốt:
-

100% trẻ rất hứng thú và yêu thích các trị chơi dân gian.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


100% trẻ được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết về các
trò chơi dân gian, các phong tục truyền thống của dân tộc.
-

Trẻ đã biết tự tổ chức chơi các trò chơi dân gian với các bạn trong lớp.

Qua việc thường xuyên được tham gia vào các trò chơi dân gian, nhận
thức và thể lực của các trẻ trong lớp tôi được nâng cao rõ rệt. Trẻ nhanh
nhẹn, năng động, tự tin và hồn nhiên trong giao tiếp với mọi người.
Trò chơi dân gian còn giúp các trẻ trong lớp tơi thêm gắn bó với nhau,
nâng cao tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể của trẻ.
III.

KẾT LUẬN:

Qua việc nghiên cứu đề tài trên, tôi đã rút ra được một số bài học kinh
nghiệm sau:
Trò chơi dân gian có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển của trẻ
nhỏ. Trò chơi dân gian vừa giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu vui chơi, vừa góp phần
nâng cao nhận thức, phát triển các giác quan, tăng cường thể lực cho trẻ,
giúp trẻ trở thành những người lao động tài giỏi trong tương lai.
Những trẻ chơi một cách hăng hái, hoạt động nổi bật trong khi chơi

thường cũng chính là những đứa trẻ thơng minh, tháo vát và biết tổ chức
trong cuộc sống.
Cần phải tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian để phát triển ở trẻ
tinh thần tập thể, biết nhường nhịn bạn bè, biết giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm
của mình với bạn khác.
Khi tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ giáo viên cần tìm hiểu kỹ cách
chơi, luật chơi và chuản bị đầy đủ các yếu tố cần thiết để tiến hành trị chơi.
Những kinh nghiệm của tơi rất đơn giản, giáo viên có thể dễ dàng thực
hiện.
Một số giáo viên và cả phụ huynh học sinh trong trường đã áp dụng
kinh nghiệm của tôi trong việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian và
đạt được kết quả tốt.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Bằng việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian, tôi đã giúp trẻ
được thỏa mãn nhu cầu vui chơi, đồng thời bảo tồn được một di sản văn hóa
tốt đẹp của dân tộc, góp phần thực hiện tốt cuộc vận động “ Xây dựng trường
học thân thiện – Học sinh tích cực”.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong việc tổ chức cho trẻ mẫu giáo
lớn chơi các trò chơi dân gian đã được thực hiện trong lớp, trong trường
mầm non Mai Dịch.
Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các chị em đồng nghiệp và
các cấp lãnh đạo.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


PHỤ LỤC:

MỘT SỐ TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ LỨA TUỔI
MẪU GIÁO LỚN ( 5 – 6 TUỔI )
1. MÈO ĐUỔI CHUỘT:
* Số lượng người chơi: Từ 7 đến 10 người hoặc có thể chơi tập thể lớp.
* Địa điểm chơi: Sân bãi rộng.
* Cách chơi và luật chơi:
Tất cả đứng thành vòng tròn, tay nắm tay, giơ cao lên đầu rồi bắt đầu hát:
Mèo đuổi chuột
Mời bạn lại đây
Tay nắm chặt tay
Đứng thành vòng rộng
Chuột luồn lỗ hổng
Chạy vội chạy mau
Mèo chạy đằng sau
Trốn đâu cho thoát
Thế rồi chú chuột
Lại đóng vai mèo
Co cẳng chạy theo
Bác mèo hóa chuột.
Một người được chọn làm mèo và một người được chọn làm chuột. Hai
người này đứng giữa vòng tròn, quay lưng vào nhau. Khi mọi người hát đến
câu cuối thì chuột bắt đầu chạy, mèo chạy đuổi theo sau. Tuy nhiên, mèo
phải chạy đúng chỗ chuột đã chạy. Mèo thắng khi mèo bắt được chuột. Rồi
hai người đổi vai mèo và chuột cho nhau. Trò chơi lại tiếp tục.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


2. RỒNG RẮN LÊN MÂY:
* Số lượng người chơi: Từ 7 đến 10 người hoặc có thể chơi tập thể lớp.

* Địa điểm chơi: Sân bãi rộng.
* Cách chơi và luật chơi:
Một người đứng ra làm thầy thuốc, những người còn lại xếp hàng một, tay
người sau nắm vạt áo hoặc đặt lên vai người đằng trước.
Sau đó tất
cả bắt đầu đi lượn qua lượn lại như con rắn, vừa đi vừa hát:
Rồng rắn lên mây
Có cây lúc lắc
Có nhà điểm binh
Hỏi thăm thầy thuốc
Có nhà hay khơng?
Người đóng vai thầy thuốc trả lời:
- Thầy thuốc đi chơi ( hay đi chợ, đi câu cá, đi vắng nhà…tùy ý mà chế ra).
Đoàn người lại tiếp tục đi và hát tiếp cho đến khi nào thầy thuốc trả lời:
- Có!
Và bắt đầu đoạn đối thoại như sau:
Thày thuốc hỏi:
- Rồng rắn đi đâu?
Người đứng đầu làm cái trả lời:
-

Rồng rắn đi lấy thuốc để chữa bệnh cho con.

-

Con lên mấy?

-

Con lên một.

-

Thuốc chẳng hay.

-

Con lên hai.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


-

Thuốc chẳng hay.

Cứ như thế cho đến khi cái trả lời:
-

Con lên mười.

-

Thuốc hay vậy.

Kế đó thì thầy thuốc địi hỏi:
-

Xin khúc đầu.

-

Những xương cùng xẩu.

-

Xin khúc giữa.

-

Những máu cùng me.

-

Xin khúc đi.

-

Tha hồ thầy đuổi.

Lúc đó thầy thuốc phải tìm cách làm sao mà bắt cho được người cuối cùng
trong hàng.
Ngược lại thì người đứng đầu phải dang tay chạy, cố ngăn cản không cho
người thầy thuốc bắt được cái đi của mình. Trong lúc đó, cái đi phải
chạy và tìm cách né tránh thầy thuốc. Nếu thầy thuốc bắt được người cuối
cùng thì người đó phải thay làm thầy thuốc.
Nếu đang chơi giằng co giữa chừng mà rang rắn bị đứt ngang thì tạm
ngừng để nối lại và tiếp tục trị chơi.
3. Ơ ĂN QUAN:
* Số lượng: Từ 2 đến 5 người chơi.

* Địa điểm chơi: Trong phòng nhóm hoặc ngồi sân trường ( khơng cần diện
tích rộng).
* Cách chơi và luật chơi:
Vẽ 1 hình chữ nhật chia đôi theo chiều dài và ngăn thành 5 hàng dọc cách
khoảng đều nhau, ta có được 10 ơ vng nhỏ. Hai đầu hình chữ nhật được vẽ
thành 2 hình vịng cung, đó là 2 ơ quan lớn đặc trưng cho mỗi bên, đặt vào

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


đó 1 viên sỏi lớn có hình thể và màu sắc khác nhau để dễ phân biệt 2 bên,
mỗi ô vng được đặt 5 viên sỏi nhỏ, mỗi bên có 5 ô.
Hai người ngồi 2 bên. Người thứ nhất đi quan với nắm sỏi trong 1 ô vuông
nhỏ bất kỳ, sỏi rải đều chung quanh từng viên một trong những ô vuông cả
phần ô quan lớn. Khi đến hòn sỏi cuối cùng, ta vẫn bắt lấy ô bên cạnh và cứ
thế tiếp tục đi quan ( bỏ những viên sỏi nhỏ vào từng ô liên tục ). Cho đến
lúc nào viên sỏi cuối cùng được dừng cách khoảng là 1 ô trống, như thế ta
chập ô trống bắt lấy phần sỏi trong ơ bên cạnh để nhặt ra ngồi. Vậy là
những viên sỏi đó đã thuộc về người chơi và người đối diện mới được bắt
đầu.
Đến lượt đối phương đi quan cũng như người đầu tiên. Cả hai thay phiên
nhau đi quan cho đến khi nào nhặt được phần ô quan lớn và lấy được hết
phần của đối phuơng. Như thế người đối diện đã thua hết quan.
Hết quan tàn dân, thu quân kéo về. Hết ván, bày lại như cũ. Ai thiếu phải
vay của bên kia. Tính thắng thua theo nợ các viên sỏi. Quan ăn 10 viên sỏi.
Cách chơi ơ ăn quan thì rất đơn giản nhưng người chơi phải giỏi tính tốn
thì mới có thể thắng đối phương.
4. THẢ ĐỈA BA BA
* Số lượng người chơi: Từ 7 đến 10 người hoặc có thể chơi tập thể lớp.
* Địa điểm chơi: Sân bãi rộng.

* Cách chơi và luật chơi:
Trị chơi thể hiện việc qua sơng, qua bưng, ruộng …ngập nước. ở dưới
nước có đỉa. Cả nhóm làm sao để xuống nước mà không bị đỉa bắt. Trước hết
vẽ hai đường song song cách nhau độ 2m ( hay quy định khoảng trống nào đó
) giả định là sơng nước. Một em ra giữa vịng trịn vừa hát vừa lấy tay đập
nhịp vào vai các bạn:
Thả đỉa / ba ba
Chớ bắt / đàn bà
Phải tội / đàn ông

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Cơm trắng / như bông
Gạo thuyền / như nước
Đổ mắm / đổ muối
Đổ chuối / hạt tiêu
Đổ niêu / nước chè
Đổ phải nhà nào
Nhà ấy phải chịu
Từ “ chịu” nghĩa là trúng em nào thì em đấy xuống làm “đỉa”. Bọn trẻ đứa
chạy đầu này, đứa băng qua sông nọ. “ Đỉa” rượt để bắt. Bọn trẻ hát bài hát
ghẹo.
“Sang sông / Về sông / Trồng cây / Ăn quả / Nhả hạt”.
“ Đỉa” rượt bên này bên kia sông. “ Đỉa” quay lại bên kia thì lũ bên nọ lại
réo lên: “ Ăn quả / Nhả hạt” rồi lại nhào xuống. Chẳng may ai bị “ đỉa” bắt
thì lại phải làm “đỉa”.
5. ĐÁNH QUAY
* Số lượng người chơi: Từ 2 người trở lên.
* Địa điểm chơi: Sân bãi rộng.

* Cách chơi và luật chơi:
Đánh quay là trò chơi dành cho con trai. Đồ chơi là con quay gỗ hay song
hình nón cụt, có chân bằng sắt. Dùng 1 sợi dây, quấn từ dưới lên trên rồi cầm
một đầu dây thả thật mạnh cho quay tít. Con quay của ai quay lâu nhất,
người đó thắng cuộc. Có thể dùng một con quay khác bổ vào con quay đang
quay mà nó vẫn quay thì người chủ con quay đó được nhất.
6. CHỒNG ĐỐNG, CHỒNG ĐE
* Số lượng: Từ 2 đến 5 người chơi.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


* Địa điểm chơi: Trong phịng nhóm hoặc ngồi sân trường ( khơng cần diện
tích rộng).
* Cách chơi và luật chơi:
Các em ngồi theo hình vịng trịn xếp nắm tay lần lượt theo chiều cao. Một
em đứng riêng ra, vừa lần lượt chỉ từng nắm tay vừa hát:
Chồng đống chồng đe
Con chim le lưỡi
Nó chỉ bạn nào
Nó chỉ bạn này
Chữ “này” sau cùng rơi vào nắm tay em nào, em đó lập tức vùng đuổi, các
em khác cũng lập tức vùng chạy 4 phía. Em nào chạy khơng kịp bị bắt thì
phải vào thay thế.
7. XIN LỬA
* Số lượng: Chơi theo nhóm, mỗi nhóm có 2 người chơi.
* Địa điểm chơi: Trong phịng nhóm hoặc ngồi sân trường ( khơng cần diện
tích rộng).
* Cách chơi và luật chơi:
Hai trẻ chơi với nhau, một trẻ làm lửa, một trẻ làm người xin lửa. Em làm

lửa xịe hai bàn tay, các ngón tay đan vào nhau. Rút hai ngón út, hai ngón
trỏ, hai ngón cái lên rồi chụm hai đầu ngón tay vào nhau như mái nhà.
Người xin lửa đưa ngón tay vào khoảng trống giữa hai ngón út của bạn làm
lửa và nói: “ Xin lửa”.
Lửa đáp: “ Lửa tắt”
Người xin lửa nói: “Xin dấm” ( Vừa nói vừa đưa hai ngón tay trỏ vào giữa
hai ngón tay trỏ của “ lửa”)
Lửa: “ Dấm chua”

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Người xin lửa: “Xin cua” ( Đưa ngón tay trỏ vào giữa hai ngón tay cái của
“ lửa” )
Lửa: “ Cua cắp” ( Hai ngón tay cái kẹp vào ngón tay cáI của người xin
lửa).
Người xin lửa phải rút tay ra thật nhanh nếu không sẽ bị cua cắp và phạt
nhảy lị cị. Và nếu bạn làm lửa khơng kẹp được tay bạn xin lửa thì bạn ấy sẽ
đổi vai cho bạn kia.
8. LỘN CẦU VỒNG:
* Số lượng: Chơi theo nhóm, mỗi nhóm có 2 người chơi.
* Địa điểm chơi: Trong phịng nhóm hoặc ngồi sân trường ( khơng cần diện
tích rộng).
* Cách chơi và luật chơi:
Hai trẻ đứng quay mặt vào nhau, vừa vung tay lên theo nhịp bài hát.
Lời 1:

Lời 2:

Lộn cầu vồng

Lộn cầu vồng

Nước trong nước chảy

Nước trong nước chảy

Có cơ mười bảy

Thằng bé lên bảy

Có chị mười ba

Con bé lên ba

Hai chị em ta

Đôi ta cùng lộn.

Ra lộn cầu vồng.
Khi hát một tiếng, hai trẻ vung tay sang một bên. hát tiếng cuối cùng cả
hai trẻ vẫn nắm tay vào nhau. Cùng giơ hai tay lên đầu rồi cùng chui qua tay
về một phía, quay lưng vào nhau. ở tư thế quay lưng vào nhau, các em tiếp
tục vung tay lên rồi hạ tay xuống như lần trước, vừa vung tay vừa hát lời hai.
Đến tiếng cuối cùng các em lại chui qua tay lộn lại và về tư thế như ban đầu.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


9. LẶC LÒ CÒ:

* Số lượng: Từ 10 đến 12 trẻ chia làm 2 nhóm tương đối cân sức nhau, mỗi
nhóm từ 5 – 6 trẻ.
* Địa điểm: Sân chơi rộng rãi.
* Cách chơi và luật chơi:
Kẻ 2 vạch cách nhau khoảng 3m. hai nhóm sắp thành hàng ngang đứng đối
diện nhau ở hai vạch mốc. Lần lượt mỗi nhóm cử một bạn lặc lò cò sang
hàng bạn rồi lặc lị cị về. Khi lặc khơng được đổi chân, khơng dược nhảy
bằng hai chân. Trong khi hai bạn đang lặc lị cị thì hai nhóm hát:
Lặc lị cị
Mị cuốc cuốc
Cị chân bước
Cuốc chân vàng
Sang đây chơi
Ngồi đây hát
Mỏ dính cát
Thì xuống sơng
Bùn dính lơng
Chân dẫm lúa
Thì phải treo
Cù kheo à ập.
Khi bài hát kết thúc mà bạn nào chưa lặc về hàng của mình là bạn đó bị
thua, phải đứng ra ngồi. Trị chơi lại tiếp tục. Kết thúc trị chơi, nhóm nào
hết bạn, nhóm đó bị thua và phải chịu hình phạt do 2 nhóm tự đề ra.
10. VUỐT HỘT NỔ

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


* Số lượng: Chơi theo nhóm hoặc hai em chơi với nhau.
* Địa điểm: Sân chơi rộng rãi.

* Cách chơi và luật chơi:
Trẻ ngồi thành hai hàng đối diện nhau, đồng thanh đọc bài đồng dao:
Vuốt hột nổ

Cái ná bắn chim

Đổ bánh xèo

Cái kim may áo

Xao xác vạc kêu

Cái giáo đi săn

Nồi đồng vung méo

Cái khăn bịt trốc

Cái kéo thợ may

Cái nốc đi buôn

Cái cày làm ruộng

Cái khuôn đúc bánh

Cái thuổng đắp bờ

Cái chén múc chè

Cái lờ thả cá

Cái ve rót rượu

Câu thứ nhất: 2 bàn tay của em A vuốt nhẹ lên mu bàn tay của em B.
Câu thứ hai: 2 bàn tay của em B vuốt nhẹ lên mu bàn tay của em A.
Đến tiếng “ Sao”: 2 em cùng vỗ tay
Đến tiếng “ Xác”: Bàn tay phải của em A vỗ vào bàn tay trái của em B.
Đến tiếng “ Vạc”: 2 em cùng vỗ tay
Đến tiếng “ Kêu”: Bàn tay trái của em A lại vỗ vào bàn tay phải của em B.
Tiếp tục cho đến hết bài, mỗi từ là một nhịp vỗ tay. Khi hết bài thì các em
hát lại từ đầu và chơi lại từ đầu.
11. BỊT MẮT BẮT DÊ
* Số lượng: Từ 10 đến 12 trẻ hoặc có thể đơng hơn.
* Địa điểm: Sân chơi rộng rãi.
* Cách chơi và luật chơi:

LUAN VAN CHAT LUONG download : add